Σε μια περίοδο που τα μαύρα σύννεφα των διοικητικών και αγωνιστικών προβλημάτων σκοτεινιάζουν τον ορίζοντα της ποδοσφαιρικής Α.Ε.Κ., έρχεται ένας Τούρκος αθλητικογράφος να ακτινογραφήσει τον ψυχισμό της μεγάλης προσφυγικής ομάδας. Αξίζει να διαβαστεί όχι μόνο από τους φίλους της Α.Ε.Κ. αλλά και απ όσους δεν γνωρίζουν τι σηματοδοτεί η ομάδα αυτή για τους προσφυγογενείς πληθυσμούς και όχι μόνο γι αυτούς. Και μάλιστα με την ματιά ενός ανθρώπου που κατά τεκμήριο δεν έχει κάποια εμπλοκή στα ποδοσφαιρικά της Ελλάδας. Το άρθρο δημοσιεύτηκε σε τουρκική αθλητική ιστοσελίδα.
‘ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ
ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΟΣ ΣΕΒΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ: Α.Ε.Κ
Το ποδοσφαιρικό εικόνισμα του πολέμου και της εξορίας, η κοινή κοιτίδα των αποβλήτων, η ιστορία ενός ‘απροσάρμοστου’ συλλόγου στο καταθλιπτικό φόντο των Βαλκανίων.
Του Οnur Yazicioglou
Στα Βαλκάνια η ζωή πάντα ήταν δύσκολη και είναι άγνωστο εάν μετά από εδώ θα είναι ήρεμη. Στην περιοχή έχει βιωθεί και βιώνεται τόσος πόνος, ώστε ακόμη και μια συνηθισμένη ιστορία ζωής όταν βιώνεται στα Βαλκάνια, μπορεί να μεταμορφωθεί σ ένα θλιμμένο και πονεμένο δράμα.
Μήπως αυτό ισχύει μόνο για τις ανθρώπινες ιστορίες;
Ασφαλώς όχι, ακόμη και τα ιδρύματα και τα γεγονότα μοιράζονται την μοίρα αυτών των ανθρώπων, οπότε διαφορετικά νοήματα πάνε και φωλιάζουν σε ονόματα και σύμβολα.
Τα βιβλία της ιστορίας αφηγούνται μ έναν τέτοιο τρόπο τον ‘Απελευθερωτικό Πόλεμο’, που ότι κάηκε και όποιος πέθανε, όλα έμειναν στο παρελθόν.
Το αίμα που χύθηκε, η πείνα, η φτώχεια που έφερε ο πόλεμος, εδώ και καιρός έχουν νομιμοποιηθεί από τα βιβλία της ιστορίας. Επί γενιές γράφτηκαν και αναγνώστηκαν, όχι η ανημποριά της ανθρωπότητας απέναντι στον πόλεμο, αλλά οι αφηγήσεις ηρωισμού. Τι θα γίνει όμως με αυτά που χάσαμε στην καθημερινή ζωή;
Ο άλλος μεγάλος της Ισταμπούλ
Στις σελίδες ποδοσφαίρου των εφημερίδων, η Μπεσίκτας, η Φενέρμπαχτσε, η Γαλατάσαράι έχουν τις δικές τους σελίδες. Παραχωρείται κι ένας μικρός χώρος στην Τραμπζονσπόρ. Και το υπόλοιπο μοιράζεται στις άλλες ομάδες. Φανταστείτε, δίπλα στους μεγάλους της Πόλης, να υπάρχει κι ένας άλλος σύλλογος, μεγάλος τουλάχιστον όσο κι εκείνοι. Αυτός ο σύλλογος να έχει πάρει 11 φορές το πρωτάθλημα και 13 φορές το κύπελλο. Να έχει παίξει σε προημιτελικούς, μια φορά στο κύπελλο Πρωταθλητριών, δυο φορές στο Κύπελλο Κυπελλούχων και μια φορά σε ημιτελικό στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Δεν θα ήταν σε διαφορετικό σημείο το ποδόσφαιρο αυτής της χώρας, εάν μια τέτοια ομάδα βρισκόταν στην Τουρκία; Πέρασπορ ή Μπειοσλουσπόρ…ή Α.Ε.Κ.!
