Ειδωλο φανταστικό και ανεστραμμένο...

Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ
ή ΠΟΤΕ ΠΕΘΑΝΕ ΤΟ ΟΥΡΑΝΟΧΩΡΙ…

Του Ευάγγελου Δ. Νιάνιου - Δημοσιογράφου

Είχαμε συγκεντρωθεί κάμποσοι εκείνο το Σάββατο απόγευμα στο χωριό. Αύριο είχαμε το μνημόσυνο του γραμματέα της κοινότητας και όλοι μας – όσοι φύγαμε για την...

πρωτεύουσα, την συμπρωτεύουσα και τα άλλα άστεα - κάτι του χρωστούσαμε από τις τόσες εξυπηρετήσεις που μας είχε κάνει σε πιστοποιητικά γεννήσεως, βεβαιώσεις κ.τ.τ. και σπεύσαμε. Μετά το τρισάγιο στο τάφο του μακαρίτη και ενώ κατευθυνόμασταν στην αίθουσα του κοινοτικού καταστήματος για τον καθιερωμένο καφέ, αμήχανος ο γιός του έσπευσε να μας προλάβει: Θα περιμένουμε λίγο γιατί δυστυχώς η αίθουσα είναι κλειστή. Αλλά έστειλα άνθρωπο να πάρει το κλειδί από την έδρα του Καποδίστρια και όπου νάναι φτάνει!… Οπου έδρα του Καποδίστρια 30 χιλιόμετρα μακριά!!!

***

Το Ουρανοχώρι, με αφορμή το οποίο γράφω αυτό το άρθρο, μπήκε στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα καθημαγμένο: 32 εκτελεσθέντες με υπερβολική βαναυσότητα από τους Γερμανούς κατακτητές – καλό είναι να τα θυμίζουμε αυτά σήμερα - και άλλα πέντε θύματα από τους αντάρτες κατά τον εμφύλιο. Σπίτια πυρποληθέντα δις. Και όμως αυτή η μικρή κοινότητα μπόρεσε και έκτισε με δικές της αποκλειστικά δαπάνες το 1955 μια γέφυρα πάνω από την οποία περνούμε ακόμα και σήμερα με τα Ι.Χ. Τα χρήματα προήλθαν από ένα μικρό δάσος ιδιοκτησία του χωριού και η τεχνική βοήθεια από την – μακαρίτισσα – Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΥΔΚ). Το 1971 με δάνειο από την Αγροτική η κοινότητα αγόρασε και ένα ιδιωτικό δάσος 15.000 στρ. από την εκμετάλλευση του οποίου εξόφλησε το δάνειο και παράλληλα πλήρωνε και τον μισθό του γραμματέα. Δηλαδή, κοινοτικές λειτουργικές δαπάνες για το κράτος μηδέν. Αν κάποιοι θεώρησαν καλό να δώσουν μισθό στον Πρόεδρο της Κοινότητας πριν κάποια χρόνια, δεν φταίει γι΄ αυτό το ελληνικό χωριό…

