Σήμερα 12.8.2014 συμπληρώθηκαν 21 χρόνια από την ταφή του ηπειρώτη στρατηγού Αγαμέμνονα Γκράτζιου.
Πριν 100 περίπου χρόνια ,ο Ελαφότοπος Ιωαννίνων -το Τσερβάρι - έδωσε τη ...
ζωή στον άνθρωπο που με το πλούσιο πνεύμα και τη δύναμη του χαρακτήρα του ,έμελλε να γίνει ο πνευματικός ηγέτης εκατοντάδων Ελληνόπουλων ,που ακόμα και τώρα τον έχουν στην καρδιά τους,στον Γυμνασιάρχη Κώστα Γκράτζιο, ο οποίος τάχθηκε στην υπηρεσία ενός ιδανικού και έκανε το καθήκον σκοπό ζωής του, σφραγίζοντας με την παρουσία του τον ρόλο του δασκάλου -λειτουργού.
ζωή στον άνθρωπο που με το πλούσιο πνεύμα και τη δύναμη του χαρακτήρα του ,έμελλε να γίνει ο πνευματικός ηγέτης εκατοντάδων Ελληνόπουλων ,που ακόμα και τώρα τον έχουν στην καρδιά τους,στον Γυμνασιάρχη Κώστα Γκράτζιο, ο οποίος τάχθηκε στην υπηρεσία ενός ιδανικού και έκανε το καθήκον σκοπό ζωής του, σφραγίζοντας με την παρουσία του τον ρόλο του δασκάλου -λειτουργού.
Ο Κώστας Γκράτζιος που η Ελληνική Πολιτεία τίμησε δίνοντας το όνομά του σε οδό της Θεσσαλονίκης ,κατόρθωσε να οδηγήσει όσους είχαν την εύνοια της τύχης να είναι κοντά του ,σε δρόμους λάμψης και επιτυχίας.
Και αφού κατόρθωσε αυτό για τα παιδιά του κόσμου,πόσο μάλλον για τα δικά του παιδιά ,το αίμα του ,τους τέσσερις γιούς που απέκτησε με τη σύντροφο της ζωής του Πανωραία Σακελλαρίδου , τους λεβέντες τους με τα αρχαία ονόματα που ανδρώθηκαν και υπηρέτησαν την Ελλάδα ο καθένας με τον τρόπο του,ο Γιώργος ως δικηγόρος,ο Μενέλαος ως δάσκαλος,ο Φιλοποίμην ως γεωπόνος και ο Αγαμέμνων ως στρατιωτικός.
Ο Αγαμέμνων είδε το φως της πρώτης του ημέρας 10 χρόνια μετά την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων,στον Ελαφότοπο Ιωαννίνων το έτος 1922.
Με τη μετάθεση του πατέρα -δασκάλου, η οικογένεια μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη , όπου ο Αγαμέμνων πέρασε τα μαθητικά του χρόνια και τελείωσε τις σπουδές του στο Β΄ Γυμνάσιο Αρρένων το 1939. Την ίδια χρονιά το ανήσυχο πνεύμα του εφήβου τον οδήγησε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από την οποία εξήλθε ως 2ετης Εύελπις στις 28 Οκτωβρίου του 1940, λόγω του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
Το Νοέμβριο του 1940 η μοίρα χτύπησε αλύπητα την οικογένεια Γκράτζιου . Η μάνα Πανωραία,η Ηπειρώτισσα Πηνελόπη αντάξια αρετή και τιμιότητα με την Ομηρική γυναίκα του Οδυσσέα , και ο πρωτότοκος γιός ''έσβησαν'' , ''έφυγαν'' και άφησαν πίσω τους τα αγαπημένα πρόσωπα να θρηνούν τον αποχαιρετισμό ,έτσι όπως μόνον η Ηπειρωτική ψυχή ξέρει να αντέχει.
Ο πόλεμος είχε ξεσπάσει.
Ο δευτεροετής της Σχολής Ευελπίδων άφησε τα θρανία και μαζί με τους συναδέλφους του πήγε στην Κρήτη.
