4 Νοε 2009

χάνουν έδρα (;) οι τετραεδρικές με το νέο εκλογικό Νόμο


Σενάρια για τον γερμανικού τύπου νέο εκλογικό νόμο. (σ.σ. το ίδιο μπορεί να ισχύσει και σε άλλες τετραεδρικές περιφέρειες) Με γρήγορο βηματισμό προωθεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου και την διοικητική μεταρρύθμιση για τα οποία δεσμεύτηκε προεκλογικά. Και ήδη ο υπουργός Εσωτερικών και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Γιάννης Ραγκούσης έχει...
συστήσει με απόφασή του τις επιστημονικές επιτροπές που θα καταρτίσουν τα νομοσχέδια για το νέο εκλογικό νόμο και για τον «Καποδίστρια 2». Στόχος της κυβέρνησης είναι να ολοκληρωθεί σύντομα το έργο τους και να έρθουν τα νομοσχέδια προς ψήφιση στη Βουλή, ώστε αρχικά οι αυτοδιοικητικές εκλογές να διεξαχθούν το 2010 με το νέο νόμο. Ενώ για τις επόμενες εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν με το νέο εκλογικό νόμο μόνο στην περίπτωση που το νομοσχέδιο ψηφιστεί στη Βουλή με ευρεία πλειοψηφία, κάτι που θεωρείται μάλλον απίθανο.
Ο νέος εκλογικός νόμος
Όσον αφορά το νέο εκλογικό νόμο η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα προωθήσει ένα νόμο βασισμένο στο γερμανικό μοντέλο και προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα, με διπλό τρόπο εκλογής βουλευτών μέσω σταυρού και λίστας. Η επιλογή ατόφιου του γερμανικού μοντέλου έχει εξαρχής απορριφθεί, καθώς θα οδηγήσει σε κυβερνήσεις συνεργασίας, εξέλιξη που κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα δεν επιθυμεί. Αντίθετα, στόχος είναι να προκύπτουν μονοκομματικές αυτοδύναμες κυβερνήσεις και για το λόγο αυτό ο νέος εκλογικός νόμος θεωρείται ότι θα συντηρήσει το σήμερα ισχύον δικομματικό σύστημα.Στην ίδια κατεύθυνση, θα διατηρηθεί και το «μπόνους» των 40 εδρών για το πρώτο κόμμα, με ανοιχτή την πιθανότητα να αυξηθεί στις 50 έδρες. Αυτή είναι και μια βασική διαφορά από το γερμανικό μοντέλο. Τα μικρότερα κόμματα θα δουν πιθανότατα να μειώνονται περαιτέρω (σε σχέση με την αναλογική τους εκπροσώπηση στη Βουλή) οι βουλευτικές τους έδρες, εκτός εάν υπάρξουν ρυθμίσεις για «μπόνους» σε τρίτη κατανομή σε βάρος του δεύτερου κόμματος. Επίσης, θεωρείται πιθανότερο να διατηρηθεί το «πλαφόν» του 3% για την είσοδο κόμματος στη Βουλή και να μην θεσπιστεί το 5% που προβλέπει το γερμανικό μοντέλο.

Πιο συγκεκριμένα, η εκλογή των 300 βουλευτών θα γίνεται με δύο «δρόμους», σύμφωνα με τα σενάρια που κυκλοφορούν: Οι μισοί περίπου (κατ’ άλλους λιγότεροι, κατ’ άλλους περισσότεροι από 150) θα εκλέγονται άμεσα από τους πολίτες σε ισάριθμες μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες που θα δημιουργηθούν σε κάθε νομό και θα περιλαμβάνουν από 20.000-60.000 εκλογείς. Σε κάθε μία από τις εκλογικές περιφέρειες θα εκλέγεται βουλευτής αυτός που θα πάρει (ο ίδιος και το κόμμα του) τους περισσότερους ψήφους. Οι υπόλοιποι βουλευτές (τουλάχιστον 100) θα εκλέγονται με λίστα που θα είναι ξεχωριστή για κάθε μία από τις 5-7 ευρείες περιφέρειες στις οποίες θα χωριστεί η χώρα. Από τις ίδιες «δεξαμενές» θα εκλεγούν και οι βουλευτές των μικρότερων κομμάτων που ίσως σε καμία εκλογική περιφέρεια νομού δεν θα κατορθώσουν να συγκεντρώσουν ποσοστό πάνω από το 50% για να εκλέξουν βουλευτή.

