Ποιοι ουσιαστικοί παράγοντες μετατρέπουν μια συνήθη ήπια και σύντομη ύφεση σε μια γενικευμένη κατάρρευση του αγοραίου-καπιταλιστικού συστήματος και ποιοι καλούνται να πληρώσουν την κρίση;
Να πεινάς από ελλείψεις λόγω φυσικών καταστροφών έχει μια λογική εξήγηση. Να πεινάς όμως μέσα σε ένα τεράστιο συσσωρευμένο πλούτο αγαθών είναι παρανοϊκό!
Ένα παιχνίδι με πολλούς-πολλούς χαμένους και λίγους κερδισμένους
Για τους κλασικούς θεωρητικούς της οικονομίας, τους Adam Smith, David Ricardo και John S. Mill, οι κρίσεις στο αγοραίο-καπιταλιστικό σύστημα, ήταν άγνωστες γιατί θεωρητικά ήταν αδύνατο να συμβούν. Ακόμη και οι λεγόμενοι νεοκλασικοί οικονομολόγοι πίστευαν, τουλάχιστον μέχρι το 1929, ότι αν υπάρξουν κρίσεις, αυτές θα έχουν να κάνουν με ανθρώπινα λάθη. Όταν κατάλαβαν ότι οι κρίσεις είναι δομικές κρίσεις του αγοραίου-καπιταλιστικού συστήματος, άρχισαν δειλά-δειλά να μιλούν για εναλλασόμενους κύκλους ύφεσης. Το ποιοι ουσιαστικοί παράγοντες μετατρέπουν μια συνήθη ήπια και σύντομη ύφεση σε... μια γενικευμένη κατάρρευση του αγοραίου συστήματος αποτελεί ακόμη αντικείμενο συζήτησης!
Για τους δογματικούς υποστηρικτές του καπιταλιστικού συστήματος, η πιο απλή εξήγηση είναι πως οι κρίσεις οφείλονται σε ανθρώπινα λάθη, ή στην καλύτερη περίπτωση να πουν ότι φταίει μια προσωρινή ανισορροπία στο αγοραίο σύστημα προσφοράς και ζήτησης. Ποτέ δεν θα έλεγαν ότι πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα, πόσο μάλλον πως πρόκειται για μια εγγενή ασθένεια της ελεύθερης αγοράς. Μας έμαθαν όλους να λέμε πως δομικά προβλήματα έχει μόνο η σοσιαλιστική οικονομία. Εκεί δεν φταίνε οι άνθρωποι αλλά μόνο το σύστημα. Οι εξηγήσεις τους για τις αιτίες της κρίσης θυμίζουν εκείνες του μεσαίωνα, σε ένα «ιατρικό» βιβλίο της εποχής, στο ερώτημα γιατί το όπιο δημιουργεί υπνηλία. Η απάντηση ήταν: «το όπιο δημιουργεί υπνηλία λόγω των υπνωτικών του ιδιοτήτων». (Ευχαριστούμε τον επιστήμονα που μας διαφώτισε)
Δεν μπορούν να βρουν τις αιτίες της κρίσης ή δεν τους συμφέρει, διότι έτσι ανατρέπεται το όλο οικοδόμημά τους; Το πρώτο είναι λίγο απίθανο ή δεν πείθει κανένα λογικό άνθρωπο. Μάλλον ισχύει το δεύτερο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι η μοναδική μέχρι σήμερα επιστημονικά τεκμηριωμένη εξήγηση του φαινομένου προέρχεται από ένα μαύρο πρόβατο της πολιτικής οικονομίας τον Καρλ Μαρξ, που μίλησε για περιοδικές κυκλικές κρίσεις υπερπαραγωγής, σαν αναπόσπαστο μέρος του αγοραίου-κεφαλαιοκρατικού συστήματος.
Για όσους άσχετους δεν έχουν διαβάσει τίποτα δικό του αλλά τον έχουν ακούσει μόνο από φτηνά αντικομμουνιστικά φυλλάδια, θα πρέπει να τους πω ότι ο Καρλ Μαρξ υπήρξε ο πιο ένθερμος υποστηρικτής του καπιταλιστικού συστήματος και ο άνθρωπος που διαλαλούσε ότι η αστική τάξη ήταν η πιο επαναστατική τάξη στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γνήσιο παιδί ο ίδιος της αστικής τάξης, τα χάλασε μαζί της όταν μίλησε για τις κρίσεις υπερπαραγωγής που θα οδηγήσουν αναπόφευκτα στο τέλος του αγοραίου-καπιταλιστικού συστήματος. Σήμερα, μέχρι και αμερικανοί, όπως ο συγγραφέας του βιβλίου best-seller «Financial Armadillo Strategy», ο Richard C. Young μιλούν πλέον ανοιχτά για επιστροφή στην επιστημονική προσέγγιση του Μαρξ που λέγεται «εγγενής αδυναμία στις κερδοφορίες».
