Mετά την κρίση χαράς για την υποτιθέμενη συμφωνία των Ευρωπαίων την Πέμπτη και την άνοδο των χρηματιστηρίων κατά 4-5%, η αγορά των ομολόγων μίλησε την Παρασκευή στέλνοντας τα 10ετή ιταλικά ομόλογα στο 6.06%.
Θα μου πείτε τώρα ότι σιγά το επιτόκιο. Και όμως αν κάνετε ένα υπολογισμό θα δείτε ότι για κάθε ομόλογο των 1000€ που εξέδωσε η γείτονα χώρα έλαβε 555.68€. Συνεπώς "Houston, We've got a problem".
Γιατί όμως συνέβη αυτό; Γιατί η αγορά των ομολόγων δεν αγαλλίασε με την συμφωνία που χρειάστηκε ολονύχτιες διαπραγματεύσεις για να πραγματοποιηθεί; Ας δούμε κάποια σημεία:
Πριν να ξεκινήσουμε όμως ας σημειώσουμε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα μετάδοσης και οι οποιεσδήποτε απώλειες που ενδεχομένως θα επιθυμούσε να επιβάλει στους κατόχους ελληνικών ομολόγων θα οδηγήσουν σε επιθέσεις στις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρέους. Επομένως η όποια λύση στο ελληνικό πρόβλημα θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα επαρκώς ισχυρό firewall που θα θωρακίζει την Ευρωζώνη στο σύνολό της.
Η ΕΚΤ συνεπικουρούμενη από την Γερμανία αρνείται να ακολουθήσει νομισματική πολιτική και να τυπώσει ευρώ. Παραμένει προσκωλημένη στο δόγμα του χαμηλού πληθωρισμού. Ένα δόγμα που καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο δυσχερή γιατί επιβαρύνει περαιτέρω την περιφέρεια. Δεν είναι δυνατόν να επιβιώσει η Ευρώπη σε ένα περιβάλλον που όλοι γύρω της τυπώνουν χρήμα και αυτή απλά παρακολουθεί. Αλλά ας το αφήσουμε αυτό και ας περάσουμε στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή εν συντομία EFSF.
Το ενισχυμένο EFSF μετά την συμφωνία της 21ης Ιούλη προβλέπεται να διαθέτει 440δις € (αυτή την στιγμή βεβαίως είναι ακόμη άδειο αφού δεν έχει εισρεύσει το νέο χρήμα και το υπάρχον έχει ήδη διατεθεί για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία). Η συμφωνία της περασμένης Πέμπτης προβλέπει την μόχλευσή του κατά 4 με 5 φορές ώστε να φθάσει το 1 με 1.25τρις €. Για όσους δεν γνωρίζουν τι είναι η μόχλευση σημειώνω ότι πρόκειται για έκδοση χρέους (ομολόγων) που θα αγοραστούν από επενδυτές. Αυτό γίνεται δεδομένης της δυσκολίας να περάσει από τα κοινοβούλια των 17 χωρών-μελών οποιαδήποτε διεύρυνσή του (ειδικά οι Γερμανοί δεν υπάρχει περίπτωση να δεχθούν κάτι τέτοιο).
Προσέξτε όμως τι γίνεται εδώ. Το EFSF θα εκδώσει χρέος προκειμένου να χρηματοδοτήσει το υπάρχον οδηγώντας την Ευρωζώνη σε ένα νέο μόρφωμα που θα καλείται πλέον Χρεωζώνη. Το καλύτερο όμως είναι ότι το ταμείο αυτό θα έχει την εγγύηση των ίδιων των χωρών που ενδεχομένως να χρειαστούν την βοήθειά του στο κοντινό μέλλον, για παράδειγμα της Ιταλίας. Οι Οίκοι Αξιολόγησης επικύρωσαν ήδη την μακροχρόνια υψηλή αξιολόγησή του όμως αυτό δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Όλοι γνωρίζουμε πως λειτουργούν οι αξιολογήσεις αυτές.
