Τραπεζούντας Ορλωφικά - Νο2
του Γιώργου Γεωργιάδη – Αυτόπτη Μάρτυρα
Καλοκαίρι 2009. Λίγο πριν κλείσω τα 40, ετοίμαζα με σχολαστική λεπτομέρεια το 6ο ταξίδι μου στον ιστορικό Πόντο, της καρδιάς μου. Ατομικό ταξίδι με τη σύζυγο και ένα φιλικό ζευγάρι χρησιμοποιώντας το Ι.Χ. μου και μια ιδιωτική τουρκική αερογραμμή. Έχοντας κάνει οικονομίες επί ένα εξάμηνο συγκέντρωσα το ποσό που απαιτείτο για το
κόστος της μετάβασής μου, όπως και για όλα τα ταξίδια μου στη γη των προγόνων μου.
Η συχνή επαφή και φιλία μου με αρκετά νέα άτομα από την Τραπεζούντα μου έδιναν καθημερινά εφόδια γνώσης για τα τεκταινόμενα στον Εύξεινο Πόντο πέρα από την ανάγνωση του τουρκικού τύπου και την αλίευση ειδήσεων από το διεθνές internet. Είχα εισέλθει πλέον σε φάση γόνιμης συνειδητοποίησης για όσα διαδραματίζονται στην ευαίσθητη αυτή περιοχή της Βορειοανατολικής Τουρκίας.
Ένα μουντό, χλιαρό Αυγουστιάτικο απόγευμα προσγιώθηκε το Mackdonnel Douglas της εταιρείας ONUR στο μακρόστενο αεροδρόμιο της Τραπεζούντασ, κάτω ακριβώς από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της πόλης. Το αεροδρόμιο έγινε αγνώριστο. Υπερσύγχρονο, φιλικό, με ποικίλες οδικές προσβάσεις που το ενώνουν δυτικά με την πρωτεύουσα και ανατολικά με το Ριζαίον και τη Γεωργία. Νοίκιασα ένα Fiat τουρκικής κατασκευής και οδήγησα μόνος στους δρόμους τους οποίους είχα μαρκάρει από το χειμωνιάτικο ταξίδι. (Να κάτι που μου κληροδότησε ο πατέρας, τη γαμψή μύτη με καλή αντίληψη του περιβάλλοντος). Το παραλιακό μέτωπο έγινε Ευρώπη με φαρδιές λεωφόρους, ανισόπεδους κόμβους, εσωτερικούς παραδρόμους, ακόμη και οι οδηγοί βελτιώθηκαν, έστω και οριακά εξ΄αιτίας της απόλυτης αστυνόμευσης. Λίγο μετά το αεροδρόμιο δεσπόζει το μεγαλοπρεπές εμπορικό κέντρο με τον εμβληματικό τίτλο «FORUM TRABZON». Προϊόν συνεργασίας Τούρκων και Ιταλών επενδυτών έχει αλλάξει δραματικά την εικόνα της πόλης καθώς στο εσωτερικό του νομίζεις ότι βρίσκεσαι στο Μιλάνο, τη Βιέννη, το Παρίσι. Εκεί κοντά χτίστηκε ένα νέο υπερσύγχρονο ξενοδοχείο της γνωστής αλυσίδας NOVOTEL. Τακτοποίηση στο Hotel USTA που ανακαινίσθηκε πρόσφατα προσφέροντας καλές υπηρεσίες όντας στην καρδιά της πόλης, στο πρώην Ελληνικό κέντρο, Μεϊντάνι, με τα περίφημα κτίρια των Ελλήνων, Προξενείων, του Δημαρχείου κτλ. Κόσμος πολύς. Από Πόλη, Άγκυρα, Γερμανία, Ελλάδα, Σοβιετική Ένωση.