Επομένως, στα ψηφοδέλτια των κομμάτων θα υπάρχουν δύο κατάλογοι βουλευτών ή θα έχουμε βουλευτές «δύο ταχυτήτων»: οι υποψήφιοι στις μονοεδρικές που θα εκλέγονται με σταυρό και οι υποψήφιοι που θα εκλέγονται με λίστα (τύπου ψηφοδελτίου Επικρατείας που διατηρείται και διευρύνεται). Να σημειώσουμε και ότι, σύμφωνα με το προωθούμενο μοντέλο, φαίνεται ότι ο πολίτης θα μπορεί να ψηφίζει άλλο κόμμα στη μονοεδρική περιφέρεια και άλλο κόμμα στη ευρεία περιφέρεια. Αλλά αυτό δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο, είναι υπό συζήτηση. Επίσης, ότι ο νέος νόμος λέγεται ότι θα έχει πρόβλεψη και για εκλογή βουλευτών από τον απόδημο ελληνισμό. Τέλος, εξετάζεται και η συνταγματικότητα του προωθούμενου νόμου, δηλαδή αν και κατά πόσο αυτός θα είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα της χώρας. Καθώς έχουν ήδη ακουστεί ενστάσεις για το θέμα αυτό που αφορούν πιο συγκεκριμένα την αναδιάρθρωση των περιφερειών και την αύξηση του αριθμού των βουλευτών Επικρατείας.

Ενστάσεις έχουν διατυπωθεί από βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων, ενώ τα μικρότερα κόμματα έχουν ήδη ταχθεί κατά του νέου εκλογικού νόμου θεωρώντας ότι η αλλαγή θα αποβεί σε βάρος τους. Η βασική ένσταση είναι ότι το συγκεκριμένο σύστημα ενισχύει περαιτέρω τη δύναμη των μεγάλων κομμάτων, ενώ περιορίζει αισθητά την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση των μικρότερων κομμάτων. Παράλληλα, το προωθούμενο μοντέλο καθιστά παντοδύναμους τους αρχηγούς των κομμάτων, λόγω του αυξημένου αριθμού βουλευτών που προβλέπεται να εκλέγονται με λίστα, καθώς εκείνοι θα είναι που θα επιλέγουν τους βουλευτές της λίστας, αλλά και τη σειρά εκλογής. Η κυβέρνηση σκοπεύει, σύμφωνα με πληροφορίες, να φέρει προς διαβούλευση το νέο εκλογικό νόμο στις αρχές Ιανουαρίου, με πρώτο στόχο να εξασφαλίσει ευρεία πλειοψηφία (180 ψήφους) στη Βουλή για να τον εφαρμόσει στις επόμενες εθνικές εκλογές. Αν δεν το επιτύχει αυτό και το νομοσχέδιο ψηφιστεί με απλή πλειοψηφία θα εφαρμοστεί από τις μεθεπόμενες εκλογές, εφ’όσον όμως εκλείψουν οι συνταγματικές δεσμεύσεις. Το ενδεχόμενο αυτό θεωρείται πιθανότερο.

Σενάρια για την Ημαθία
Με βάση τα παραπάνω σενάρια, η εκλογική περιφέρεια του νομού Ημαθίας με τους 140.000 περίπου εγγεγραμμένους εκλογείς θα χωριστεί πιθανόν σε τρεις μονοεδρικές περιφέρειες. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτές θα είναι μία στην περιοχή της Βέροιας, μία στην περιοχή της Νάουσας και μία στην περιοχή της Αλεξάνδρειας. Σε κάθε μία από αυτές, θα εκλεγεί και από ένας βουλευτής από το κόμμα που θα πλειοψηφήσει σ’ αυτήν. Άρα μπορούμε, με μικρή πιθανότητα λάθους, να θεωρήσουμε σίγουρο ότι η Ημαθία θα εκλέξει τρεις βουλευτές. Να σημειώσουμε ότι αυτό θα ενισχύσει πιθανότατα την τοπικιστική αντίληψη, καθώς θα έχουμε στην ουσία «βουλευτή Βέροιας», «βουλευτή Νάουσας» και «βουλευτή Αλεξάνδρειας», ενώ μόνο αν εκλεγεί και άλλος (ή άλλοι) βουλευτής από την ευρεία περιφέρεια, θα θεωρείται ουσιαστικά βουλευτής Ημαθίας.
Όσον αφορά τον τέταρτο βουλευτή, δεν ξέρουμε αν μπορούμε να θεωρήσουμε σίγουρη την εκλογή του (με βάση πάντα τα σενάρια που κυκλοφορούν). Θεωρητικά, μπορούν να εκλεγούν 4 βουλευτές και παραπάνω από την Ημαθία. Αλλά αυτό προϋποθέτει οι Ημαθιώτες υποψήφιοι να είναι ψηλά στη λίστα της ευρείας περιφέρειας στην οποία θα ενταχθεί ο νομός μας. Και αυτό εξαρτάται κυρίως από τη βούληση του αρχηγού του κόμματος – τον ρόλο του οποίου το προωθούμενο σύστημα θεωρείται ότι θα ενισχύσει πολύ – αλλά και από την περιφέρεια που θα ενταχθεί η Ημαθία (αν θα είναι Κεντρικής Μακεδονίας, Μακεδονίας ή και Μακεδονίας – Θράκης). Και εδώ θα τεθούν ερωτηματικά του τύπου: Ποιους υποψήφιους θα επιλέξει να είναι σε εκλόγιμες θέσεις ο εκάστοτε αρχηγός κόμματος, σε μια περιφέρεια που θα περιλαμβάνει 5 ή και περισσότερους νομούς με την Θεσσαλονίκη να κυριαρχεί σε κάθε περίπτωση;
Από την άλλη, θεωρείται ότι τα κόμματα και οι αρχηγοί τους θα λάβουν υπόψη ότι θα πρέπει να έχουν υποψήφιους από όλους τους νομούς της ευρείας περιφέρειας σε εκλόγιμες θέσεις, ώστε να μπορέσουν να προσελκύσουν και αντίστοιχους κομματικούς ψήφους για την τελική τους επικράτηση σε πανελλαδικό επίπεδο. Με βάση τις παραπάνω σκέψεις, ο τέταρτος βουλευτής δεν θα πρέπει να θεωρείται σίγουρος για την Ημαθία, χωρίς βέβαια να αποκλείεται η εκλογή του. Και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολήσει τους τέσσερις βουλευτές μας, όταν θα έρθει η ώρα να ψηφίσουν στη Βουλή, αλλά ίσως και την τοπική κοινωνία.