Σημειώνω ότι η Ιταλία χρειάζεται εντός του 2012 250δις για να αναχρηματοδοτήσει το υπάρχον χρέος της χωρίς την έκδοση νέου. Δεδομένου ότι οι τελικές αποφάσεις βάσει του σχεδίου της περασμένης Πέμπτης θα ληφθούν τον Μάρτιο του 2012, το EFSF μέχρι τότε θα είναι απλά ένα νεροπίστολο και μάλιστα χωρίς καν νερό αφού είναι άδειο όπως είπα παραπάνω.
Στην κορυφή της ανάρτησης υπάρχει μια πρόβλεψη της S&P που χρονολογείται 5 χρόνια πριν και αναφέρεται στην μακροχρόνια πιστοληπτική αξιολόγηση των πιο σημαντικών χωρών μέχρι το 2040. Μην έχοντας το δεδομένο της κρίσης του 2008 και της σημερινής η S&P προέβλεπε ότι μέχρι το 2020 η Γαλλία θα είχε όχι 3Α αλλά μόνο 1Α. Φαντάζομαι ότι αν διεξάγονταν η ίδια έκθεση σήμερα θα κατέβαζε την χώρα του Ναπολέοντα ακόμη πιο χαμηλά.
Επανέρχομαι λοιπόν στο θέμα του EFSF. Με την Γαλλία υποβαθμισμένη η δύναμη πυρός που μπορεί να ανασχέσει τις σίγουρες πλέον επιθέσεις των αγορών είναι τα 4+ τρις €. Το νούμερο αυτό έχει προκύψει από υπολογισμούς και δεν είναι στον αέρα. Πως λοιπόν τον πιστολάκι του 1τρις € με μόχλευση θα μπορέσει να αποτρέψει τις κερδοσκοπικές επιθέσεις; Ας σοβαρευτούμε.
Ένα άλλο σημείο που χρήζει σχολιασμού είναι η υπόθεση του κουρέματος του ελληνικού χρέους ή καλύτερα των ελληνικών ομολόγων που υπόκεινται σε κούρεμα. Καταρχάς ακούστηκε το νούμερο του 50% για να έρθει το χρέος στο 120% του ΑΕΠ το 2020. Αντιπαρέρχομαι βεβαίως το γελοίο του πράγματος όσον αφορά το ποσοστό μετά από 9 χρόνια και επικεντρώνομαι στο ποσοστό του κουρέματος.
Καταρχήν δεν υπάρχει τίποτε που να συνηγορεί στο ότι το στρογγυλό αυτό νούμερο θα οδηγεί στο επίσης στρογγυλό 120%. Αλλά ας πάμε παρακάτω. Η συμφωνία είναι εθελοντική που σημαίνει ότι όποιος θέλει συμμετέχει. Στην συμφωνία του περασμένου Ιούλη είχε τεθεί ως όριο η συμμετοχή του 90% των επενδυτών. Αυτή την φορά δεν συμφωνήθηκε τίποτα τέτοιο.
Η ISDA, η αρχή που αποφασίζει αν ένα κούρεμα συνιστά ή όχι default, εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία αναφέρει ότι δεν μπορεί να αποφανθεί γιατί ακόμη δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα ανταλλαγής. Από την άλλη ο Νταλάρα του IIF δεσμεύτηκε μετά την συνάντηση που είχε με την Μέρκελ την Πέμπτη τα ξημερώματα να επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα που δεν θα συνιστά default.
Δεδομένου λοιπόν ότι το πρόγραμμα είναι σε εθελοντική βάση και δεν πρέπει να συνιστά default είναι προφανές ότι η Net Present Value (NPV) θα είναι συνολικά πιο καλή από αυτή του προγράμματος του Ιούλη. Οι επενδυτές, αν τελικά υλοποιηθεί το πρόγραμμα, θα ανταλλάξουν τα ομόλογα με άλλα με την μισή ονομαστική αξία αλλά δεν πρόκειται να χάσουν. Ενδεχομένως να πάρουν υψηλότερα επιτόκια, υψηλότερη περίοδο ωρίμανσης ή κάτι ανάλογο.