Είμαστε παρέα με τον Αντέμ και τον Μεμέτ και βολτάρουμε. Η πόλη προσπαθεί να βρει ρυθμό Ερντογανικό-Ευρωπαϊκό. Ένα τεράστιο έργο αστικής ανάπλασης στο Tabak-Hane κάτω από τα τείχη των Κομνηνών υπογραμμίζει την έφεση των τοπικών αρχών προς τον καλλωπισμό και την προσέλκυση τουριστών. Το άλλοτε προπύργιο της εθνικιστικής ακροδεξιάς μετατρέπεται σε προνομιακό χώρο άσκησης πιο ανοιχτών πολιτικών του Ριζαίου πρωθυπουργού Ερντογάν. Οι εντολές του στην Αστυνομία είναι υπέρ του τουριστών. Η πόλη της Τραπεζούντας έχει μεγαλώσει πολύ. 50.000 είναι μόνο οι φοιτητές. Όλο το πολεοδομικό συγκρότημα από τα Πλάτανα μέχρι και τα Σούρμενα φθάνει τις 1.000.000 ψυχές. Άλλοι τόσοι λείπουν ως μετανάστες στην Πόλη, τη Σαμψούντα, την Πάφρα, Νικομήδεια, Άγκυρα, Ανατολική Θράκη, Γερμανία, Ολλανδία και τελευταία και στη Νότια Ρωσία. Οι περισσότεροι Ελληνόφωνοι έχουν φύγει. 4 χωριά στην Τόνγια, 5 στα Σούρμενα και καμιά δεκαριά στον Όφη μιλούν ποντιακά. Ο παραμένων πληθυσμός που μιλά ποντιακά δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 50.000. Με τους ξενιτεμένους αγγίζει του νούμερο των 300.000. Η νέα γενιά με αυξανόμενη ταχύτητα χάνει την επαφή με την τοπική, μητρική γλώσσα.
Τα δεκάδες δορυφορικά κανάλια της Τουρκίας κάνουν άριστη δουλειά στην πλύση εγκεφάλου για τη νέα γενιά όλων των γλωσσικών ιδιαιτεροτήτων της επικράτειας. «Παίξε λύρα, τραγούδα τουρκικά». Αν οι Τούρκοι απαγόρευαν τη λύρα θα υπήρχε χοντρό πρόβλημα διάσπασης τους εθνικού τους κράτους. Σοφά σκεπτόμενοι δεν το έπραξαν, εξαφάνισαν από τη δημόσια αναφορά την ποντιακή, ρωμέϊκη γλώσσα. Ένας νέος, μια νέα που έχει ταλέντο στη λύρα και στο τραγούδι γιατί να τραγουδήσει ποντιακά; Αφού δεν θα τον καλέσει κανένα κανάλι, κανένα ραδιόφωνο, καμία εφημερίδα, δεν θα πάρει μεροκάματο. Πλην του Αντέμ, που είναι άλλη ιστορία. Ιστορικά περίεργη, μάλλον θεόσταλτη. Τη στιγμή που η Τουρκία φαίνεται να έχει κερδίσει οριστικά το παιχνίδι της αφομοίωσης στη Μαύρη Θάλασσα έρχονται στο φως εξελίξεις που ακυρώνουν αυτήν την προοπτική. Οι Λαζοί αφυπνίζονται, ζητούν τα παλιά τοπωνύμια, κάνουν διακριτά τα όρια μεταξύ Λαζών και Ποντίων και ζητούν συνεργασίες. Σημαντικές εξελίξεις κυοφορούνται με όχημα τον πολιτισμού, τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Η Τραπεζουντιακή ελίτ φαίνεται ακόμη λίαν απρόθυμη να ακολουθήσει το δρόμο των Λαζών, των Αλεβιτών, Τσερκεζών κτλ. Αυτό είναι εύλογο καθώς η ίδια η δομή του τουρκικού κράτους, οι πιο βαθιές ρίζες του, στηρίζονται στην αφοσίωση των Τραπεζουντίων. Οι Τραπεζούντιοι δεν εμπιστεύονται την επίσημη Ελλάδα, δεν μπορούν να στηριχθούν σε μεμονωμένες δράσεις Ελλαδιτών τουριστών μονομερώς, αποκρούουν σθεναρά τη Ρωσική διείσδυση στην περιοχή τους. Η νέα μορφωμένη, γερμανόφωνη γενιά, των Τραπεζουντιακών οικογενειών της Γερμανίας