ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ: Σινε-διπλωματία

Ποδόσφαιρο και σινεμά είναι ίσως οι πιο μαζικές τέχνες. Απευθύνονται και αγαπιούνται από όλον τον κόσμο και γι’ αυτό έχουν τη δυνατότητα να περνάνε μηνύματα σε κάθε γειτονιά του πλανήτη. Άλλωστε είναι κοινό μυστικό πλέον ότι και τα δύο χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τις εκάστοτε εξουσίες προς επίδειξη ισχύος και προς διοχέτευση μηνυμάτων στις μάζες –η κινηματογραφική διπλωματία φέρνει πλέον πιο κοντά το υπουργείο Πολιτισμού με το υπουργείο Εξωτερικών.Μερικά παραδείγματα: ο καναδοαρμένιος Ατόμ Εγκογιάν με την ταινία του «Αραράτ» μίλησε πριν λίγα χρόνια για τη γενοκτονία των Αρμενίων σε εκατομμύρια θεατές περνώντας το μήνυμα της διεθνούς αναγνώρισης. Ο Όλιβερ Στόουν έχει τιμηθεί αρκετές φορές από το αμερικανικό Πεντάγωνο για τις υπηρεσίες του στην εθνική άμυνα των ΗΠΑ. Τις απελάσεις των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1964 τις μάθαμε μέσα από την ταινία «Πολίτικη Κουζίνα» του Τάσου Μπουλμέτη.Οι «Πληγές του Φθινοπώρου» είναι μια απλώς καλή ταινία. Θα ήταν αδιάφορη εάν η μυθοπλασία δεν είχε ως φόντο την ιστορία των Σεπτεμβριανών του ’55 στην Πόλη. Το σημαντικό σ’ αυτήν την ταινία είναι το.... φόντο, ότι μια κινηματογραφική ταινία έρχεται να «αποκαλύψει» στην τουρκική κοινωνία ότι η νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου ήταν προσχεδιασμένη από την τουρκική κυβέρνηση. Αυτό μπορεί να σημαίνει πολλά και ποικίλα. Θετικά ή αρνητικά. «Θολή περίοδο για τα πολιτικά πράγματα της Τουρκίας» χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη περίοδο η σκηνοθέτιδα Τομρίς Γκιριτλίογλου. «Ήμουν μάρτυρας των γεγονότων και με επηρέασαν βαθιά. Έγραψα αυτά που είδα…», λέει ο Τούρκος συγγραφέας Γιλμάζ Καρακόγιουνλου που το ’55 ήταν 19 ετών, φοιτητής, ενώ αργότερα διετέλεσε υπουργός της κυβέρνησης του Μπουλέντ Ετσεβίτ.Ποιο είναι το μήνυμα της ταινίας; Είναι μια τολμηρή καλλιτεχνική πράξη; Ή είναι μια ταινία κινηματογραφικής διπλωματίας (αφού δεν διατυπώνεται κάποια καινούρια θεωρία, αλλά μάλλον κυριαρχεί η επίσημη εκδοχή);Ίσως η μοναδική βεβαιότητα που αναδίδουν οι «Πληγές του Φθινοπώρου» είναι ότι τα Σεπτεμβριανά πλήγωσαν Ρωμιούς και Τούρκους, τον απλό κόσμο. Ότι, όπως συμβαίνει συνήθως στις περιπτώσεις των μεγάλων κρίσεων, υπάρχουν «καλοί» και από την άλλη πλευρά. Και ότι για κάποιους λόγους, λιγότερο ή περισσότερο προφανείς, κάποιοι στη γειτονική μας χώρα βάλθηκαν να «εκπαιδεύσουν» το λαό τους. Οι «Πληγές του Φθινοπώρου» είναι σίγουρα ένα πολύ καλό άλλοθι απέναντι στον ευρωπαϊκό «παροξυσμό» για θεσμικό εκδημοκρατισμό, ανθρώπινα δικαιώματα κλπ. Και είναι ένα μικρό ή μεγαλύτερο, πάντως ικανοποιητικό, κοντράστ για την εξαΰλωση της πολίτικης Ρωμιοσύνης, για τη συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου, για τις γκρίζες διεκδικήσεις, για τους τσαμπουκάδες στη Θράκη.

Γιάννης Κεσσόπουλος, στο ΚΕΝΤΡΙ της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