Περί Διαπλοκής και Διαφθοράς

Στα λεξικά υπάρχει το ρήμα διαπλέκω, που σημαίνει πλέκω κάτι μαζί με κάτι άλλο (επίσης συνυφαίνω), τα ουσιαστικά διάπλεγμα και διαπλοκή για πλεκτά ή υφασμάτινα κατασκευάσματα και το επίθετο διάπλοκος, που σημαίνει τον πλεγμένον με άλλον, συνώνυμο του ευρύτατα εν χρήσει σήμερα όρου διαπλεκόμενος.

Συνεπώς, ο όρος διαπλοκή, με την έννοια που χρησιμοποιείται σήμερα στην Ελλάδα για πολίτες και όχι για υφαντουργία προϊόντα, προϋποθέτει απαραιτήτως την ύπαρξη δύο...

διαπλεκομένων προσώπων: ενός οικονομικά πανίσχυρου ιδιώτη που αποφασίζει να διαφθείρει κάποιον άλλον προκειμένου να επιτύχει άνομα οφέλη. Και άν μεν ο «κάποιος άλλος» είναι ένας άλλος ιδιώτης, αυτό ποσώς ενδιαφέρει την κοινωνία. Ενδιαφέρει όμως τα μέγιστα αν ο άλλος που δέχεται να διαφθαρεί είναι μέλος της πολιτικής εξουσίας ή της Διοίκησης διότι, στην περίπτωση αυτή, η διαφθορά αποβαίνει εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος.

Επομένως, άν είναι να πεί κανείς τα πράγματα με το όνομά τους, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί ασαφείς όρους όπως διαπλοκή, διαπλεκόμενοι, διαφάνεια κλπ, αλλά να μιλήσει καθαρά για διαφθορά προσώπων που ασκούν πολιτική εξουσία ή εργάζονται για το Δημόσιο, από ανθρώπους που βρίσκονται μεν εκτός πολιτικής ή διοικητικής εξουσίας αλλά έχουν τεράστια οικονομική δύναμη.

Ο Μάρξ για τη Διαπλοκή

Η αυξανόμενη αναλογία των πολιτών που αποκτούσαν και κατείχαν ατομική ιδιοκτησία (κεφάλαιο οποιασδήποτε μορφής) απετέλεσε ευθύς εξαρχής βασικό επιχείρημα εναντίον της ορθότητας της μαρξιστικής θεωρίας. Τούτο δε, διότι, η ραγδαία αύξηση του αριθμού πολιτών-ιδιοκτητών κεφαλαίου, διέψευδε στην πράξη τον ισχυρισμό, ότι το κεφάλαιο θα τείνει να συγκεντρώνεται σε ολοέν και λιγότερα χέρια, δημιουργώντας έτσι ολοέν και μεγαλύτερο αριθμό προλεταρίων.

Από το άλλο μέρος, όμως, πολλοί αξιόλογοι μελετητές του έργου του Μάρξ (1818-1883) δεν έπαψαν να υποστηρίζουν, ότι αυτό το επιχείρημα ήταν εντελώς άσχετο με την κεντρική ιδέα του Μάρξ. Ο οποίος, «πολύ καλός στο να κατεβάζει ιδέες, όχι όμως και να τις διατυπώνει σωστά» (όπως έχει λεχθεί), όταν έγραφε «ιδιοκτησία» εννοούσε «ιδιοκτησία εφόσον αυτή αποτελεί πολιτική δύναμη». Θεωρώντας προφανές, ότι η υπερβολική συγκέντρωση κεφαλαίου στα χέρια ολίγων, παρέχει σ’ αυτούς τους ολίγους τη δυνατότητα να επηρεάζουν αποφασιστικά ή ακόμα και να κατευθύνουν τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις του λαού μιας χώρας ή και ολόκληρης της ανθρωπότητας.


Στο βαθμό λοιπόν που η δεύτερη από τις πιό πάνω δύο ερμηνείες είναι η ορθή, θα μπορούσε κανείς να εντοπίσει την αφετηρία του προβληματισμού περί «διαπλοκής μεταξύ οικονομικών και πολιτικών κέντρων εξουσίας» στην εποχή του Μάρξ. Άλλωστε, ο ίδιος ο Μάρξ, μάλλον προείπεν τα προβλήματα που δημιουργεί η υπερσυγκέντρωση κεφαλαίου στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος, παρά εκήρυξε τον πόλεμο κατά παντός κεφαλαιούχου, μικρού ή μεγάλου και την αντικατάστασή τους από το Κράτος-Κεφαλαιούχο.

Παροιμίες γιά τή Διαπλοκή καί τή Διαφθορά

Όλα σχεδόν όσα έχουν γραφεί και έχουν λεχθεί για το Οικονομικό Έγκλημα εις βάρος του Δημοσίου, συνοψίζονται σε τρείς παροιμίες, δανεισμένες εδώ από το διεθνές παροιμιακό ανθολόγιο. Πράγμα που αποδεικνύει ότι τα σχετικά με τη Μεθόδευση, την Κάλυψη, αλλά και την Τεκμηρίωση διάπραξης οικονομικού εγκλήματος, είναι σήμερα «παγκοσμιοποιημένες» έννοιες.