Μάιος 1941- Μάχη της Κρήτης .Το λεβεντόκορμο παλικάρι χτυπήθηκε από γερμανικό βόλι. Η σφαίρα τον βρήκε στη βάση του λαιμού, όταν – όπως αρμόζει στους Ηπειρώτες - αγωνιζόταν για την ελευθερία της πατρίδας.
Το σώμα μπορεί να λαβώθηκε ,το αίμα του όμως βράζει.
Το χτύπημα βαρύ,όχι όμως ικανό για να κόψει την ορμή της νιότης που τον οδήγησε και πάλι κατά την διάρκεια της Κατοχής στην Εθνική Αντίσταση και στη συνέχεια σε όλες τις επιχειρήσεις του στρατού (1946-1949). Τέλος , λοχαγός πυροβολικού τραυματίστηκε σοβαρά στη μάχη της Νάουσας τον Ιανουάριο του 1949.
Οι τραυματισμοί του μπορεί να άφησαν τα σημάδια τους στο σώμα, χαλύβδωσαν όμως την ψυχή του και την πίστη του , ότι ο αγώνας για την απόκτηση της ελευθερίας μπορεί να είναι επώδυνος αλλά ο καρπός γλυκός.
Ο Αγαμέμνων Γκράτζιος αληθινά αγάπησε το Στρατό .
Τάχθηκε ψυχή τε και σώματι στο ιδανικό της Ελευθερίας .
Συνειδητά ,χωρίς υστεροβουλίες.
Απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Πολέμου, της Σχολής Εθνικής Αμύνης , της Σχολής Πυροβολικού , καθώς και Στρατιωτικών Σχολών του Εξωτερικού όπως Σχολή Ειδικών Δυνάμεων και Σχολή Πυροβολικού της Γερμανίας και Σχολή Αεραποβάσεων των ΗΠΑ , θέλησε να πλουτίσει τις γνώσεις του και να καταρτιστεί πλήρως στα στρατιωτικά θέματα. Υπηρέτησε στις Δυνάμεις Καταδρομών και το 1964 οργάνωσε και διοίκησε τις Μονάδες Καταδρομών Κύπρου.
Με την ήρεμη αποφασιστικότητα ,το δημιουργικό πνεύμα και την ακατάπαυστη ενεργητικότητα του διετέλεσε Διοικητής της 116 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού,της Σχολής Αλεξιπτωτιστών ,της Ε΄ Μοίρας Καταδρομών, της ΕΛΔΥΚ, της ΧΙΙ ΜΠ, της ΑΣΔΕΝ, του Γ΄ΣΣ,της Α΄ Στρατιάς, Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) – 4 χρόνια – και Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης (Γ.Ε.ΕΘ.Α)-2χρόνια-.
Όσο και αν ψάχνουμε για καινούργιες λέξεις που να απηχούν το έργο του, καταλήγουμε σε κάτι πολυειπωμένο αλλά που σίγουρα για την προσωπικότητα του Αγαμέμνονα Γκράτζιου είναι χαρακτηριστικό. '' Για να γίνεις αποδεκτός ως αρχηγός,πρέπει πρώτα να είσαι ενεργό μέλος της ομάδας '' . Και ο Γκράτζιος όχι μόνο ενεργό μέλος της ομάδας υπήρξε , αλλά και φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση για τους συνεργάτες του.
Σαν σε όνειρο θυμάμαι μια γιορτή στο Καυταντζόγλειο όπου από τους αλεξιπτωτιστές που συμμετείχαν , ο μόνος που μπόρεσε να ''προσγειωθεί'' ακριβώς στο κέντρο του Σταδίου, επάνω στο Σταυρό,ήταν ο Αντισυνταγματάρχης Αλεξιπτωτιστής Γκράτζιος. Ψηλός, αγέρωχος , σταθερός στις κινήσεις του , σίγουρος για τον εαυτό του.
Μετά από 42 χρόνια ανοδικής και επιτυχούς πορείας στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αποστρατεύθηκε , με αίτησή του, τον Ιανουάριο του 1982.
