Τι αποκαλύπτει για τη διαπραγμάτευση, τις πρώτες ημέρες στο Μαξίμου, τους κορυφαίους (πρώην) συνεργάτες του και τι του απαντούν όσοι αναφέρονται στο βιβλίο
Το νέο βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα με τίτλο «Ιθάκη» που κυκλοφόρησε σήμερα έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και διαξιφισμούς στον πολιτικό και δημοσιογραφικό χώρο.
Ήδη από την προδημοσίευση συγκεκριμένων κεφαλαίων, η «Ιθάκη» φάνηκε πως θα θυμίσει τη δεκαετή περιπέτεια του ομηρικού ήρωα μέχρι να φθάσει στο νησί του
Φίλοι, πρώην σύντροφοι και «εχθροί» του πρώην πρωθυπουργού που αναφέρονται στο βιβλίο εξέφρασαν δημόσια τις απόψεις τους. Η επίσημη κυκλοφορία τάραξε για τα καλά τα νερά. Η «φουρτούνα» που προκλήθηκε ή «τρικυμία» -για κάποιους άλλους- αναμένεται να κρατήσει αρκετές ημέρες, χωρίς κανείς να μην μπορεί ακόμα να προδικάσει την κατάληξη. Αν δηλαδή ο Αλέξης Τσίπρας σαν σύγχρονος Οδυσσέας, όπως ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του καταφέρει να επιστρέψει στην Ιθάκη του. Άλλωστε υπάρχει και η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου που ίσως αποκαλύψει και τις μελλοντικές προθέσεις του συγγραφέα…
Το σίγουρο είναι ότι τίποτα δεν θα μείνει αναπάντητο από όσους αναφέρονται -κυρίως αρνητικά- στο βιβλίο.
Η πρώτη μέρα στο Μαξίμου, η απουσία Σαμαρά και οι 2 νεκροί πιλότοι
Το νέο βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, με τίτλο «Ιθάκη», που βρίσκεται από τη Δευτέρα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, προκαλεί ποικίλες και έντονες αντιδράσεις σε όλο το πολιτικό σκηνικό.
Στο κεφάλαιο «Πρώτη μέρα στο Μαξίμου», ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει πώς πέρασε το πρώτο 24ωρο ως πρωθυπουργός, την «αρνητική έκπληξη» όπως χαρακτηρίζει την απουσία του Αντώνη Σαμαρά και τη… σωτήρια μακαρονάδα με κιμά από έναν εργαζόμενο του Μεγάρου.
Ακολουθεί το απόσπασμα από το βιβλίο «Ιθάκη»:
Σελίδα 123: Μετά την ορκωμοσία, αντί να περπατήσω, ως εθιμικό, μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου, μπήκα στο αυτοκίνητο με προορισμό την Πλάκα. Πολλοί παραξενεύτηκαν, καθώς όλα τα μάτια ήταν στραμμένα επάνω μου και περίμεναν την είσοδό μου στο Μέγαρο, μια στιγμή πολύ ισχυρού συμβολισμού. Το Μέγαρο της εξουσίας να ανοίγει σε έναν Πρωθυπουργό που ιδεολογικά και πολιτικά πρόσκειται στους ηττημένους του Εμφυλίου και όλως παραδόξως για τα ελληνικά πολιτικά ήθη δεν είναι γόνος κάποιας μεγάλης πολιτικής οικογένειας, ούτε έστω κάποιας γνωστής οικογένειας της μεγαλοαστικής τάξης.
Και να ήταν μόνο αυτό το «πρόβλημα»! Ήμουν ταυτόχρονα και ο πρώτος Πρωθυπουργός στην Ιστορία της χώρας που πήγε στο Προεδρικό Μέγαρο χωρίς να ορκιστεί στο Ευαγγέλιο. Δεν άλλαξα τις αρχές μου, δεν προσποιήθηκα ότι είμαι κάποιος άλλος για να κερδίσω συμπάθεια και ψήφους, και όλο αυτό με έκανε περήφανο. Αλλά ταυτόχρονα με βασάνιζε κιόλας. Αναρωτιόμουνα πώς θα μπορέσω να παραμείνω ο εαυτός μου και όλα αυτά να προκαλέσουν ερωτήματα στον λαϊκό κόσμο ή να δημιουργήσει θεσμικές τριβές.
Για να εξομαλύνω, λοιπόν, κάπως αυτή τη δύσκολη συνθήκη, σκέφτηκα ότι αμέσως μετά την ορκωμοσία και πριν την εγκατάστασή μου στο Μαξίμου, θα ήταν σωστό να συναντήσω τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, στέλνοντας ένα μήνυμα σεβασμού στο συναίσθημα της πίστης της συντριπτικής πλειονότητας του ελληνικού λαού.
Με τον Αρχιεπίσκοπο διατηρούσα από καιρό μια θερμή σχέση, σεβασμού από μέρους μου και πιστεύω αλληλοεκτίμησης. Είχα μαζί του τακτική επικοινωνία, από την πρώτη μέρα που τον συνάντησα στην οικία του στην Αρχιεπισκοπή, πίσω από τη Μητρόπολη, όπου ξεκίνησε μεταξύ μας ένας ουσιαστικός διάλογος για θέματα φιλοσοφικά και ιστορικά. Για τη δύναμη της πίστης, αλλά και τις σχέσεις Εκκλησίας και Κράτους, τον διαχωρισμό τους και την από κοινού αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας
Σελίδα 124: Έκτοτε τον είχα επισκεφτεί αρκετές φορές τόσο στην Πλάκα όσο και στο ησυχαστήριό του στη Βοιωτία, κοντά στα Άσπρα Σπίτια. Του ζήτησα λοιπόν να πάω στην Αρχιεπισκοπή να τον συναντήσω και αυτός δέχτηκε με χαρά. Πήγα πρώτα εκεί και μετά πήγα στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Με τον Ιερώνυμο η συνάντηση ήταν σύντομη αλλά ουσιαστική. Ο Αρχιεπίσκοπος έχει μια μαγική διπλωματική ικανότητα, χωρίς να μετακινείται από το δογματικό πλαίσιο που υπηρετεί, να είναι ταυτόχρονα ανοιχτός στους ανθρώπους και στις ιδέες. Έσπευσε λοιπόν πρώτος και χωρίς να του ζητηθεί να τοποθετηθεί μπροστά στις κάμερες για το επίμαχο θέμα της ορκωμοσίας. Και ξεκαθάρισε ότι είναι δικαίωμα του κάθε προσώπου να επιλέγει με ποιον τρόπο θα ορκιστεί, κάνοντας έτσι σαφή την ανεκτική στάση της Εκκλησίας.
Όμως στο μυαλό μου δεν ταίριαζε αυτό να είναι το μόνο μήνυμα που θα έδινα εκείνη την ημέρα. Αμέσως μετά πήγα στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, να αποτίσω φόρο τιμής σε όλους και όλους που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας.
Στο Σκοπευτήριο οι στιγμές ήταν ανατριχιαστικές. Ένιωθες σ’ αυτό τον τόπο της θυσίας πως κουβαλούσες στην πλάτη σου το βάρος της Ιστορίας. Το βάρος όλων αυτών των ανθρώπων, που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα, για τις ιδέες τους, για μια δικαιότερη κοινωνία. Το βάρος όλων των αγωνιστών της Αριστεράς, των μονίμως ηττημένων σ’ αυτή τη χώρα, και το βάρος των αγώνων τους, που μέσα από τη συγκίνηση μας έμοιαζαν να δικαιώνονται. Γιατί αυτό ακριβώς συνέβαινε: εκπροσωπούσαμε τους ανθρώπους που κυνηγήθηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, εκτελέστηκαν, αντιμετωπίστηκαν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ως εχθροί του κράτους και του έθνους από τους επαγγελματίες της εθνικοφροσύνης. Και αυτό ακριβώς αισθανόμασταν: ότι τώρα δικαιώνονται και η φωνή τους ακούγεται ξανά μέσα από εμάς. Ήταν μία συγκλονιστική αίσθηση, ένας συμβολισμός τόσο δυνατός, που δεν ήταν απλώς πολιτικός.
Ήταν βωμός ιστορικός και εθνικός. Γιατί οι αγώνες για ελευθερία και δικαιοσύνη είναι αγώνες που διαμορφώνουν την ψυχή του Έθνους.
Φτάνοντας στο Μέγαρο Μαξίμου με περίμενε μια αρνητική έκπληξη. Αντί να αντικρίσω στα σκαλιά τον προκάτοχό μου και
Σελίδα 125: μέχρι την ημέρα εκείνη οικοδεσπότη, αντίκρισα τον Τζανακόπουλο. Ο Σαμαράς δεν άντεξε να έρθει να με προϋπαντήσει. Παρότι συντηρητικός, έσπασε την παράδοση. Και κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αποτελεί θεσμική παράδοση πολιτικού πολιτισμού και δημοκρατικής ευπρέπειας, ο απερχόμενος Πρωθυπουργός να καλωσορίζει τον νέο και να του παραδίδει. Να αποδέχεται έτσι τους κανόνες της δημοκρατικής μετάβασης και ομαλότητας. Και πέραν του συμβολισμού, να τον ενημερώνει κατ’ ιδίαν και για τις άμεσες εκκρεμότητες σε κρίσιμους τομείς της χώρας, είτε της οικονομίας είτε της άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής.
Ενδεχομένως, η ακραία αυτή συμπεριφορά του Σαμαρά, να μη νομιμοποιήσει με την παρουσία του τον νέο ένοικο του Πρωθυπουργικού Μεγάρου, να μην ήταν μόνο μια πράξη παρορμητική, δηλωτική του χαρακτήρα του, αλλά η επιτομή της στάσης του κατεστημένου πολιτικού συστήματος απέναντί μου. Ορισμένοι ποτέ δεν αποδέχθηκαν την παρουσία μου στο Μέγαρο αυτό ως νόμιμη. Με αντιμετώπιζαν ως παρείσακτο και ευκαιριακό ενοικιαστή, όχι ως νόμιμο ένοικο. Ως έναν καταληψία που κάθεται στα δικά τους σαλόνια και τα μολύνει και πρέπει το γρηγορότερο να τους αδειάσει τη γωνιά. Είχε άλλωστε σχεδιαστεί ο Σαμαράς αυτό να συμβεί μέσα σε ολίγες μέρες, με τη χρηματοπιστωτική ασφυξία, αλλά όπως λέει και η παροιμία, όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο Θεός γελάει.
Αυτό έκανα για την ώρα και εγώ, συναντώντας τον Τζανακόπουλο αντί για τον Σαμαρά στο πλατύσκαλο του Μεγάρου.
«Γεια σας, κύριε Σαμαρά, τι κάνετε;» προσφώνησα τον Τζανακόπουλο. «Σας ευχαριστώ που είχατε την καλοσύνη να με υποδεχτείτε, αλλά σαν να αρραίωσαν λίγο απότομα τα μαλλιά σας», του φώναξα από μακριά και έβαλε και αυτός τα γέλια.
26 Ιανουαρίου 2015 – Ο Αλέξης Τσίπρας μπαίνει στο Μέγαρο Μαξίμου για πρώτη φορά ως πρωθυπουργός και τον υποδέχεται ο Δημήτρης Τζανακόπουλος
Eurokinissi
Διαβήκαμε την εξώπορτα που οδηγεί στο αίθριο με το μαρμάρινο ασπρόμαυρο πάτωμα και αιφνής βρέθηκα από τον χειμωνιάτικο ήλιο της αυλής σε ένα σκοτεινό και παγωμένο κτίριο. Η αίσθηση της εγκατάλειψης ήταν τρομακτική. Οι προηγούμενοι τα είχαν πάρει όλα. Όχι μόνο έπιπλα και αντικείμενα, αλλά ακόμα και τα πιο ασήμαντα πράγματα. Ούτε ένα φύλλο χαρτί δεν είχε μείνει στα φωτοτυπικά μηχανήματα, ούτε ένα στυλό, ούτε καν τα
Σελίδα 126: στοιχειώδη για να λειτουργήσει το γραφείο. Ήταν σαν να ήθελαν να σβήσουν κάθε ίχνος της παρουσίας τους, να κάνουν ξεκάθαρο πως ό,τι υπήρχε πριν είχε φύγει μαζί τους και πως εμείς ήμασταν ξένοι σε έναν αφιλόξενο χώρο.
Δεν ήταν μόνο η έλλειψη αντικειμένων. Μου δημιουργήθηκε η αίσθηση πως ήθελαν να το εισπράξω ως μια εσκεμμένη πρόκληση. Φαντάζομαι πως ίσως να μετάνιωσαν που δεν μου άφησαν έναν φάκελο πάνω στο γραφείο με μία μόνο φράση: «Περιμένουμε πότε θα πέσεις». Δεν θα έγραφε τίποτα άλλο. Γιατί αυτό ήταν το σχέδιό τους. εκ προμελέτης… Δεν μας παρέδιδαν απλώς ένα άδειο πρωθυπουργικό γραφείο, μας παρέδιδαν έναν ναρκοθετημένο χώρο, έναν τόπο που δεν προοριζόταν για να κυβερνήσουμε, αλλά για να συντριβούμε εντός του.
Και όμως, καθώς στεκόμουν εκεί, μέσα στον ψυχρό, άδειο χώρο, αντί να καταβάλει ο φόβος, ένιωσα κάτι άλλο. Ένα πείσμα ότι αυτή η μάχη δεν ήταν μόνο πολιτική. Ήταν μια μάχη με την Ιστορία, όπως την έγραφαν οι νικητές μέχρι τότε. Στο κάτω κάτω, είπα μέσα μου, δεν είχαμε φτάσει ώς εδώ για να γίνουμε απλοί παρατηρητές μιας προδιαγεγραμμένης ήττας.
Μπήκα στο πρωθυπουργικό γραφείο, που δεν ήταν μόνο δυσλειτουργικό, ήταν και μουντό. Πολύ μουντό. Όχι μόνο γιατί η επίπλωσή του ήταν αυστηρά παλιομοδίτικη και βαριά, με ξύλινη επένδυση σε σκούρο χρώμα, αλλά κυρίως επειδή το φως του ήλιου δεν έφτανε ποτέ σε αυτό το σημείο του κτηρίου. Είχε ένα παράθυρο με θέα μια ωραία νεραντζιά, μπροστά στον κήπο του Μεγάρου, που έβλεπε στην Ηρώδου Αττικού. Το πρόβλημα όμως ήταν ότι ήλιος ανέβαινε από πίσω και το φως έμπαινε στο δωμάτιο μόνο νωρίς το απόγευμα για καμιά ώρα περίπου και μετά χανόταν πίσω από τα πυκνά δέντρα του Εθνικού Κήπου. Οπότε, το γραφείο ήταν συνεχώς κρύο και σκοτεινό. Ειδικά τον χειμώνα με τις μικρές μέρες, αυτή η αίσθηση ήταν σχεδόν καταθλιπτική.