Υπάρχει όμως και ένα λεπτό σημείο στο οποίο εκφράζονται πολλές ενστάσεις. Η ΕΚΤ έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα στην δευτερογενή αγορά σε πολύ χαμηλές τιμές (είναι γνωστό ότι τα ελληνικά ομόλογα αποδίδουν πολύ κάτω από το 100%) και έχει εξαιρεθεί από οποιοδήποτε κούρεμα ενώ σε περίπτωση ελληνικού default θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα.
Υπάρχει ακόμη έκθεση της Veronique Riches-Flores της SocGen που αναφέρει ότι στο 100% του ΑΕΠ των χωρών του ΟΑΣΑ ακόμη και αν το πρωτογενές έλλειμμα εξαφανίζονταν σήμερα θα απαιτούνταν 3 χρόνια για να σταθεροποιηθεί ο λόγος χρέους και ότι η επιστροφή στο 60% του ΑΕΠ θα έπαιρνε 10 χρόνια σύμφωνα με τον ΟΑΣΑ και 20 σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Σημειώνει ακόμη ότι από τα 107 επεισόδια δημοσιονομικής προσαρμογής που παρατηρήθηκαν τα τελευταία 40 χρόνια, τα πιο αποδοτικά σε όρους ανάπτυξης ήταν αυτά που βασίστηκαν στον περιορισμό των δαπανών και όχι στις αυξήσεις της φορολογίας.
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση και η Τρόικα πιστεύουν ότι με την συνεχή επιβολή έκτακτων τελών θα μπορέσουν να οδηγήσουν την χώρα στην ανάπτυξη και να την βγάλουν από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης. Και εντάξει η Τρόικα δεν είναι εκλεγμένη από τον λαό, η κυβέρνηση όμως είναι και εξελέγη με συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Πλέον κάθε δημόσια εμφάνιση των κυβερνώντων δημιουργεί εκρήξεις θυμού. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αν ο θυμός αυτός δεν εκτονωθεί με προσφυγή στις κάλπες μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές που θα αποκαθηλώσουν σύσσωμο τον πολιτικό κόσμο. Και λέω τον πολιτικό κόσμο και όχι το πολιτικό σύστημα γιατί είναι αυτός που έχει στοχοποιηθεί και όχι η δημοκρατία μας.
Διαβάστε και τα άλλα ενδιαφέροντα άρθρα εδώ
Θα μου πείτε τώρα ότι σιγά το επιτόκιο. Και όμως αν κάνετε ένα υπολογισμό θα δείτε ότι για κάθε ομόλογο των 1000€ που εξέδωσε η γείτονα χώρα έλαβε 555.68€. Συνεπώς "Houston, We've got a problem".
Γιατί όμως συνέβη αυτό; Γιατί η αγορά των ομολόγων δεν αγαλλίασε με την συμφωνία που χρειάστηκε ολονύχτιες διαπραγματεύσεις για να πραγματοποιηθεί; Ας δούμε κάποια σημεία:
Πριν να ξεκινήσουμε όμως ας σημειώσουμε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα μετάδοσης και οι οποιεσδήποτε απώλειες που ενδεχομένως θα επιθυμούσε να επιβάλει στους κατόχους ελληνικών ομολόγων θα οδηγήσουν σε επιθέσεις στις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρέους. Επομένως η όποια λύση στο ελληνικό πρόβλημα θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα επαρκώς ισχυρό firewall που θα θωρακίζει την Ευρωζώνη στο σύνολό της.
Η ΕΚΤ συνεπικουρούμενη από την Γερμανία αρνείται να ακολουθήσει νομισματική πολιτική και να τυπώσει ευρώ. Παραμένει προσκωλημένη στο δόγμα του χαμηλού πληθωρισμού. Ένα δόγμα που καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο δυσχερή γιατί επιβαρύνει περαιτέρω την περιφέρεια. Δεν είναι δυνατόν να επιβιώσει η Ευρώπη σε ένα περιβάλλον που όλοι γύρω της τυπώνουν χρήμα και αυτή απλά παρακολουθεί. Αλλά ας το αφήσουμε αυτό και ας περάσουμε στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή εν συντομία EFSF.