Η Μπέιογλου δεν μπορεί να ορθοποδήσει
Σήμερα αυτό ο σύλλογος λέγεται Α.Ε.Κ., όμως εάν τα Βαλκάνια και κυρίως η πόλη, ήταν ένα κομμάτι γης που θα βασίλευε η ηρεμία, ίσως οι γραμμές αυτές να ήταν η ιστορία του Πέρα Σπόρ. Οι Τούρκοι που δεν χαρίζουν στους Ελλαδίτες ούτε ένα πιάτο μελιτζάνες μουσακά, δεν άφησαν χώρο για να αναπνεύσει σ ένα Ρωμέικο σύλλογο στην Πόλη. Βλέπετε, η ομάδα του Μπέιογλου σπορ σέρνεται στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα. Σχεδόν έναν αιώνα μετά την εγκατάλειψη αυτής της γης από την Α.Ε.Κ.. Η Μπέιογλουσπορ δεν μπορεί να ορθοποδήσει. Το Πέρα σπορ, φυσικά δεν υπάρχει. Ενώ η Α.Ε.Κ., ως μια θλιμμένη ποδοσφαιρική ιστορία και με όλη τη μεγαλοπρέπειά της, ζει στην Αθήνα.
Παρότι στις μέρες μας προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με τα επενδυτικά τοξικά που εγχέει το βιομηχανοποιημένο ποδόσφαιρο, συνεχίζουν να γυαλίζουν στο μουσείο τους τα κύπελλα που προαναφέραμε.
Ελάτε εάν θέλετε να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν του συλλόγου ΑΕΚ, στους παθιασμένους οπαδούς του, στην προέλευση και τις αιτίες της αντιπολιτευτικής τους στάσης.
Ο δρόμος για την Αθήνα
Κοιτάζοντας την ημερομηνία ίδρυσης της Α.Ε.Κ., βλέπουμε το έτος 1924.
Όμως η Α.Ε.Κ. εκφράζει πολλά περισσότερα από ένα σύλλογο.
Στην Πόλη, η ιστορία των ποδοσφαιρικών συλλόγων που δεν ιδρύθηκαν από Άγγλους, ξεκινά από τον σύλλογο Black Stocking. Αυτός ο σύλλογος, λόγο της τοποθεσίας και των παικτών του, αναγνωρίζεται ως πρόγονος της Φενέρμπαχτσε. Όμως στην περίοδο αυτή υπάρχουν και περίεργες λεπτομέρειες. Στην περίοδο της Απολυταρχίας που διένυε η Οθωμανική αυτοκρατορία, για τον Μουσουλμανικό Τουρκικό πληθυσμό, όχι να παίξει ποδόσφαιρο, αλλά ακόμη και η συσπείρωσή του σ ένα φιλανθρωπικό σωματείο εθεωρείτο ποινικό αδίκημα. Κατά συνέπεια το ποδόσφαιρο παιζόταν είτε από τις οικογένειες των Άγγλων που ζούσαν στην Πόλη, είτε από τους Ρωμιούς που ήταν από τα ομορφότερα πολιτιστικά στοιχεία της Πόλης.