α. Η πρώτη παροιμία, ρωσσικής προέλευσης, έχει ως εξής: «Στον σημερινό κόσμο το μόνο πράγμα που παρέχεται δωρεάν είναι το τυρί της φάκας».

Με την παροιμία αυτή, με παραινετικό μάλλον συμβολισμό, επισημαίνεται ο κίνδυνος που διατρέχουν να καταστούν όμηροι συμφερόντων όσοι αποδέχονται δωράκια (από χρηματικά ποσά έως βόλτες με κότερα), ενώ πολύ καλά γνωρίζουν, καίτοι ελάχιστοι θα το ομολογούσαν, ότι τέτοιες δωρεάν προσφορές δεν θα τις απολάμβαναν ποτέ στη ζωή τους άν δεν τύχαινε να κατέχουν κάποια δημόσια θέση. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η δωρεάν προσφορά που τους γίνεται, μπορεί να κολακεύει την προσωπικότητά τους, όμως δεν προορίζεται γι’ αυτούς αλλά για την καρέκλα στην οποία κάθονται.

Ταυτόχρονα, η ίδια παροιμία είναι υπαινικτική της Μεθόδευσης που συστηματικά ακολουθείται από φορείς ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων προκειμένου να εξασφαλίσουν την αρωγή πολιτικών προσώπων ή δημόσιων λειτουργών στην πραγματοποίηση ανόμων επιχειρηματικών τους σχεδίων.

β. Η δεύτερη παροιμία, κινεζικής έμπνευσης αυτή, έχει ως εξής: «Τρία πράγματα στον πλανήτη δεν αφήνουν ίχνη στο πέρασμά τους: το πουλί που σχίζει τον αέρα, το ψάρι που διαπλέει το νερό και το οικονομικό έγκλημα του μανδαρίνου».

Το νόημα της κινέζικης αυτής παροιμίας είναι σαφές: Το ότι δεν αφήνουν ίχνη στο πέρασμά τους δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πουλιά που πετούν στον ουρανό, ψάρια που κινούνται στη θάλασσα και διεφθαρμένοι μανδαρίνοι που υπηρετούν στη Δημόσια Διοίκηση. Διεφθαρμένοι μανδαρίνοι υπάρχουν, αλλά ίχνη που να αποδεικνύουν την συμμετοχή τους στη διάπραξη οικονομικού εγκλήματος είναι δύσκολο ως αδύνατο να βρεθούν.

Είναι δε εύλογο να μήν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία, αφού όλα γίνονται μέσω διαπροσωπικών σχέσεων, προφορικών συνεννοήσεων, μυστικών συμφωνιών, αφανών παρεμβάσεων και, βεβαίως, αδυναμίας πιστοποίησης της άμεσης σχέσης μεταξύ ιδιοτελούς οφέλους και αντίστοιχης ζημίας του δημοσίου συμφέροντος. Με άλλα λόγια «τρέχα γύρευε», όταν είναι γνωστό ότι όλα αυτά συμβαίνουν κάτω από ένα αδιαφανές πέπλο απόλυτης εχεμύθειας και σιωπής μεταξύ των εμπλεκομένων μερών και μέσα σε ένα περιβάλλον δαιδαλώδους γραφειοκρατίας με απροσδιόριστα και ασαφή όρια αρμοδιοτήτων και ευθυνών.

γ. Η τρίτη παροιμία, αμερικανικής προέλευσης αυτή, έχει ως εξής: «Αν σου έχουν εμπιστευθεί ένα βάζο μέλι και λείπει μέλι, αυτό σημαίνει το έφαγες, αφού είναι γνωστό ότι σε όλους αρέσει το μέλι.»

Η παροιμία αυτή, απλής συμπερασματικής λογικής, συμβολίζει την αυτονόητη ευθύνη προσώπων, πολιτικών και δημόσιων λειτουργών, οι οποίοι έχουν καθήκον να προστατεύουν το Δημόσιο Συμφέρον, αλλά τελικά αποδεικνύεται ότι λείπει κάτι το οποίο, σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους, θα έπρεπε να υπάρχει. Ένα απλό παράδειγμα, βασισμένο στην ελληνική πραγματικότητα, θα μπορούσε να είναι το εξής: Άν λείπουν δάση, αυτό σημαίνει ότι τα «έφαγαν» αυτοί που, ενώ όφειλαν να τα προστατεύουν, επέτρεψαν την καταπάτησή τους.

Τέλος, άν θα πρέπει εδώ να προστεθεί και μια παροιμία που αντανακλά την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας, η πιό συμβολική θα ήταν: «Στη σημερινή Ελλάδα, το να κλέψεις το Δημόσιο είναι τόσο εύκολο, όσο είναι να κλέβεις ξωκκλήσι».

Ιωάννης Καμάρας
(PhD Economics)
Επίτροπος της Τράπεζας Κρήτης επί Σκανδάλου Κοσκωτά
http://www.4politix.com/index.php