Και σε αυτό το κρύο, μουντό και σκοτεινό κτίριο, μπήκα και δεν βρήκα έναν άνθρωπο να μου εξηγήσει ακριβώς πώς λειτουργεί το περιβόητο κόκκινο τηλέφωνο. Που, παρεμπιπτόντως, δεν ήταν καν κόκκινο, μαύρο ήταν. Κάποια στιγμή, η Ελένη Σταυρακάκη,
Σελίδα 127: η γραμματέας μου για χρόνια στον έβδομο της Κουμουνδούρου, που είχε προλάβει να εγκατασταθεί στο πίσω δωματιάκι του πρωθυπουργικού γραφείου, άνοιξε την πόρτα και έφερε κάτι συντρόφους από το τμήμα Πληροφορικής του ΣΥΡΙΖΑ, που είχαν επιστρατευτεί για να δουν τις εγκαταστάσεις και τα τεχνικά ζητήματα ασφαλείας. Μου εξήγησαν, γρήγορα, πώς λειτουργούσε εκείνο το δήθεν κόκκινο τηλέφωνο και πώς μπορούσα να καλώ απευθείας τους Υπουργούς. Και πριν προλάβουν να φύγουν από το γραφείο, έκτος μένα μόνος, ξαφνικά αυτό το αναθεματισμένο άρχισε να χτυπάει.
Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο Στρατηγός Κωσταράκος, τότε Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, συγχωρεμένος σήμερα, ο οποίος μου λέει:«Κύριε Πρωθυπουργέ, τα σέβη μου».
«Ποιος είστε;» τον ρωτάω.
«Είμαι ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Δυστυχώς δεν σας τηλεφωνώ για καλό, έχω ένα πολύ δυσάρεστο νέο».
«Πείτε μου τι έγινε;», του είπα.
«Είχαμε ένα ατύχημα στην Ισπανία, έπεσε ένα αεροσκάφος της Πολεμικής μας Αεροπορίας σε μια άσκηση και έχουμε δύο νεκρούς Έλληνες πιλότους».
Ήταν τέτοια η αμηχανία μου και η έλλειψη εμπειρίας, που του είπα: «Μάλιστα, Αρχηγέ, λυπάμαι πολύ. Να μεταβιβάσετε τα συλλυπητήριά μου στους δικούς τους ανθρώπους. Αλλά πείτε μου σας παρακαλώ, αν έχετε την καλοσύνη, εγώ τώρα τι πρέπει να κάνω;»
«Τίποτα. Απλά έπρεπε να σας ενημερώσω, μήπως βγάλετε κάποια ανακοίνωση».
Ο Από τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου 2015 – Αριστερά ο τότε αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Μιχάλης Κωσταράκος, ο Αλέξης Τσίπρας και δεξιά η Ζωή Κωνσταντοπούλου
Eurokinissi
Κάπως έτσι, μουντά, παγερά και μακάβρια, σε αντίθεση με το κλίμα έξω από το Μαξίμου, έζησα τις πρώτες μου ώρες ως Πρωθυπουργού. Συνειδητοποίησα, κάπως απότομα είναι η αλήθεια, τι ακριβώς είναι αυτό που κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει ως παγερή μοναξιά της εξουσίας. Μια εξουσία για την οποία δεν είχα ιδέα πώς λειτουργεί, δεν γνώριζα καν τα μυστικά της –τα πολύ πιο σοβαρά από το κόκκινο τηλέφωνο– και που ενδεχομένως να μην τα κατάλαβα –και να μην την κατέλαβα– και ποτέ.
Σελίδα 128: Εκείνη την πρώτη μέρα, ωστόσο, θυμάμαι πως συνέχισα να δουλεύω χωρίς να πάρω ανάσα, βυθισμένος σε συσκέψεις, τηλεφωνήματα, αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν άμεσα. Η ένταση ήταν ασταμάτητη, οι ώρες πέρασαν χωρίς να το καταλάβω. Κάποια στιγμή, αργά το απόγευμα, άρχισα να νιώθω μια βαριά εξάντληση. Και τότε συνειδητοποίησα ότι δεν είχα φάει τίποτα όλη μέρα. Ανοίγω την πόρτα προς το γραφείο της Ελένης και απευθύνομαι προς τους συνεργάτες μου:
«Ρε παιδιά, θα παραγγείλετε τίποτα να φάμε; Εδώ τι κάνουμε; Όταν πεινάμε;».
Είχα συνηθίσει να τρώω στα γρήγορα ένα σουβλάκι, κάτι απλό. Αλλά πριν προλάβει κανείς να απαντήσει, εμφανίζεται ο Τάκης, ο σερβιτόρος του Μεγάρου, ένας καλοσυνάτος τύπος από την Καλαμάτα, που προφανώς είχε διοριστεί την περίοδο Σαμαρά.
«Κύριε Πρόεδρε», μου λέει, «να σας φτιάξω μια μακαρονάδα με κιμά;».
Το Μέγαρο δεν είχε κουζίνα που να λειτουργεί, αλλά εκείνος, με έναν σχεδόν πατρικό τρόπο, ήθελε να κάνει κάτι παραπάνω, να με φροντίσει μέσα σε αυτό το ψυχρό, βαρύ κτίριο, αποδεικνύοντας ότι τουλάχιστον για τους υπαλλήλους του Μαξίμου, το κράτος έχει συνέχεια. Δέχτηκα με ευχαρίστηση. Όταν έφερε το πιάτο μπροστά μου, κουρασμένος όπως ήμουν, η μυρωδιά με χτύπησε κατευθείαν.
Πρώτη μέρα Πρωθυπουργός, με το βάρος όλης της χώρας στους ώμους, και το πρώτο μου γεύμα δεν ήταν κάποιο επίσημο δείπνο, δεν ήταν κάτι επιτηδευμένο. Ήταν μια απλή, ζεστή μακαρονάδα με κιμά, φτιαγμένη με μια δόση ανθρώπινης φροντίδας. Και αυτή τη μακαρονάδα τη θυμάμαι ακόμη. Ίσως ήταν και το μόνο που έχω να θυμάμαι με θετικά συναισθήματα από αυτή την πρώτη μέρα στο Μέγαρο Μαξίμου.
Η αρνητική αίσθηση που μας υποδέχτηκε, η απρέπεια του Σαμαρά που δεν εμφανίστηκε και το ψυχρό και σκοτεινό πρωθυπουργικό γραφείο που όλοι προσδοκούσαν να μπούνε μέσα έγιναν η αιτία, μόλις μπήκα σπίτι, να σκεφτώ: «Έλα Παναγία μου, μπήκα σε στοιχειωμένο σπίτι!».
Αφού έφαγα τη μακαρονάδα και συνήλθα κάπως, ένιωσα την ανάγκη να εξερευνήσω τους χώρους του επάνω ορόφου. Ανέβηκα…»
Σελίδα 129: …τις σκάλες και πήγα να δω τα επάνω δωμάτια, να καταλάβω τον χώρο, να μάθω ποιος ήταν πού και πού θα εγκατασταθούν οι συνεργάτες μας. Καθώς περιπλανιόμουν, ανακάλυψα πως μέσα σε όλη τη μουντάδα του κτιρίου, υπήρχε ένα δωμάτιο που πραγματικά άξιζε. Ήταν το παλιό υπνοδωμάτιο του Ανδρέα Παπανδρέου, όταν έμενε στο Μαξίμου. Ένα δωμάτιο που έβγαζε κατευθείαν στην επάνω βεράντα και η βεράντα αυτή ήταν αριστούργημα. Μια όαση μέσα στο γκρίζο του κτιρίου. Ένας όροφος πάνω από το γραφείο μου, με απρόσκοπτη θέα στον κήπο, ένα σημείο που έμοιαζε να μην ανήκει στο ίδιο το Μαξίμου. Εκεί, αργότερα, έμαθα ότι ο Γιώργος Παπανδρέου είχε φτιάξει μια πέργκολα για να παίρνει το πρωινό του. Αυτό το μικρό καταφύγιο είχε γίνει για το γραφείο του Παππά.
Για μένα, πάλι, που δεν άντεχα τη μουντάδα του πρωθυπουργικού γραφείου στον κάτω όροφο, κάθε πρωί που πήγαινα στο Μαξίμου, η ρουτίνα ήταν ίδια: πρωί πρωί με το «καλημέρα» άνοιγα τους φακέλους της ΕΥΠ και μετά ανέβαινα επάνω. Εκεί, στη ησυχία της βεράντας, έπινα τον πρωινό μου καφέ μαζί με όλους τους στενούς συνεργάτες μου. Και όταν έφτανε η άνοιξη, τον καφέ δεν τον πίναμε μέσα. Βγαίναμε έξω, αφήνοντας για λίγο πίσω μας τη βαριά ατμόσφαιρα του ισογείου. Για λίγες στιγμές, τουλάχιστον, ο ήλιος και ο καθαρός αέρας έδιναν μια αίσθηση γαλήνης και ηρεμούσαν την ψυχή από εκείνους τους τοίχους που κουβαλούσαν τόσα και τόσα.
Στις 28 Ιανουαρίου με κάλεσε ο Μπαράκ Ομπάμα για να με συγχαρεί. Ήταν πολύ ευχάριστο, γιατί το τηλεφώνημα αυτό από μόνο του εξέπεμπε ένα μήνυμα υποστήριξης προς τόσο είχα ανάγκη εκείνες τις ώρες. Πέρα από τα συγχαρητήρια άρχισε να μου μιλάει για τα μαλλιά του. Μου είπε με αρκετή δόση πικρού χιούμορ: «Κοίταξε να το χαρείς τώρα, γιατί εγώ που είμαι πια στη δεύτερη θητεία και τελειώνω, μπήκα με μαύρα μαλλιά και βγαίνω με άσπρα».
Συνάντηση του τότε πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπαράκ Ομπάμα, την Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2016, στο Μέγαρο Μαξίμου.
EUROKINISSI.
Συνάντηση του τότε πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπαράκ Ομπάμα, την Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2016, στο Μέγαρο Μαξίμου.
EUROKINISSI.
Τις ίδιες μέρες τηλεφώνησαν ο Ολάντ, ο Ρέντσι, ο Πούτιν, ο οποίος με προσκάλεσε μάλιστα να επισκεφτώ τη Μόσχα για την επέτειο της αντιφασιστικής νίκης στις 9 Μαΐου, ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς που μου ζήτησε να έρθει άμεσα στην Αθήνα να με συναντήσει και δεκάδες ακόμα αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, όλοι για να με συγχαρούν».
Σελίδα 130: «Η Άνγκελα Μέρκελ, απ’ ό,τι θυμάμαι, δεν με πήρε τηλέφωνο αλλά μου έστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα. Πάντως, ήταν πολλοί οι ξένοι ηγέτες που με κάλεσαν για να μιλήσουμε προσωπικά και να με συγχαρούν για τη νίκη. Και αυτό ήταν σημαντικό. Δεν το κρύβω πως είχα μια ανησυχία για το πώς θα μας υποδεχτεί η διεθνής κοινότητα.
Συνάντηση του τότε πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με την τότε καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, την Πέμπτη 10 Ιανουαρίου 2019, στο Μέγαρο Μαξίμου.
EUROKINISSI.
Όλο το προηγούμενο διάστημα, όλος ο ευρωπαϊκός Τύπος περίπου προανήγγειλε ότι «Οι κατσαπλιάδες έρχονται», «Ο τρόμος έρχεται», «Η καταστροφή έρχεται», με τέτοια ή με παρόμοια λόγια. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως η γερμανική μεγάλη κυκλοφορίας λαϊκιστική εφημερίδα Bild είχε στο πρωτοσέλιδό της την επομένη μέρα της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ τον τίτλο «Ευρω-φρίκη ο θρίαμβος του Τσίπρα». Οπότε ευλόγως είχα ανησυχίες για το πώς θα μας υποδεχτούν οι ξένες κυβερνήσεις. Και μόνο που με καλούσαν όλοι αυτοί στο τηλέφωνο, μου έδινε την αίσθηση ότι όχι μόνο μας αποδέχονται, αλλά ότι η νίκη στην Ελλάδα είχε έναν διεθνή αντίκτυπο. Γενικά, τις πρώτες μέρες, σε αυτό το επίπεδο, το κλίμα ήταν πανηγυρικό.
Τσίπρας για Βαρουφάκη: «Δεν τον άντεχαν ούτε οι συνεργάτες του»
Το βιβλίο «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg έχει ανάψει φωτιές ανάμεσα στους πρώην υπουργούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι και οι αιχμηρές αναφορές του πρώην πρωθυπουργού σε πρόσωπα με τα οποία συνεργάστηκε στενά.
Ένα από αυτά είναι και εκείνο του πρώην υππουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, για τον οποίο ο Αλέξης Τσίπρας μιλά με σκληρά λόγια.
Στο κεφάλαιο «Πρώτη φορά Αριστερά», ο Αλέξης Τσίπρας εξιστορεί τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στον σχηματισμό της πρώτης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2015.
Ο Αλέξης Τσίπρας εξιστορεί ότι η κρίσιμη θέση του υπουργού Οικονομικών ήταν μια από τις δυσκολότερες να καλυφθεί, αποκαλύπτοντας για πρώτη φορά πως ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν ήταν ούτε ή πρώτη ούτε η δεύτερη, αλλά η τρίτη του επιλογή.
Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι είχε κάνει αρχικά πρόταση στον Γιάννη Δραγασάκη, και μάλιστα έξι μήνες πριν από τις εκλογές, ο οποίος είχε πει ότι δε θα άντεχε τα συνεχή ταξίδια και το βάρος της διαπραγμάτευσης και ότι θα ήταν πιο χρήσιμος σε έναν επιτελικό ρόλο. Έτσι έλαβε τη θέση του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης. Η δεύτερη επιλογή του Αλέξη Τσίπρα για το υπ. Οικονομικών ήταν ο Γιώργος Σταθάκης, ωστόσο τελικά εκτίμησε ότι θα ήταν καλύτερος ως υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης. «Και έτσι, άνοιξε ο δρόμος για την επιλογή Βαρουφάκη», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας, παραδεχόμενος ότι δεν τον γνώριζε για πολλά χρόνια, αλλά ότι εκτιμούσε την επικοινωνιακή του δεινότητα. «Μου ήταν από την αρχή φανερό ότι επρόκειτο για μια ιδιαίτερη περίπτωση. Στην πραγματικότητα ήταν περισσότερο σελέμπριτι και λιγότερο οικονομολόγος», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας και παραδέχεται ότι ο λόγος που τον έκανε υπ. Οικονομικών ήταν επειδή δεν ήθελε «να μας θεωρούν δεδομένους» και επειδή ο Βαρουφάκης είχε μια «επιθετική αποφασιστικότητα».