Ηδη από το 1865 έγραφε ο Κ. Μαρξ : «Το πραγματικό εμπόδιο του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής είναι το ίδιο το κεφάλαιο. Διότι δεν παράγει με σκοπό τις ανάγκες των ανθρώπων αλλά το κέρδος». Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, «ο διαρκής ανταγωνισμός αναγκάζει το κεφάλαιο να επενδύει ολοένα και περισσότερο σε μηχανές (σήμερα τις λέμε νέες τεχνολογίες και καινοτομίες) ώστε να έχει ολοένα και περισσότερα κέρδη. Για μικρό χρονικό διάστημα και μέχρι να ακολουθήσουν και οι ανταγωνιστές, αυτό μπορεί να είναι εφικτό, όχι όμως μακροπρόθεσμα. Σε αυτήν τη διαδικασία μπορούν να συμβούν δύο πράγματα: Πρώτον, να δημιουργηθεί μια υπερπαραγωγή σε αγαθά-προϊόντα ( όπως π.χ. σήμερα αυτοκίνητα, κ.λ.π.) και δεύτερον, να αυξηθεί το κόστος σε σταθερό κεφάλαιο (μηχανές, ρομπότ και γενικά εξοπλισμό). Για να μπορέσει το κεφάλαιο να διατηρήσει τα κέρδη του, αναγκάζεται να μειώσει το μεταβλητό κόστος που είναι το κόστος εργασίας (μισθοί). Αφού φτάσει στα όριά του, αφού οι μισθοί δεν μπορούν να μειωθούν άλλο, το κεφάλαιο αρχίζει να επενδύει στην κερδοσκοπία των χρηματιστηρίων, όπου το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στην αύξηση των μετοχών στο χρηματιστήριο (sharholdervalue). Οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν μια επιπλέον επενδυτική δυνατότητα, η οποία όμως έχει και αυτή τα όριά της.
Το σημαντικότερο και πιο αποφασιστικό ερώτημα είναι, «όταν η πτωτική τάση των κερδών του κεφαλαίου το αναγκάζει να μειώσει όσο γίνεται το μισθολογικό κόστος, ποιος θα αγοράσει τα προϊόντα που θα παραχθούν; Τα ρομπότ και οι μηχανές σίγουρα όχι. Ακόμη κι αυτός που δεν έχει ακούσει ποτέ για «Φθίνουσα Οριακή Χρησιμότητα», γνωρίζει, ότι όσο και να αυξηθούν τα εισοδήματα των διαφόρων κερδοσκόπων τύπου Soros, δεν πρόκειται να αντισταθμίσουν την κατανάλωση εκατομμυρίων μικρών και μικρομεσαίων νοικοκυριών, που οδηγήθηκαν σε αναγκαστική καταναλωτική εγκράτεια. Το αποτέλεσμα: μειώνονται οι παραγγελίες, αναβάλλονται επενδυτικά σχέδια, απολύονται εργαζόμενοι, κλείνουν εργοστάσια, κ.λ.π. κ.λ.π
Το πιο παράλογο σε όλη αυτή την ιστορία είναι, πως, στο αγοραίο-καπιταλιστικό σύστημα, οι κρίσεις δεν προέρχονται από ελλείψεις αλλά από υπερσυσσώρευση αγαθών και αυτό όχι μόνο στις πλούσιες χώρες του βορρά! Στην κρίση του 1929, στην Βραζιλία καταστράφηκαν δέκα εκατομμύρια σάκοι καφέ, στην Αργεντινή σφάχτηκαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόβατα. Το πρόβλημα δεν ήταν η μειωμένη ζήτηση καφέ και μαλλιού. Το πρόβλημα ήταν ότι το κεφάλαιο ήθελε να σταματήσει την πτώση των τιμών. Αυτό δεν κάνουν και σήμερα; Τα σουπερμάρκετ στη χώρα μας εμφάνισαν πάνω από 300 εκατομμύρια μείωση του τζίρου το 2008 και όμως αντί να μειώσουν τις τιμές τις αυξάνουν. Δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις περί των οικονομικών για να καταλάβει και ο πιο άσχετος ότι μόνο με την απληστία μερικών «κακών» επιχειρηματιών δεν εξηγείται η κρίση. Για ποια κρίση λοιπόν μιλούν και ποια μέτρα θα πάρουν οι G-20 διαχειριστές των υποθέσεων των πλουσίων στο Λονδίνο; Το σίγουρο είναι ότι δεν θα θίξουν τα συμφέροντα των χορηγών και πραγματικών εντολέων τους. Με τους ψηφοφόρους «εντολείς» θα κάνουν ότι έκανε και ο Νασντραντίν Χότζα με τον γάϊδαρό του. Αφού μας βάλουν σε υποχρεωτική δίαιτα για μερικά χρόνια, μετά, η μπομπότα θα μας φαίνεται σαν παντεσπάνι.
