Επιχειρώντας μία σύντομη αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, διαπιστώνουμε κατ’ αρχήν ότι το προκαταρκτικό στάδιο ξεκίνησε επίσημα το καλοκαίρι του 2007, σαν λογικό επακόλουθο της υπερβολής (φούσκας) των ενυπόθηκων δανείων στις Η.Π.Α. που «ανδρώθηκε» περί το 2005. Τα πραγματικά όμως «εγκαίνια» έλαβαν χώρα το Σεπτέμβρη του 2008, με την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers, η οποία ζημίωσε το σύστημα «υλικά» γύρω στα 700 δις $ και «ψυχολογικά» πολύ περισσότερα.
Οι Η.Π.Α., γνωρίζοντας από πολύ πριν το εσωτερικό τους πρόβλημα, τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα, κατάφεραν να το εξάγουν με επιτυχία, μεταφέροντας το, μεταξύ άλλων, με τη βοήθεια των χρηματοπιστωτικών μεγαθηρίων τους (Citibank - Lehman) και «εισπράττοντας» τεράστια ποσά από τη Γερμανία (άνω του 1,2 τρις € από ιδιώτες και τράπεζες), καθώς επίσης από την υπόλοιπη Ευρώπη. Στη συνέχεια οι αμερικανοί κυβερνήτες, σκεφτόμενοι λογικά, θα επιχειρήσουν μέσω της υποτίμησης του νομίσματος τους (δεύτερο στάδιο - αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας χρημάτων κλπ), τη μείωση του χρέους τους εις βάρος των δανειστών τους (Κίνα, Ιαπωνία κ.α.), έχοντας πιθανότατα το στόχο να επανακάμψει αναδιαρθρωμένη η οικονομία τους και να ηγηθούν ξανά στον πλανήτη (τρίτο στάδιο).
Βέβαια, έχουν να αντιμετωπίσουν μία σειρά προβλημάτων, τα οποία δεν είναι καθόλου εύκολα στην επίλυση τους. Μερικά από τα πλέον ανησυχητικά, τόσο για τις Η.Π.Α., όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο, είναι τα παρακάτω:
α) Το έλλειμμα, το οποίο υπολογίζεται για το 2009 στα 1,8 τρις $ (το 40% των δημοσίων δαπανών δεν καλύπτονται από κανενός είδους έσοδα)
β) Το εξωτερικό χρέος, το οποίο υπερβαίνει ίσως τα 15 τρις $ σήμερα (12,25 τρις $ το 2007), απορροφώντας περί το 50% των παγκοσμίων αποταμιεύσεων, με τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα να δανείζονται πλέον 1 δις $ ανά εργάσιμη ημέρα από το εξωτερικό (πριν 3 χρόνια ήταν κάτω από 700 εκ. $ ημερησίως)
γ) Το δημόσιο χρέος που πλέον θα περάσει το 70% τους ΑΕΠ τους, πόσο μάλλον όταν συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο το ΑΕΠ (το 70% του αμερικανικού ΑΕΠ προέρχεται από την κατανάλωση!)
δ) Η ανεργία, η οποία ναι μεν ευρίσκεται κάτω του κρίσιμου ορίου (κοινωνικές εξεγέρσεις) του 10%, αυξάνεται όμως με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα (Αύγουστος 2008: 640.000 άνεργοι, Οκτώβριος 2008: 639.000, Νοέμβριος 2008: 255.000, Δεκέμβριος 2008: 632.000). Το έτος που διανύουμε (2009) υπολογίζεται ότι θα προστίθενται κάθε μήνα 700.000 περίπου νέοι άνεργοι (τη δεκαετία του 1930 η ανεργία είχε φτάσει στο 25% του εργαζομένου πληθυσμού),
ε) Η χρεοκοπία του «τρίπτυχου» αμερικανικού οικονομικού μοντέλου (πολύ marketing, καθόλου ουσία και πολιτική υπερβολικών πιστώσεων/χρεών), με βάση το οποίο λειτουργούσε μέχρι σήμερα ο «παραγωγικός» μηχανισμός τους (η εξαγορά του 20% της χρεοκοπημένης Chrysler από τη Fiat, με την ενίσχυση ύψους 3 δις $ από το αμερικανικό δημόσιο, η οποία έτσι «διαδέχεται» τρόπον τινά τη Mercedes, ενώ συνεχίζει να θέλει και την Opel από την GM αποδεικνύει την τεράστια αδυναμία του παραγωγικού μηχανισμού των Η.Π.Α.) και
στ) Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος ο οποίος, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, στηρίζει τη δήθεν ανάκαμψη του στα «τεχνάσματα» των Ισολογισμών.