«Ήθελα να στείλω το σήμα της επιθετικής διαπραγμάτευσης. Υποτίμησα όμως τον ανθρώπινο παράγοντα τόσο στην περίπτωση Βαρουφάκη όσο και σε μια σειρά άλλων επιλογών μου», αναφέρει λίγο πριν ξεκινήσει την «αποκαθήλωση» του Γιάνη Βαρουφάκη.
«Οι άνθρωποι δεν είναι σαν τα πιόνια στο σκάκι, να υπολογίζεις τις κινήσεις τους μόνο με βάση τις δυνατότητες και τις προδιαγραφές τους. Παίζει ρόλο και η προσωπικότητά τους. Πολλές φορές παρασύρονται από την εξουσία και τη δημοσιότη-τα και βγάζουν έναν άλλο εαυτό. Ή ενδεχομένως αποκαλύπτουν τον αληθινό εαυτό τους. «Αρχή άνδρα δείκνυσι», όπως έλεγαν και οι αρχαίοι. Και όταν το Εγώ τους αδυνατεί να συντονιστεί με τη συλλογική προσπάθεια, τότε τα πράγματα οδηγούνται σε αδιέξο δο. Έτσι και έγινε. Πολύ γρήγορα ο Βαρουφάκης από “asset” μετατράπηκε σε αρνητικό πρωταγωνιστή. Που δεν τον άντεχαν στο Eurogroup, όχι μόνο οι απέναντι, αλλά ούτε οι πιθανοί μας σύμ-μαχοι, ακόμα και οι ίδιοι του οι συνεργάτες».
Όπως αφηγείται ο Αλέξης Τσίπρας, πριν τις εκλογές του 2015, πρότεινε στον Γιάνη Βαρουφάκη να συμβάλλει στον προεκλογικό αγώνα μέσα από μια μη-εκλόγιμη θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, με ανοιχτό το ενδεχόμενο να του δοθεί κάποια υπουργική θέση εάν ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδιζε τις εκλογές. «Μου είπε «Αλέξη, εγώ θέλω να μπω στον ΣΥΡΙΖΑ. Δε θέλω να είμαι συνεργαζόμενος. Θέλω να είμαι υποψήφιος Βουλευτής με σταυρό. Θέλω να εκλεγώ Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Θα γίνω μέλος του ΣΥΡΙΖΑ». Είχε στο μυαλό του ένα άλλο σχέδιο. Διεκδικούσε να είναι οργανικό κομμάτι της προσπάθειάς μας. Με αιφνιδίασε. Εντούτοις, στο πλαίσιο της διεύρυνσης που επιχειρούσαμε σκέφτηκα πως δεν ήταν κακή ιδέα».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε στόχο να βάλει στο υπουργικό σχήμα τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, αλλά το έκανε ύστερα από προτροπή του Βαρουφάκη. Παράλληλα, σε άλλο σημείο, αναφέρει ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης ζήτησε την αντικατάσταση του Γιώργου Χουλιαράκη με το επιχείρημα ότι είναι «ενδοτικός» έναντι των θεσμών. «Εκεί συνειδητοποίησα ότι αργά ή γρήγορα τα πράγματα μαζί του θα έφταναν σε αδιέξοδο», αναφέρει ο πρώην πρωθυπουργός.
Σε άλλο σημείο του βιβλίου ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει ότι «ο Βαρουφάκης θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα τεράστιο πρόβλημα αν έδειχνα ανυπομονησία και αγένεια» ενώ στη συνέχεια αφηγείται έναν διάλογο που έγινε στο Μαξίμου ύστερα από συνάντηση του Γιάνη Βαρουφάκη με την τότε πρόεδρο του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ.«Λύσαμε τα θέματά μας. Είμαι απολύτως αισιόδοξος. Συνάτησα την Κριστίν, η οποία συμφωνεί σε όλα μαζί μου».
«Σε τι είναι σύμφωνη; Τι είπατε;» Είχα θετική διάθεση να μάθω αυτά που του είπε.
«Συμφωνεί σε όλα μαζί μου. Δεν θα κάνουμε πρόγραμμα με την Τρόικα, θα καταθέσει η ελληνική Κυβέρνηση τις δικές της προ-τίσεις θα συμφωνήσει με το ΔΝΤ και αυτές τις προτάσεις θα υλο-πατήσουμε. Δεν υπάρχει κανένα ζήτημα».
«Και τα λεφτά ποιος θα μας τα δώσει, αφού δεν θα έχουμε πρό-γραμμα;» Δεν μου απάντησε. «Τα λεφτά, Γιάνη, για τις υποχρεώ-τις της χώρας», του επαναλαμβάνω, «ποιος θα μας τα δώσει; Η Κριστίν ή οι Ευρωπαίοι;»
«Οι Ευρωπαίοι».
«Α, ωραία, έτσι συμφωνώ κι εγώ. Άμα είναι να τα δώσει άλ-μας τα λεφτά, συμφωνώ κι εγώ μαζί σου, τζάμπα είναι».
Εκεί κατάλαβα ότι η κατάσταση ήταν Game Over. Ο Βαρουφάκης πανηγύριζε γιατί συμφώνησε με το ΔΝΤ πως θα βρούμε έναν τρόπο να κάνουμε αναπτυξιακά μέτρα και όχι λιτότητα, αλλά ξέχασε να ξεκαθαρίσει το πιο σημαντικό: Ποιος θα έβαζε τα λεφτά. Του είπα, λοιπόν: «Δεν θέλω να σε απογοητεύσω, αλλά τα λεφτά τα βάζει ο Σόιμπλε. Και όποιος βάζει τα λεφτά θέτει και τους όρους του».
Η στιγμή της αποπομπής Βαρουφάκη
Όπως πολλοί ίσως θυμούνται, η τελευταία παρουσία του Γιάνη Βαρουφάκη στο Μέγαρο Μαξίμου ως μέλος της κυβέρνησης ήταν η νύχτα του δημοψηφίσματος. Ο ίδιος έχει περιγράψει αυτή τη στιγμή λέγοντας ότι ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ιδιαίτερα ανήσυχος, φοβισμένος και απογοητευμένος με τη μεγαλειώδη νίκη του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα.
Όμως η εκδοχή που δίνει ο Αλέξης Τσίπρας είναι πολύ διαφορετική, καθώς λέει ότι «αντάλλασσα αγκαλιές, συγχαρητήρια και χειραψίες με όσους πανηγύριζαν, αλλά ταυτόχρονα έκανα προσπάθειες να μην πετώ στα σύννεφα, γιατί κατανοούσα πως οι ευθύνες μου είχαν μεγαλώσει μετά από αυτόν τον θρίαμβο».
«Εξαίρεση στο κλίμα της χαράς ήταν εκείνο το βράδυ ο Βαρουφάκης. Κυριολεκτικά δεν μιλιόταν, προφανώς επειδή διαισθανόταν αυτό που ερχόταν. Είχε φτάσει με τη σύζυγό του Δανάη στο Μαξίμου, αφού εντωμεταξύ είχε προλάβει να διαπράξει το τελευταίο του ατόπημα. Είχε σπεύσει να κάνει δηλώσεις από το Υπουργείο του πριν από το δικό μου διάγγελμα. Ενώ οι Υπουργοί, ιδιαίτερα για τόσο σημαντικά θέματα, περιμένουν πάντα τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού πριν μιλήσουν δημοσίως.
Ήταν μια προσωπική πρόκληση, αλλά και μια θεσμική απρέπεια. Και επιπλέον, οι δηλώσεις του ήταν εμπρηστικές, υποδαυλίζοντας τους φόβους πως πάμε για έξοδο από το ευρώ και όχι για συμφωνία. Προφανώς, αυτό με διευκόλυνε πολιτικά και ψυχολογικά, αλλά την απόφασή μου την είχα λάβει από το βράδυ της Παρασκευής. Όταν ήρθε λοιπόν στο Μαξίμου, του είπα «Γιάνη, έκλεισε ένας κύκλος, πετύχαμε μια πολύ σημαντική νίκη και τώρα πρέπει να πάμε να πετύχουμε και μια συμφωνία η οποία θα είναι βιώσιμη. Έπαιξες έναν καθοριστικό ρόλο, αλλά ο ρόλος αυτός έχει τελειώσει. Δεν είσαι το πρόσωπο πάνω στο οποίο μπορεί να στηθεί μία στρατηγική συμφωνίας και πρέπει να κάνω ανασχηματισμό. Και σου προτείνω να πάρεις άλλο Υπουργείο. Αυτός έδειξε πολύ χολωμένος. Μου είπε ότι κατά την άποψή του δεν θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία».
Όταν ο Τσίπρας λύγισε και είπε: «Τελείωσε»
Συνεχίζονται οι αποκαλύψεις στο βιβλίο «Ιθάκη» του πρώην πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, για την περίοδο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές της Ελλάδας μετά το «όχι» των Ελλήνων στο δημοψήφισμα του 2015. Το τηλεφώνημα των Ομπάμα και Πούτιν, το «τελειώσαμε», το «πάμε να φύγουμε, να τους ξεφτιλίσουμε εμείς» του Νίκου Παππά και το «δεν πρόκειται να φύγουμε, αν δεν κλείσουμε τη συμφωνία» του Ντόναλντ Τουσκ μετά τη δεκαεπτάωρη διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες στον απόηχο του δημοψηφίσματος και του «Όχι» του ελληνικού λαού στο νέο πακέτο μέτρων λιτότητας και μεταρρυθμίσεων. Λίγες ημέρες αργότερα, η τότε ελληνική κυβέρνηση κατέληξε να υπογράψει το τρίτο μνημόνιο με τους αποκαλούμενους «θεσμούς».
Ο Αλέξης Τσίπρας στο βιβλίο του παραθέτει τη δική του εκδοχή και επιπρόσθετα κάποια αποκαλυπτικά «στιγμιότυπα» της περιόδου: Όπως την συνομιλία που είχε τον Ιούνιο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν αλλά και το τηλεφώνημα που είχε με τον, τότε, Αμερικανό πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα, εν μέσω της «θύελλας» της διαπραγμάτευσης με τους λεγόμενους «Θεσμούς».
Το Συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών και η πρώτη συνεδρίαση του Eurogroup μετά το δημοψήφισμα
«Η συζήτηση συνεχίστηκε για αρκετή ώρα παρά τις διαφορές μας», γράφει ο Αλέξης Τσίπρας για την σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών στις 6 Ιουλίου 2015, την επομένη του δημοψηφίσματος, προσθέτοντας «η σύσκεψη διακόπηκε δύο φορές. Μία για να μιλήσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τον Γάλλο ομόλογό του και μία για να μιλήσω με τον Πούτιν. Άρχισε με τα συγχαρητήρια. Μου είπε ότι αυτό που είχαμε πράξει την προηγούμενη μέρα, θα γραφόταν στην ιστορία με χρυσά γράμματα, ότι είχαμε πετύχει μία ιστορική νίκη», όπως σημειώνεται στο βιβλίο.
«Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια, έχεις να μου πεις κάτι άλλο σε σχέση με την επόμενη ημέρα; Κάποια συμβουλή; Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνω;», ρώτησε ο Αλέξης Τσίπρας με νόημα τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Εσύ θα αποφασίσεις τι πρέπει να κάνεις, αλλά πιστεύω ότι μια βιώσιμη συμφωνία θα είναι καλή για όλους» απάντησε ο Ρώσος πρόεδρος.
«Εντάξει σε ευχαριστώ πάρα πολύ», αποκρίθηκε ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας.
«Το πρωί της Τρίτης 7 Ιουλίου, έγινε το πρώτο Eurogroup μετά το δημοψήφισμα», αναφέρεται στο βιβλίο, πριν περιγραφούν με παραστατικότητα όλες οι στιγμές της περίφημης 17ωρης διαπραγμάτευσης.
Στο βιβλίο επισημαίνεται: «Έφτασα στη Σύνοδο Κορυφής έχοντας αντιφατικά συναισθήματα. Ναι μεν ήμασταν οι θριαμβευτές του δημοψηφίσματος κι αυτό ενίσχυε τη διαπραγματευτική μας θέση, αλλά από την άλλη καταλάβαινα ότι οι σκληροί θα μας περίμεναν στη γωνία, ακόμη πιο επιθετικοί.
Επιπλέον, δεν μπορούσα να αγνοήσω τη θέληση της κουρασμένης ελληνικής κοινωνίας και δική μου δέσμευση πριν το δημοψήφισμα, για συμφωνία γρήγορα. Κι αυτό το σύμπλεγμα παραγόντων καθόριζε τα διαπραγματευτικά μου περιθώρια. Ακόμα πιο λεπτή και δύσκολη έκανε την κατάσταση το γεγονός ότι, μετά την πίεση που είχαμε ασκήσει, με αποκορύφωμα το δημοψήφισμα, δεν ήμουν σίγουρος για τα όρια των εταίρων.
Δεν ήμουν σίγουρος, δηλαδή, πως αν τα ξεπερνούσαν, κι εγώ τους έλεγα «δεν πάτε στον διάολο» και έφευγα, θα μπορούσα να επιστρέψω. Φοβόμουν, πραφματικά, ότι εκεί μπορεί να έπαιρνε το πάνω χέρι η ομάδα εκείνων που ήθελαν να μας τελειώσουν και να γινόταν ένα κραχ.
Στις Βρυξέλλες δέχτηκα τηλεφώνημα από τον Πρόεδρο του ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Ήμουν στο ξενοδοχείο, λίγο πριν αναχωρήσω για τη Σύνοδο. Αφού μου έδωσε συγχαρητήρια για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, μου είπε: «Έχω ένα καλό και ένα κακό να σου μεταφέρω».
«Το καλό είναι ότι μετά τη νίκη σου στο δημοψήφισμα, είσαι ο κυρίαρχος των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα».«Και το κακό;», τον ρώτησα.
«Το κακό είναι ότι έχουν συσπειρωθεί απέναντί σου δυνάμεις που θέλουν σήμερα να τορπιλίσουν τη διαπραγμάτευση τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Υπάρχει ένα ισχυρό μπλοκ, που θέλει, για λόγους κυρίως πολιτικούς, να μην ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση σήμερα και να οδηγηθείτε στο εθνικό νόμισμα. Δεν μπορώ να σου πω λεπτομέρειες, αλλά ένα πράγμα σου ζητάω, να είσαι ψύχραιμος. Και να ξέρεις ότι εμείς θα είμαστε καθ’ όλη τη διάρκεια on board, θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και παρασκηνιακά θα παρέμβουμε αν χρειαστεί».