«Εμείς τα βόϊδια», όπως θα έλεγε και ο Λεβέντης, «ούτε στην επόμενη κρίση», που θα είναι χειρότερη, «δεν θα καταλάβουμε τι έφταιξε». Τα «ενημερωτικά» δελτία ειδήσεων των «ανεξάρτητων» ΜΜΕ των διαφόρων Μέρντοχ και Bertelsmann του RTL και του δικού μας Alpha, θα φροντίσουν γι αυτό. Οποιος έχει λίγο μυαλό και έχει δει τον νέο τρόπο που ο Alpha μας ενημερώνει, θα καταλάβει γιατί επενδύουν κάποιοι σε έναν τομέα που δεν ανήκει στους κερδοφόρους. «Προσπαθούν να αποπολιτικοποιήσουν τα πάντα, ώστε οι πολίτες να μην μπορούν να προσδιορίσουν οι ίδιοι τις ανάγκες τους και το χειρότερο,να μην καταλάβουν ότι αυτές μπορούν να προσδιορισθούν και να επηρεασθούν απ έξω. Κυρίαρχες ομάδες ιδιοποιούνται τη δυναμική της ενημέρωσης για τα δικά τους συμφέροντα με τέτοιο τρόπο, ώστε παράλληλα να κρύβουν τις πολιτικές αλληλεξαρτήσεις, τα πραγματικά συμφέροντα και τις ιδεολογικές αφετηρίες αυτής της δύναμής τους»
Το πώς ανέχονται δημοσιογράφοι να γίνονται κλόουν παραπληροφόρησης για λίγα λεφτά, είναι μια άλλη ιστορία.
Να πεινάς από ελλείψεις λόγω φυσικών καταστροφών έχει μια λογική εξήγηση. Να πεινάς όμως μέσα σε ένα τεράστιο συσσωρευμένο πλούτο αγαθών είναι παρανοϊκό!
Ένα παιχνίδι με πολλούς-πολλούς χαμένους και λίγους κερδισμένους
Για τους κλασικούς θεωρητικούς της οικονομίας, τους Adam Smith, David Ricardo και John S. Mill, οι κρίσεις στο αγοραίο-καπιταλιστικό σύστημα, ήταν άγνωστες γιατί θεωρητικά ήταν αδύνατο να συμβούν. Ακόμη και οι λεγόμενοι νεοκλασικοί οικονομολόγοι πίστευαν, τουλάχιστον μέχρι το 1929, ότι αν υπάρξουν κρίσεις, αυτές θα έχουν να κάνουν με ανθρώπινα λάθη. Όταν κατάλαβαν ότι οι κρίσεις είναι δομικές κρίσεις του αγοραίου-καπιταλιστικού συστήματος, άρχισαν δειλά-δειλά να μιλούν για εναλλασόμενους κύκλους ύφεσης. Το ποιοι ουσιαστικοί παράγοντες μετατρέπουν μια συνήθη ήπια και σύντομη ύφεση σε... μια γενικευμένη κατάρρευση του αγοραίου συστήματος αποτελεί ακόμη αντικείμενο συζήτησης!