Και όμως το ελληνικό χωριό – να μη το ξεχνούμε ότι χρωστούμε την ελευθερία μας στο ορεινό χωριό και στα νησιά - υπέστη την πλέον ανελέητη κατασυκοφάντηση και τον πλέον απηνή διωγμό εν ονόματι του εκσυγχρονισμού και της προόδου. Ηταν τέτοια η προπαγάνδα που την είχαν πιστέψει και οι ίδιοι οι χωρικοί ότι ο τόπος τους είναι φτωχός και δεν μπορεί να τους κρατήσει!... Και όμως από αυτή την ορεινή περιοχή της Πίνδου το δημόσιο πουλούσε ετησίως χιλιάδες κυβικά μέτρα ξυλείας πεύκης. Και μάλιστα τελείωνε την μεταφορά της αρχές του Φθινοπώρου πριν πιάσουν οι βροχές… Όταν λάσπωναν οι δρόμοι μέναμε μόνοι μας και έπρεπε να κουβαλούμε σε ξυλοκρέββατο τουλάχιστο δέκα χιλιόμετρα μακριά τους βαρέως ασθενείς για να βρούμε μέσο μεταφοράς για το νοσοκομείο. Ένα 10% αυτών των εσόδων αν γύριζαν πίσω στην πηγή τους η περιοχή θα είχε γίνει Ελβετία. Ακόμα και σήμερα η ασφαλτόστρωση δεν έχει ολοκληρωθεί. Και όμως το χωριό ήταν έδρα Σταθμού Χωροφυλακής! Το μεγαλύτερο διπλανό χωριό είχε Τμήμα Χωροφυλακής και αυτό που έγινε έδρα του Καποδίστρια, Υποδιοίκηση Χωροφυλακής! Ηταν η εποχή που κυβερνούσε η σκληρή μεταπολεμική Δεξιά, η οποία έκτιζε καζίνα στην Πάρνηθα για να πάει η Ελλάδα μπροστά. Είχαμε χωροφύλακες για να φακελώνουν κάθε μη βασιλόφρονα πολίτη και δεν είχαμε μετά το 1990 όταν σε καθημερινή βάση πάνω από 150 Αλβανοί λαθρομετανάστες διέσχιζαν το χωριό μέρα νύχτα!...

***

Μετά την «επάρατη» Δεξιά ήρθαν οι άλλοι, οι «πράσινοι». Με την ψήφο μας. Σύνθημά τους: Αποκέντρωση, διοικητική και οικονομική. Αμ δε. Ολοι τους βγήκαν από τα ίδια αποικιοκρατικά κέντρα εκπαίδευσης. Πέστε τα Λόντον Σκούλ οφ Εκονόμικς, Χάρβαρντ κ.τ.τ. Οι δασεργάτες μας ήταν από τους πρώτους που απόκτησαν Εργατικές κατοικίες. Κατοικίες στο αστικό κέντρο. Δεν τους έδωσαν δάνεια να ανακαινίσουν το πατρικό τους ή να κτίσουν παραδοσιακό σπίτι στο χωριό και να μείνουν εκεί. Τους έφεραν αναγκαστικά στην πόλη. Το μήνυμα ήταν σαφές προς πάντες: ακόμα στο χωριό κάθεστε: Μα είναι ζωή αυτή που κάνετε; Ελάτε στην πόλη να δείτε πώς ζει ο κόσμος. Το αποτέλεσμα είναι γέροντες σήμερα άνθρωποι να περιφέρονται στην πόλη και να ψάχνουν να βρουν έναν γνωστό τους να πουν μια καλημέρα.

Μετά μας προέκυψε ο Καποδίστριας. Οποιος ασχοληθεί διεξοδικά με τη χωροταξική διάταξη και τη σύνθεση των καποδιστριακών Δήμων θα καταλήξει να αμφιβάλει για τις διανοητικές ικανότητες των υπουργών. Η θα αναρωτηθεί πόσο άραγε να ζυγίζει ένας κομματικός εγκέφαλος; Δέστε την χωροταξική κατανομή των Δήμων ανά νομό μετά τον Καποδίστρια και θα καταλάβετε. Το χωριό μου έχει σήμερα το προνόμιο να είναι το Καλίνινγκραντ της Ελλάδος! Ανήκει σε Δήμο με τον οποίο δεν συνορεύει! Σίγουρα δεν είναι το μόνο. Και μετά, από τους ίδιους του πράσινους, μας προέκυψε ένας αναπτυξιακός νόμος, σύμφωνα με τον οποίο ιδιώτες θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν – νομίζω ότι έχουν ακόμα αυτή τη δυνατότητα - τον άφθονο υδάτινο πλούτο της περιοχής μας και από τα κέρδη της πώλησης ρεύματος στη ΔΕΗ θα έδιναν στο χωριό το… 1%. Είδαμε και πάθαμε να αποτρέψουμε ένα ποταμάκι με κρυστάλλινα νερά – καταφύγιο ντόπιας πέστροφας – να στεγνώσει σε μήκος δύο χιλιομέτρων για κερδοσκοπήσουν κάποιοι. Αν αυτό δεν είναι αποικιοκρατία τι είναι; Αλλά ο κρατικός μηχανισμός έκανε και κάτι άλλο: κατέγραψε τις αναπτυξιακές μας δυνατότητες και αντί να βοηθήσει τις τοπικές αρχές και να τις ενθαρρύνει να προχωρήσουν στην εκμετάλλευση του υδάτινου δυναμικού, έδωσε όλες τις χρήσιμες παραμέτρους στους ιδιώτες, στην υπηρεσία των οποίων πέρασαν και ορισμένοι κρατικοί λειτουργοί….