Αυτή ήταν η κίνηση του Ομπάμα. Μου έδινε δηλαδή το σήμα ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ήταν μαζί μου, αλλά έπρεπε να είμαι ψύχραιμος απέναντι στις προκλήσεις, γιατί δεν είχε απεριόριστη επιρροή στις εξελίξεις. Το παρασκήνιο, το έμαθα εκ των υστέρων.
Οι Αμερικανοί και ο Σοσιαλδημοκράτης Αντικαγκελάριος Γκάμπριελ πίεζαν τη Μέρκελ προς την κατεύθυνση της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ. Ενώ ο Σόιμπλε, με τον Ολλανδό συντηρητικό Πρωθυπουργό Ρούτε και τους άλλους σκληρούς της Ευρωζώνης, πίεζαν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Και η Μέρκελ βρισκόταν μπροστά σε δίλημμα. Όπως πρέπει να ομολογήσω πως σε ένα διαφορετικό δίλημμα, με την ίδια όμως βάση, βρισκόμουν κι εγώ».
Σε άλλο σημείο, ο κ. Τσίπρας γράφει: «Παρά τα ξεσπάσματα που είχα κάποιες στιγμές, παρέμεινα ψύχραιμος απέναντι στις προκλήσεις», όμως, στέκεται σε ένα σημείο που εκτροχιάστηκε η συζήτηση: «Ήταν κάπου κοντά στις 5 το πρωί. Τότε τέθηκε από τους εταίρους το ζήτημα της έδρας και της Διοίκησης του Ταμείου Αξιοποίησης της Περιουσίας του Δημοσίου, του γνωστού Υπερταμείου. Ασφαλώς γνώριζαν, ή θα έπρεπε να γνωρίζουν, ότι δεν υπήρχε καμιά περίπτωση να δεχτώ να μεταφερθεί η περιουσία της Ελλάδας, 50 δισ. ευρώ, προς ιδιωτικοποίηση σε Ταμείο με έδρα το Λουξεμβούργο ή οπουδήποτε εκτός Ελλάδας. Και με διοίκηση ξένων. Ήταν η βαθιά προσβλητική και αποικιοκρατικού τύπου απαίτηση. Κι όμως αυτό απαιτούσαν με επιμονή.
Ήταν η στιγμή που ήρθε η έκρηξη. Στάθηκα απέναντί τους, τους είπα με φορτισμένη φωνή και χωρίς καμιά διάθεση να κρυφτώ τα «Εντάξει, μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να πείτε πως πήρατε την απόφαση να διώξετε την Ελλάδα από την Ευρωζώνη. Αλλά να το πείτε καθαρά: ήταν δική σας η ευθύνη. Γιατί αυτό που ζητάτε δεν είναι συμφωνία· είναι εξευτελισμός. Και δεν είμαστε μια χώρα που ηττήθηκε σε πόλεμο, είμαστε μια χώρα που διαπραγματεύεται με αξιοπρέπεια. Μην το ξεχνάτε αυτό».
Στο παρασκήνιο όλης αυτής της πίεσης, της οργανωμένης θέσης που δεχόμασταν, φαινόταν καθαρά το χέρι του Σόιμπλε. Όλα, απλώς συμμετείχε, είχε πρωταγωνιστικό ρόλο, έσερνε τον χορό. Ήθελε την Ελλάδα εκτός ευρώ. Ήθελε να μας σπρώξει στην έξοδο και να χρεώσει σε εμένα το γεγονός. Να παρουσιαστώ ως αυτός που δήθεν εξαπάτησε τον λαό του, κερδίζοντας με ψεύτικα το δημοψήφισμα. Ο ριζοσπαστικός αριστερός που δεν ήθελε ποτέ τη συμφωνία. Να τελειώσει εμένα μαζί με την Ελλάδα.
Δεν άντεξα άλλο. Σηκώθηκα και έφυγα χωρίς να κοιτάξω πίσω. Ανέβηκα στον επάνω όροφο, κοίταξα τους δικούς μου στα μάτια και τους είπα, απλά, κουρασμένα: «Τελείωσε».
Μπήκα στο γραφείο της ελληνικής αντιπροσωπείας. Εκεί διαμόρφωσα μια πρώτη εικόνα για το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα, που ήταν στη γραμμή «Μην κάθισαι άλλο, σήκω φύγε». Στην αίθουσα ήταν ο Δραγασάκης. Καθόταν αμίλητος σε μια καρέκλα, με τους αγώνες στηριγμένους στο τραπέζι και τα χέρια να κρατάνε το κεφάλι του.
Ήταν αποκαμωμένος και ψυχικά διαλυμένος. Του λέω «Γιάννη, θα αντέξουν οι τράπεζες;». «Δεν ξέρω», μου απάντησε. Ο Παππάς, πιο ενθουσιώδης και εύφλεκτος από χαρακτήρα είπε: «Πάμε να φύγουμε, να τους ξεφτιλίσουμε εμείς». Στη σκέψη ότι θα έπρεπε να συνθηκολογήσουμε, άρχισε να τον πιάνει πανικός: «Και πώς θα γυρίσουμε πίσως Δεν θα έχουμε κόμμα, δεν θα έχουμε κυβέρνηση, δεν θα έχουμε λαό». Ήταν πιο πολύ δύσκολη απόφαση έτσι κι αλλιώς».
Ακόμη, σημειώνεται στο βιβλίο: «Αυτή την απόφαση δεν υπήρχε άλλος για να την πάρει, παρά μόνο εγώ. Εγώ! Ήμουν κυριολεκτικά στην κόψη του ξυραφιού. Ήξερα ότι δεν είχα δικαίωμα να ρίξω τη χώρα μου στον γκρεμό. Αλλά, ταυτόχρονα, δεν είχα δικαίωμα να υποθηκεύσω τη δημόσια περιουσία και να οδηγήσω στον εξευτελισμό τον λαό μας κι εμάς που τον εκπροσωπούσαμε αυτές τις δύσκολες ώρες. Δεν θα έκανα πίσω. Είχα πάρει την απόφαση να φύγω, αν δεν έκαναν πίσω στην ταπεινωτική τους απαίτηση.
Ξανακατεβαίνω κάτω. Αρχίζουν και μαζεύονται όλοι και όταν ξαναρχίζει η συνεδρίαση παίρνω τον λόγο: «Είμαστε όλοι πολύ κουρασμένοι. Έχετε άλλη πρόταση ή να φύγουμε;» Αυτοί ξανά τα ίδια. «Αυτό είναι ντροπή», τους λέω, «δεν έχει κανένα νόημα να το συνεχίσουμε» – και φεύγω ξανά. «Σταματάει εδώ. Γεια σας»!
Για δεύτερη φορά έφυγα από την αίθουσα. Μάλιστα, τότε σηκώθηκαν και μάζεψαν τα πράγματά τους να φύγουν και κάποιοι άλλοι αρχηγοί, θεωρώντας ότι ναυάγησε οριστικά η διαπραγμάτευση.
Όπως κατευθυνόμουν για το γραφείο μας, περπατώντας στον διάδρομο, αισθάνθηκα να με ακολουθεί κάποιος τρέχοντας. Ήταν ένας εύσωμος Γάλλος αστυνομικός, που ερχόταν ασθμαίνοντας προκειμένου να με σταματήσει και από πίσω του ακολουθούσε ο Ολάντ.
Μπήκαμε μαζί στο γραφείο της ελληνικής αποστολής. Καθίσαμε αποκαμωμένοι στον μικρό καναπέ, ο ένας στη μία άκρη και ο άλλος στην άλλη, και άρχισε να μου λέει: «Όχι, Αλέξη, δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό. Πρέπει να μείνουμε να ανατρέψουμε αυτή την απόφαση».
Είχε πραγματικά μεγάλη αγωνία και ήταν οργισμένος από τον τρόπο που συμπεριφερόταν στην Ελλάδα ο Σόιμπλε.
Μετά τον Ολάντ, ήρθε στο γραφείο μας ο Τουσκ για να μου πει πως θα έπαιρνε άμεσα πρωτοβουλία να γεφυρώσει τις διαφορές και να καταλήξουμε σε συμφωνία. «Δεν πρόκειται να φύγουμε, αν δεν κλείσουμε τη συμφωνία», μου είπε.
Ποιος ήταν εκείνη την ώρα οι διαφορές μας; Εγώ, για να υπάρξει διέξοδος, αποδέχτηκα τη δημιουργία ενός Ταμείου για τη δέσμευση και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, αλλά ήθελα να είναι ένα Ελληνικό Sovereign Wealth Fund, δηλαδή ήθελα να έχει αναπτυξιακό σκοπό το Ταμείο. Ένα Ταμείο που θα αξιοποιούσε την περιουσία με μακροπρόθεσμη στρατηγική, και όχι απλώς να την εκποιούσε. Αντιπρότεινα, λοιπόν, να έχει έδρα την Αθήνα και να διοικείται από Έλληνες. Αυτοί ήθελαν ένα Ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, που θα είχε έδρα το Λουξεμβούργο, θα διοικούνταν από ξένους και τα έσοδα θα πήγαιναν αποκλειστικά στην αποπληρωμή του χρέους. Αυτό ήταν το πεδίο της διαφωνίας.
Κερδίσαμε έδαφος βήμα βήμα, μέσα από λεκτικούς διαξιφισμούς και ενστάσεις. Αρχικά έκαναν κάποια βήματα πίσω, την πρώτη τη φορά που επέστρεψα στην αίθουσα. Είπαν ότι δέχονταν να είναι το Υπερταμείο κατά 25% Sovereign Fund και κατά 75% για την αποπληρωμή του χρέους. Αποδέχονταν επίσης να έχει έδρα την Ελλάδα, αλλά ήθελαν ξένους να το διοικούν. Και εκεί η ένταση κορυφώθηκε εκ νέου και εγκατέλειψα την αίθουσα για δεύτερη φορά. Τότε ο Τουσκ πρότεινε το 50-50: 50% των εσόδων θα πήγαιναν στο χρέος και 50% θα ήταν Sovereign Fund. Πρότεινε, επίσης, η έδρα του Ταμείου να είναι στην Ελλάδα και να διοικείται κατά πλειοψηφία από Έλληνες. Και εκεί βρέθηκε η χρυσή τομή.
Όταν τελείωσαν οι διαπραγματεύσεις και καταφέραμε να φτά- σουμε σε συμφωνία, ήρθε η Μέρκελ στο γραφείο της ελληνικής αντιπροσωπείας, αποκαμωμένη και χλομή από την κούραση, και μου είπε: «Αλέξη, έχω κάνει στη ζωή μου χιλιάδες ώρες διαπραγματεύσεων. Έχω βρεθεί σε διαπραγμάτευση για την Ουκρανία, έξω να έχει βομβαρδισμούς, διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν, αυτό το πράγμα όμως δεν το έχω ξαναζήσει».
Ακόμη, σημειώνεται: Είχε πλέον ενημερώσει. Ήταν Δευτέρα 13 Ιουλίου. Όταν συμφωνήσαμε, ανεβήκα στο γραφείο της ελληνικής αποστολής. Εκεί βρίσκονταν ο Δραγασάκης, ο Κοτζιάς, ο Παππάς, ο Τσακαλώτος, ο Καλπαδάκης και ο Χουλιαράκης. Εγώ, τελείως αποκαμωμένος την κούραση, ξάπλωσα στον καναπέ και τους είπα: «Τελειώσαμε!». Δεν ήταν σαφές, ούτε καν σε μένα, αν εννοούσα τη συνεδρίαση ή αναφερόμουν σε εμάς.
Όλοι ήταν άυπνοι, αμίλητοι και προβληματισμένοι. Ο Δραγασάκης, που είχε ίσως καλύτερη εικόνα για τις αντοχές των τραπεζών, έμοιαζε προβληματισμένος, αλλά και ιδιαίτερα ανακουφισμένος. Ο Κοτζιάς ήταν από τους λίγους που είχε θετική ψυχολογία: «Δώσαμε έναν ηρωικό αγώνα, κάναμε μια ηρωική διαπραγμάτευση και πετύχαμε πολλά για την πατρίδα. Να, καθίστε να απαριθμήσουμε τα θετικά της συμφωνίας».
Εκείνη τη στιγμή, εγώ ήμουν κατάκοπος, σχεδόν διαλυμένος. Δεν ήταν μόνο οι δεκαεπτά ώρες της διαπραγμάτευσης, το ξενύχτι, οι σκληρές αντιπαραθέσεις, που συχνά δοκίμαζαν τα όριά μου, την ψυχραιμία μου. Αισθανόμουν σαν τον μαραθωνοδρόμο, που φτάνει στον τερματισμό, διανύοντας τα τελευταία μέτρα όχι με τις δυνάμεις των ποδιών του, αλλά με αυτές της ψυχής του. Και κάθε φορά που πήγαινα να τερματίσω, μετακινούσαν προς τα πίσω τη γραμμή του τερματισμού και υποχρεωνόμουν να βρω νέες ψυχικές δυνάμεις για να αντέξω. Τελικά, πιστεύω πως ούτε εγώ ούτε κανείς θα είχε αντέξει, αν δεν είχαμε την αίσθηση ότι η μάχη μας ήταν δίκαιη για την πατρίδα και δεν είχαμε τη στήριξη του λαού.
«Εσύ θα είσαι ο Βελουχιώτης και εγώ ο Ζέρβας» είπε ο Καμμένος στον Τσίπρα
Ένα από τα λίγα πρόσωπα που συνεργάστηκαν με τον Αλέξη Τσίπρα και έλαβαν θετικά λόγια στο βιβλίο του, δεν είναι άλλο από αυτό του κυβερνητικού του εταίρου, Πάνου Καμμένου.
Ο Αλέξης Τσίπρας, αφηγούμενος τη συνάντησή τους στην Κουμουνδούρου που κατέληξε στη συγκρότηση της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, σχολιάζει συμπερασματικά:
«Η αλήθεια είναι πως, παρά τις κατά καιρούς ανορθόδοξες, για τα δεδομένα ενός πολιτικού αρχηγού, συμπεριφορές του, που προκάλεσαν συχνά αμηχανία ή και ενόχληση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ο Πάνος Καμμένος στάθηκε με θεσμική συνέπεια απέναντί μου και στήριξε τη λειτουργία της Κυβέρνησής μας χωρίς να δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή της συνοχή. Δεν μας έβαλε παράλογους όρους, δεν μας υπονόμευσε, δεν μας τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια», αναφέρει αρχικά ο Αλέξης Τσίπρας.
