"Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες, πλην Λακεδαιμονίων, από των βαρβάρων των... την Ασίαν κατοικούντων"
To 334 π.Χ. μετά από σκληρή μάχη στο Γρανικό ποταμό ο Αλέξανδρος έστειλε τα λάφυρα της μάχης ως αφιέρωμα στον Παρθενώνα της Αθήνας, τη μητρόπολη του Ελληνικού Κόσμου με την παραπάνω αναθηματική επιγραφή. Χιλιάδες χρόνια μετά και περίπου μία εκατονταετία πριν να έρθουν κάποιοι φωστήρες να μας εξιστορήσουν μία νέα εκδοχή της ιστορίας, που ξέραμε, ο Κωνσταντίνος Καβάφης έγραψε ένα αξεπέραστο ποίημα που μετουσιώνει τη συλλογική συνείδηση του Ελληνικού Κόσμου μέσα στο πέρασμα των αιώνων.
«Aλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων—»
Μπορούμε κάλλιστα να φαντασθούμε
πως θ’ αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη
για την επιγραφήν αυτή. «Πλην Λακεδαιμονίων»,
μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται
για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν
σαν πολυτίμους υπηρέτας. Άλλωστε
μια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς
Σπαρτιάτη βασιλέα γι’ αρχηγό
δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής.
A βεβαιότατα «πλην Λακεδαιμονίων».
Είναι κι αυτή μια στάσις. Νοιώθεται.
Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό·
και στην Ισσό μετά· και στην τελειωτική
την μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός
που στ’ Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι:
που απ’ τ’ Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κ’ εσαρώθη.
Κι απ’ την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία,
την νικηφόρα, την περίλαμπρη,
την περιλάλητη, την δοξασμένη
ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά,
την απαράμιλλη: βγήκαμ’ εμείς·
ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας.
Εμείς· οι Aλεξανδρείς, οι Aντιοχείς,
οι Σελευκείς, κ’ οι πολυάριθμοι
επίλοιποι Έλληνες Aιγύπτου και Συρίας,
κ’ οι εν Μηδία, κ’ οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι.
Με τες εκτεταμένες επικράτειες,
με την ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών.
Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά
ώς μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ώς τους Ινδούς.
Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα!
To 334 π.Χ. μετά από σκληρή μάχη στο Γρανικό ποταμό ο Αλέξανδρος έστειλε τα λάφυρα της μάχης ως αφιέρωμα στον Παρθενώνα της Αθήνας, τη μητρόπολη του Ελληνικού Κόσμου με την παραπάνω αναθηματική επιγραφή. Χιλιάδες χρόνια μετά και περίπου μία εκατονταετία πριν να έρθουν κάποιοι φωστήρες να μας εξιστορήσουν μία νέα εκδοχή της ιστορίας, που ξέραμε, ο Κωνσταντίνος Καβάφης έγραψε ένα αξεπέραστο ποίημα που μετουσιώνει τη συλλογική συνείδηση του Ελληνικού Κόσμου μέσα στο πέρασμα των αιώνων.«Aλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων—»
Μπορούμε κάλλιστα να φαντασθούμε
πως θ’ αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη
για την επιγραφήν αυτή. «Πλην Λακεδαιμονίων»,
μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται
για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν
σαν πολυτίμους υπηρέτας. Άλλωστε
μια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς
Σπαρτιάτη βασιλέα γι’ αρχηγό
δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής.
A βεβαιότατα «πλην Λακεδαιμονίων».
Είναι κι αυτή μια στάσις. Νοιώθεται.
Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό·
και στην Ισσό μετά· και στην τελειωτική
την μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός
που στ’ Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι:
που απ’ τ’ Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κ’ εσαρώθη.
Κι απ’ την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία,
την νικηφόρα, την περίλαμπρη,
την περιλάλητη, την δοξασμένη
ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά,
την απαράμιλλη: βγήκαμ’ εμείς·
ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας.
Εμείς· οι Aλεξανδρείς, οι Aντιοχείς,
οι Σελευκείς, κ’ οι πολυάριθμοι
επίλοιποι Έλληνες Aιγύπτου και Συρίας,
κ’ οι εν Μηδία, κ’ οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι.
Με τες εκτεταμένες επικράτειες,
με την ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών.
Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά
ώς μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ώς τους Ινδούς.
Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα!
Σχόλιο από τον συντάκτη: Κανένας δεν μπορεί σήμερα να μας πείσει για το ποιοι είμαστε οι Έλληνες, γιατί αυτό έχει καταγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο με τρόπο ανεξίτηλο στο πέρασμα των αιώνων.
Για Σκοπιανούς θα μιλάμε τώρα; Χαιρετίσματα στους πάτρωνές τους.
