Ενα ενδιαφέρον άρθρο για το Ισραήλ, του προβεβλημένου στο Ισραήλ, δημοσιογράφου της Haaretz, Gideon Levy (φωτο), απο τη γνωστή ιστοσελίδα του Ζαν Κοέν.
Λίγες μέρες αφότου δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινών σήκωσαν τα μάτια τους στον ουρανό την αυγή για να τιμήσουν «την επιστροφή του ήλιου στη θέση όπου βρισκόταν κατά τη γένεση», και χιλιάδες Ισραηλινών χαρούμενα απήγγειλαν προσευχές στο Hagaddah Πάσχα για τη γενοκτονία – ιερός πόλεμος διαμέσου φρικιαστικών θανάτων και πνιγμένων βρεφών – είναι ώρα να το παραδεχτούμε: ζούμε σε μία θρησκόληπτη χώρα.
Αυτή είναι η κατάσταση κατά τη διάρκεια αυτής της γιορτής, που σε μερικά μέρη είναι αδύνατον να βρει κανείς ένζυμα προϊόντα, που ο ραβίνος προσπαθεί να εγκαταστήσει ειδικά ηλεκτρονικά συστήματα στα σούπερ μάρκετ για να αποτρέψει την πώληση ενζύμων προϊόντων, που ο αρχι-ραβίνος Yona Metzger ζητά από το ραβίνο Yaakov Israel Ifergan να βάλει τον οπαδό του Nochi Dankner να εγκαταστήσει το πρόγραμμα στα δικά του σούπερ μάρκετ, και που οι αγελάδες της χώρας μας βρίσκονται σε δίαιτα που απαγορεύει τα ζυμωτά προϊόντα.
Πρέπει να παραδεχθούμε ότι αυτή η κοινωνία έχει μάλλον σκοτεινές θρησκευτικές πλευρές. Οι ξένοι που εγκαθίστανται στο Ισραήλ ίσως αναρωτιούνται σε ποια χώρα είναι: Ιράν, Αφγανιστάν ή Σαουδική Αραβία; Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι η φιλελεύθερη, κοσμική και πεφωτισμένη κοινωνία που δηλώνει ότι είναι. Για να θεωρηθεί μία χώρα θρησκόληπτη δεν είναι απαραίτητο να κόβονται τα χέρια των ληστών ή να καλύπτονται τα πρόσωπα των γυναικών. Όπως ένα κράτος που ελέγχει 3.5 εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι στερούνται βασικών πολιτικών δικαιωμάτων, δεν μπορεί να αποκαλείται «η μόνη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή», έτσι και μία χώρα η οποία δεν έχει ψωμί για μία εβδομάδα εξαιτίας της θρησκείας της δεν μπορεί να αποκαλείται κοσμική και φιλελεύθερη.
Στην πραγματικότητα, έχει υπάρξει αυξανόμενη εξωστρέφεια τα τελευταία χρόνια. Περισσότεροι χώροι διασκέδασης και σούπερ μάρκετ είναι ανοιχτά το Σάββατο σε κάποιες από τις πόλεις μας σε σχέση με το παρελθόν, όπως πριν από τα επεισόδια στο θέατρο Heichal στην Petah Tikva. Οι νεκροί μπορούν επιτέλους να ταφούν με μία πολιτισμένη τελετή με αντάλλαγμα μια χούφτα λεφτά. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να μπορούν να αποκαλούνται μία πολιτισμένη κοινωνία. Δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε: από τη γέννηση ως το θάνατο, από το γάμο ως το διαζύγιο, σχεδόν τα πάντα εξαρτώνται ακόμα από τη θρησκεία.
Αυτή είναι η κατάσταση κατά τη διάρκεια αυτής της γιορτής, που σε μερικά μέρη είναι αδύνατον να βρει κανείς ένζυμα προϊόντα, που ο ραβίνος προσπαθεί να εγκαταστήσει ειδικά ηλεκτρονικά συστήματα στα σούπερ μάρκετ για να αποτρέψει την πώληση ενζύμων προϊόντων, που ο αρχι-ραβίνος Yona Metzger ζητά από το ραβίνο Yaakov Israel Ifergan να βάλει τον οπαδό του Nochi Dankner να εγκαταστήσει το πρόγραμμα στα δικά του σούπερ μάρκετ, και που οι αγελάδες της χώρας μας βρίσκονται σε δίαιτα που απαγορεύει τα ζυμωτά προϊόντα.
Πρέπει να παραδεχθούμε ότι αυτή η κοινωνία έχει μάλλον σκοτεινές θρησκευτικές πλευρές. Οι ξένοι που εγκαθίστανται στο Ισραήλ ίσως αναρωτιούνται σε ποια χώρα είναι: Ιράν, Αφγανιστάν ή Σαουδική Αραβία; Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι η φιλελεύθερη, κοσμική και πεφωτισμένη κοινωνία που δηλώνει ότι είναι. Για να θεωρηθεί μία χώρα θρησκόληπτη δεν είναι απαραίτητο να κόβονται τα χέρια των ληστών ή να καλύπτονται τα πρόσωπα των γυναικών. Όπως ένα κράτος που ελέγχει 3.5 εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι στερούνται βασικών πολιτικών δικαιωμάτων, δεν μπορεί να αποκαλείται «η μόνη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή», έτσι και μία χώρα η οποία δεν έχει ψωμί για μία εβδομάδα εξαιτίας της θρησκείας της δεν μπορεί να αποκαλείται κοσμική και φιλελεύθερη.