Στιγμιότυπο από ασπασμό του Πάνου Καμμένου με τον Αλέξη Τσίπρα σε εορταστική εεκδήλωση της Πολεμικής Αεροπορίας στις 7 Νοεμβρίου 2018
Eurokinissi
Συμπληρώνει δε ότι όλα αυτά ίσχυαν τουλάχιστον μέχρι τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά εκφράζει την κατανόησή του για την πολιτική εμπλοκή που αυτή δημιούργησε με τους ΑΝΕΛ. «Οφείλω όμως να παραδεχτώ ότι αυτή ήταν έξω από τα ιδεολογικά του όρια και έξω από τα όρια της προγραμματικής μας συμφωνίας», σημειώνει ο Αλέξης Τσίπρας.
Βελουχιώτης και Ζέρβας
Αίσθηση προκαλεί η συζήτηση που είχαν στην Κουμουνδούρου οι δύο πολιτικοί πριν ανακοινωθεί επίσημα η συγκρότηση κυβέρνησης.
«Εγώ θέλω το Υπουργείο Άμυνας και δε θα σου βάλω κανέναν όρο, δε θέλω να είμαι Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Θέλω το Υπουργείο Άμυνας, γιατί αυτό ήταν το όνειρό μου. Θέλω να συμμετάσχω σε αυτή την προσπάθεια. Μαζί θα φτιάξουμε μια νέα εθνική ενότητα. Εσύ θα είσαι ο Άρης Βελουχιώτης και εγώ ο Ναπολέων Ζέρβας», φέρεται να είπε στον Αλέξη Τσίπρα ο Πάνος Καμμένος μόλις έκλεισε η πόρτα στο γραφείο Προέδρου στην Κουμουνδούρου.
«Πέρα από τις συνήθεις υπερβολές του, που τις ανέμενα, ομολογώ ότι με εξέπληξε η στάση του. Περίμενα πως θα έθετε συγκεκριμένους όρους και απαιτήσεις για τη συμμετοχή του στην Κυβέρνηση. Αντί γι’ αυτό, η προσέγγισή του ήταν διαφορετική, σχεδόν απρόσμενη, και αυτό ομολογώ με αιφνιδίασε θετικά», σχολιάζει ο Αλέξης Τσίπρας στο βιβλίο.
Στιγμιότυπο από τη συζήτηση του σχεδίου νόμου του υπουργείου Εξωτερικών “Κύρωση του Πρωτοκόλλου στη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού για την Προσχώρηση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας”, την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2019
Eurokinissi
Ωστόσο, ο Πάνος Καμμένος αντέδρασε όταν ο Αλέξης Τσίπρας του είπε ότι σκέφτεται να προτείνει και στον Σταύρο Θεοδωράκη να συμμετέχει στην κυβέρνησης. «Μην τον φέρεις αυτόν. Θα μας διαλύσει, θα τα δίνει όλα στους έξω», είπε ο Πάνος Καμμένος στον Αλέξη Τσίπρα για τον Σταύρο Θεοδωράκη.
Λαφαζάνης σε Θεοδωράκη: «Μην κάνεις τον κόπο, πρόλαβε ο άλλος»
Τελικά ο Σταύρος Θεοδωράκης ούτε καν συζήτησε αυτή την πιθανότητα με τον Αλέξη Τσίπρα λόγω ενός περιστατικού που συνέβη με τον Παναγιώτη Λαφαζάνη εντός της Κουμουνδούρου, λίγα λεπτά αργότερα, καθώς ο πρόεδρος του Ποταμιού ανέβαινε με τις σκάλες προς το γραφείο του Αλέξη Τσίπρα.
Όπως αφηγείται ο πρώην πρωθυπουργός, ο Λαφαζάνης τον συνάντησε στον διάδρομο και του είπε:«Τι θες εσύ εδώ; Μην κάνεις τον κόπο, πρόλαβε ο άλλος».
«Τι εννοείς;»
«Ήταν πάνω με τον Καμμένο. Τελείωσε, τα βρήκαμε».
Η Άνγκελα Μέρκελ με τον Πάνο Καμμένο και τον Αλέξη Τσίπρα στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στις 11 Ιουλίου 2018
Eurokinissi
Σύμφωνα με την αφήγηση, ο Σταύρος Θεοδωράκης ανέβηκε μέχρι τον 7ο όροφο για να χαιρετίσει ευγενικά τον Αλέξη Τσίπρα αλλά δεν έγινε οποιαδήποτε εις βάθος συζήτηση. «Η απόφασή του να μην πάρει τον ανελκυστήρα και να ανεβεί από τις σκάλες στέρησε τη δυνατότητα έστω να κουβεντιάσουμε πριν διαφωνήσουμε», σχολιάζει ο Αλέξης Τσίπρας.
Τσίπρας για Μάτι: «Έλαβα αποσπασματική, δυσοίωνη, χωρίς ειρμό ενημέρωση»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αφήγηση του Αλέξη Τσίπρα για την τραγωδία στο Μάτι, όπου έχασαν τη ζωή τους από τη φονική πυρκαγιά του 2018, περισσότεροι από 100 άνθρωποι.
Ο Αλέξης Τσίπρας κάνει μια αρκετά εκτενή αναφορά, τόσο στα όσα έγιναν το κρίσιμο βράδυ της πυρκαγιάς, όσο και για τις σκέψεις και τα συναισθήματά του τις επόμενες ημέρες για τη διαχείριση που έγινε από τις κρατικές υπηρεσίες.
Ο πρώην πρωθυπουργός επέστρεψε εσπευσμένα από τη Βοσνία Ερζεγοβίνη όπου βρισκόταν και όταν έφτασε στην Αθήνα μετέβη άμεσα στο Μάτι όπου ακόμη προσπαθούσαν να απεγκλωβίσουν πολίτες δια θαλάσσης.
«Έφτασα εκεί λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Η ατμόσφαιρα ήταν σιωπηλή και αποπνικτική. Η ενημέρωση που ζήτησα, αποσπασματική, δυσοίωνη, αλλά χωρίς καθαρή εικόνα της καταστροφής και χωρίς τον ειρμό και τη σιγουριά που πιστοποιούν ότι ο συντονισμός λειτουργεί», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας.
Ανατριχιαστική είναι η αφήγηση για τους νεκρούς.
«Κάποιος μόνο χαμηλόφωνα είπε: «Πρόεδρε… τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα».
«Υπάρχει περίπτωση να έχουμε νεκρούς;»
«Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε σαφή εικόνα, αλλά ζήτησαν σάκους πριν από λίγο».
Η φράση αυτή με πάγωσε. […].
Λίγο αργότερα, έφτασε η πρώτη διασταυρωμένη πληροφορία για τους νεκρούς. Τα αισθήματα συντριβής στο άκουσμα της τρομερής είδησης δεν μπορούσαν να ακυρώσουν όσα έπρεπε να γίνουν, με όποια ψυχραιμία μπορούσε να επιστρατεύσει κανείς εκείνες τις ώρες. Έδωσα αμέσως εντολή στον Τζανακόπουλο να το ανακοινώσει, πράγμα που έκανε γύρω στις 2.30 το πρωί. Η χώρα έπρεπε να ενημερωθεί. Και όσο περνούσε η ώρα, η έκταση της τραγωδίας μεγάλωνε. Γινόταν ασήκωτη. Οι νεκροί ήταν πολλοί, πόσοι ακριβώς δεν μπορούσε ακόμη να πει κανείς. Έφυγα από το Κέντρο Επιχειρήσεων τα χαράματα. Καταρρακωμένος, σχεδόν χωρίς ανάσα, για τις τραγικές απώλειες. Γύρω στις 6.30 το πρωί, χωρίς να έχω κοιμηθεί ούτε λεπτό, ενημερώθηκα για τους ανθρώπους που απανθρακώθηκαν αποκλεισμένοι σε ένα οικόπεδο. Η καταστροφή εξελισσόταν σε ανείπωτη τραγωδία».
Ενοχές
Στην αποτίμηση της τραγωδίας, και ενώ ο αριθμός των νεκρών μεγάλωνε, ο Αλέξης Τσίπρας μοιράζεται τα πρώτα συναισθήματά του.
«Ήμουν σε πένθος για τους ανθρώπους που χάθηκαν, αλλά αισθανόμουν και υπεύθυνος για την αδυναμία μας να ανταποκριθούμε, να προστατεύσουμε, να προλάβουμε. Αν είχαμε κάνει αυτό, αν είχαμε προβλέψει εκείνο. Πραγματικές ή υποθετικές ενοχές με πολιορκούσαν. Δεν ήμουν εγώ δημιουργός αυτού του κράτους, που δεν μπόρεσε να προστατεύσει τους πολίτες του, αλλά εγώ ήμουν επικεφαλής του όταν έγινε η καταστροφή. Εμένα βάραινε πρωτίστως η ευθύνη. Και τα ίδια αισθήματα βίωναν όλοι οι συνεργάτες μου. Φαινόταν ξεκάθαρα στο βλέμμα τους», αναστοχάζεται ο πρώην πρωθυπουργός. Αφηγείται μάλιστα ότι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου της επόμενης ημέρας, την οποία παρακολουθούσε από το Μαξίμου, ο συνεργάτης του Νίκος Ανδριόπουλος έπαθε ανακοπή και «σωριάστηκε μπροστά στα μάτια μας», ενώ τον επανέφεραν λίγο πριν τον θάνατο. Σχολιάζει δε ότι η συνέντευξη Τύπου μετατράπηκε σε «επίδειξη ανευθυνότητας» λόγω του τότε αρχηγού της ΕΛΑΣ Κωνσταντίνου Τσουβάλα που δήλωσε περήφανος για τον χειρισμό της κατάστασης από την Αστυνομία, ενώ αναβαθμίστηκε στη συνέχεια από την κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Το 112
Ο Αλέξης Τσίπρας, καταλήγει συμπερασματικά ότι «δεν υπήρχε ένα σύγχρονο, λειτουργικό σχέδιο διαχείρισης κρίσεων που να ανταποκρίνεται στις νέες διαστάσεις που προσλαμβάνουν οι θεομηνίες και οι πυρκαγιές, εξαιτίας της επιδεινούμενης κλιματικής κρίσης».
Αναφορικά με το 112, σημειώνει ότι «Δεν είχαμε προλάβει να λειτουργήσουμε το «112», για το οποίο είχαμε προκηρύξει διαγωνισμό, αλλά ακόμη δεν είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία. Όταν το 2019 φύγαμε από την Κυβέρνηση, το «112» υπήρχε. Το παραδώσαμε στους επόμενους. Αλλά ήταν πολύ αργά για τους 104 συνανθρώπους μας στο Μάτι».
Τσίπρας για Πολάκη: Η «εκβιαστική απαίτηση»
Οι αναφορές του Αλέξη Τσίπρα στον Παύλο Πολάκη είναι αρκετές σε όλη την έκταση του βιβλίου και αυτό είναι λογικό δεδομένης και της στενής συνεργασίας που είχαν.
Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός δε χαρίζεται ούτε στον Παύλο Πολάκη, παρουσιάζοντάς τον ως ένα πρόσωπο που σε πολλές περιπτώσεις είτε λειτουργούσε με προσωπική ατζέντα, είτε επιθετικά προς τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα, με αποκορύφωμα τη στάση του κατά τη διάρκεια της πανδημίας για τα εμβόλια.
Οι βασικές αναφορές που εντοπίσαμε είναι σε τέσσερα σημεία του βιβλίου. Αφενός στον διαχωρισμό μεταξύ «Ομπρέλας» και «Προεδρικών», ο οποίος αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου 19-23, στο ζήτημα των εμβολιασμών, στις εκλογές του 2023 όταν εκδηλώθηκε η σύγκρουση λόγω του ζητήματος της σύνθεσης των ψηφοδελτίων του νομού Χανίων και στην ανάρτηση Πολάκη με τις φωτογραφίες 28 δικαστών και δημοσιογράφων.
Ομπρέλα Vs. Προεδρικοί
Ο Αλέξης Τσίπρας εκτιμά ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο βασικών ομάδων ήταν περισσότερο αισθητικές και προσωπικές, παρά πολιτικές, τηρώντας έτσι αποστάσεις και από τις δύο, με τον Παύλο Πολάκη να θεωρείται κατά την περίοδο εκείνη ως βασικός εκφραστής των «Προεδρικών.
«Απέναντι στην «Ομπρέλα» δραστηριοποιήθηκε ένα άλλο μπλοκ, στο οποίο πρωτοστατούσαν στελέχη όπως ο Παππάς, ο Πολάκης και η Τζάκρη. Τους κινούσε υποτίθεται η στήριξη του σχεδίου επανεκκίνησης, αλλά εκείνο που τους συγκινούσε ήταν η αντιπαλότητα με την «Ομπρέλα». Η αντιπαλότητα αυτή δεν ήταν μόνο πολιτική. Ήταν και μια σύγκρουση κουλτούρας και ύφους, που έφτανε και στη βάση του κόμματος. Οι μεν υποστήριζαν ένα κόμμα κλειστό μεν, αλλά σοβαρό και μετρημένο. Οι δε πρότειναν μια πιο λαϊκή, σκληρή, αντι-δεξιά γραμμή, βασισμένη κυρίως στην ανάδειξη σκανδάλων και την καταγγελία. Οι μεν πρόσφεραν μια πιο ψύχραιμη επιχειρηματολογία, αλλά συχνά δυσνόητη και ελιτίστικη. Οι δε μιλούσαν μια γλώσσα κατανοητή, αλλά εξέπεμπαν έναν λόγο επιθετικό, συχνά τοξικό, σε μια περίοδο που οι πολίτες ήθελαν ηρεμία και όχι οξύτητα. Μια σύγκριση του Πολάκη με τον Τσακαλώτο μπορεί ίσως να αποδώσει καλύτερα αυτή τη διαφορά ύφους και κουλτούρας», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας.
Τονίζει όμως ότι σε όλα αυτά έπαιζε κρίσιμο ρόλο το θέμα των προσωπικών στρατηγικών, φωτογραφίζοντας σε αυτό το σημείο και τον Παύλο Πολάκη και τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, ουσιαστικά εξισώνοντάς τους ως προς τους στόχους τους. «Οι προσωπικές στρατηγικές ορισμένων, η επιδίωξη και κατάληψης θέσεων μέσα στο κόμμα, αλλά και έξω από αυτό. Οι φιλοδοξίες, είτε φορούσαν επαναστατικό μπερέ είτε κοστούμι «αστικής αυτοπεποίθησης» και ευγενούς καταγωγής, παρέμεναν φιλοδοξίες. Κι αυτό προσέθετε, όπως είναι φυσικό, οξύτητα, ακόμα και εμπάθεια, στη σύγκρουση. Τελικά, όπως και να ‘χει, τον λογαριασμό πλήρωνε το κόμμα και ο Πρόεδρός του, που δεν έβαζε τέλος σ’ αυτή τη διαβρωτική κατάσταση».
