Θυμός και αυτοέλεγχος

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας


Θύμωσε – και είχε δίκαιο - ο Πάμπλο Γκαρσία στην Τούμπα καθώς η αδικαιολόγητη συμπεριφορά του – που κόστισε κοκκινη – ήταν αντίδραση στο χτύπημα του παίκτη του Παναθηναϊκού.

Το ίδιο είχε συμβεί νωρίτερα φέτος με τον Κονσεϊσάο στο Χαριλάου που επέστρεψε.. στην κερκίδα του ΑΡΗ ένα από τα αμέτρητα «λουλούδια» αγάπης και φιλοξενίας που του είχε στείλει και την πήρε την κόκκινη!...ΔΕΝ ήταν τόσο προσεκτικός και αυτοελεγχόμενος συναισθηματικά όσο ο συμπαίκτης του Χαλκιάς που θύμισε στον διαιτητή (πόσες φορές χρειαζόταν να σας δείξει τις κροτίδες κ Διαιτητά του ντέρμπυ;;;;) τις υποχρεώσεις του ως ΑΠΟΛΥΤΟΥ ‘αρχοντα κάθε ποδοσφαιρικής αναμέτρησης…

Ο “Θυμός” από επαγγελματίες παίκτες κοστίζει κόκκινες κάρτες καθώς η γνωστή σκηνή επαναλαμβάνεται μυριάδες φορές στη διάρκεια του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος..Οι Λατίνοι έλεγαν εκφραστικότατα "τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν..." Στην περίπτωσή μας, ισχύει η παράφραση : "τα λόγια πετούν, οι πράξεις μένουν.." και φυσικά, τιμωρούνται! Πρόκειται για τις περιπτώσεις που ο θυμός - όσο "δικαιολογημένος" και αν είναι, μετατρέπεται σε εκνευρισμό και αυτός με τη σειρά του στερεί τον παίκτη από τον απαραίτητο ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟ.... Τα αποτελέσματα είναι επίσης γνωστά καθώς έχουμε μιά “αψυχολόγητη “ ενέργεια....

Πέρα, όμως, από τις γνωστές διαστάσεις των συνηθισμένων αυτών γεγονότων - επιπλήξεις, προειδοποιήσεις, επιβολή ποινής - υπάρχει και η συγκεκριμένη ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ διάσταση που πρέπει να μας απασχολήσει καθώς υπάρχουν άτομα τα οποία, όταν προκαλούνται ανταποκρίνονται στην πρόκληση με αντεπίθεση με αποτέλεσμα την συμπλοκή.

Στο γήπεδο, μεταξύ "επαγγελματιών" παικτών η έμφαση τίθεται στον ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟ και η σωστή, όχι μόνο "τυπικά" αλλά και ψυχολογικά, συμπεριφορά ταυτίζεται με την αποσόβηση του θυμού και την αποφυγή του εκνευρισμού. Ο έμπειρος παίκτης έχει διδαχθεί από την προγενέστερη πείρα του, ότι όταν επιτρέπει στον εαυτό του να θυμώσει και να εκνευρισθεί όχι μόνο διατρέχει τον κίνδυνο της λανθασμένης ενέργειας που επιφέρει την επιβολή ποινής, αλλά μειώνεται σε εκπληκτικό βαθμό ολάκερη η αντίληψή του για τον αγώνα, η κατανόηση της εξελίξεως των διαφόρων φάσεων, η ικανότητά του για τον αγώνα, η κατανόηση της εξελίξεως των διαφόρων φάσεων, η ικανότητά του για ορθή κρίση, σωστή μεταβίβαση της μπάλλας, έγκαιρο μαρκάρισμα του αντιπάλου.

Το συναίσθημα του θυμού - με την συνεπακόλουθη νευρικότητα - σχετίζεται με την έκκριση ικανής ποσότητας αδρεναλίνης στο αίμα. Η αύξηση της αδρεναλίνης - η πανάρχαια αυτή αντίδραση του ανθρώπινου οργανισμού - συνεπάγεται και συγκεκριμένες ψυχο-σωματικές αλλαγές. Το αίμα κυκλοφορεί πιό γρήγορα, συστέλλονται τα αγγεία της επιδερμίδας καθώς για την προσφορά πρόσθετης ενέργειας στους μυς το αίμα συγκεντρώνεται σ'αυτά, οι κόρες των ματιών μας αλλάζουν μέγεθος και ολάκερη η προσοχή μας εστιάζεται στον ερεθισμό που μας προκαλεί! Το άτομο για κάποιο χρονικό διάστημα χάνει την αίσθηση χώρου και χρόνου και - φυσικά - την απαραίτητη αντίληψή του για το ευρύτερο οπτικό πεδίο που ταυτίζεται με το γήπεδο. Ουσιαστικά, ένας "πικαρισμένος" ένας θυμωμένος και εκνευρισμένος παίκτης που έχει χάσει τον ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟ του - άσχετα με τις πραγματικές του ικανότητες - είναι ένας "άχρηστος" παίκτης!...

Θυμός και εκνευρισμός, οποιαδήποτε κι αν είναι η προέλευσή τους, ο αντίπαλος παίκτης, η ότι η διαιτησία "μεροληπτεί", κάποια παρεξήγηση που προηγήθηκε του αγώνα, οι φίλαθλοι με τις αποδοκιμασίες τους ή η ενδόμυχη αναμόχλευση προγενέστερων προβλημάτων, απολήγουν στο να στερήσουν τον παίκτη, ακόμη και τον πλέον έμπειρο επαγγελματία από την ψυχο-διανοητική ηρεμία...

Αναμφίβολα, τόσο οι πιό "έμπειροι" παίκτες - όσο και οι έμπειροι φίλαθλοι - επιδιώκουν να "εκνευρίσουν" τον αντίπαλο, να διασπάσουν την συνοχή και την προσοχή του, να μειώσουν την απόδοσή του στο γήπεδο. Η ατομική προσπάθεια των μεμονωμένων παικτών και η συλλογική ικανότητα της ενδεκάδας για σωστό χειρισμό των συναισθημάτων του θυμού και του εκνευρισμού, αποτελούν την απαραίτητη ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ διάσταση για την "καλή εμφάνιση", την "σωστή απόδοση", την επίτευξη του "στόχου"..

Θυμός και εκνευρισμός χρειάζεται να περιβάλλονται από γερές δόσεις ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΥ γιατί αλλοιώς οι ποινές είναι δυσβάστακτες και για τον μεμονωμένο παίκτη αλλά και για τους άλλους δέκα – ή τους πέντε στο μπάσκετ -συναδέλφους του και την ομάδα που χρειάζεται να λειτουργεί ως αρμονικό σύνολο...