Για παράδειγμα, όσον αφορά το τελευταίο πρόβλημα και χωρίς να επεκταθούμε ιδιαίτερα, στις δύο μεγάλες επενδυτικές τράπεζες της χώρας, στις Goldman Sachs και Morgan Stanley, ο Δεκέμβριος εξαφανίστηκε από τα λογιστικά τους βιβλία, μαζί με τις ζημίες πολλών δις $ που τον συνόδευαν. Η (νόμιμη) αιτιολογία ήταν η αλλαγή του αντικειμένου εργασιών τους, από επενδυτικές σε κανονικές τράπεζες, οπότε το προηγούμενο λογιστικό έτος τους τελείωσε το Νοέμβρη του 2008, ενώ το καινούργιο άρχισε τον Ιανουάριο του 2009! (πηγή: MM)
Η Citigroup (και όχι μόνο), αποφάσισε να αλλάξει τη μέθοδο αποτίμησης ενός μεγάλου μέρους των χρεών (οφειλών) της, «εκπλήσσοντας» όπως γνωρίζουμε την αγορά με λειτουργικά κέρδη. Από τη μία πλευρά, λόγω της μεγάλης αύξησης των ασφαλίστρων κινδύνου (CDS), «καταχωρήθηκαν» 2,7 δις $ στον Ισολογισμό της, ενώ από την άλλη «ενεγράφησαν» Cash-Spreads ύψους 2,5 δις $ - συνολικά δηλαδή τα τεχνάσματα απέφεραν λογιστικά έσοδα ύψους 5,2 δις $.
Για να γίνει κατανοητή η (νόμιμη) «απάτη», η εικονική πραγματικότητα δηλαδή πίσω από τις «κερδοφόρες» αυτές εγγραφές στους Ισολογισμούς των τραπεζών, αρκεί να αναφέρουμε ότι, όσο πιο κοντά στη χρεοκοπία ευρίσκεται μία τράπεζα, τόσο πιο μεγάλα (θεωρητικά) κέρδη στον Ισολογισμό της μπορεί να εγγράψει. Η αιτία είναι το ότι αξιολογεί τις οφειλές της, τα χρέη της δηλαδή προς τρίτους, χαμηλότερα από τα πραγματικά, αφού στην περίπτωση χρεοκοπίας της οι δανειστές της δεν θα λάβουν πίσω το σύνολο των απαιτήσεων τους, αλλά μόνο ένα μέρος! Με τη μέθοδο αυτή μειώνουν σημαντικά το παθητικό τους, εμφανίζοντας ξαφνικά (λογιστικά) κέρδη από το πουθενά. Σε τελική ανάλυση λοιπόν, όσο πιο άσχημα λειτουργικά αποτελέσματα παρουσιάζει μία τράπεζα, τόσο καλύτερα για τον Ισολογισμό της και το αντίθετο.
Οι Η.Π.Α., γνωρίζοντας από πολύ πριν το εσωτερικό τους πρόβλημα, τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα, κατάφεραν να το εξάγουν με επιτυχία, μεταφέροντας το, μεταξύ άλλων, με τη βοήθεια των χρηματοπιστωτικών μεγαθηρίων τους (Citibank - Lehman) και «εισπράττοντας» τεράστια ποσά από τη Γερμανία (άνω του 1,2 τρις € από ιδιώτες και τράπεζες), καθώς επίσης από την υπόλοιπη Ευρώπη. Στη συνέχεια οι αμερικανοί κυβερνήτες, σκεφτόμενοι λογικά, θα επιχειρήσουν μέσω της υποτίμησης του νομίσματος τους (δεύτερο στάδιο - αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας χρημάτων κλπ), τη μείωση του χρέους τους εις βάρος των δανειστών τους (Κίνα, Ιαπωνία κ.α.), έχοντας πιθανότατα το στόχο να επανακάμψει αναδιαρθρωμένη η οικονομία τους και να ηγηθούν ξανά στον πλανήτη (τρίτο στάδιο).
Βέβαια, έχουν να αντιμετωπίσουν μία σειρά προβλημάτων, τα οποία δεν είναι καθόλου εύκολα στην επίλυση τους. Μερικά από τα πλέον ανησυχητικά, τόσο για τις Η.Π.Α., όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο, είναι τα παρακάτω:
α) Το έλλειμμα, το οποίο υπολογίζεται για το 2009 στα 1,8 τρις $ (το 40% των δημοσίων δαπανών δεν καλύπτονται από κανενός είδους έσοδα)
β) Το εξωτερικό χρέος, το οποίο υπερβαίνει ίσως τα 15 τρις $ σήμερα (12,25 τρις $ το 2007), απορροφώντας περί το 50% των παγκοσμίων αποταμιεύσεων, με τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα να δανείζονται πλέον 1 δις $ ανά εργάσιμη ημέρα από το εξωτερικό (πριν 3 χρόνια ήταν κάτω από 700 εκ. $ ημερησίως)
γ) Το δημόσιο χρέος που πλέον θα περάσει το 70% τους ΑΕΠ τους, πόσο μάλλον όταν συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο το ΑΕΠ (το 70% του αμερικανικού ΑΕΠ προέρχεται από την κατανάλωση!)