«Πόλεμος» για το εμβόλιο του Πολάκη
Ως μια από τις σημαντικότερες συγκρούσεις με τον Παύλο Πολάκη περιγράφει ο Αλέξης Τσίπρας τη στάση του πρώην αν. υπ. Υγείας για τα εμβόλια κατά του COVID19.
«Μέσα στην ιδιόμορφη και δύσκολη αυτή περίοδο, εμφανίστηκε πάλι με το δικό του «μπαϊράκι» ο Πολάκης. Χωρίς καμιά συνεννόηση, με αναρτήσεις και δηλώσεις του, υποβάθμιζε την αξία των εμβολίων, αμφισβητούσε τις οδηγίες της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων και ασκούσε έντονη κριτική στον Σωτήρη Τσιόδρα, κατηγορώντας τους επιστήμονες ως καθοδηγούμενους από πολιτικές και οικονομικές σκοπιμότητες. Επιπλέον, προωθούσε την ιδέα ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας θα έπρεπε να βασιστεί περισσότερο σε φαρμακευτικές αγωγές παρά στον μαζικό εμβολιασμό. Η στάση του ερχόταν σε απόλυτη αντίθεση με τη γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, που στήριζε ανοιχτά τον εμβολιασμό και την υπεύθυνη υγειονομική διαχείριση», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας και συνεχίζει λέγοντας ότι πολλοί συνεργάτες του είχαν εισηγηθεί να τον διαγράψει, ωστόσο ο ίδιος δεν το έκανε και προτίμησε να τον πείσει για το πρόβλημα που δημιουργεί στο κόμμα.
«Η γραμματέας μου Ελένη Σταυρακάκη, που κατάγεται και αυτή από την Κρήτη και κατέχει από «καπετανάτα», σχολίασε την απόφασή μου αυτή με μια φράση που μου έχει μείνει: “Ο Τσίπρας έχει ανάγκη να συγχωρεί”», αναφέρει.
Η «εκβιαστική απαίτηση» Πολάκη
Το τελικό «χτύπημα» του Αλέξη Τσίπρα στον Παύλο Πολάκη αφορά στη στάση του τελευταίου πριν τις εκλογές του 2023.
Κάνοντας κριτική και σε άλλα κομματικά στελέχη για «σταθερή, σχεδόν μόνιμη αμφισβήτηση προς τις επιλογές και το πρόσωπό μου», ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει: «Κάτι παρόμοιο υποδήλωνε η απαίτηση του Παύλου Πολάκη να στελεχωθεί το ψηφοδέλτιο των Χανίων από φιλικά σε αυτόν πρόσωπα, ώστε όχι απλά να εκλεγεί ο ίδιος αλλά να περιορίσει την πιθανότητα εκλογής του Σταθάκη που ανήκε στην άλλη πλευρά της εσωκομματικής σκακιέρας. Και παρόμοια περιστατικά είχαμε και σε άλλες εκλογικές περιφέρειες και από τις δύο βασικές τάσεις. Ο Πολάκης όμως έφτασε στο σημείο να διατυπώσει δημόσια την εκβιαστική του απαίτηση. Αισθανόμουν πλέον πως η κατάσταση αυτή δεν μπορούσε να συνεχιστεί έτσι. Αποφάσισα λοιπόν να μην ανακοινώσω την υποψηφιότητά του στα Χανιά και να αφήσω ανοιχτό το ζήτημα, με την πρόθεση, αν χρειαστεί, να τον αποκλείσω από το ψηφοδέλτιο.
Το «θαύμα» του Πολάκη
Ως «θαύμα» χαρακτηρίζει ειρωνικά ο Αλέξης Τσίπρας τη διαβόητη αφίσα με τους 28 δικαστές και δημοσιογράφους που είχε αναρτήσει ο Παύλος Πολάκης, λίγο μετά την καταδίκη του Νίκου Παππά με 13-0 από το Ειδικό Δικαστήριο.
«Εξοργίστηκα. Έβγαλα μια ανακοίνωση με την οποία τον έθετα εκτός ψηφοδελτίων, με αποτέλεσμα αντιδράσεις από όλες τις πλευρές μέσα στο κόμμα. Όχι μόνο οι συνοδοιπόροι του Πολάκη, αλλά και οι εσωκομματικοί αντίπαλοί του, αντιτάχθηκαν με σφοδρότητα στην απόφαση αυτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η «Ομπρέλα» την καταδίκασε. Με δυο λόγια, το ατόπημα του Πολάκη ήταν μια ευκαιρία για τα επιτελεία της Ν.Δ. να πλήξουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Η απόφαση που τον έθετε εκτός ψηφοδελτίων ήταν μια ευκαιρία για τα επιτελεία των τάσεων να πλήξουν εμένα», αφηγείται ο Αλέξης Τσίπρας.
Όπως εξηγεί, το θέμα Πολάκη ξεχάστηκε εκ των πραγμάτων, αφού παρεμβλήθηκε η τραγωδία των Τεμπών. «Τις ημέρες εκείνες θα ήταν αστείο να ασχολούμαστε αν θα είναι υποψήφιος ο Πολάκης. Ο ίδιος, κατανοώντας ότι άλλαξε το κλίμα επικοινώνησε μαζί μου. Του είπα ότι αν ανακαλούσε δημόσια, θα συζητούσαμε το θέμα του στην Πολιτική Γραμματεία. Τις επόμενες μέρες, πράγματι, έστειλε επιστολή στην Πολιτική Γραμματεία με την οποία ανακαλούσε και αναλάμβανε την ευθύνη. Έτσι, διασώθηκε η θέση του στο ψηφοδέλτιο».
Πολάκης κατά Τσίπρα: «Λέει πολλά ψέματα και ανακρίβειες»
Άμεση ήταν η πρώτη αντίδραση του Παύλου Πολάκη στα όσα αναφέρει στο βιβλίο του «Ιθάκη», ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Σε ανάρτησή του, ο Παύλος Πολάκης κάνει λόγο για «ψέματα και ανακρίβειες» του Αλέξη Τσίπρα και «υπόσχεται» αναλυτική απάντηση στο μέλλον.
«Εκοιλοπόνιε το βουνό και… λέει ψέμματα όμως… πολλά και ανακρίβειες. Κρίμα. Προφανώς θα απαντήσω! Κι εγώ λέω ΜΟΝΟ αλήθειες!», αναφέρει αρχικά ο Παύλος Πολάκης.
Παράλληλα, σε υστερόγραφο απαντά για τις αναφορές του Αλέξη Τσίπρα στην ανάρτηση που είχε κάνει το 2023 ο Παύλος Πολάκης με τα πρόσωπα 28 δικαστών και δημοσιογράφων, τονίζοντας ότι «δεν παίρνω ούτε λέξη πίσω από την ουσία της ανάρτησης του Φλεβάρη του ’23 που (και καλά) ήταν η αιτία της προσωρινής μου απομάκρυνσης από τα ψηφοδέλτια». Μάλιστα, συνοδεύει το νέο του κείμενο με φωτογραφία της παλαιότερης ανάρτησης που περιλαμβάνει και τις εικόνες των δημοσιογράφων και των δικαστών.
Ο Παύλος Πολάκης και ο Αλέξης Τσίπρας / Eurokinissi
Αναλυτικά η ανάρτηση του Παύλου Πολάκη:
«Εκοιλοπόνιε το «βουνο» και ….
Λεει και ΨΕΜΜΑΤΑ ομως….πολλα ..και ανακριβειες…
ΚΡΙΜΑ … Προφανως θα απαντησω !
Κι εγω λεω ΜΟΝΟ αληθειες !
Υγ .(Για αρχη )
Προφανως και δεν παιρνω ουτε ΛΕΞΗ πισω απο την ουσια της ανάρτησης του Φλεβαρη του 23 που (και καλα )ηταν η αιτια της προσωρινής μου απομακρυνσης απο τα ψηφοδελτια.. (φωτο 3-4)
Το ποσο δικιο ειχα φανηκε και την περιοδο 19-23 αλλα και μετα και μεχρι σημερα… Απο τους δημοσιογραφους,μεχρι τους δικαστες ,μεχρι τον Πιτσιλη και τους τραπεζιτες!! Τετοιο προγραμμα επρεπε να εκπεμψει ο ΣΥΡΙΖΑ για να εμπνευσει !
Η ιδιοτελεια αφορα άλλους . ΠΟΤΕ δεν αφορουσε εμενα!!
Τσίπρας για Παππά: Επέδειξε «απαράδεκτη επιπολαιότητα»
Στο βιβλίο του ο Αλέξης Τσίπρας αφιερώνει 13 σελίδες στο θέμα των τηλεοπτικών αδειών και τον κλειστό διαγωνισμό που είχε διοργανώσει η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ώστε να δημοπρατηθούν τέσσερις τηλεοπτικές άδειες πανελλαδικής εμβέλειας.
Στο κεφάλαιο αυτό, ο πρώην πρωθυπουργός δεν επιρρίπτει όλες τις ευθύνες για την αποτυχία αυτής της διαδικασίας στον Νίκο Παππά, ο οποίος τότε ως υπ. Ψηφιακής Πολιτικής και Τηλεπικοινωνιών είχε εισηγηθεί την ιδέα της δημοπρασίας σε κλειστό διαγωνισμό, τονίζοντας ότι την τελική έγκριση την έδωσε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας επειδή είχε πειστεί.
Εκφράζει όμως αρχικά κάποιες επιφυλάξεις σε θεωρητικό επίπεδο τονίζοντας: «Σε κάθε περίπτωση και χωρίς να έχω συνειδητοποιήσει όλες τις αθέατες σε μας τότε πλευρές του ζητήματος, προβληματιζόμουν. Η πρόταση Παππά έδειχνε μεν αποφασιστικότητα, εξασφάλιζε υψηλό τίμημα αλλά ποιες θα ήταν οι μακροπόθεσμες συνέπειες;».
Σε ό,τι αφορά το θέμα του επιχειρηματία Χρήστου Καλογρίτσα, ο οποίος επιχείρησε να πάρει άδεια με προβληματικές εγγυητικές επιστολές (τα περίφημα βοσκοτόπια), τα πράγματα αποδείχτηκαν πιο σύνθετα, και οδήγησαν τον Νίκο Παππά στο Ειδικό Δικαστήριο όπου καταδικάστηκε με πλειοψηφία 13-0.
«Βρεθήκαμε μπροστά σε ένα αδιέξοδο το οποίο μόνοι μας, με μια απαράδεκτη υποτίμηση των κατάλληλων μέσων για την επίτευξη του σκοπού, δημιουργήσαμε», εκτιμά ο Αλέξης Τσίπρας.
Ωστόσο, περίπου 200 σελίδες αργότερα, ο πρώην πρωθυπουργός επανέρχεται στο θέμα, στο κεφάλαιο με τίτλο «Περιδίνηση», όπου αναφέρεται σε διάφορα εσωκομματικά προβλήματα του, αντιπολιτευόμενου πια, ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας δηλώνει ότι το αποτέλεσμα ήταν για τον ίδιο «αναπάντεχο».
«Επικοινώνησα αμέσως με τον Νίκο αναμένοντας να δω ποια στάση θα κρατούσε ο ίδιος. Φανερά πληγωμένος από την απόφαση, δεν έδειξε καμία διάθεση να θέσει ζήτημα παραίτησης, προσωρινής αποχής ή έστω να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή ενόψει εκλογών. Ούτε και εγώ από την πλευρά μου προχώρησα σε τέτοια συζήτηση», αφηγείται. Παράλληλα εξηγεί πως ενώ η πλειοψηφία εντός του κόμματος ήταν υπέρ της πλήρους στήριξης προς τον Νίκο Παππά, ο Αλέξης Τσίπρας δεχόταν και εισηγήσεις εκτός κόμματος, μέσω αρθρογραφίας και ρεπορτάζ που συνοψίζονταν στη φράση «καθάρισέ τον». Ο Αλέξης Τσίπρας τονίζει ότι απέναντι σε αυτές τις υποδείξεις η δική του απάντηση ήταν ότι «στο δικό μας κόμμα τις αποφάσεις τις παίρνουμε εμείς» και δεν έθεσε κανένα θέμα για συμμετοχή του Νίκου Παππά στα ψηφοδέλτια.
«Εκ των υστέρων, εκτιμώ ότι έπρεπε τότε να του ζητήσω να διευκολύνει, κυρίως το κόμμα αλλά και τον εαυτό του, αποσύροντας ο ίδιος την υποψηφιότητά του. Κι αυτό, γιατί είχε επιδείξει σε όλη αυτή τη διαδικασία απαράδεκτη επιπολαιότητα», καταλήγει ο Αλέξης Τσίπρας.
Τσίπρας για Λαφαζάνη: Είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβανόταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα
Οι αναφορές του Αλέξη Τσίπρα στον πρώην υπ. Ενέργειας Παναγιώτη Λαφαζάνη δεν είναι ιδιαίτερα συχνές, καθώς η εμπλοκή του στις εξελίξεις σταμάτησε στο καλοκαίρι του 2015, ωστόσο τα όσα αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας έχουν ήδη προκαλέσει αντιδράσεις.
Αρχικά, ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στο κρίσιμο υπουργικό συμβούλιο όπου ανακοίνωσε στην κυβέρνηση την απόφασή του να προχωρήσει στο δημοψήφισμα, αφηγείται την παρέμβαση του Παναγιώτη Λαφαζάνη, ο οποίος είπε ότι θα πρέπει να προετοιμαστεί η κυβέρνηση για την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, ενώ πρότεινε «να πάρουμε άμεσα τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος». Όταν ο Αλέξης Τσίπρας τον πίεσε να εξηγήσει τι εννοεί, ο ίδιος φέρεται να απάντησε: «Τώρα τα λέω πρόχειρα, θέλει μια προετοιμασία, ούτε ήξερα ότι θα γίνει αυτή η πρόταση».
«Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα. Ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς», σχολιάζει στο βιβλίο του δηκτικά ο Αλέξης Τσίπρας.
Το περιστατικό με τα σκαλιά στην Κουμουνδούρου
Αφηγούμενος την προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης τον Ιανουάριο του 2015, ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει ότι στα σχετικά ραντεβού προσήλθε στην Κουμουνδούρου πρώτος ο Πάνος Καμμένος, ενώ λίγο αργότερα ήταν προγραμματισμένο και το ραντεβού με τον Σταύρο Θεοδωράκη. Το ραντεβού με τον Πάνο Καμμένο είχε πάει καλά και ουσιαστικά είχαν συμφωνήσει με τον Αλέξη Τσίπρα να προχωρήσουν σε συμμαχία. Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας ήθελε να μπει στην κυβέρνηση και π Σταύρος Θεοδωράκης με το Ποτάμι, όμως ο Πάνος Καμμένος έδειχνε αρνητικός.