αποτελεί μια ελπίδα υπό προϋποθέσεις για το μέλλον. Εμάς μας θέλουν, χωρίς όμως το βάρος των ιστορικών αιτημάτων του χώρου μας. Θεωρούν ότι είναι ένα ασήκωτο βαρίδι που τους ενοχοποιεί στα μάτια των Αρχών, καθιστώντας τους υπό αίρεση και διαρκή έλεγχο ως προς τα πατριωτικά τους φρονήματα. Αυτό κουράζει και είναι αντιπαραγωγικό. Από την άλλη έχουν μια εντελώς διαφορετική οπτική γωνιά ανάλησης των ιστορικών γεγονότων, πράγμα που δυσκολεύει αρκετά την κουβέντα. Επιπροσθέτως οι νέοι Ρωμιοί που έμειναν στα χωριά ασφυκτιούν λόγω της ανεργίας, της περιορισμένης κοινωνικής ζωής. Πχ: τα μαγαζιά κλείνουν 12 τα μεσάνυχτα, το αλκοόλ απαγορευμένο, οι ελεύθερες σχέσεις σύντομο ανέκδοτο, οι Ρωσίδες να είναι καλά, ελληνική κοινωνία του 1950. Αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο οδηγεί την σκέψη των νέων στη φυγή. Μόνη διέξοδος η «καταραμένη» γλώσσα των παππούδων που τώρα αποδεικνύεται πλεονέκτημα καθώς τους φέρνει πολύ κοντά στους πλουσιότερους, πιο φανταχτερούς, με ωραίες γυναίκες και χύμα Ελλαδίτες, πρώην συμπατριώτες τους. Η μαγική λέξη είναι: Βίζα, Βίζα Σένγκεν. Σ’ ένα χωριό της Τόνγιας- το πιο φιλικό που έχω πάει- όλοι οι κάτοικοι τα είχαν με τον Παπανδρέου και τον Τζέμ. «Κεμαλικοί, να κατηγορούν τον Τζέμ». Σκέφτηκα. Κι όμως. Μου είπαν ότι αυτοί οι δύο έκλεισαν το δρόμο στους νέους της περιοχής που θέλουν να έρθουν να σπουδάσουν στην Ελλάδα, να μάθουν νέα ελληνικά, να προκόψουν. Δεν υιοθετώ την καταγγελία. Την παρουσιάζω και περιμένω απαντήσεις. Τον δε Καραμανλή τον θεωρούν.. «Τούρκο». Και γελώντας με ρώτησαν πως «το κάνατε αυτό;» Τους απάντησα ότι δεν είναι έτσι, ότι είναι Μακεδόνας, αλλά αυτοί συνέχισαν να γελούν.
Να πω λίγα ακόμη για την Τόνγια. Δεν είχα πάει ποτέ στην περιοχή αυτή. Είχα ακούσει διάφορα. Τελικώς φέτος μέσω ενός καλού φίλου, το αποτόλμησα και το χάρηκα πολύ. Εξαιρετική φιλοξενία, αρκετή γνώση της γλώσσας από όλους, ωραία χωριά, πολύ κοντινοί μας σε όλα. Τους είπα ότι τζάμπα τους είχε βρει το όνομα. Το ιδίωμα τους είναι το πλέον κοντινό στη δική μας λαλιά και γενικώς, εάν εξαιρέσεις τη θρησκεία, σχεδόν τίποτε δεν τους διαχωρίζει από Πόντιους της Ελλάδας. Στην παρέα ήταν και ένας νέος που σπούδασε για ένα χρόνο στην Αθήνα και τότε κατάλαβα πόσο σημαντικό θα ήταν εάν η Ελλάδα υποστήριζε με υποτροφίες μια χιλιάδα Ποντιόπουλα από την Τραπεζούντα εφοδιάζοντάς τα με γνώσεις, αυτοπεποίθησης Ευρωπαϊκή. Αυτό κάνει η Τουρκία στη Θράκη, τη Βουλγαρία, το Κόσσοβο, τα Σκόπια, την Αλβανία, το Αζερμπαϊτζάν, ενθυλακώνοντας στις τάξεις της νέους που δεν είναι εθνοτικά Τούρκοι, αλλά εκμεταλλεύονται το Ισλάμ τους. Η ΕΛΛΑΣ θα μπορούσε να δώσει ευρωπαϊκή διέξοδο σε Τούρκους πολίτες με μη τουρανική καταγωγή, ελληνική, αναγκάζοντάς ή αν θέλετε οδηγώντας και τους υπόλοιπους σε μια διαφορετική λογική.