Μια ζωή με ενδιαφέρον, δράση, θυσίες, προσφορά , ταγμένος στους αγώνες του Έθνους , διαδραμάτισε σημαντικό και αποφασιστικό ρόλο σε κρίσιμες φάσεις της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδας.
Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό τιμήθηκε με πολλά παράσημα και μετάλλια όπως:
α. Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας -2 φορές
β. Πολεμικός Σταυρός Γ΄ Τάξεως – 2 φορές
γ. Χρυσούς Σταυρός του Φοίνικος μετά ξιφών
δ. Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α΄ Τάξεως
ε. Σταυρός των Ταξιαρχών και Χρυσούς Σταυρός του Βασιλικού Τάγματος Γεωργίου Α΄ και Φοίνικος
στ. Αναμνηστικά Μετάλλια Εθνικής Αντιστάσεως και πολέμου 40-41
ζ. Μετάλλιο Ταξιάρχου της Λεγεώνας της Τιμής ΗΠΑ
η. Μετάλλιο Διοικητού της Λεγεώνας της Τιμής Γαλλίας
θ. Τιμητική διάκριση του Τάγματος της Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας
ι. Παράσημο Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού Γ ΄ Τάξεως
Όπως οι Ηπειρώτες προκάτοχοι του ,Χατζημιχάλης Νταλιάνης , Παναγιώτης Δαγκλής , Λεωνίδας Σπαής, Αθανάσιος Χρυσοχόου συνέδεσαν τα ονόματά τους με την έννοια της αυταπάρνησης ,της ανδρείας,της άμεσης ανταπόκρισης ,όπου το καθήκον καλεί ,έτσι και ο Στρατηγός Γκράτζιος με την αθόρυβη αυτοθυσία , η οποία χαρακτηρίζει τους γενναίους , απέδειξε έμπρακτα ότι αξίζει να θεωρείται άξιος απόγονος και συνεχιστής της παράδοσης των στρατιωτικών φυσιογνωμιών της Ηπείρου.
Ο Στρατός όμως όσο και αν τον ενδιέφερε δεν τον απορρόφησε ολοκληρωτικά, ώστε να είναι η μοναδική του απασχόληση.
Νυμφεύθηκε την Λιάνα Σακελλαροπούλου και στέριωσαν μαζί μια οικογένεια με δυό γιούς , τον Κώστα και τον Γιώργο , συνεχιστές του ονόματος Γκράτζιου.
Η αγάπη του για τον αθλητισμό τον συντρόφευε μέχρι τέλους . Πρώτα αθλητής ο ίδιος και αθλητικός παράγων έπειτα, ήταν ένθερμος φίλαθλος της ομάδας μπάσκετ του ΑΡΗ Θεσσαλονίκης.
Η πνευματικότητα , ιστορικό βίωμα κληρονομούμενο από γενιά σε γενιά, τον οδήγησε να συνεισφέρει θετικά στα κοινά , σε Σωματεία που καλύπτουν τον Ελλαδικό χώρο με ιστορικές έρευνες και μελέτες ,όπως το Μουσείο Κυκλαδικής και Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης του Ιδρύματος Νικολάου Π. Γουλανδρή ,της Εταιρείας Μελετών Εθνικής Ιστορίας (ΕΜΕΙΣ), το Ίδρυμα Πολιτικών Μελετών και Επιμορφώσεως (ΙΠΟΜΕ). Υπήρξε μέλος του τιμητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Αιγαίου,ιδρυτικό μέλος του Πανελληνίου Συνδέσμου Βορειοηπειρωτικού Αγώνα (ΠΑΣΥΒΑ), ιδρυτικό μέλος της Μακεδονικής Επιτροπής Θεσσαλονίκης, ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Φίλων της Μουσικής Θεσσαλονίκης, Επίτιμο Μέλος του Rotary Θεσσαλονίκης – του απενεμήθη η ανώτατη διάκριση του Διεθνούς Rotary ''Paul Harris Fellow'' , πρόεδρος της ΧΑΝΘ.