Ωστόσο, όπως λέει ο Αλέξης Τσίπρας αυτό που ματαίωσε οριστικά το όποιο ενδεχόμενο υπήρχε να σχηματιστεί τρικομματική κυβέρνηση ήταν η απόφαση του Στ. Θεοδωράκη να ανεβεί στον 7ο όροφο της Κουμουνδούρου με τις σκάλες.
«Ανεβαίνοντας με τα πόδια τις σκάλες της Κουμουνδούρου, κάποια στιγμή ο Θεοδωράκης φτάνει στον όροφο που ήταν το γραφείο του Λαφαζάνη. Τον συναντάει στον διάδρομο και ο Λαφαζάνης του απευθύνεται:«Τι θες εσύ εδώ; Μην κάνεις τον κόπο, πρόλαβε ο άλλος».
«Τι εννοείς;»
«Ήταν πάνω με τον Καμμένο. Τελείωσε, τα βρήκαμε».
Και έτσι ο Θεοδωράκης δεν έκανε τον κόπο. Ανέβηκε μεν για λόγους ευγένειας μέχρι τον έβδομο, αλλά η συνάντηση τέλειωσε πριν καν αρχίσει. Ανταλλάξαμε δυο κουβέντες, σχεδόν στο πόδι, κι έφυγε. Δεν μου δόθηκε καν η ευκαιρία να συζητήσω ουσιαστικά μαζί του το ενδεχόμενο συμμετοχής του στην Κυβέρνηση. Ενδεχομένως το αποτέλεσμα να ήταν το ίδιο σε κάθε περίπτωση. Με δεδομένη τη συμμετοχή Καμμένου, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να τον πείσω να συμμετάσχει και αυτός. Έχει όμως την ιστορική του αξία το γεγονός ότι η απόφασή του να μην πάρει τον ανελκυστήρα και να ανεβεί από τις σκάλες στέρησε τη δυνατότητα έστω να κουβεντιάσουμε πριν διαφωνήσουμε.
Τα γέλια του Μεντβέντεφ και το σχέδιο του Λαφαζάνη
Λίγες εβδομάδες πριν τη δημοσίευση του βιβλίου είχε διαρρεύσει ένα απόσπασμα του βιβλίου στο οποίο ο Παναγιώτης Λαφαζάνης εμφανίζεται μαζί με τη Νάντια Βαλαβάνη και τον Κώστα Ήσυχο να αποκαλούν τον Ρώσο πρωθυπουργό Μεντβέντεφ, «σύντροφε Πρωθυπουργέ».
«Ο Μεντβέντεφ χαμογέλασε ευγενικά, αλλά στο πρόσωπό του φάνηκε για μια στιγμή εκείνο το μειδίαμα της ήπιας αμηχανίας – η σιωπηλή γλώσσα του διπλωμάτη που αναρωτιέται πού ακριβώς έχει μπλέξει. Μου έριξε μια γρήγορη, όλο νόημα ματιά. Φανταζόμουν, σχεδόν τον άκουγα να μονολογεί μέσα του: “Μα είναι δυνατόν; Αυτοί δεν είναι απλώς παλιοί κομμουνιστές, είναι ταξιδιώτες στον χρόνο”», αφηγείται ο Αλέξης Τσίπρας.
Οφείλεται να σημειωθεί ότι μετά τη διαρροή του αποσπάσματος ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και η Νάντια Βαλαβάνη το έχουν διαψεύσει με δηλώσεις τους.
Πάντως ο Αλέξης Τσίπρας συνεχίζει λέγοντας ότι «πέρα από το γραφικό σκέλος της Ιστορίας, ο Λαφαζάνης τότε είχε ένα σχέδιο με ξεκάθαρη γεωπολιτική διάσταση», αναφορικά με την κατασκευή αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου, ο οποίος θα περνούσε από την Τουρκία και θα κατέληγε στην Ελλάδα. Χαρακτηρίζει μάλιστα το σχέδιο «απλή και έξυπνη» ιδέα.
Τσίπρας για Κασσελάκη: Προσπάθησα να τον αποθαρρύνω από το να κατέβει για πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ
Καθόλου κολακευτικές για τον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανο Κασσελάκη δεν είναι οι αναφορές που κάνει στο βιβλίο του ο Αλέξης Τσίπρας.
Ο πρώην πρωθυπουργός θέτει τα δεδομένα σε νέα βάση, υποστηρίζοντας ότι μια ημέρα πριν ο Στέφανος Κασσελάκης ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, ο ίδιος προσπάθησε να τον μεταπείσει.
Συγκεκριμένα αναφέρει ότι Στέφανος Κασσελάκης και ο Τάιλερ Μακμπέθ επισκέφτηκαν το ζεύγος Τσίπρα στο σπίτι τους στο Σούνιο, προκειμένου να ανακοινώσει ο κ. Κασσελάκης ότι την επόμενη ημέρα θα ανακοίνωνε την υποψηφιότητά του, έχοντας ήδη μαγνητοσκοπήσει το βίντεο της ανακοίνωσης.
«Προσπάθησα να τον αποθαρρύνω. Τον ρώτησα αν είναι σίγουρος. […] Κατά τη γνώμη μου, του τόνισα, ήταν μια παρακινδυνευμένη απόφαση καθώς “θα έτρωγε πολύ ξύλο χωρίς καμία ελπίδα να εκλεγεί”. Ο ίδιος όμως ήταν απολύτως βέβαιος ότι θα εκλεγεί. Μου φάνηκε υπερφίαλος. Είχε τη βεβαιότητα όχι μόνο ότι θα εκλεγεί πρόεδρος στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ότι σύντομα θα εκλεγεί και Πρωθυπουργός.
Όταν έφυγαν, η Μπέττυ γυρίζει και μου λέει:Αυτός θα φάει τα μούτρα του.
Γιατί το λες;
Δεν άκουσες τι με ρώτησε; Σκοπεύουν να αποκτήσουν παιδιά και η αγωνία του είναι πώς θα τα μεγαλώσουν στο Μαξίμου.
Και τι τους απάντησες;
“Αγάπη να υπάρχει κι όλα γίνονται”. Τι να του απαντήσω;»
Η αφήγηση συνεχίζει με όσα έγιναν μετά την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ:
«Τελικά έπεσα έξω. Ο Κασσελάκης εξελέγη. Ή μάλλον οι άλλοι υποψήφιοι, και κυρίως η Αχτσιόγλου, κατάφεραν να χάσουν από τον Κασσελάκη», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας.
Όπως λέει, ο Στέφανος Κασσελάκης είχε ανιχνεύσει πως η βάση του κόμματος ήταν συντριπτικά υπέρ του Αλέξη Τσίπρα και γι’ αυτό εργαλειοποίησε την απόφαση του πρώην προέδρου να παραμείνει ουδέτερος στην εσωκομματική μάχη. «Ο Κασσελάκης, από την πλευρά του, έπαιξε με όρους πολιτικού μάρκετινγκ σωστά το παιχνίδι. Ήθελε να κερδίσει την εκλογή σε ένα κόμμα που η βάση του ήταν συντριπτικά υπέρ του Τσίπρα. Τί θα πουλούσε; Μητσοτάκη; Τσίπρα θα πουλούσε. Και, από ό,τι φάνηκε το έκανε αποτελεσματικά. Το ερώτημα είναι τι έκαναν οι άλλοι. Εκείνοι, αντί να απαντήσουν επί της ουσίας στον Κασσελάκη, υπερασπιζόμενοι το δικό μου έργο που ήταν και δικό τους έργο, του έκαναν αντιπολίτευση στα δευτερεύοντα, αποσιωπώντας ακό-μα και το όνομά μου, που εκείνος έκλινε σε όλες τις πτώσεις. Όταν όμως το κύμα υποστήριξης του Κασσελάκη έγινε τσουνάμι, με θυμήθηκαν. Αλλά ήταν πια αργά. Ακόμα και να ήθελα να παραβώ την απόφασή μου και να παρέμβω, δεν θα μπορούσα πια να αλλάξω τη ροή των πραγμάτων», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας.
Ανάρμοστος για το κόμμα του
Αναφερόμενος στην ποιότητα της προεδρίας του Στέφανου Κασσελάκη, ο Αλέξης Τσίπρας σημειώνει ότι «ήταν ένας Πρόεδρος απολύτως ανάρμοστος για το κόμμα του. Ένας πολύ φιλόδοξος άνθρωπος, που δεν είχε όμως καμία γνώση του κομματικού περιβάλλοντος, ούτε και της ελληνικής πραγματικότητας. Είχε μεγαλώσει στις ΗΠΑ. Δεν γνώριζε ούτε τα βασικά της ελληνικής πολιτικής σκηνής, ούτε τα βασικά της σύγχρονης ελληνικής Πολιτικής Ιστορίας». Σημειώνει μάλιστα ότι στην αρχή της θητείας του όλοι επιχείρησαν να τον υποστηρίξουν για να «μπορέσει στοιχειωδώς να σταθεί και να αποφύγουμε τον συλλογικό εξευτελισμό», ενώ για την κρίσιμη συνεδρίαση της ΚΕ από την οποία προέκυψε η διάσπαση της ΝΕΑΡ, ο Αλέξης Τσίπρας κάνει λόγο για «απονενοημένη επίδειξη αρχηγικής πυγμής».
Η ρήξη με τον Κασσελάκη
Ο Αλέξης Τσίπρας εντοπίζει τη στιγμή της ρήξης με τον Στέφανο Κασσελάκη στον Φεβρουάριο του 2024 όταν έστειλε την περίφημη επιστολή λίγο πριν την έναρξη του Συνεδρίου του κόμματος, στην οποία μιλούσε με σκληρή γλώσσα για τον νέο πρόεδρο του κόμματος και καλούσε το Συνέδριο να προχωρήσει σε νέα εκλογή προέδρου ώστε να καταγραφεί και αν ο Στέφανος Κασσελάκης έχει την εμπιστοσύνη των μελών.
«Δεν είχα καμία βεβαιότητα ότι θα μπορούσα με μία επιστολή να καθορίσω τις εξελίξεις. Θέλησα ωστόσο να εκπληρώσω το ύστατο χρέος μου απέναντι στο κόμμα που δημιούργησα, μεγάλωσα, πόνεσα και τώρα πια δεν μπορούσα να αναγνωρίσω. Ήταν ίσως σαν μια τελευταία προσπάθεια. Σαν να ήθελα να μετρήσω τις αντιδράσεις, έχοντας μια κρυφή ελπίδα ότι μπορεί να ακουστώ. Και, βεβαίως, η ελπίδα διαψεύστηκε. Το Συνέδριο, με συνοπτικές διαδικασίες, αποφάσισε να απορρίψει την πρότασή μου. Τα πρωτοσέλιδα την επόμενη ημέρα ήταν καταιγιστικά. «Αποδοκιμασία Τσίπρα από το συνέδριο», «Ο Κασ-σελάκης καθάρισε τον Τσίπρα», «Ο ΣΥΡΙΖΑ αποκαθηλώνει τον πρώην ηγέτη του». Δεν το μετάνιωσα όμως. Ούτε στενοχωρήθηκα για τους τίτλους των εφημερίδων και το κλίμα που δημιουργήθηκε. Ήμουν απόλυτα βέβαιος ότι σύντομα οι εξελίξεις θα με δικαιώσουν».
Κασσελάκης: «Τιτανικός για το πανάκριβο rebranding του»
Εκτενή απάντηση προς τον Αλέξη Τσίπρα έδωσε με βίντεο ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Κασσελάκης, για τα όσα αναφέρει σε βάρος του ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Στην απάντησή του, αποκαλεί το βιβλίο Ιθάκη του Αλέξη Τσίπρα «αυτοαναφορικό πόνημα-πληντύριο» και προβλέπει ότι η «Ιθάκη του προκατόχου μου στον ΣΥΡΙΖΑ που θα καταλήξει να είναι Τιτανικός για το πανάκριβο rebranding του».
https://www.instagram.com/reel/DRcYnKIDFcl/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=loading
Χωρίς να διαψεύδει ότι ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε να τον αποτρέψει από το να κατέλθει στις εκλογές για πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο Στέφανος Κασσελάκης χωρίζει την απάντησή του σε τέσσερα σημεία και καταλήγει να κατηγορεί τον Αλέξη Τσίπρα για «κρεσέντο ομοφοβικού κουτσομπολιού». Μάλιστα φτάνει στο σημείο να ειρωνευτεί το επίπεδο των αγγλικών της συντρόφου του Αλέξη Τσίπρα, Μπέττυς Μπαζιάνα, κατηγορώντας την ότι δεν κατάλαβε τι την ρώτησε ο σύντροφός του, Τάιλερ Μακμπέθ.
«Συγχαρητήρια για το μπουζουκτσίδικο»
«Η διαπίστωση του Αλέξη ότι υπήρξε “τσουνάμι Κασσελάκη” στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ειλικρινής. Εξηγεί όμως γιατί ο ίδιος φρόντισε με όλες τις δυνάμεις του να το ανακόψει οργανώνοντας δύο φορές την επιχείρηση ανατροπής του νόμιμα εκλεγμένου αρχηγού; Την πρώτη στο συνέδριο του Φεβρουαρίου απέτυχε. Τη δεύτερη, στο μπουζουκτσίδικο τα κατάφερε. Η συνέχεια για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι γνωστή και φέρει την υπογραφή του. Τα θερμά μου συγχαρητήρια», αναφέρει αρχικά ο Στέφανος Κασσελάκης στον Αλέξη Τσίπρα.
«Πολιτικοί της ίντριγκας και της τάβλας»
Ο Στέφανος Κασσελάκης στην απάντησή του αποκαλεί πολιτικούς της «ίντριγκας και της τάβλας» τους πολιτικούς του αντιπάλους, συμπεριλαμβάνοντας προφανώς και τον Αλέξη Τσίπρα σε αυτό τον χαρακτηρισμό.
«Στεναχωριέται ο Αλέξης που μετά την εκλογή μου στον ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσαν να μου μάθουν τα βασικά. Ευτυχώς! Εάν είχα μάθει τα «βασικά» τους θα ήμουν και εγώ σαν και αυτούς: πολιτικός της ίντριγκας και της τάβλας».
«Αλέξη, συγγνώμη για την “έλλειψη σεμνότητας”
Με περισσή ειρωνεία, ο Στέφανος Κασσελάκης ζητά «συγγνώμη» από τον Αλέξη Τσίπρα, σχολιάζοντας τον χαρακτηρισμό «υπερφίαλος» που χρησιμοποίησε για τον ίδιο ο πρώην πρωθυπουργός.