Και πριν κλείσει 15ετία από τον Καποδίστρια νάσου ο Καλλικράτης. Πότε έγινε ο απολογισμός για τη λειτουργία του πρώτου για να περάσουμε στο δεύτερο, εσπευσμένο σχέδιο διοικητικής ανασυγκρότησης της χώρας; Είναι ή δεν είναι αλήθεια ότι οι λειτουργικές δαπάνες των καποδιστριακών δήμων είναι τριπλάσιες από τις δαπάνες όλων των κοινοτήτων που ενσωμάτωσαν; Όπως ακριβώς έγινε το πρώτο γίνεται και το δεύτερο: στο πόδι. Και εκ των άνω. Δεν δίνω δεκάρα αν Δήμαρχοι και Νομάρχες το επικροτούν ή εισηγούνται κάποιες τροποποιήσεις. Η αλήθεια που γνωρίζει όλος ο ελληνικός λαός είναι μία: η επαρχία φθίνει, δεκαετίες τώρα. Η ύπαιθρος ερήμωσε. Η αιτία; Δεν χρειαζόμαστε τη βοήθεια κανενός ειδικού ή κοινωνιολόγου να μας την πει. Ο ερημίτης των Αθηνών Παπαδιαμάντης ήξερε έναν αιώνα πριν τα αίτια. Εγραψε (1908) στο Πρόλογο «εις το καταστατικόν συνεταιρισμού κοινότητος Κοσκινά Καρδίτσας»: «… η ανεπάρκεια και η αφροντισία των Ελληνικών Κυβερνήσεων, των λόγω μεν επαγγελομένων εκάστοτε την αποκέντρωσιν, πράγματι δε εξασκουσών την συγκέντρωσιν μέχρις αποπνιγμού…». Αυτός ο αποπνιγμός έχει ήδη συντελεσθεί.

***

Το κράτος των Αθηνών βλέπει το είδωλο ανεστραμμένο και φανταστικό. Ο «αντικειμενικός» φακός που χρησιμοποιεί για να βλέπει τα προβλήματα της ελληνικής επικράτειας μόνο αντικειμενικός δεν είναι, Το βολεύει ιδιαίτερα η ιδέα ότι το ελληνικό χωριό είναι ο «μεγάλος ασθενής» για να κρύψει από την οργή των πολιτών ότι το μεγάλο πρόβλημα της χώρας λέγεται Αθήνα, με ό,τι αυτή εκφράζει. Ο,τι όμως και να δαπανήσετε για την Αθήνα, όσους Καλατράβα και να φέρετε η Αθήνα δεν σώζεται. Η Αθήνα έγινε μια μεγάλη μαύρη οπή που δεν αφήνει ακτίνα φωτός να ζωογονήσει τη χώρα και τους πολίτες. Εγινε μια αρπάγη που δεκαετίες τώρα κυνηγάει να μαζέψει φόρους από τους τίμιους για να τους δώσει στους νταβατζήδες. Κέντρο ρεμούλας, αναρχίας και τρομοκρατίας και μισελληνισμού!

Για ποια αποκέντρωση μας μιλάτε κύριοι; Ποιο χωριό θα εκπροσωπείται στους γιγαδήμους που σκοπεύετε να δημιουργήσετε; Και αν δεν έχει φωνή πώς θα έχει οντότητα και ύπαρξη; Μας δουλεύετε προφανώς. Μία είναι η δημοκρατική λύση. Συνενώσεις κοινοτήτων σε εθελοντική βάση, με βάση τη μορφολογία του εδάφους και με παροχή κινήτρων. Τόσα θαλασσοδάνεια – δανεικά και αγύριστα – δώσατε και δίνετε σε αετονύχηδες για την υποσχόμενη και ουδέποτε ορατή ανάπτυξη της χώρας. Δώστε και κάπου να πιάσουν τόπο.

