O Eικοσάλογος της Ρητορικής Τέχνης

Κάθε debate -είτε είναι πολιτικό είτε ποδοσφαιρικό είτε ότιδήποτε άλλο- απευθύνεται προς όλους όσους το παρακολουθούν με τη θέλησή τους, προκειμένου να διαμορφώσει ο καθένας τη δική του άποψη.

Αλλα εδώ (και αλλού φυσικά), είναι γνωστό ότι υπάρχει πληθώρα αυτόκλητων διαμορφωτών κοινής γνώμης που μας θεωρούν όλους "κουτορνίθια", δηλαδή...

χωρίς στοιχειώδεις ικανότητες να διαμορφώσουμε από μόνοι μας άποψη για οτιδήποτε παρακολουθούμε.

Στοχεύουν να διαμορφώσουν αυτοί τη δική μας άποψη σύμφωνα με τις δικές τους προτιμήσεις, στόχους και συμφέροντα, διαστρεβλώνοντας ακόμη και κάθε στοιχειώδη λογική μας σκέψη και συμπέρασμα μας. Γι' αυτό μάλιστα πληρώνονται από τα μεγάλα αφεντικά τους.

Έτσι, κάθε Κυριακή εμφανίζεται στο "γυαλί" η γνωστή παρέα. Πέρυσι ο Πουρουπουπού και φέτος ο γιός του συνθέτη του ύμνου ποδοσφαιρικής ομάδας και αθλητικός παρουσιαστής, η Αννούλα η Σαλονικιά, ο "Πρόεδρος" διαιτητής και κάποιοι που "κρέμασαν τα παπούτσια τους" και πασχίζουν να μας πείσουν ποιά ομάδα είναι η καλύτερη και ποιά παίζει καλύτερα. Την Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη, τη θέση τους παίρνουν άλλοι ειδικοί από τα κανάλια που παρουσιάζουν ευρωπαικές διοργανώσεις και συνεχίζουν να επιδίδονται στο ίδιο σπόρ της "διαστρέβλωσης" κ.ό.κ.

Το ίδιο και απαράλλακτο συμβαίνει και στην πολιτική. Μετά από κάθε δήλωση, συνέντευξη ή αντιπαράθεση, βγαίνουν οι "μάγκες" και "διαστρεβλωτές γνώμης" και αρχίζουν τα σχόλια. "Δεν ήταν σωστό αυτό που είπε ο Χ", "Αυτό είπε ο Ψ", "Ο Α είναι καλύτερος από τον Β" κ.ό.κ.

Ούτε λόγος βέβαια για κριτήρια. Ούτε θέτουν, ούτε χρησιμοποιούν, ούτε ενδιαφέρονται για αντικειμενική κριτική. Αποκλειστικό κριτήριο το τι συμφέρει κάθε φορά αυτούς και τους εργοδότες τους. Αδιάφορο εάν σήμερα τους συμφέρει κάτι και μετά από ένα λεπτό το ακριβώς αντίθετο. Αυτοί εκεί, αναίσχυντα "παλεύουν για το ψωμάκι τους", διαστρεβλώνοντας την εικόνα και την άποψη των "υπνωτισμένων και αποβλακωμένων" που τους βλέπουν και τους ακούνε.
Μετά λοιπόν από τα παρομοίου τύπου επιχειρήματα των περισσοτέρων "ειδικών", που βγήκαν στο "γυαλί" και στα "ερτζιανά" με σχόλια σχετικά με τις δύο πολιτικές αναμετρήσεις και με τον προαναφερόμενο στόχο και αφού πολλοί γνωστοί και φίλοι μου μου είπαν ότι συγχύστηκαν εντελώς, αποτέλεσε ένα καλό κίνητρο για μένα να ψάξω στη διεθνή ακαδημαική βιβλιογραφία τη συσχέτιση μεταξύ ρητορικής ικανότητας και πολιτικής αποτελεσματικότητας, όπως και τη σχέση μεταξύ ρητορικής ικανότητας και λήψης ορθολογικών αποφάσεων.
Έ, αυτά έθεσα ως υπόθεση εργασίας, αφού και τα τρία είναι χαρακτηριστικά που συζητήθηκαν αρκετά.
Σας πληροφορώ ότι δεν βρήκα ούτε ένα επιστημονικό άρθρο που να καταλήγει σε συμπεράσματα για θετική συσχέτιση μεταξύ αυτών των χαρακτηριστικών της πολιτικής ηγεσίας. Σας προκαλώ μάλιστα να ψάξετε και σείς το θέμα, αφού σύμφωνα με μια από τις γνωστές θεωρίες επιστημολογίας -έστω και λίγο ξεπερασμένη- το κριτήριο της διαψευσιμότητας, είναι ένα από εκείνα που συντελούν στην πρόοδο της επιστήμης.

