Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 80 - στον προηγούμενο αιώνα - στην διαδρομή «Πεντάλοφος-Επταχώρι» επάνω στον δρόμο, που τότε αποτελούσε τον ομόλογο σήμερα της Εγνατίας Οδού, καθώς ήταν ο μοναδικός ελληνικός οδικός άξονας, που συνέδεε την Αδριατική με την Ασία, είχαν αρχίσει τα πρώτα έντονα σημάδια κόπωσης του φλύσχη, του γνωστού πετρώματος της Πίνδου, που... ορίζει την γεωλογία της διαδρομής αυτής, δηλαδή οι πρώτες κατολισθήσεις μεγάλων όγκων, οι οποίοι ανα πάσαν στιγμή μπορούσαν να προκαλέσουν δυστυχήματα και να κλείσουν τον δρόμο με συνέπειες ανάλογες με αυτές που ζεί σήμερα η χώρα μας στα Τέμπη.
Την ευθύνη για την ομαλή λειτουργία της διεθνούς αυτής οδού είχε η 3η ΔΕΚΕ Κοζάνης με Διευθυντή τον Πολιτικό Μηχανικό και αείμνηστο συμφοι-τητή μου Γ.Πίττα. Με τα πρώτα συμπτώματα και προβλήματα βρεθήκαμε ο ένας πλάϊ στον άλλο με μοναδικό θέμα την άμεση λήψη αποφάσεων επι σχεδίου αμέσου δράσεως. Εκείνον τον καιρό δεν υπήρχαν ούτε διόδια ούτε κάποια ξένη εταιρεία ειδικών συμφερόντων ούτε βέβαια και ειδικοί, που θα έκαναν τον κόπο να καταφθάσουν από την Αθήνα στην Κοζάνη. Ο τότε ΥΠΕΧΩΔΕ Άκης Τσοχατζόπουλος το μόνο που ήξερε ήταν το . οροπέδιο της Αττικής.
Καθώς λοιπόν ο κλήρος πέφτει πάντα στους γενναίους αρχίσαμε από τα εργαλεία τα απαραίτητα για την απομάκρυνση των προϊόντων κατολισ-θήσεων, αλλά και την πρόκληση κατολισθήσεων, εκεί όπου η σαθρότης ήταν ορατή και προδίκαζε ανάλογα συμπτώματα. Η 3η ΔΕΚΕ Κοζάνης διέθετε μόνο αποχιονιστικά μηχανήματα για διάνοιξη της διαδρομής Κασ-τανιά-Επταχώρι. Καλά μηχανήματα αλλά όχι τόσο βαριά και μόνο επικουρικά για την δουλειά που τα θέλαμε. Παραδίπλα όμως βρίσκονταν η ΔΕΗ με όλα της τα παραγωγικά πεδία, την εξόρυξη του λιγνίτη, και φυσικά το μηχανικό της εξοπλισμό. Ο τότε διοικητής στην Πτολεμαϊδα προσε-φέρθη χωρίς πρόσκληση και εντός ελαχίστου χρόνου ξεκινούσαν τα μηχα-νήματα αυτά για την περιοχή με τις κατολισθήσεις. Απέμεναν οι ανατινάξεις τον σαθρών όγκων στα πρανή ανάντη του δρόμου. Και εκεί από παλαιότερη πείρα πρότεινα τους ειδικούς από τον Τιτάνα στην Χαλ-κίδα, δηλαδή τους χειριστές διατρητικών μηχανημάτων για την τοπο-θέτηση εκρηκτικών μέσα στα σαθρά πρανή. Ήταν συγκινητική η προς-φορά τους και πριν να περάσει μία εβδομάδα από την πρώτη σύσκεψη ξεκινούσε ο καθαρισμός της διαδρομής αυτής.
Δεν υπήρξαν προβλήματα χειριστών ούτε και συναδέλφων μηχανικών και υπομηχανικών καθώς το τοπίο στην διαδρομή αυτή είναι από τα σπάνια στην χώρα μας. Σε ότι αφορά την περαιτέρω οργάνωση και καθώς ο μόνος οικισμός που θα μπορούσε να προσβληθεί από μερικές ανατινάξεις ήταν το Επταχώρι, για την μέρα που αυτές θα λάμβαναν χώρα στην περιοχή, ειδοποιήθηκαν οι κάτοικοι να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους κυρί-ως επειδή στην κορυφή του απέναντι βουνού στηρίζονταν ούτω πως ένας θεόρατος βράχος, ο οποίος, άν κουνιόταν και ξεκινούσε την βόλτα στον κατήφορο, ήταν αβέβαιο το έργο του μέσα στο χωριό.
Και μαζί με αυτό το μέτρο έκλεισε για τρία εικοσιτετράωρα - τόσο μόνο χρειάσθηκε - ο δρόμος με παροχέτευση της κυκλοφορίας μέσω Μετ-σόβου-Τρικάλων.