***
Πότε να πέθανε άραγε το Ουρανοχώρι; Οταν το πυρπόλησαν οι Γερμανοί και σκότωσαν τους άνδρες και τους νέους του; Με τον εμφύλιο σπαραγμό; Αλλά και πάλι είχαμε μείνει αρκετά παιδιά, τόσο που μπορούσαμε να χωριζόμαστε στα παιχνίδια μας σε πάνω και κάτω μαχαλά. Ο θάνατος βρήκε το Ουρανοχώρι και μύρια άλλα ουρανοχώρια, όπως πνίγεται από τις αναθυμιάσεις μονοξειδίου ο γέροντας που κάθησε δίπλα στο μαγκάλι για να ζεσταθεί. Το μαγκάλι είναι το μεταπολεμικό μας κράτος. Θα είχαμε σήμερα την εγκληματικότητα που έχουμε αν κρατούσαμε τον κόσμο στο χωριό. Εχουμε υπολογίσει το κοινωνικό και οικονομικό κόστος αυτής της παραβατικότητας και εγκληματικότητας; Θα είχαμε την εκτεταμένη διάδοση των ναρκωτικών που έχουμε σήμερα; Παρομοίως, θα είχαμε τόσα διαζύγια; Ωραιότατα πέτρινα σχολεία, με μεγάλα παράθυρα στο φως του ήλιου, έρημα, αφέθηκαν βορά στο χρόνο την ίδια ώρα που στις πόλεις έχουμε σοβαρή έλλειψη σχολικής στέγης ή στριμώχνουμε τα παιδιά σε τρώγλες και ανήλιες αίθουσες. Και δεν μιλάμε για εκκλησιές – κεντήματα ελληνικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, που τόσο απεχθάνεται η Αθήνα, που μένουν αλειτούργητες και στη διάθεση του όποιου ιερόσυλου. Και τι άλλο να απαριθμήσει κανείς;

***

Αλλά επειδή σήμερα ιδιαίτερα κανείς δεν ξέρει «τι τέξεται η επιούσα» καλό είναι να κλείσουμε με μια μικρή ιστορία. Ο παππούς μου ήταν πολύ καλός αφηγητής. Είχε άλλωστε να μου διηγείται περιστατικά από το Μικρασιατικό Μέτωπο, την πορεία οπισθοχώρησης μέσα από την Αλμυρά έρημο, και ιστορίες με ξωτικά, τζίνια, φαντάσματα κ.λπ. από την ποιμενική του ζωή. Ημουν μεγάλος πια για να δίνω βάση σε αυτές τις ιστορίες. Αλλά μια μέρα μου είπε μια ιστορία λίγο διαφορετική: «Με την πείνα του ’40 στάλιζα τα πρόβατα κοντά στο ποτάμι και μ’ έπαιρνε ο ύπνος κάτω από ένα δένδρο, όταν αυτά προγκίστηκαν. Φοβήθηκα λύκο και πετάχτηκα· τρίβω τα μάτια μου και τι να ιδώ: ένας άνθρωπος κουρασμένος, ταλαιπωρημένος αλλά ντυμένος με ρούχα της πόλης είχε πλησιάσει κρατώντας ένα ράδιο στο χέρι. Πριν συνέλθω καλά καλά με πρότεινε να του δώσω λίγο σιτάρι ή μπομπότα και να μου δώσει το ράδιο. Του είπα ότι και γω δεν είχα. Τούδωσα γάλα να πιεί να στηριχθεί στα πόδια του πριν φύγει για αλλού. Ξέρεις από πού ήταν; Ηταν απ’ την Αθήνα.».

Επιτέλους, πόσο παράλογο είναι να πούμε σήμερα, παραφράζοντας τον ΙωναΔραγούμη: αν σώσουμε το χωριό, το χωριό θα σώσει την Ελλάδα!