Γίνεται μεγάλος λόγος στη χώρα μας για την παροχή ιθαγένειας σε παιδιά 2ης και 3ης γενιάς μεταναστών από τον τρίτο κόσμο. Κάποιοι μιλούν για σταδιακή νομιμοποίηση 2.000.000 μεταναστών αναφοιμοίωτων και την μετατροπή τους σε «Έλληνες πολίτες». Και είναι τόσο κακό 1.000 νέοι ελληνικής καταγωγής να σπουδάσουν εδώ, να γίνουν επιστήμονες, φορείς ελληνικών, ευρωπαϊκών αξιών και να επανακατοικήσουν την Τραπεζούντα έχοντας παράλληλα και ένα ελληνικό-ευρωπαϊκό διαβατήριο; Αυτό όλοι οι καλοί, γνήσιοι Τραπεζούντιοι το θέλουν. Απλά δεν ξέρουν ποιον και γιατί να εμπιστευθούν. Αυτό που λέω δεν είναι ακραίο, ούτε ανεδαφικό. Όπως είπα οι Τούρκοι. Τουρκοποιούν τη Θράκη με τον τρόπο αυτό ακριβώς. Παίρνοντας εξισλαμισμένους Έλληνες πολίτες, μεταβάλλοντάς τους σε Καραχασάν. Σε αυτό τον ιδιότυπο, αναίμακτο «πόλεμο» ντρέπονται μόνοι οι ανίσχυροι, οι αφελείς, οι δούλοι. Ήδη οι Ρώσοι κάνουν χοντρό παιχνίδι στην Τραπεζούντα μέσω τουρισμού, διπλωματίας, αφελών παραγόντων, Ρωσίδων κτλ., ετοιμάζουν Ρωσικές εκκλησίες με ποίμνιο που θα εμφανισθεί στον κατάλληλο χρόνο και εδώ η Πατρίς...
Έγιναν πολλά, διάφορα ευτράπελα τον 15Αύγουστο στην Παναγία Σουμελά Τραπεζούντας.
Επιλέγω ένα απόσπασμα από δημοσίευμα της εφημερίδας «ΠΟΝΤΙΚΙ», το οποίο αφιερώνω σε όλους. Πριν όμως δύο κουβέντες στον αγαπητό Πόντιο Νομάρχη Θεσσαλονίκης, ο οποίος σηκώθηκε να ψάλλει τον εθνικό ύμνο, κάνοντας ένα ωραίο δώρο σε αυτούς που δεν έπρεπε.
Κύριε Νομάρχα. Τον εθνικό ύμνο στη γη της Μικρασίας και του Πόντου, υπό της παρούσες συνθήκες, τον ψέλνουμε σε δύο περιπτώσεις: 1) όταν παίζει η Ελλαδάρα μας μπάλα εκτός έδρας, 2) λίγο πριν μας κρεμάσουν στο ικρίωμα. Όλα τα άλλα εντάσσονται στην κάλυψη του χρόνου των τηλεοπτικών δελτίων, της επανεκλογής μας στην περιφέρειά μας κλπ. Ρωτήστε να μάθετε πόσο κακό έγινε εξ’ αυτού σε κάποια παλληκάρια που έμειναν πίσω. Που ζουν εκεί. Και ήρθαν να στηρίξουν και να βοηθήσουν τους «τουρίστες των 2 ωρών». Δικαιωμένοι όσοι πλήρωσαν από την τσέπη τους το ταξίδι. Όσοι πηγαίνουν από μόνοι τους αναχάπαρα, σε ανύποπτο χρόνο, χωρίς κάμερες, βρίσκουν τα σπίτια τους, κλαίνε μερόνυχτα, κάνουν φιλίες καρδιάς με ντόπιους και δεν τους χαρίζουν στην τουρκική αστυνομία.
Κύριε Νομάρχα. Θα περίμενα τον τηλεοπτικό πατριωτισμό σας να τον εκάνατε όταν ο πρωθυπουργός σας, «ο έρωτάς σας», κατέθεσε στεφάνι στον τάφο του σφαγέα και των δικών σας παππούδων. Τότε είπατε: «Άλλη ερώτηση, δεν απαντώ». Και εγώ σας προκαλώ. Άλλη φορά, μόνας σας χωρίς κάμερες και Ρώσους, με Έλληνες Παλληκάρια πηγαίντε στην Ορντού, βρείτε το σπίτι σας, κλάψτε στους τάφους σας, πιείτε ρακί με τους ντόπιους, αγκαλιάστε τους, αγαπήσετέ τους και τότε ξανά ελάτε, να μιλήσουμε στο ίδιο επίπεδο. Πατριώτης είναι αυτός που πράττει πολλά και μιλά λίγο. Πολύ λίγο.
www.epontos.blogspot.com