δ) Η ανεργία, η οποία ναι μεν ευρίσκεται κάτω του κρίσιμου ορίου (κοινωνικές εξεγέρσεις) του 10%, αυξάνεται όμως με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα (Αύγουστος 2008: 640.000 άνεργοι, Οκτώβριος 2008: 639.000, Νοέμβριος 2008: 255.000, Δεκέμβριος 2008: 632.000). Το έτος που διανύουμε (2009) υπολογίζεται ότι θα προστίθενται κάθε μήνα 700.000 περίπου νέοι άνεργοι (τη δεκαετία του 1930 η ανεργία είχε φτάσει στο 25% του εργαζομένου πληθυσμού),
ε) Η χρεοκοπία του «τρίπτυχου» αμερικανικού οικονομικού μοντέλου (πολύ marketing, καθόλου ουσία και πολιτική υπερβολικών πιστώσεων/χρεών), με βάση το οποίο λειτουργούσε μέχρι σήμερα ο «παραγωγικός» μηχανισμός τους (η εξαγορά του 20% της χρεοκοπημένης Chrysler από τη Fiat, με την ενίσχυση ύψους 3 δις $ από το αμερικανικό δημόσιο, η οποία έτσι «διαδέχεται» τρόπον τινά τη Mercedes, ενώ συνεχίζει να θέλει και την Opel από την GM αποδεικνύει την τεράστια αδυναμία του παραγωγικού μηχανισμού των Η.Π.Α.) και
στ) Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος ο οποίος, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, στηρίζει τη δήθεν ανάκαμψη του στα «τεχνάσματα» των Ισολογισμών.
Για παράδειγμα, όσον αφορά το τελευταίο πρόβλημα και χωρίς να επεκταθούμε ιδιαίτερα, στις δύο μεγάλες επενδυτικές τράπεζες της χώρας, στις Goldman Sachs και Morgan Stanley, ο Δεκέμβριος εξαφανίστηκε από τα λογιστικά τους βιβλία, μαζί με τις ζημίες πολλών δις $ που τον συνόδευαν. Η (νόμιμη) αιτιολογία ήταν η αλλαγή του αντικειμένου εργασιών τους, από επενδυτικές σε κανονικές τράπεζες, οπότε το προηγούμενο λογιστικό έτος τους τελείωσε το Νοέμβρη του 2008, ενώ το καινούργιο άρχισε τον Ιανουάριο του 2009! (πηγή: MM)
Η Citigroup (και όχι μόνο), αποφάσισε να αλλάξει τη μέθοδο αποτίμησης ενός μεγάλου μέρους των χρεών (οφειλών) της, «εκπλήσσοντας» όπως γνωρίζουμε την αγορά με λειτουργικά κέρδη. Από τη μία πλευρά, λόγω της μεγάλης αύξησης των ασφαλίστρων κινδύνου (CDS), «καταχωρήθηκαν» 2,7 δις $ στον Ισολογισμό της, ενώ από την άλλη «ενεγράφησαν» Cash-Spreads ύψους 2,5 δις $ - συνολικά δηλαδή τα τεχνάσματα απέφεραν λογιστικά έσοδα ύψους 5,2 δις $.
Για να γίνει κατανοητή η (νόμιμη) «απάτη», η εικονική πραγματικότητα δηλαδή πίσω από τις «κερδοφόρες» αυτές εγγραφές στους Ισολογισμούς των τραπεζών, αρκεί να αναφέρουμε ότι, όσο πιο κοντά στη χρεοκοπία ευρίσκεται μία τράπεζα, τόσο πιο μεγάλα (θεωρητικά) κέρδη στον Ισολογισμό της μπορεί να εγγράψει. Η αιτία είναι το ότι αξιολογεί τις οφειλές της, τα χρέη της δηλαδή προς τρίτους, χαμηλότερα από τα πραγματικά, αφού στην περίπτωση χρεοκοπίας της οι δανειστές της δεν θα λάβουν πίσω το σύνολο των απαιτήσεων τους, αλλά μόνο ένα μέρος! Με τη μέθοδο αυτή μειώνουν σημαντικά το παθητικό τους, εμφανίζοντας ξαφνικά (λογιστικά) κέρδη από το πουθενά. Σε τελική ανάλυση λοιπόν, όσο πιο άσχημα λειτουργικά αποτελέσματα παρουσιάζει μία τράπεζα, τόσο καλύτερα για τον Ισολογισμό της και το αντίθετο.
η συνέχεια στο http://www.x-hellenica.gr/PressCenter/Articles/1504.aspx