Στην πραγματικότητα, έχει υπάρξει αυξανόμενη εξωστρέφεια τα τελευταία χρόνια. Περισσότεροι χώροι διασκέδασης και σούπερ μάρκετ είναι ανοιχτά το Σάββατο σε κάποιες από τις πόλεις μας σε σχέση με το παρελθόν, όπως πριν από τα επεισόδια στο θέατρο Heichal στην Petah Tikva. Οι νεκροί μπορούν επιτέλους να ταφούν με μία πολιτισμένη τελετή με αντάλλαγμα μια χούφτα λεφτά. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να μπορούν να αποκαλούνται μία πολιτισμένη κοινωνία. Δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε: από τη γέννηση ως το θάνατο, από το γάμο ως το διαζύγιο, σχεδόν τα πάντα εξαρτώνται ακόμα από τη θρησκεία.
Σε καμία άλλη χώρα δεν υπάρχουν δρόμοι χωρίς λεωφορεία και ράγες χωρίς τρένα το Σάββατο. Δεν υπάρχει καμία άλλη αεροπορική γραμμή εκτός από την El Al που να παραμένει αδρανής μία μέρα την εβδομάδα. Κρύα γεύματα το Σάββατο στα νοσοκομεία και τα ξενοδοχεία δεν είναι κάτι που το συναντάς αλλού. Δρόμοι πάνω σε κολώνες λόγω αρχαίων τάφων – ένα είδος παγανιστικού τελετουργικού για εκείνους που το παρακολουθούν απ’ έξω – και ο διαχωρισμός σε συγκεκριμένα λεωφορεία για άνδρες και γυναίκες δεν είναι ούτε αυτά γνωστά σε δημοκρατικές χώρες. Η θρησκεία σε αυτή τη χώρα δεν έχει ποτέ διαχωριστεί από την πολιτεία· χέρι-χέρι εποπτεύουν τον τρόπο ζωής μας.
Η Ορθόδοξη κοινωνία και η ηγεσία της δεν πρέπει να κατηγορούνται γι’ αυτό. Οι Ορθόδοξοι και οι ακραίοι Ορθόδοξοι έχουν το δικαίωμα να κάνουν ό, τι μπορούν προκειμένου να επιβάλουν την πίστη τους στην πλειονότητα των κοσμικών. Είναι οι κοσμικοί που πρέπει να κατηγορηθούν. Όπως δεν είναι λάθος των μαθητών των εβραϊκών σχολείων το ότι δεν επιλέγονται, αλλά περισσότερο λάθος της πλειονότητας των κοσμικών που το επιτρέπει, έτσι συμβαίνει και τις άλλες πλευρές της ζωής μας. Εμείς, οι κοσμικοί, φταίμε για όλα αυτά. Εμείς είμαστε εκείνοι που ενδίδουμε. Όπως υπάρχει η τυραννία μιας άλλης μειονότητας, των εποίκων, που τρομοκρατούν την πλειοψηφία, έτσι υπάρχει και η τυραννία των ακραίων Ορθοδόξων: η τυραννία υπάρχει εξαιτίας της κοσμικής πλειονότητας που έχει επιλέξει να την υπακούει.
Επομένως, μην διαμαρτυρόμαστε στους θρησκόληπτους ανθρώπους. Οι κοσμικοί είναι η πλειονότητα, και η δύναμη να αλλάξει η εικόνα βρίσκεται στα χέρια τους. Αν η πλειονότητα αντιστεκόταν και δεν ενέδιδε στη μειοψηφία, τα λεωφορεία θα κινούνταν κάθε μέρα και το ψωμί θα πωλείτο στη διάρκεια του Πάσχα. Άρα ίσως εμείς είμαστε πιο θρησκόληπτοι από όσο είμαστε διατεθειμένοι να παραδεχθούμε. Μπορεί να παραμένουμε κατ’ εικόνα κοσμικοί, αλλά στην ουσία είμαστε θρησκόληπτοι.
Μακάρι να ήμασταν πρόθυμοι να το παραδεχθούμε και να σταματήσουμε να παριστάνουμε τους κοσμικούς. Ωστόσο, μία κοινωνία που παριστάνει τη Δυτική και πεφωτισμένη δεν μπορεί να εθελοτυφλεί διατηρώντας ένα τόσο θρησκόληπτο και μη «φωτισμένο» τρόπο ζωής. Δεν έχουν αλλάξει πολλά από τα σχολικά μας χρόνια, όταν μας δίδασκαν να φιλάμε μία Βίβλο που έπεφτε στο πάτωμα. Επομένως ας απολαύσουμε τη γεύση του matzah και ας μην προσπαθούμε να βγάλουμε ένα μπουκάλι μπύρας πίσω από το γελοίο νάυλον στο ράφι του σούπερ μάρκετ, και ας το παραδεχθούμε: είμαστε (σχεδόν) ένα κράτος που κυβερνάται από το θρησκευτικό νόμο.
