Οι επικείμενες Σύνοδοι ΝΑΤΟ και ΟΑΣΕ το χρονικό διάστημα 3 έως 5 Δεκεμβρίου δημιουργούν το πλαίσιο για απευθείας επαφές μεταξύ των δύο χωρών
Γεώργιος Σαρρής
Μια ακόμη ευκαιρία προσέγγισης με την Τουρκία θα έχει η ελληνική κυβέρνηση την επόμενη εβδομάδα, που επιχειρεί να διατηρεί δίαυλο επικοινωνίας με τη γείτονα χώρα, καθώς οι υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, θα βρεθούν σχεδόν ταυτόχρονα σε δύο σημαντικές συγκεντρώσεις της διεθνούς διπλωματίας: στη σύνοδο των υπουργών του ΝΑΤΟ, στις 3 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, και αμέσως μετά στη σύνοδο του ΟΑΣΕ, στις 4 και 5 Δεκεμβρίου, στη Βιέννη. Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει επίσημα προγραμματισμένη συνάντηση. Ωστόσο, είναι γνωστό πως όποτε οι δύο υπουργοί συμμετέχουν στις ίδιες διεθνείς εκδηλώσεις, συχνά βρίσκουν έστω λίγα λεπτά για να μιλήσουν στο περιθώριο των εργασιών. Αυτό μπορεί να συμβεί ξανά, ειδικά καθώς υπάρχουν πολλά ζητήματα που απασχολούν και τις δύο πλευρές.
Θυμίζουμε ότι η πιο πρόσφατη επαφή των δύο υπουργών έγινε στις 20 Οκτωβρίου στο Λουξεμβούργο, στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Τότε, ο Γιώργος Γεραπετρίτης παρουσίασε στον Τούρκο ομόλογό του την ελληνική πρόταση για το πολυμερές σχήμα «5×5» (σ.σ. μια συνάντηση δηλαδή των 5 κρατών, ήτοι: Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου, Τουρκίας και Λιβύης για 5 θεματικές, ήτοι: μεταναστευτικό, προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, συνδεσιμότητα, οριοθετήσεις θαλάσσιων ζωνών και πολιτική προστασία). Ο Χακάν Φιντάν άκουσε την ιδέα χωρίς να την απορρίψει άμεσα, αφήνοντας ανοιχτό πεδίο για πιθανή συνέχεια. Μια νέα συνάντηση στη Βιέννη ή στις Βρυξέλλες θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία να επανέλθει το θέμα και να διευκρινιστούν τα επόμενα βήματα.
Η συζήτηση δεν θα περιοριστεί στα στενά διμερή θέματα
Αν τελικά κάτσουν στο ίδιο τραπέζι, η συζήτηση δεν θα περιοριστεί στα στενά διμερή θέματα. Μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει και για τις διεθνείς εξελίξεις που επηρεάζουν την Ελλάδα και την Τουρκία, όπως η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, αλλά και πολύ περισσότερο το Κυπριακό. Καθώς πλησιάζει η άτυπη πενταμερής διάσκεψη μέχρι το τέλος του χρόνου, θεωρείται βέβαιο ότι αυτό το ζήτημα θα βρεθεί στο επίκεντρο.
Σημαντικό κεφάλαιο αποτελεί και το 6ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας. Αν και το τελευταίο διάστημα μοιάζει να έχει «παγώσει», τα επιτελεία των δύο χωρών συνεχίζουν τις προετοιμασίες τόσο για την επανέναρξη του Πολιτικού Διαλόγου όσο και για τη λεγόμενη Θετική Ατζέντα, όπου εξετάζονται ζητήματα οικονομικής και πρακτικής συνεργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν ήταν τυχαία η πρόσφατη δήλωση του Έλληνα Πρωθυπουργού ότι κάποια στιγμή θα συναντήσει τον Τούρκο πρόεδρο, δείχνοντας πως η Αθήνα θέλει να διατηρήσει μια σταθερή, έστω και δύσκολη, σχέση με την Άγκυρα. Ακόμη ένας φάκελος που μπορεί να ανοίξει σε μια πιθανή συνάντηση αφορά τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ελλάδας. Η Άγκυρα κατηγόρησε πρόσφατα την Αθήνα για «μονομερείς ενέργειες», με το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας να απαντά ότι οι τουρκικές αντιδράσεις δεν στηρίζονται ούτε στο διεθνές ούτε στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Το θέμα είναι ευαίσθητο και, παρότι η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν συζητά ζητήματα κυριαρχίας πέρα από την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, δεν αποκλείεται ο Φιντάν να θελήσει να το θέσει.
Ένα ακόμη σημείο που «καίει» την Τουρκία είναι η επιθυμία της να συμμετάσχει στον μηχανισμό SAFE. Η συζήτηση αυτή συνδέεται με το casus belli που έχει εδώ και δεκαετίες η Άγκυρα εις βάρος της Ελλάδας. Η Αθήνα έχει κάνει σαφές ότι προϋπόθεση για να προχωρήσει οποιαδήποτε σχετική διαδικασία είναι η άρση του casus belli. Έτσι, το θέμα αναμένεται να απασχολήσει έντονα, καθώς η Τουρκία αναζητά διεθνείς στηρίξεις και η Ελλάδα επιμένει σε καθαρούς όρους.
Στο φόντο όλων αυτών έρχεται και η κρίση στην Ουκρανία, που θα αποτελέσει κεντρικό θέμα της συνόδου του ΟΑΣΕ. Ελλάδα και Τουρκία έχουν αυξημένο ρόλο στον οργανισμό μέσω εκπροσώπων τους σε σημαντικές θέσεις, κάτι που δίνει ακόμη περισσότερη βαρύτητα σε μια πιθανή συνάντηση των δύο υπουργών. Η Αθήνα τονίζει εδώ και καιρό πως μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο την «επόμενη ημέρα» σε μια διαδικασία σταθεροποίησης, όταν υπάρξει κατάπαυση του πυρός. Τέλος, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ, ο Γιώργος Γεραπετρίτης μπορεί να συναντηθεί και με τον Αμερικανό αξιωματούχο Μάρκο Ρούμπιο, ενόψει του νέου γύρου του Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ, που έχει προγραμματιστεί να γίνει στις αρχές του επόμενου έτους στην Αθήνα. Αυτό προσθέτει ακόμη ένα επίπεδο κινητικότητας στις επαφές των επόμενων ημερών.