Τα μηχανήματα για την διάνοιξη οπών στον φλύσχη, τα ονομαζόμενα ματκάπια, ήταν όλα επι αυτοκινήτων και έτσι η έργασία οπή-τοποθετηση μασουριού δυναμίτιδος-έκρηξη δεν κρατούσε περισσότερο από 1 ½ ώρα Ακολουθούσε ο προωθητήρας των υλικών από την κατολίσθηση και η απόρριψη στον κατά μήκος του δρόμου κατάντη γκρεμό. Περίμενε στο τέλος η ψήκτρα για τον καθαρισμό του οδοστρώματος ώστε αυτό να είναι όσο λείο απαιτείται για την κυκλοφορία αυτοκινήτων παντός είδους. Η εργασία δεν έκανε διάκριση μεταξύ εργασίας ημέρας και νύκτας. Και έτσι το έργο παραδόθηκε στην κυκλοφορία μέσα σε μία εβδομάδα ή και μόνο 6 μέρες.
Πριν να πώ αυτά που θέλω θα σημειώσω εδώ ότι, για την προσέγγιση των κορυφών των πρανών, των οφρύων, όπως ονομάζονται, με τα ματ-κάπια, προκειμένου να ανατιναχθούν και να εξαφανισθούν και άκρως επικίνδυνοι εξέχοντες βράχοι, ξεκινήσαμε με άρβυλα για ορειβασία. Αλλά 'ω! της εκπλήξεως βρεθήκαμε να περπατάμε σχεδόν σε όλο το μήκος του έργου ανάντη των πρανών επάνω σε ένα κομμάτι νεώτερης ελληνικής ιστορίας, το οποίο σήμερα - όπως τότε και εμείς - ελάχιστοι Έλληνες γνωρίζουν. Πρόκειται για τον δρόμο με πέτρα που έφτιαξε ο Μεταξάς προκειμένου να «ταξιδεύουν» τα εφόδια, όπλα, πυρομαχικά και μάλλινα για τους στρατιώτες μας που πολεμούσαν ΕΚΕΙ και όχι ΕΔΩ - καταλαβαίνει κανείς φυσικά τι εννοώ - στου Δαβάκη τ'άξια παλικάρια. Υπάρχει και το άγαλμά του στο Επταχώρι. Και στον δρόμο αυτόν, που περπάτησαν ισάριθμες γυναίκες με τους φαντάρους βλέπει σήμερα κανείς άμέτρητες αρκούδες και ακούει και «συνομιλίες» από άλλα άγρια θηλαστικά, την πανίδα της Πίνδου. Οι γυναίκες, που για να τις θυμάται ο λαός μας, στήθηκε στην πλατεία της Πενταλόφου το άγαλμα στο όνομα της γυναίκας της Πίνδου.
Και κλείνω με την παλιά αυτή ιστορία από την δραστηριότητα των μηχανικών της εποχής για να την συγκρίνω με την σημερινή ιστορία απο το φράξιμο των Τεμπών, την οποία διαχειρίζονται κατά τα φαινό-μενα κάθε άλλοι από μηχανικούς. Δεν θέλω να προσβάλω κανέναν, αλλά η παντελώς αδικαιολόγητη καθυστέρηση ενός μηνός από την ζημιά και ποιός ξέρει πόση ακόμα, δεν δικαιολογεί ΚΑΝΕΝΑΝ. Και το γράφω και για τους αρμοδίους υπουργούς που, είτε δεν ακούν κανέναν ίσως και επειδή δεν αντιλαμβάνονται το τεχνικό πρόβλημα στην πραγματική του έκταση, καθ'ότι δεν έχουν σχέση με τεχνική μόρφωση, είτε είναι έρμαια συμφερόντων και ακόμα δεν έχουν μάθει να τα διαχειρίζονται. Με ότι μπορεί να σημαίνει μία τέτοια διαχείριση.
'Αν όμως εκεί υστερούν άς γυρίσουν πίσω σελίδα. Όταν στο ΥΠΕΧΩΔΕ προϊστατο ο μοναδικός εθνικός μας Σαρακατσάνος. Απ'ευθείας ανάθεση και άς ανέβουν τα διόδια στο ύψος των τελών κυκλοφορίας . . . . 'Ηδη ο λαός έχει βγάλει τα συμπεράσματά του, όπως δείχνουν και οι αντιδράσεις στα διόδια.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗΣ
Την ευθύνη για την ομαλή λειτουργία της διεθνούς αυτής οδού είχε η 3η ΔΕΚΕ Κοζάνης με Διευθυντή τον Πολιτικό Μηχανικό και αείμνηστο συμφοι-τητή μου Γ.Πίττα. Με τα πρώτα συμπτώματα και προβλήματα βρεθήκαμε ο ένας πλάϊ στον άλλο με μοναδικό θέμα την άμεση λήψη αποφάσεων επι σχεδίου αμέσου δράσεως. Εκείνον τον καιρό δεν υπήρχαν ούτε διόδια ούτε κάποια ξένη εταιρεία ειδικών συμφερόντων ούτε βέβαια και ειδικοί, που θα έκαναν τον κόπο να καταφθάσουν από την Αθήνα στην Κοζάνη. Ο τότε ΥΠΕΧΩΔΕ Άκης Τσοχατζόπουλος το μόνο που ήξερε ήταν το . οροπέδιο της Αττικής.
