Με τον ερχομό του φθινοπώρου και μετά την ολοκλήρωση της σχετικής διαβούλευσης της ΡΑΑΕΥ, οι καταναλωτές θα βρεθούν μπροστά σε μια μεγαλύτερη βεντάλια χρωματικών τύπων τιμολογίων με διαφορετικά πακέτα τιμολόγησης της κιλοβατώρας, χρεώσεων παγίων και χρονικής διάρκειας συμβάσεων.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι σήμερα υπάρχουν τρεις χρωματικοί τύποι τιμολογίων ρεύματος, τα πράσινα (ειδικά) που ενσωματώνουν τις διακυμάνσεις της χρηματιστηριακής αγοράς του ρεύματος μέσω αλγορίθμων και εμπεριέχουν ένα μηχανισμό ρητρών αναπροσαρμογής, τα κίτρινα (κυμαινόμενα) που είναι άμεσα εκτεθειμένα στο Χρηματιστήριο Ενέργειας και η τιμή της κιλοβατώρας γίνεται με τιμές που αναγγέλλονται μετά την περίοδο κατανάλωσης, τα μπλε (σταθερά) που η τιμή της κιλοβατώρας είναι fix για τουλάχιστον ένα έτος.
Γράφει ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Σε όλα τα παραπάνω τιμολόγια υπάρχουν υποκατηγορίες με πολλές διαφοροποιήσεις τόσο στις τιμολογιακές παραμέτρους και τους συμβατικούς όρους, όσο και στα όρια κατανάλωσης. Συνολικά όλα τα τιμολογιακά πακέτα όλων των παρόχων αγγίζουν τα 92. Έτσι λοιπόν έρχονται κι άλλα χρώματα, όπως το πορτοκαλί (δυναμικό) και το κόκκινο (ευέλικτο).
Τα πορτοκαλί τιμολόγια παρουσιάστηκαν πέρσι το καλοκαίρι ως η τέταρτη επιλογή του νέου πλαισίου χρέωσης της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά οι πάροχοι δεν προσέφεραν μέχρι τώρα την επιλογή, λόγω του βασικού κριτηρίου που πρέπει να έχει κανείς: «Έξυπνο» μετρητή. Τα πορτοκαλί τιμολόγια προσφέρουν χαμηλότερες τιμές κατά τις ώρες που η παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ είναι στο αποκορύφωμά της και η χρηματιστηριακή τιμή της ενέργειας μειώνεται ή μηδενίζεται. Αντίθετα, κατά τις ώρες αιχμής, οι χρεώσεις θα είναι υψηλότερες. Τα πορτοκαλί τιμολόγια θα χρεώνουν την κιλοβατώρα ώρα ώρα μέσα στο 24ωρο και αυτό θα δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να επιλέγει τις ενεργειακές καταναλώσεις του ανάλογα με την χρέωση της κιλοβατώρας, όπου το ωριαίο τιμολόγιο θα το γνωρίζει μια μέρα πριν.
Τα κόκκινα τιμολόγια θα είναι τύπου prepaid, θα επιλέγεις ένα πακέτο ετήσιας ή εξαμηνιαίας κατανάλωσης κιλοβατώρων με αντίστοιχη fix τιμή που θα πληρώνεις ανά μήνα, ενώ όταν ξεπερνάς τις κιλοβατώρες του προαγορασμένου πακέτου θα χρεώνεσαι με άλλη τιμή.
Πιο συγκεκριμένα θα υπάρχουν:Κλιμακωτές χρεώσεις ανά επίπεδο κατανάλωσης με σταθερές τιμές και πάγια
Διαφοροποίηση των χρεώσεων ανά εξάμηνο μέσα στο έτος
Συνδυασμό τιμολόγησης για κατανάλωση εντός και εκτός συγκεκριμένων ορίων
Ελάχιστη διάρκεια: 12 μήνες από την ενεργοποίηση
Πρόκειται για ένα τιμολόγιο προαγοράς, όπου ο καταναλωτής θα μπορεί στα πρότυπα των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, να προαγοράζει, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του ενεργειακού του προφίλ, ένα πακέτο κιλοβατώρων απαλλαγμένο από τις χρηματιστηριακές διακυμάνσεις του μήνα. Ένα μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι, ποιο ενεργειακό πακέτο μου ταιριάζει, όταν δεν υπάρχουν οι ειδικές γνώσεις για να κάνω την σωστή επιλογή. Αυτό είναι η πρώτη πρακτική δυσκολία. Γιατί εάν δεν επιλέξω το σωστό πακέτο και με την ολοκλήρωσή του έχω ξεπεράσει τις κιλοβατώρες που έχω προαγοράσει, τότε θα πληρώσω ένα έξτρα σημαντικό ποσό που δεν είχα προβλέψει. Από την άλλη αν καταναλώσω λιγότερες κιλοβατώρες από αυτές που έχω αγοράσει, δεν θα μου επιστραφούν χρήματα και ούτε θα μου πιστωθούν σε επόμενο πακέτο. Το κόκκινο τιμολόγιο θα έχει καλύτερη εφαρμογή όταν θα μπουν οι έξυπνοι μετρητές, μέσω των οποίων οι καταναλωτές θα μπορούν να υπολογίζουν την κατανάλωσή τους.