Και ο νοών νοείτω... σε τι και σε ποιόν ακριβώς αναφέρομαι.

Επίσης, στο βιβλίο «Aristotle's Rhetoric - An Art of Character», του Eugene Garver (1995) και συγκεκριμένα στην εισαγωγή, με τίτλο: Aristotle's Rhetoric and the Professionalization of Virtue, ο συγγραφέας κάνει μια αντίστιξη της Αριστοτελικής και της Πλατωνικής άποψης περί ρητορικής και πολιτικής πρακτικής, αναφέροντας ότι ο ρήτορας συνήθως παραπλανά. Κάτι αντίστοιχο - αλλά από την "ανάποδη"- προφανώς συνεβούλευσαν οι επικοινωνιολόγοι τον "ένα", το "μοναδικό πολιτικό ρήτορα" στη χώρα μας, δηλαδή να γίνει ψεύτης αλλά παριστάνοντας το δυσάρεστο (στο φαίνεσθαι), αφού πεντέμιση χρόνια τώρα απέδειξε ότι δεν μπορεί να γίνει ευχάριστος με το έργο του (τοις πράγμασιν).

Έτσι -του είπαν- μπορεί και να τους "υφαρπάξουμε" και για τρίτη φορά την ψήφο.

Έλεος...

Και αφού χαλαρώσετε όλοι σας και απελευθερωθείτε από τις φωνές που σας επηρεάζουν ώστε να κάνετε το δικό τους -και όχι το δικό σας- αξίζει τον κόπο να ρίξετε και μια ματιά σε ένα πολύ χρήσιμο "εικοσάλογο" περί ρητορικής που σας επισυνάπτω, με σχετικές πηγές, αναφορές και παραπομπές, όπως και άλλα "καλούδια" για περαιτέρω διερεύνηση.
Καλή μελέτη και …με προσοχή.


Σταύρος Κυριαζής


Διαβάστε λοιπόν τον "εικοσάλογο".

Twenty Special Forms of Rhetoric
http://www.specgram.com/CXLVII.3/09.seely.rhetoric.html

Rhetoric has been a topic of academic interest for, approximately, forever. Below are detailed a number of special types of rhetorical argument, some of which (eg, (3)) have been observed since the time of Aristotle [Aristotle] and before. Others (eg, (1)) have been clearly recognized only within the last century [eg, Davis and Hersh]. Some of these (eg, (2)) have never been explicitly delineated before. The uses of rhetoric are manifold and many explications of such have been made before, which this paper will not repeat.