Το ενισχυμένο EFSF μετά την συμφωνία της 21ης Ιούλη προβλέπεται να διαθέτει 440δις € (αυτή την στιγμή βεβαίως είναι ακόμη άδειο αφού δεν έχει εισρεύσει το νέο χρήμα και το υπάρχον έχει ήδη διατεθεί για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία). Η συμφωνία της περασμένης Πέμπτης προβλέπει την μόχλευσή του κατά 4 με 5 φορές ώστε να φθάσει το 1 με 1.25τρις €. Για όσους δεν γνωρίζουν τι είναι η μόχλευση σημειώνω ότι πρόκειται για έκδοση χρέους (ομολόγων) που θα αγοραστούν από επενδυτές. Αυτό γίνεται δεδομένης της δυσκολίας να περάσει από τα κοινοβούλια των 17 χωρών-μελών οποιαδήποτε διεύρυνσή του (ειδικά οι Γερμανοί δεν υπάρχει περίπτωση να δεχθούν κάτι τέτοιο).
Προσέξτε όμως τι γίνεται εδώ. Το EFSF θα εκδώσει χρέος προκειμένου να χρηματοδοτήσει το υπάρχον οδηγώντας την Ευρωζώνη σε ένα νέο μόρφωμα που θα καλείται πλέον Χρεωζώνη. Το καλύτερο όμως είναι ότι το ταμείο αυτό θα έχει την εγγύηση των ίδιων των χωρών που ενδεχομένως να χρειαστούν την βοήθειά του στο κοντινό μέλλον, για παράδειγμα της Ιταλίας. Οι Οίκοι Αξιολόγησης επικύρωσαν ήδη την μακροχρόνια υψηλή αξιολόγησή του όμως αυτό δεν σημαίνει και πολλά πράγματα. Όλοι γνωρίζουμε πως λειτουργούν οι αξιολογήσεις αυτές.
Σημειώνω ότι η Ιταλία χρειάζεται εντός του 2012 250δις για να αναχρηματοδοτήσει το υπάρχον χρέος της χωρίς την έκδοση νέου. Δεδομένου ότι οι τελικές αποφάσεις βάσει του σχεδίου της περασμένης Πέμπτης θα ληφθούν τον Μάρτιο του 2012, το EFSF μέχρι τότε θα είναι απλά ένα νεροπίστολο και μάλιστα χωρίς καν νερό αφού είναι άδειο όπως είπα παραπάνω.
Στην κορυφή της ανάρτησης υπάρχει μια πρόβλεψη της S&P που χρονολογείται 5 χρόνια πριν και αναφέρεται στην μακροχρόνια πιστοληπτική αξιολόγηση των πιο σημαντικών χωρών μέχρι το 2040. Μην έχοντας το δεδομένο της κρίσης του 2008 και της σημερινής η S&P προέβλεπε ότι μέχρι το 2020 η Γαλλία θα είχε όχι 3Α αλλά μόνο 1Α. Φαντάζομαι ότι αν διεξάγονταν η ίδια έκθεση σήμερα θα κατέβαζε την χώρα του Ναπολέοντα ακόμη πιο χαμηλά.
Επανέρχομαι λοιπόν στο θέμα του EFSF. Με την Γαλλία υποβαθμισμένη η δύναμη πυρός που μπορεί να ανασχέσει τις σίγουρες πλέον επιθέσεις των αγορών είναι τα 4+ τρις €. Το νούμερο αυτό έχει προκύψει από υπολογισμούς και δεν είναι στον αέρα. Πως λοιπόν τον πιστολάκι του 1τρις € με μόχλευση θα μπορέσει να αποτρέψει τις κερδοσκοπικές επιθέσεις; Ας σοβαρευτούμε.
Ένα άλλο σημείο που χρήζει σχολιασμού είναι η υπόθεση του κουρέματος του ελληνικού χρέους ή καλύτερα των ελληνικών ομολόγων που υπόκεινται σε κούρεμα. Καταρχάς ακούστηκε το νούμερο του 50% για να έρθει το χρέος στο 120% του ΑΕΠ το 2020. Αντιπαρέρχομαι βεβαίως το γελοίο του πράγματος όσον αφορά το ποσοστό μετά από 9 χρόνια και επικεντρώνομαι στο ποσοστό του κουρέματος.