«Ο Αλέξης με αποκαλεί υπερφίαλο. Μάλιστα! Όταν τον είχαν παρατήσει οι άλλοι, εγώ έτρεχα στα ακριτικά νησιά, με δικά μου έξοδα για να τον υπερασπιστώ. Όταν τα δαχτυλίδια του έκαναν διακοπές, εγώ έτρεχα μέσα στις φωτιές και στον Daniel. Ήμουνα μέσα στον κόσμο, βοηθούσα όσο μπορούσα. Όταν εκείνοι συναντούσαν ολιγάρχες χορηγούς, εγώ έβαζα χρήματα από την τσέπη μου. Συνεπώς, Αλέξη, συγγνώμη για την “έλλειψη σεμνότητας”».
Ο Αλέξης Τσίπρας με τον Στέφανο Κασσελάκη στην παρουσίαση του ευρωψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ τον Απρίλιο του 2024
Eurokinissi
Ομοφοβικό κουτσομπολιό
Ιδιαίτερα αιχμηρός είναι ο Στέφανος Κασσελάκης στα όσα λέει για το περιστατικό με τη Μπέττυ Μπαζιάνα που αφηγείται στο βιβλίο του ο Αλέξης Τσίπρας, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να τον κατηγορήσει για «κρεσέντο ομοφοβικού κουτσομπολιού» και να ειρωνευτεί τη Μπέττυ Μπαζιάνα και τον ίδιο, για το αν γνωρίζουν καλά αγγλικά.
«Τέλος, σε ένα κρεσέντο ομοφοβικού κουτσομπολιού ο Αλέξης υποστηρίζει ότι ο σύζυγός μου Τάιλερ, ρώτησε τη σύζυγό του Μπέττυ, πώς θα πρέπει να μεγαλώσει τα παιδιά μας στο Μαξίμου. Προφανώς τα αγγλικά της Μπέττυς είναι λίγο χειρότερα από αυτά του Αλέξη, καθώς δεν κατάλαβε ότι ο Τάιλερ τη ρωτούσε πώς ήταν να μεγαλώνουν τα δικά τους παιδιά όταν εκείνοι ήταν στο Μαξίμου.
Αυτό όμως δεν με εντυπωσιάζει. Σκεφτείτε εάν έφερνα στο Σούνιο, σύντροφο γυναίκα, θα το ανέφερε ποτέ αυτό στο βιβλίο του; Είναι εξόχως αποκαλυπτικό της δήθεν προοδευτικότητάς του και εξηγεί αρκετές πολιτικές επιλογές. Εξάλλου εκείνος προέβλεπε σε κοινούς συνεργάτες ότι θα ερχόμουν τέταρτος στις ευρωεκλογές, καθώς ο κόσμος δε θα ήθελε έναν γκέι λίμπεραλ. Δικές του λέξεις. Ήρθα δεύτερος με 15%.
Άραγε ο Αλέξης με το νέο του κόμμα θα μπορέσει να πάρει περισσότερο;», αναφέρει ο Στέφανος Κασσελάκης.
Καταλήγοντας στο βίντεο, ο Στέφανος Κασσελάκης αναφέρει:
«Ο Αλέξης Τσίπρας προσπαθεί να πουλήσει το βιβλίο του και του εύχομαι καλοτάξιδο. Εντωμεταξύ έχουμε πολύ σοβαρότερα πράγματα να ασχοληθούμε. Ο κόσμος ζητά λύσεις, ζητά μια εναλλακτική, και αυτό δεν πρόκειται να γίνει από το rebranding ενός παλιού πολιτικού. Δε χρειάζεσαι rebranding αν ξέρεις τι θες να κάνεις και γιατί το κάνεις. Δε χρειάζεσαι rebrading αν ξέρεις ποιος είσαι. Εγώ είμαι εδώ να υπηρετήσω τον ελληνικό λαό να γίνει η Ελλάδα μια χώρα με ανθρωπισμό μέσα στην πολιτική της».
Ο διευθυντής του γραφείου της Φώφης Γεννηματά διαψεύδει Τσίπρα
Ο διευθυντής του Γραφείου της αείμνηστης πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ Φώφης Γεννηματά, Μανώλης Όθωνας, διαψεύδει με ανάρτησή του τις αναφορές του Αλέξη Τσίπρα για τα όσα διεμήφθεισαν μεταξύ του πρώην πρωθυπουργού και της Γεννηματά το 2015.
Ο κ. Όθωνας κάνει λόγο για rebranding που βάζει λόγια στο στόμα ενός ανθρώπου που δεν μπορεί πια να απαντήσει, ενώ καταλήγει ειρωνικά:
«Κατά τα άλλα καλοδιάβαστο το βιβλίο, με μια υπόμνηση στον συγγραφέα: Στα ιστορικά μυθιστόρηματα πράγματι συνηθίζεται, για λογοτεχνικούς λόγους, να χρησιμοποιούνται στοιχεία μυθοπλασίας. Μόνο που επιβάλλεται αυτό να αναφέρεται ρητά στο προοίμιο».
Στην ανάρτησή του, ο κ. Όθωνας αναφέρει: «Στο βιβλίο του ο κ. Αλέξης Τσίπρας αναφέρεται σε έναν διάλογο που είχε με την Φώφη Γεννηματά το βράδυ των εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2015, όταν εκείνη του τηλεφώνησε για να τον συγχαρεί.Σε αυτήν την επικοινωνία που έγινε -ενώ είχε προηγηθεί το σφιχταγκάλιασμά του με τον Πάνο Καμμένο στα Προπύλαια – τάχα διερεύνησε το ενδεχόμενο κυβερνητικής συνεργασίας και εκείνη την αρνήθηκε επειδή δεν επιθυμούσε να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ.
Ο ισχυρισμός αυτός δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Στο τυπικό τηλέφωνο των συγχαρητηρίων της Φώφης στον κ. Τσίπρα, για κακή τύχη του rebranding, ήμουν εκεί. Καμία τέτοια νύξη δεν υπήρξε».
Όπως σχολιάζει ο κ. Όθωνας, ούτως ή άλλως η Φώφη Γεννηματά θα αρνιόταν μια σύμπραξη με την ακροδεξιά του Πάνου Καμμένου, ωστόσο «δεν αλλάζει ότι πρόκειται για μεγάλο ψέμα». «Αντίθετα καμία εκ των υστέρων δικαιολογία δεν αναιρεί ότι τον Σεπτέμβριο του 2015, ο κ. Καμμένος δεν ήταν ανάγκη αλλά πολιτική επιλογή του κ. Τσίπρα», τονίζει ο κ. Όθωνας.
Παράλληλα διαψεύδει και μια δεύτερη αναφορά σχετικά με την απλή αναλογική.
Όπως αναφέρει ο κ. Όθωνας, «ισχυρίζεται ο κ. Τσίπρας ότι στο περιθώριο μιας συνάντησης στο Μέγαρο Μαξίμου, είπε στην Φώφη τον σχεδιασμό για την αλλαγή του εκλογικού νόμου και εκείνη δεν ήταν αρνητική, αλλά μετά άλλαξε γνώμη -αναίτια και χωρίς εξήγηση. Ούτε αυτό σύμφωνα με την γνώση που εκ του ρόλου μου τότε είχα, είναι αλήθεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την εκδοχή του, ούτε αυτή την πρόταση ο κ. Τσίπρας την διατύπωσε ποτέ θεσμικά στον δημόσιο λόγο του. Αλλά τάχα μου στο περιθώριο και, παρεμπιπτόντως, σε μια συνάντηση για άλλο θέμα. Έτσι βέβαια, μπορεί σήμερα να ισχυρίζεται εκ των υστέρων ό,τι τον βολεύει. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ τότε κατέθεσε πρόταση αναλογικού εκλογικού νόμου, θεσμικά, δημόσια, στη Βουλή και όχι στο παρασκήνιο. Εκείνος είχε κλειστά αυτιά και μάτια».
«Αναρωτιέμαι πάντως τι σόι rebranding είναι αυτό που στηρίζεται στο να βάζει λόγια στο στόμα ενός ανθρώπου που δεν μπορεί πια να απαντήσει και να υπερασπιστεί την αλήθεια», καταλήγει ο Μανώλης Όθωνας.
Σημειώνεται ότι στο βιβλίο ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει σχετικά με το πρώτο περιστατικό με το τηλέφωνο, το οποίο διαψεύδει ο κ. Όθωνας:
«Το ίδιο κιόλας βράδυ, όταν η Φώφη Γεννηματά με πήρε τη λέφωνο για να με συγχαρεί, έσπευσα να της κάνω μια πρώτη νύ ξη. Της είπα ότι επιθυμούσα να συγκροτήσω μια Κυβέρνηση ει δικής τους συμμετοχής. Όμως αυτή μου το ξέκοψε: Από τη στιγ ρύτερης αποδοχής και θα ήθελα να συζητήσουμε τη δυνατότητα μή που ο Καμμένος ανακοίνωσε ότι θα είναι στην Κυβέρνηση, δεν υπήρχε καν λόγος να θέσω δημόσια τέτοιο ζήτημα. Κι αν έθετα θα έλεγε «όχι».«Είσαι σίγουρη;» τη ρώτησα.
«Ναι, είμαι σίγουρη».
Έτσι, κλείσαμε το τηλέφωνο».
Κωνσταντοπούλου για Τσίπρα: «Χαίρομαι που ένας προδότης καταγράφει ότι τον δυσκόλεψα στην προδοσία»
Οργισμένη ήταν η αντίδραση της προέδρου της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωής Κωνσταντοπούλου για τα όσα της καταλογίζει ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στο βιβλίο του «Ιθάκη» που κυκλοφόρησε σήμερα στα βιβλιοπωλεία.
Η κ. Κωνσταντοπούλου, παρεμβαίνοντας στην Ολομέλεια της Βουλής κατά την επετειακή συνεδρίαση για την Επέτειο της Εθνικής Αντίστασης, αποκάλεσε τον Αλέξη Τσίπρα «προδότη», ανεβάζοντας ακόμη περισσότερο την ένταση ανάμεσα στα δύο πρόσωπα.
«Πρόκειται για τον πρωθυπουργό που πρόδωσε την πιο ιερή λαϊκή ετυμηγορία, την εντολή του δημοψηφίσματος. Ο λαός έχει προδοθεί πολλές φορες. Θα διαβάσω το βιβλίο, αλλά από όσα έχουν κυκλοφορήσει, χαίρομαι που ένας προδότης καταγράφει ότι τον δυσκόλεψα στην προδοσία. Δέσμευση και παρακαταθήκη μας είναι να μην διευκολύνουμε την προδοσία», είπε η κ. Κωνσταντοπούλου, απαντώντας με αυτόν τον τρόπο στις καθόλου κολακευτικές αναφορές που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα για την ίδια.
Μάλιστα, σε σχολίασε πως «το να πουλήσει κανείς τις υποδομές και τους σιδηροδρόμους μας είναι κορυφαία πράξη προδοσίας».
Η Ζωή Κωνσταντοπούλου επιφυλάχθηκε επίσης να διαβάσει το βιβλίο και είπε ότι θα επανέλθει με πιο αναλυτικές απαντήσεις σε όσα αναφέρονται.
Τι έγραψε ο Τσίπρας για την Κωνσταντοπούλου
Δύο σελίδες γεμάτες χαρακτηρισμούς και επικρίσεις αφιερώνει στη Ζωή Κωνσταντοπούλου ο Αλέξης Τσίπρας, στο βιβλίο του «Ιθάκη» που κυκλοφόρησε σήμερα.
Ο πρώην πρωθυπουργός τη χαρακτηρίζει «χαρακτηριστική περίπτωση αυτοκαταστροφικής αδιαλλαξίας» και τονίζει ότι η διαχείρισή της ήταν «μία από τις πλέον επώδυνες εμπειρίες εκείνης της περιόδου. Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει να αναλάβει τη θέση της Προέδρου της Βουλής»
Αναφορικά με τον τρόπο που ασκούσε τα καθήκοντά της η κ. Κωνσταντοπούλου, ο Αλέξης Τσίπρας λέει ότι «η στάση της ήταν συστηματικά συγκρουσιακή και παρελκυστική. Ήταν εξάλλου εξαρχής αντίθετη σε κάθε ιδέα Συμφωνίας, χωρίς όμως να αισθάνεται την παραμικρή ανάγκη να καταθέσει μια εναλλακτική πρόταση.
Μάλιστα, ο Αλέξης Τσίπρας την κατηγορεί ότι μετά την επίτευξη της συμφωνίας το καλοκαίρι του 2015, «αξιοποίησε τη θεσμική της θέση ως προέδρου της Βουλής στην οποία είχε εκλεγεί με δική μου πρόταση».
«Αντί να εγγυηθεί την ομαλή λειτουργία του Κοινοβουλίου, επέλεξε να παρεμποδίζει ενεργά τις διαδικασίες, προκαλώντας καθυστερήσεις σε κρίσιμες ψηφοφορίες. Έτσι, εκτυλίχθηκαν γεγονότα που προσβάλλουν κάθε έννοια σοβαρότητας, με εξαντλημένους Βουλευτές να κοιμούνται στα έδρανα, γιατί οι συνεδριάσεις άρχιζαν εσκεμμένα τα μεσάνυχτα. Η ίδια καθυστερούσε σκόπιμα να ανέβει στην έδρα, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να διαρκούν ως το επόμενο πρωί», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας και συνεχίζει σε πολύ έντονο ύφος: «Εμείς πασχίζαμε να εξασφαλίσουμε ένα δάνειο-γέφυρα, για τα καλύψουμε τις ανάγκες της χώρας, κι αυτή δημιουργούσε συνεχώς διαδικαστικά προσκόμματα. Αντί να αναλάβει την πολιτική ευθύνη και να παραιτηθεί από ένα αξίωμα, που της είχε ορίσει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία με την οποία πλέον διαφωνούσε κάθετα, επέμενε με εξουσιαστική μανία, γαντζωμένη στην καρέκλα, προσδοκώντας προφανώς ότι μια τέτοια στάση θα της επέτρεπε να εκπληρώσει τις αρχηγικές της φαντασιώσεις».
Το «αφιέρωμα» στη Ζωή Κωνσταντοπούλου ολοκληρώνεται με μια ιδιαίτερα σκληρή παράγραφο, όπου κάνει λόγο για θεσμική υπονόμευση του ρόλου της ως ΠτΒ, γελοιοποίηση του Κοινοβουλίου, ενώ κλείνει με τη φράση ότι «η πολιτική και η Αριστερά μαγνητίζουν τους νάρκισσους, όπως το φως τα έντομα».
Πηγή
.jpg)