1. Proof by Intimidation
A: What do you think about objection X?
B: That's silly!
2. Proof by Loudness
A: What do you think about objection X?
B: That's VERY SILLY!!!
3. Proof by Impressiveness
A: What do you think about objection X?
B: Well, I'm very smart, very well known, and respected, and I know much more than you, and I think you are silly.
4. Proof by Obfuscation
A: What do you think about objection X?
B: Well, X is related to Y, Y is related to Z, and Z is often confused with W, which is considered to be very similar to Q, which is silly.
5. Proof by Over-Running
A: What do you think -
B: About X? Well -
A: No, Y. What about -
B: You mean X. Well -
A: No, Y and Z!
B: But X is silly. Did you have another question?
6. Proof by Ignoring
A: What do you think about objection X?
B: Don't be silly. That's not really related to my topic. Next question.
7. Proof by 'Obvious' Generalization
A: What do you think about objection X?
B: Point Y, though very small and seemingly trivial, counters X. Obviously there are many others, thus you are silly.
8. Proof by Bifurcation
A: What do you think about objection X?
B: There are two interpretations: one that says X is the ideal counterexample; another is that X, if we close one eye, stand on our heads and squint, it looks fine. The first option is silly.
9. Proof by Name Dropping
A: What do you think about objection X?
B: Well, BigNamei, BigNamej, and BigNamek agree with me. LittleNamei might agree with you, if only they were that silly.
10. Proof by Absentee Belittlement
A: What do you think about objection X?
B: Person C, who is not here to defend themselves, thinks that. They are silly. You are silly.
11. Proof by Humility
A: What do you think about objection X?
B: You state that so forcefully. I could be wrong. You seem so sure of yourself. That is silly.
12. Proof by Humiliation
A: What do you think about objection X?
B: Have you read Book Z, or Book Y, even Book W?
A: Well, no.
B: That explains why you asked such a question. Sit down silly person.
13. Proof by Extremeification
A: What do you think about objection X?
B: That is an extreme case. Extreme cases are silly.
14. Proof by Hypocritical Intuition
A: What do you think about objection X?
B: My position is intuitively obvious.
A: But what about X?
B: Can you explain X better?
A: X is intuitively obvious.
B: Intuitive obviousness is silly.
15. Proof by Ignorance
A: What do you think about objection X?
B: I don't understand X.
A: Let me try to explain X...
B: That doesn't make sense to me. Please explain. What is X?
A: X! X! It's very simple! X!
B: I don't understand. You must be silly. Next question.
16. Proof by Nit Picking
A: What do you think about objection X?
B: Could you expand on X1 and X2.
A: Okay, X1 and X2 are like this...
B: Could you expand on X1a, X1b, X1c, X2a, and X2b.
A: Okay, I'll explain...
B: Could you expand on X1ai, X1aii, X1bi, X1bii, X1biii, X1ci, X1cii, X2ai, X2aii, X2aiii, X2bi, X2bii, X2biii, X2biv, and X2bv.
A: Never mind.
B: Silly, silly.
17. Proof by Notation of Death
A: What do you think about objection X?
B: Well, we must first introduce seventeen special symbols and make recourse to the Cyrillic and Greek alphabets. Are you silly enough to make me do all that? I will, you know.
A: Okay, okay, I give.
18. Proof by Untranslatability
A: What do you think about objection X?
B: Do you know Spanish?
A: Más o menos.
B: Do you know German?
A: Jawohl.
B: Do you know French?
A: Un peu.
B: Do you know Guaraní?
A: He' .
B:Do you know Hawaiian?
A: 'Ae.
B: Do you know Polish?
A: Tak.
B: Do you know Chinese?
A:
B: Do you know Italian?
A: Sì.
B:Do you know Esperanto?
A: Jes.
B: Do you know Portuguese?
A: Sim.
B: Do you know Arabic?
A:
B: Do you know Cherokee?
A:
B: Do you know Old English?
A: S l ce
B: Do you know Gaelic?
A: Which kind?
B: Irish?
A: Tá beagán Gealige agam.
B: Scottish?
A: Tha beagan Gàidhlig agam.
B: Manx?
A: Ta beggan Gaelg aym.
B: Do you know Hopi?
A: Well, no, I don't.
B: Well, the Hopi Language has a great word for my answer, but it doesn't translate well. Silly of you not to know Hopi, you know.
19. Proof by Very Big Words
A: What do you think about objection X?
B: If we take the quasi-isomorphic tangential nucleotide sequence correlating asymptotically to the inverse pulmonic schizo-phrenicality index of that question, the answer is obvious.
A: Huh?
B: Silly person.
20. Proof by Coma
A: What do you think about objection X?
B: Blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah, blah. Oh, you're unconscious. Silly you. I win.

References

Aristotle, Art of Rhetoric. Greece: A Very Long Time Ago.

Davis, Philip J. and Reuben Hersh, "Rhetoric and Mathematics," in The Rhetoric of the Human Sciences, Nelson, Megill, McCloskey, eds. University of Wisconsin Press: 1987.

Dawn B. Seely


Department of Rhetorical Studies
University of Texas at Happy