Καταρχήν δεν υπάρχει τίποτε που να συνηγορεί στο ότι το στρογγυλό αυτό νούμερο θα οδηγεί στο επίσης στρογγυλό 120%. Αλλά ας πάμε παρακάτω. Η συμφωνία είναι εθελοντική που σημαίνει ότι όποιος θέλει συμμετέχει. Στην συμφωνία του περασμένου Ιούλη είχε τεθεί ως όριο η συμμετοχή του 90% των επενδυτών. Αυτή την φορά δεν συμφωνήθηκε τίποτα τέτοιο.
Η ISDA, η αρχή που αποφασίζει αν ένα κούρεμα συνιστά ή όχι default, εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία αναφέρει ότι δεν μπορεί να αποφανθεί γιατί ακόμη δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα ανταλλαγής. Από την άλλη ο Νταλάρα του IIF δεσμεύτηκε μετά την συνάντηση που είχε με την Μέρκελ την Πέμπτη τα ξημερώματα να επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα που δεν θα συνιστά default.
Δεδομένου λοιπόν ότι το πρόγραμμα είναι σε εθελοντική βάση και δεν πρέπει να συνιστά default είναι προφανές ότι η Net Present Value (NPV) θα είναι συνολικά πιο καλή από αυτή του προγράμματος του Ιούλη. Οι επενδυτές, αν τελικά υλοποιηθεί το πρόγραμμα, θα ανταλλάξουν τα ομόλογα με άλλα με την μισή ονομαστική αξία αλλά δεν πρόκειται να χάσουν. Ενδεχομένως να πάρουν υψηλότερα επιτόκια, υψηλότερη περίοδο ωρίμανσης ή κάτι ανάλογο.
Υπάρχει όμως και ένα λεπτό σημείο στο οποίο εκφράζονται πολλές ενστάσεις. Η ΕΚΤ έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα στην δευτερογενή αγορά σε πολύ χαμηλές τιμές (είναι γνωστό ότι τα ελληνικά ομόλογα αποδίδουν πολύ κάτω από το 100%) και έχει εξαιρεθεί από οποιοδήποτε κούρεμα ενώ σε περίπτωση ελληνικού default θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα.
Υπάρχει ακόμη έκθεση της Veronique Riches-Flores της SocGen που αναφέρει ότι στο 100% του ΑΕΠ των χωρών του ΟΑΣΑ ακόμη και αν το πρωτογενές έλλειμμα εξαφανίζονταν σήμερα θα απαιτούνταν 3 χρόνια για να σταθεροποιηθεί ο λόγος χρέους και ότι η επιστροφή στο 60% του ΑΕΠ θα έπαιρνε 10 χρόνια σύμφωνα με τον ΟΑΣΑ και 20 σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Σημειώνει ακόμη ότι από τα 107 επεισόδια δημοσιονομικής προσαρμογής που παρατηρήθηκαν τα τελευταία 40 χρόνια, τα πιο αποδοτικά σε όρους ανάπτυξης ήταν αυτά που βασίστηκαν στον περιορισμό των δαπανών και όχι στις αυξήσεις της φορολογίας.
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση και η Τρόικα πιστεύουν ότι με την συνεχή επιβολή έκτακτων τελών θα μπορέσουν να οδηγήσουν την χώρα στην ανάπτυξη και να την βγάλουν από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης. Και εντάξει η Τρόικα δεν είναι εκλεγμένη από τον λαό, η κυβέρνηση όμως είναι και εξελέγη με συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Πλέον κάθε δημόσια εμφάνιση των κυβερνώντων δημιουργεί εκρήξεις θυμού. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αν ο θυμός αυτός δεν εκτονωθεί με προσφυγή στις κάλπες μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές που θα αποκαθηλώσουν σύσσωμο τον πολιτικό κόσμο. Και λέω τον πολιτικό κόσμο και όχι το πολιτικό σύστημα γιατί είναι αυτός που έχει στοχοποιηθεί και όχι η δημοκρατία μας.
Διαβάστε και τα άλλα ενδιαφέροντα άρθρα εδώ
.jpg)
.jpg)
%20(3).jpg)