Γι αυτό στους συλλόγους που δεν ανήκαν στους Άγγλους, έπαιζαν μπάλα πολλοί Ρωμιοί. Ιδρύθηκαν νέοι σύλλογοι και το 1904 ξεκίνησε το πρωτάθλημα Πόλης. Σύλλογοι όπως Καντίκοι FC, Ελπίς, Imogene, Χάλκη. Ταταύλα, Βεφάσπορ, Φενέρμπαχτσε, Γαλατάσαράι…
Και βέβαια οι Ρωμιοί που έπαιζαν με τα κιτρινόμαυρα χρώματα στην Ισταμούλσπορ και στο Πέρα Σπορ, οι οποίοι όμως μετά τον Απελευθερωτικό Πόλεμο, εξαιτίας της Ανταλλαγής, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Πόλη. Οι Ρωμιοί Πολίτες, που βρέθηκαν στην Αθήνα με αυτή την υποχρεωτική μετανάστευση, συνέχισαν εκεί αυτό το οποίο ξεκίνησαν στην Πόλη. Το 1924 ίδρυσαν την ‘Birlesik Istanbul Spor’ που σημαίνει Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως, δηλαδή Α.Ε.Κ…
Ενδεχομένως μεταξύ των ποδοσφαιριστών θρύλων που γαλούχησε καθόλη την πορεία της ΑΕΚ, να υπήρχαν ονόματα όπως ο Κεντρί Αιτάτς, ο Λεφτέρ Κουτσουκαντωνιάδης, ο Γιώργος Κασάπογλου, που κέρδισε το Τουρκικό ποδόσφαιρο χάρη στο Μπέιογλουσπορ. Ενδεχομένως να είχαν βάλει τις υπογραφές τους στα πρωταθλήματα της Α.Ε.Κ. στην Τουρκία. Ποιος ξέρει;
Ήταν πάντα ξένοι
Έτσι, η Α.Ε.Κ. που ιδρύθηκε το 1924, ήταν το παιδί στον κόσμο του ποδοσφαίρου, ενός ανθρώπινου δράματος, όπως η Ανταλλαγή. Η Α.Ε.Κ., που ίδρυσαν οι Ρωμιοί Πολίτες, οι οποίοι αναγκάστηκαν να αποχωριστούν τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν και στην Ελλάδα, δεν αντιμετωπίστηκε ως εγχώρια ομάδα.
Τους ΑΕΚτζίδες οι αντίπαλοί τους, οι οπαδοί των άλλων ομάδων τους έβριζαν αποκαλώντας τους ‘ΤΟΥΡΚΟΙ’. Ενώ ήταν άνθρωποι που είχαν ξεριζωθεί από την Τουρκία. Παρόλα αυτά, η ΑΕΚ κατάφερε να εξελιχθεί σ΄έναν από τους σημαντικότερους συλλόγους του Ελληνικού ποδοσφαίρου. Στα χρόνια που πέρασαν δεν παρέμεινε μόνο ως ομάδα των Ρωμιών προσφύγων από την Πόλη. Και οι Ρωμιοί που ζούσαν σε άλλα μέρη της Ανατολής, μετά την προσφυγιά τους στην Ελλάδα, βρήκαν τη θέση τους στις φτερούγες και στις εξέδρες της ΑΕΚ. Η Α.Ε.Κ. που έγινε η ομάδα και των εκ Τουρκίας που ζούνε στην Αθήνα, άνοιξε δικό της χώρο μέσα στο φασιστικό πνεύμα του ποδοσφαίρου. Οι φτωχογειτονιές, οι κάτοικοι των λαϊκών συνοικιών, οι καταπιεσμένοι, οι μειονότητες και οι απόβλητοι, είδαν την ΑΕΚ, σαν ένα σύλλογο στον οποίο μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα.
Ο πρώτος πρόεδρος της ΑΕΚ ήταν ο Βενιζέλο, που αργότερα θα γινόταν πρωθυπουργός της Ελλάδας. Ο Βενιζέλος δημιούργησε στη συνοικία της Νέας Φιλαδέλφειας, ένα χώρο εγκατάστασης για τους Ρωμιούς πρόσφυγες. Η ΑΕΚ που συνέχισε να μεγαλώνει με τους οπαδούς της και όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν το σύλλογο, όπως ήταν φυσικό, έγινε μια ομάδα που κουβαλούσε όλες τις αξίες αυτής της κοινωνίας. Θα είναι λάθος εάν η αθλητική αποστολή αυτού του είδους των ομάδων εκληφθεί ως συγκρότηση μιας ομάδας που θα αποτελείται από αθλητές οι οποίοι επιδιώκουν αποκλειστικά την αθλητική επιτυχία. Η Α.Ε.Κ. έγινε το όχημα επιτυχίας μιας καταπιεσμένης και απόβλητης κοινωνίας.