Η γνωριμία μας έγινε στους χώρους της Εστίας των Ηπειρωτών της Θεσσαλονίκης, την Ηπειρωτική Εστία, με αφορμή το μεγάλο έργο που ξεκίνησε το 1989 η ηπειρωτική παροικία της πόλης μας, για να αποδώσει την τιμή που οφείλει το Ελληνικό Έθνος στην προσφορά της Ηπειρώτισσας Γυναίκας του 1940.
Σε έναν αγώνα δύσκολο τάχθηκε πρώτος στις επάλξεις και με τους χειρισμούς του βοήθησε νεώτερους και μη , να μεθοδεύσουν τις ενέργειές τους εις τρόπον ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα.
Λίγα έταξε , πολλά πρόσφερε.
Το μεγαλύτερο και χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανήσυχου,του ακάματου αυτού συμπατριώτη μας , ήταν όχι μόνο το ενδιαφέρον για τα ηπειρωτικά θέματα , όχι μόνο το πολυσύνθετο μυαλό του , αλλά κυρίως η απέραντη μετριοφροσύνη του.
Ο,τι και όσα έκανε τα ένοιωθε , τα πίστευε και δεν είχε καμιά έπαρση για τα επιτεύγματά του . Και δεν ισχύει γι΄ αυτόν ότι η μετριοφροσύνη εκφράζει τους μέτριους. Η μετριοφροσύνη εκφράζει τους ανώτερους σε ψυχικά αισθήματα ανθρώπους , αυτούς που από άδολη αγάπη σε ένα σκοπό ''τάζονται'' και δένονται ακατάλυτα μαζί του.
Η εξωτερική του μορφή μπορεί να διαφεύγει σε πολλούς , αλλά το όνομα του και οι ευγενείς του προσπάθειες θα μένουν βαθιά χαραγμένες στις καρδιές μας για πολλά , πάρα πολλά χρόνια .
Δεν μεταχειριζόταν κραυγαλέες φωνές ο Στρατηγός Γκράτζιος .Προτιμούσε τους χαμηλούς τόνους που προσφέρουν την χάρη της εγκάρδιας φιλικής συνομιλίας .Και μ' αυτούς πετύχαινε , πιό σίγουρα αυτό που ήθελε.
Φύση ήρεμη αλλά και μαχητική. Προικισμένος με σπάνια ψυχοπνευματική και σωματική αντοχή , αδάμαστος πολεμιστής , φιλόπατρις, φιλοπρόοδος, πρωταθλητής σε ό,τι νέο , ό,τι υψηλό, ό,τι χρήσιμο , σοβαρό και ωραίο.
Αεικίνητος, με τη σπιρτάδα στα μάτια του, με ένα αμυδρό χαμόγελο στα χείλη , πάντα κομψός στο κλασσικό ή αθλητικό στυλ που ακολουθούσε στο ντύσιμο του ,τολμηρός και ευθύς, θαυμάσιος συνομιλητής και υπέροχος αφηγητής, συνεργάτης άριστος.
Ανάμεσα στην κουβέντα και το αγαπημένο του ρόφημα -τσάι του βουνού – ευχάριστη ανάπαυλα στις απογευματινές του επισκέψεις στην Εστία, οι διηγήσεις των αναμνήσεών του από τον πόλεμο .
Θεωρώ τον εαυτό μου αληθινά ευτυχή που είχα την τύχη να συνδιαλέγομαι και να συνεργάζομαι εθελοντικά με τον Αρχηγό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων , αλλά κυρίως με τον Ηπειρώτη Αγαμέμνονα Γκράτζιο , του οποίου η παρουσία στην Ηπειρωτική Εστία Θεσσαλονίκης έδωσε αίγλη,αισιοδοξία,τόνισε την αξία της εθελοντικής συμμετοχής και προσφοράς στον κοινό αγώνα για την εξύψωση της Ηπειρωτικής Ιδέας.