Για τους δογματικούς υποστηρικτές του καπιταλιστικού συστήματος, η πιο απλή εξήγηση είναι πως οι κρίσεις οφείλονται σε ανθρώπινα λάθη, ή στην καλύτερη περίπτωση να πουν ότι φταίει μια προσωρινή ανισορροπία στο αγοραίο σύστημα προσφοράς και ζήτησης. Ποτέ δεν θα έλεγαν ότι πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα, πόσο μάλλον πως πρόκειται για μια εγγενή ασθένεια της ελεύθερης αγοράς. Μας έμαθαν όλους να λέμε πως δομικά προβλήματα έχει μόνο η σοσιαλιστική οικονομία. Εκεί δεν φταίνε οι άνθρωποι αλλά μόνο το σύστημα. Οι εξηγήσεις τους για τις αιτίες της κρίσης θυμίζουν εκείνες του μεσαίωνα, σε ένα «ιατρικό» βιβλίο της εποχής, στο ερώτημα γιατί το όπιο δημιουργεί υπνηλία. Η απάντηση ήταν: «το όπιο δημιουργεί υπνηλία λόγω των υπνωτικών του ιδιοτήτων». (Ευχαριστούμε τον επιστήμονα που μας διαφώτισε)
Δεν μπορούν να βρουν τις αιτίες της κρίσης ή δεν τους συμφέρει, διότι έτσι ανατρέπεται το όλο οικοδόμημά τους; Το πρώτο είναι λίγο απίθανο ή δεν πείθει κανένα λογικό άνθρωπο. Μάλλον ισχύει το δεύτερο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι η μοναδική μέχρι σήμερα επιστημονικά τεκμηριωμένη εξήγηση του φαινομένου προέρχεται από ένα μαύρο πρόβατο της πολιτικής οικονομίας τον Καρλ Μαρξ, που μίλησε για περιοδικές κυκλικές κρίσεις υπερπαραγωγής, σαν αναπόσπαστο μέρος του αγοραίου-κεφαλαιοκρατικού συστήματος.
Για όσους άσχετους δεν έχουν διαβάσει τίποτα δικό του αλλά τον έχουν ακούσει μόνο από φτηνά αντικομμουνιστικά φυλλάδια, θα πρέπει να τους πω ότι ο Καρλ Μαρξ υπήρξε ο πιο ένθερμος υποστηρικτής του καπιταλιστικού συστήματος και ο άνθρωπος που διαλαλούσε ότι η αστική τάξη ήταν η πιο επαναστατική τάξη στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γνήσιο παιδί ο ίδιος της αστικής τάξης, τα χάλασε μαζί της όταν μίλησε για τις κρίσεις υπερπαραγωγής που θα οδηγήσουν αναπόφευκτα στο τέλος του αγοραίου-καπιταλιστικού συστήματος. Σήμερα, μέχρι και αμερικανοί, όπως ο συγγραφέας του βιβλίου best-seller «Financial Armadillo Strategy», ο Richard C. Young μιλούν πλέον ανοιχτά για επιστροφή στην επιστημονική προσέγγιση του Μαρξ που λέγεται «εγγενής αδυναμία στις κερδοφορίες».
Ηδη από το 1865 έγραφε ο Κ. Μαρξ : «Το πραγματικό εμπόδιο του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής είναι το ίδιο το κεφάλαιο. Διότι δεν παράγει με σκοπό τις ανάγκες των ανθρώπων αλλά το κέρδος». Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, «ο διαρκής ανταγωνισμός αναγκάζει το κεφάλαιο να επενδύει ολοένα και περισσότερο σε μηχανές (σήμερα τις λέμε νέες τεχνολογίες και καινοτομίες) ώστε να έχει ολοένα και περισσότερα κέρδη. Για μικρό χρονικό διάστημα και μέχρι να ακολουθήσουν και οι ανταγωνιστές, αυτό μπορεί να είναι εφικτό, όχι όμως μακροπρόθεσμα. Σε αυτήν τη διαδικασία μπορούν να συμβούν δύο πράγματα: Πρώτον, να δημιουργηθεί μια υπερπαραγωγή σε αγαθά-προϊόντα ( όπως π.χ. σήμερα αυτοκίνητα, κ.λ.π.) και δεύτερον, να αυξηθεί το κόστος σε σταθερό κεφάλαιο (μηχανές, ρομπότ και γενικά εξοπλισμό). Για να μπορέσει το κεφάλαιο να διατηρήσει τα κέρδη του, αναγκάζεται να μειώσει το μεταβλητό κόστος που είναι το κόστος εργασίας (μισθοί). Αφού φτάσει στα όριά του, αφού οι μισθοί δεν μπορούν να μειωθούν άλλο, το κεφάλαιο αρχίζει να επενδύει στην κερδοσκοπία των χρηματιστηρίων, όπου το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στην αύξηση των μετοχών στο χρηματιστήριο (sharholdervalue). Οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν μια επιπλέον επενδυτική δυνατότητα, η οποία όμως έχει και αυτή τα όριά της.