Original 21
Η Α.Ε.Κ. που έχει το Βυζαντινό δικέφαλο αετό και τα κιτρινόμαυρα χρώματα που συμβολίζουν την Πόλη, είναι σαν την ιστορία ενός παιδιού που γεννήθηκε στην εξορία. Οι οπαδοί της ΑΕΚ πάντα εξέφραζαν την διαφορετικότητα, την δύναμη και τον χαρακτήρα της να μην αναγνωρίζει σύνορα. Πάντα συζητείται η αδελφότητα που δημιούργησε με τους κατά πλειοψηφία εργάτες οπαδούς της Μασσαλίας, ο σύνδεσμος φιλάθλων Gate 21, που φημολογείται ότι δημιουργήθηκε το 1975.
Αργότερα ο Gate 21 με τη διαπίστωση ότι απέκλινε από τις βασικές του αρχές αλλάζει όνομα σε Original 21 και παραμένει ένας σύνδεσμος φιλάθλων που καταφέρνει να διατηρεί τον αντιπολιτευτικό του χαρακτήρα.
Από τα αξέχαστα της ΑΕΚ, είναι ο φιλικός αγώνας που έπαιξε το 1999 με την Partizan. Όταν οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις βομβάρδισαν το Βελιγράδι για να σταματήσουν τις αγριότητες της Σερβίας στο Κόσοσβο, οι αριθμοί των πολιτών που σκωτώθηκαν, σύμφωνα με όσα είχαν ανακοινωθεί ήταν μεταξύ 500 και 3.500. Κι ενώ διάφοροι οργανισμοί έριζαν και ισχυρίζονταν διαφορετικούς αριθμού για τους νεκρούς αμάχους, η Α.Ε.Κ. πήγε στο Βελιγράδι και έπαιξε με την Partizan. Πήγαν, μόνο και μόνο για να βρεθούν εκεί και να πουν ‘ΟΧΙ στον πόλεμο’ και να ‘μην πεθαίνουν οι άνθρωποι’.
Το 2004, για τους εορτασμούς της 80ετηρίδας τους ήρθαν στην Ισταμπούλ και έπαιξαν έναν αγώνα με την Γαλατάσαράι. Η ρεβάνς φιλίας παίχτηκε στην Αθήνα.
Η ΑΕΚ που μπορεί να αναδείξει την ικανότητα ‘συμβίωσης’ των Βαλκανικών χωρών, παρά τα όσα έχουν γίνει στο παρελθόν που είναι γεμάτο με κοινές λύπες, σήμερα βρίσκεται σε μια διαφορετική κατάσταση. Η ΑΕΚ που αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα(…) είναι μια από τις ομάδες που επιδιώκεται να χυθεί χρήμα πάνω της για να μετατραπεί η ιστορικότητά της σε οικονομική κερδοσκοπία. Οι φιλελεύθεροι θα πουν το ‘πνεύμα της εποχής’ και θα ξεγλιστρήσουν άνετα από την υπόθεση. Όμως οι πολιτισμικές ρίζες δεν ξεπουλιούνται εύκολα.
Εάν ακόμη στα γήπεδα κυκλοφορεί το πνεύμα της ΑΕΚ, αυτό που αγοράζεται και πουλιέται, είναι μόνο το ποδόσφαιρο που παίζεται στο γήπεδο και η βιομηχανική κερδοσκοπία αυτού.
ΠΗΓΗ:εφημεριδα ΑΝΑΤΟΛΗ