Η παρουσίαση του από τις στήλες της “ΗΠΕΙΡΟΣ” γνωρίζουμε ότι είναι λακωνική ,γιατί για να αποδοθούν με κάθε λεπτομέρεια οι πτυχές του έργου και της προσωπικότητας του Ηπειρώτη Στρατηγού Αγαμέμνονα Γκράτζιου ,χρειάζεται πολύ μελάνι, για να γραφεί τόμος αντάξιος της μεγαλειώδους πορείας του.
Έστω και με ελλείψεις ,θεωρώ ότι είναι απαραίτητο να μνημονεύονται οι ηπειρωτικές προσωπικότητες και για τον λόγο ότι τα κάθε είδους περιοδικά και έντυπα μας ΄΄βομβαρδίζουν΄΄ συνεχώς με συνεντεύξεις ηθοποιών , τραγουδιστών,αθλητών, τρομοκρατών,δολοφόνων, ''περνώντας'' στις νεώτερες γενιές το μήνυμα ότι όποιος ανήκει σ΄ αυτούς τους κύκλους πολιτών , αξίζει να προβάλλεται και κατά συνέπεια τα πρότυπα και οι ήρωες των παλαιοτέρων εποχών,που με πίστη σε ιδανικά και με την αξία τους απέκτησαν μια σεβαστή θέση στην κοινωνία ,να θεωρούνται ''μουσειακά'' θέματα.
Στρατηγός ε.α. Αγαμέμνων Γκράτζιος.
Επίτιμος Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης .
Η ιστορία μιάς ζωής συμπυκνωμένη σε 7 λέξεις.
Ο Ηπειρώτης Στρατηγός μας, έζησε , μόχθησε, διακρίθηκε και έφυγε γεμάτος από τιμές και γενική αναγνώριση. Πάλεψε σαν παλικάρι και έφυγε στις 11 Αυγούστου 1993 στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης.
Η κηδεία του έγινε στις 5.00 το απόγευμα της 12ης Αυγούστου 1993 στον Ιερό Ναό της Του Θεού Σοφίας στη Θεσσαλονίκη ,δημοσία δαπάνη, παρουσία εκπροσώπων της πολιτείας,των Ενόπλων Δυνάμεων και πολλών Θεσσαλονικέων.
Τη σορό του Στρατηγού σκέπαζε η Ελληνική Σημαία ενώ άγημα από καταδρομείς,στρατιώτες,ναύτες και σμηνίτες καθώς και η μπάντα του Γ΄ Σώματος Στρατού απέδιδαν τιμές. Αξιωματικοί μετέφεραν τα παράσημα ανδρείας και τα μετάλλια που του είχαν απονεμηθεί κατά την διάρκεια της λαμπρής του θητείας.
Η μακεδονική γη υποδέχθηκε στα σπλάχνα της τον άριστο άνδρα , δαφνοστεφανωμένο από τον π. Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνο Καραμανλή , ο οποίος με την είδηση του θανάτου του προσωπικού του φίλου και παλαιού συνεργάτη εξέφρασε τη λύπη του ,τονίζοντας στη δήλωση του ότι '' ο Στρατηγός Γκράτζιος υπήρξε υπόδειγμα γενναίου στρατιώτη και άξιου ηγέτη. Συνέβαλε αποφασιστικά στην ομαλή αποκατάσταση της Δημοκρατίας κατά τη μεταπολίτευση και στη συνέχεια στην ανασυγκρότηση των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας''.
Ας ελπίσουμε πως όπως τον τίμησε ο Ελληνικός Στρατός και η Ελληνική Πολιτεία έτσι θα θυμηθεί κάποτε και η ηπειρωτική κοινωνία της Ελλάδας να του αποδώσει τα εύσημα για τη δικαίωση από μέρους του της ρήσης '' Η Εύανδρος Ήπειρος ''.
σ.σ. Αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου προς την οικογένεια Γκράτζιου και προς τον κ. Βασίλη Γκέλη για τη συμπαράσταση ,αρωγή και εμπιστοσύνη για τη συγγραφή του παρόντος.
αφιέρωμα της Αθηνάς Τοτοκώτση, όπως δημοσιεύθηκε
στην έκδοση της Ηπειρωτικής Εστίας ''ΗΠΕΙΡΟΣ'' Τόμος 15ος