Το σημαντικότερο και πιο αποφασιστικό ερώτημα είναι, «όταν η πτωτική τάση των κερδών του κεφαλαίου το αναγκάζει να μειώσει όσο γίνεται το μισθολογικό κόστος, ποιος θα αγοράσει τα προϊόντα που θα παραχθούν; Τα ρομπότ και οι μηχανές σίγουρα όχι. Ακόμη κι αυτός που δεν έχει ακούσει ποτέ για «Φθίνουσα Οριακή Χρησιμότητα», γνωρίζει, ότι όσο και να αυξηθούν τα εισοδήματα των διαφόρων κερδοσκόπων τύπου Soros, δεν πρόκειται να αντισταθμίσουν την κατανάλωση εκατομμυρίων μικρών και μικρομεσαίων νοικοκυριών, που οδηγήθηκαν σε αναγκαστική καταναλωτική εγκράτεια. Το αποτέλεσμα: μειώνονται οι παραγγελίες, αναβάλλονται επενδυτικά σχέδια, απολύονται εργαζόμενοι, κλείνουν εργοστάσια, κ.λ.π. κ.λ.π
Το πιο παράλογο σε όλη αυτή την ιστορία είναι, πως, στο αγοραίο-καπιταλιστικό σύστημα, οι κρίσεις δεν προέρχονται από ελλείψεις αλλά από υπερσυσσώρευση αγαθών και αυτό όχι μόνο στις πλούσιες χώρες του βορρά! Στην κρίση του 1929, στην Βραζιλία καταστράφηκαν δέκα εκατομμύρια σάκοι καφέ, στην Αργεντινή σφάχτηκαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόβατα. Το πρόβλημα δεν ήταν η μειωμένη ζήτηση καφέ και μαλλιού. Το πρόβλημα ήταν ότι το κεφάλαιο ήθελε να σταματήσει την πτώση των τιμών. Αυτό δεν κάνουν και σήμερα; Τα σουπερμάρκετ στη χώρα μας εμφάνισαν πάνω από 300 εκατομμύρια μείωση του τζίρου το 2008 και όμως αντί να μειώσουν τις τιμές τις αυξάνουν. Δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις περί των οικονομικών για να καταλάβει και ο πιο άσχετος ότι μόνο με την απληστία μερικών «κακών» επιχειρηματιών δεν εξηγείται η κρίση. Για ποια κρίση λοιπόν μιλούν και ποια μέτρα θα πάρουν οι G-20 διαχειριστές των υποθέσεων των πλουσίων στο Λονδίνο; Το σίγουρο είναι ότι δεν θα θίξουν τα συμφέροντα των χορηγών και πραγματικών εντολέων τους. Με τους ψηφοφόρους «εντολείς» θα κάνουν ότι έκανε και ο Νασντραντίν Χότζα με τον γάϊδαρό του. Αφού μας βάλουν σε υποχρεωτική δίαιτα για μερικά χρόνια, μετά, η μπομπότα θα μας φαίνεται σαν παντεσπάνι.
«Εμείς τα βόϊδια», όπως θα έλεγε και ο Λεβέντης, «ούτε στην επόμενη κρίση», που θα είναι χειρότερη, «δεν θα καταλάβουμε τι έφταιξε». Τα «ενημερωτικά» δελτία ειδήσεων των «ανεξάρτητων» ΜΜΕ των διαφόρων Μέρντοχ και Bertelsmann του RTL και του δικού μας Alpha, θα φροντίσουν γι αυτό. Οποιος έχει λίγο μυαλό και έχει δει τον νέο τρόπο που ο Alpha μας ενημερώνει, θα καταλάβει γιατί επενδύουν κάποιοι σε έναν τομέα που δεν ανήκει στους κερδοφόρους. «Προσπαθούν να αποπολιτικοποιήσουν τα πάντα, ώστε οι πολίτες να μην μπορούν να προσδιορίσουν οι ίδιοι τις ανάγκες τους και το χειρότερο,να μην καταλάβουν ότι αυτές μπορούν να προσδιορισθούν και να επηρεασθούν απ έξω. Κυρίαρχες ομάδες ιδιοποιούνται τη δυναμική της ενημέρωσης για τα δικά τους συμφέροντα με τέτοιο τρόπο, ώστε παράλληλα να κρύβουν τις πολιτικές αλληλεξαρτήσεις, τα πραγματικά συμφέροντα και τις ιδεολογικές αφετηρίες αυτής της δύναμής τους»
Το πώς ανέχονται δημοσιογράφοι να γίνονται κλόουν παραπληροφόρησης για λίγα λεφτά, είναι μια άλλη ιστορία.