«Καποδίστριας 2»
Όσον αφορά τον νέο Καποδίστρια, λίγο – πολύ έχουν γραφτεί τα σενάρια που κυκλοφορούν. Η πρόσφατη συνάντηση του υπουργού Εσωτερικών κ. Ραγκούση με τον καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου κ. Δημήτριο Τσάτσο σηματοδοτεί την αποδοχή από την κυβέρνηση των προτάσεων του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως βάση του διαλόγου για την κατάρτιση του νομοσχεδίου, καθώς ο καθηγητής είναι πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ι.Τ.Α. Υπενθυμίζουμε ότι το Ι.Τ.Α. πρότεινε δραστική μείωση του αριθμού των Δήμων, με τη συνένωση των 914 σημερινών Δήμων και των 120 Κοινοτήτων της χώρας για τη δημιουργία 350-400 μεγαλύτερων Δήμων. Όσον αφορά την Ημαθία, το Ι.Τ.Α. πρότεινε 3 Δήμους (Βέροιας, Νάουσας, Αλεξάνδρειας). Η διοικητική μεταρρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση προβλέπει, επίσης, την κατάργηση των αιρετών Νομαρχών και την μετατροπή των Νομαρχιών σε διοικητικά κέντρα. Προβλέπει, ακόμη αιρετούς Περιφερειάρχες και Περιφερειακά Συμβούλια, που θα αποτελέσουν τον δεύτερο βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και τη δημιουργία 13-17 Περιφερειών. Για την Κεντρική Μακεδονία εξετάζεται το σενάριο συνένωσης όλων των Νομαρχιών σε μία περιφέρεια (πλην της Νομαρχίας Σερρών), ενώ ένα δεύτερο σενάριο προβλέπει τη δημιουργία δύο διοικητικών μονάδων: μία Θεσσαλονίκης – Χαλκιδικής – Κιλκίς και μία Ημαθίας – Πέλλας – Πιερίας.

Προς το παρόν μόνο σενάρια
Καταλήγοντας να πούμε ότι τίποτε ακόμη δεν είναι σίγουρο. Τα ενδεχόμενα είναι πολλά και εξαρτώνται από τον εκλογικό νόμο που θα ψηφιστεί τελικά από τη Βουλή. Προς το παρόν, μιλάμε για σενάρια και υποθέσεις, ενώ το μόνο που έχουμε σίγουρο είναι γενικές τοποθετήσεις της κυβέρνησης και των κομμάτων.
Είμαστε σίγουροι ότι όλα τα σενάρια, με τα στοιχεία που τα συνοδεύουν, έχουν μπει στους υπολογιστές του υπουργείου και των κομμάτων που κάνουν τους υπολογισμούς τους για να δουν ποιο τους συμφέρει να προωθήσουν και ποια στάση θα κρατήσουν στη Βουλή για το θέμα. Το επόμενο διάστημα θα μας δοθεί η ευκαιρία να σχολιάσουμε την τελική πρόταση της κυβέρνησης, όταν αυτή παρουσιαστεί.
 
Copyright © 2015 Taxalia Blog - Θεσσαλονίκη