Ανιστόρητα συμπλέγματα

Του Δημήτρη Γκολέμη*
Δικηγόρου Παρ' Αρείω Πάγω

Κόμμα εξουσίας σημαίνει κόμμα ανοιχτό στην κοινωνία, με σαφή και ευρέως αποδεκτή ιδεολογική πλατφόρμα, ικανή να μπορεί να δημιουργεί κοινωνικές πλειοψηφίες.

Τα κλειστοφοβικά ιδεολογικά σύνδρομα, που οδηγούν σε θολούς κομματικούς σχηματισμούς, αλλά και, στον αντίποδα, η ιδιότυπη πολιτική αγοραφοβία, που οδηγεί σε ιδεολογικά θνησιγενή κόμματα, δεν συμβαδίζουν με τη λογική των...

κομμάτων εξουσίας.

Με αυτά τα δεδομένα είναι τουλάχιστον πολιτική υποκρισία η διεξαγωγή της διαδικασίας εκλογής του επόμενου προέδρου στη ΝΔ χωρίς ιδεολογικά επιχειρήματα. Πάμε να εκλέξουμε πιθανότατα τον επόμενο πρωθυπουργό. Η αυριανή ηγεσία του κόμματος πρέπει να μπορεί να σταθεί απέναντι σε μιαν ανύπαρκτη, αναποτελεσματική και τουλάχιστον αντιφατική μέχρι σήμερα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με επιχειρήματα, αξιόπιστο και πειστικό πολιτικό λόγο.

Η πρόσφατη εκτεταμένη εκλογική ήττα της Νέας Δημοκρατίας και η ανοιχτή εσωκομματική διαδικασία για την εκλογή προέδρου από τη βάση του κόμματος λογικά θα έπρεπε να ξέρουν στο επίκεντρο της κομματικής επικαιρότητας τον προσδιορισμό, αφενός ενός σύγχρονου ιδεολογικού στίγματος, αφετέρου μιας νέας οργανωτικής δομής. Παραδόξως όμως, αυτό δεν συνέβη. Έτσι, το κόμμα, και τούτη την ύστατη ώρα της δοκιμασίας, στερείται τα απαραίτητα ιδεολογικά τείχη, ενώ ταυτόχρονα παραμένει ελεύθερος πολιτικός χώρος στην κεντροαριστερά, που εδώ και δεκαετίες "ειδικεύεται" σε ένα παράδοξο ιδεολογικό μονοπώλιο λόγω έλλειψης αξιόπιστης συντηρητικής διανόησης.

Η παραπάνω κατάσταση βέβαια δεν είναι τυχαία, αλλά σίγουρα είναι ιστορικά αδικαιολόγητη. Η κεντροδεξιά στη χώρα μας είναι ο πολιτικός χώρος που σφράγισε την προκοπή αυτού του τόπου με τις αναμφισβήτητα μεγάλες στρατηγικές επιλογές του. Παρά ταύτα, όμως, διακατέχεται εμφανέστατα από ένα ιστορικά αδικαιολόγητο ιδεολογικό σύμπλεγμα κατωτερότητας, που ξεκινά από το παρελθόν της "επαράτου δεξιάς" των μετεμφυλιακών δεκαετιών και φτάνει μέχρι τις άτολμες επιλογές της πρόσφατης κυβερνητικής διαδρομής της ΝΔ. Ατυχή μετεμφυλιακά γεγονότα φαίνεται να έχουν στοιχειώσει ιδεολογικά την κεντροδεξιά στην Ελλάδα, την ίδια στιγμή που για παρόμοιας απαξίας γεγονότα έχει δοθεί πολιτικό συγχωροχάρτι στην Αριστερά. Αυτό ίσως είναι ένα από τα μεγαλύτερα ιδεολογικά παράδοξα του 20ού αιώνα στη χώρα μας.

Ειδικά σήμερα είναι πρόκληση για το φιλελεύθερο κεντροδεξιό χώρο να ξεπεράσει την ιδεολογική του ατολμία. Η βάση της ΝΔ ξεκινά από τη λαϊκή δεξιά και φτάνει μέχρι το κέντρο. Αυτή η ιδεολογική ευρύτητα τής έδωσε διαχρονικά τη δυνατότητα να διαμορφώνει κυβερνητικές πλειοψηφίες. Οι λογικές της καθαρότητας είναι λογικές της συρρίκνωσης. Τη μεγάλη ιδεολογική ευρύτητα της ΝΔ προσπάθησε να αποτυπώσει ο ιδρυτής της Κωνσταντίνος Καραμανλής, υιοθετώντας για τον ιδεολογικό προσδιορισμό της τον όρο "ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός", δηλαδή το φιλελευθερισμό που προσαρμόζεται στις κρατούσες κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και εθνικές συνθήκες με μεταρρυθμιστική τόλμη. Σε μια χώρα που βουλιάζει από ένα παντελώς αποτυχημένο κρατισμό, είναι ιδεολογική αυτοκτονία για την ελληνική κεντροδεξιά να ξορκίζει τις ιδεολογικές ρίζες της που δικαιώθηκαν ιστορικά σε όλα τα σύγχρονα κράτη της Ευρώπης.