Και μέσα σε όλα αυτά, σύμφωνα με τον οδικό ενεργειακό χάρτη της εξοικονόμησης που προωθεί το ΥΠΕΝ εμπλέκει στα επιδοτούμενα προγράμματα εξοικονόμησης και τους παρόχους ρεύματος και αερίου. Σε μια λογική να αναλαμβάνουν πλήρως όλο το πακέτο ενεργειακών παρεμβάσεων μιας κατοικίας, από τον τεχνικό φάκελο, τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης, την χρηματοδότηση και την πιστοποίηση του έργου, ώστε ο καταναλωτής και ταυτόχρονα ωφελούμενος του εκάστοτε προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας να μην εμπλέκεται σε κανένα στάδιο από την έναρξη της διαδικασίας μέχρι την ολοκλήρωση του. Απλά θα αποπληρώνει το κόστος της ενεργειακής αναβάθμισης μέσω των μηνιαίων λογαριασμών ρεύματος με ένα ποσό που θα αντιστοιχεί στο ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας μετά τις αναβαθμίσεις, στη λογική του ‘’pay as you save’’.
Η αποπληρωμή θα γίνεται μέσα από τον μηνιαίο λογαριασμό ρεύματος, με τη δόση να είναι μικρότερη από την εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται. Έτσι, ο πελάτης βλέπει άμεσα χαμηλότερους λογαριασμούς, ενώ παράλληλα αποπληρώνει σταδιακά το κόστος της επένδυσης. Για παράδειγμα, αν πριν την αναβάθμιση η κατανάλωση ενέργειας κόστιζε 100€ τον μήνα στο νοικοκυριό και μετά μειώθηκε στα 80€, δηλαδή το εξοικονομούμενο ποσοστό ενέργειας μετά τις αναβαθμίσεις έστω ότι είναι 20%, τότε η εξοικονόμηση θα είναι 20€ μηνιαίως . Αν η μηνιαία δόση είναι π.χ. 15€, ο τελικός λογαριασμός διαμορφώνεται στα 95€, προσφέροντας όφελος 5€ από τον πρώτο κιόλας μήνα. Αυτό βέβαια έχει και το τίμημα του, όπως το ότι ο πελάτης θα ‘’παντρεύεται’’ τουλάχιστον για 6-8 χρόνια τον πάροχο του, μέχρι να αποπληρωθεί το πρόγραμμα εξοικονόμησης και δεύτερον η επιλογή του ενεργειακού εξοπλισμού θα είναι της επιλογής του παρόχου και όχι του πελάτη με ότι αυτό σημαίνει, αναφορικά με τις εγγυήσεις, την αξιοπιστία κλπ. Το ότι θα δημιουργηθούν στρεβλώσεις στην ενεργειακή αγορά, αυτό είναι ένα άλλο θέμα που δεν αφορά τα νοικοκυριά, αλλά την κοινότητα των μηχανικών/ενεργειακών επιθεωρητών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο των ενεργειακών αναβαθμίσεων.
Όσο για το κόκκινο τιμολόγιο θα παραθέσω ένα παράδειγμα, για περισσότερη κατανόηση της λειτουργίας του:
Έστω ένα νοικοκυριό ότι καταναλώνει ετησίως 5400 KWh, αυτό σημαίνει 450 kwh τον μήνα, η προσφερόμενη τιμή για αυτό το πακέτο θα μπορούσε να είναι π.χ. 120 ευρώ τον μήνα, εξαιρουμένων των χρεώσεων υπέρ τρίτων (Δημοτικά τέλη, φόροι κλπ). Αν στο τέλος του χρόνου της σύμβασης (12μηνης διάρκειας) το νοικοκυριό ξεπεράσει τις 5400KWh, τότε για τις επιπλέον κιλοβατώρες, το νοικοκυριό θα πληρώσει επιπλέον χρήματα ανάλογα με την τιμή χρέωσης της ‘’υπερβάλλουσας’’ κιλοβατώρας. Ουσιαστικά αυτό το ποσό θα προκύψει μετά την ετήσια εκκαθάριση. Αν όμως το νοικοκυριό κατανάλωσε τελικά μέσα στο χρόνο 4500KWh, αντί του αγορασμένου πακέτου των 5400Kwh, τότε οι 900 κιλοβατώρες που περίσσευαν, ούτε επιστρέφονται, ούτε πιστώνονται, κοινώς πάνε υπέρ ‘’πίστεως και παρόχου’’ Επίσης αν συμβεί πρόωρη αποχώρηση θα υπάρχει πέναλτι.
Όλα τα παραπάνω μάλλον δημιουργούν πονοκέφαλο στον καταναλωτή για να αποφασίσει ποιο πακέτο κόκκινου τιμολογίου να επιλέξει. Αλήθεια, ο μέσος καταναλωτής έχει τις γνώσεις, τις δυνατότητες και κυρίως την διάθεση και τον χρόνο να μπορεί να επιλέγει κάθε τρεις και λίγο το καταλληλότερο πακέτο που ταιριάζει στο ενεργειακό του προφίλ; Μάλλον όχι.
Αντί να γίνουν πιο απλά, πιο βατά και πιο ξεκάθαρα τα πράγματα αναφορικά με την επιλογή ενός τιμολογιακού πακέτου με γνώμονα το συμφέρον του καταναλωτή, γίνονται ακόμα πιο πολύπλοκα, πιο σύνθετα, προκειμένου να γίνει η επιλογή του τιμολογίου, χωρίς την βοήθεια των ειδικών και των ενεργειακών συμβούλων.
* Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης είναι Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ, Ενεργειακός Επιθεωρητής