Καθώς λοιπόν ο κλήρος πέφτει πάντα στους γενναίους αρχίσαμε από τα εργαλεία τα απαραίτητα για την απομάκρυνση των προϊόντων κατολισ-θήσεων, αλλά και την πρόκληση κατολισθήσεων, εκεί όπου η σαθρότης ήταν ορατή και προδίκαζε ανάλογα συμπτώματα. Η 3η ΔΕΚΕ Κοζάνης διέθετε μόνο αποχιονιστικά μηχανήματα για διάνοιξη της διαδρομής Κασ-τανιά-Επταχώρι. Καλά μηχανήματα αλλά όχι τόσο βαριά και μόνο επικουρικά για την δουλειά που τα θέλαμε. Παραδίπλα όμως βρίσκονταν η ΔΕΗ με όλα της τα παραγωγικά πεδία, την εξόρυξη του λιγνίτη, και φυσικά το μηχανικό της εξοπλισμό. Ο τότε διοικητής στην Πτολεμαϊδα προσε-φέρθη χωρίς πρόσκληση και εντός ελαχίστου χρόνου ξεκινούσαν τα μηχα-νήματα αυτά για την περιοχή με τις κατολισθήσεις. Απέμεναν οι ανατινάξεις τον σαθρών όγκων στα πρανή ανάντη του δρόμου. Και εκεί από παλαιότερη πείρα πρότεινα τους ειδικούς από τον Τιτάνα στην Χαλ-κίδα, δηλαδή τους χειριστές διατρητικών μηχανημάτων για την τοπο-θέτηση εκρηκτικών μέσα στα σαθρά πρανή. Ήταν συγκινητική η προς-φορά τους και πριν να περάσει μία εβδομάδα από την πρώτη σύσκεψη ξεκινούσε ο καθαρισμός της διαδρομής αυτής.
Δεν υπήρξαν προβλήματα χειριστών ούτε και συναδέλφων μηχανικών και υπομηχανικών καθώς το τοπίο στην διαδρομή αυτή είναι από τα σπάνια στην χώρα μας. Σε ότι αφορά την περαιτέρω οργάνωση και καθώς ο μόνος οικισμός που θα μπορούσε να προσβληθεί από μερικές ανατινάξεις ήταν το Επταχώρι, για την μέρα που αυτές θα λάμβαναν χώρα στην περιοχή, ειδοποιήθηκαν οι κάτοικοι να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους κυρί-ως επειδή στην κορυφή του απέναντι βουνού στηρίζονταν ούτω πως ένας θεόρατος βράχος, ο οποίος, άν κουνιόταν και ξεκινούσε την βόλτα στον κατήφορο, ήταν αβέβαιο το έργο του μέσα στο χωριό.
Και μαζί με αυτό το μέτρο έκλεισε για τρία εικοσιτετράωρα - τόσο μόνο χρειάσθηκε - ο δρόμος με παροχέτευση της κυκλοφορίας μέσω Μετ-σόβου-Τρικάλων.
Τα μηχανήματα για την διάνοιξη οπών στον φλύσχη, τα ονομαζόμενα ματκάπια, ήταν όλα επι αυτοκινήτων και έτσι η έργασία οπή-τοποθετηση μασουριού δυναμίτιδος-έκρηξη δεν κρατούσε περισσότερο από 1 ½ ώρα Ακολουθούσε ο προωθητήρας των υλικών από την κατολίσθηση και η απόρριψη στον κατά μήκος του δρόμου κατάντη γκρεμό. Περίμενε στο τέλος η ψήκτρα για τον καθαρισμό του οδοστρώματος ώστε αυτό να είναι όσο λείο απαιτείται για την κυκλοφορία αυτοκινήτων παντός είδους. Η εργασία δεν έκανε διάκριση μεταξύ εργασίας ημέρας και νύκτας. Και έτσι το έργο παραδόθηκε στην κυκλοφορία μέσα σε μία εβδομάδα ή και μόνο 6 μέρες.
Πριν να πώ αυτά που θέλω θα σημειώσω εδώ ότι, για την προσέγγιση των κορυφών των πρανών, των οφρύων, όπως ονομάζονται, με τα ματ-κάπια, προκειμένου να ανατιναχθούν και να εξαφανισθούν και άκρως επικίνδυνοι εξέχοντες βράχοι, ξεκινήσαμε με άρβυλα για ορειβασία. Αλλά 'ω! της εκπλήξεως βρεθήκαμε να περπατάμε σχεδόν σε όλο το μήκος του έργου ανάντη των πρανών επάνω σε ένα κομμάτι νεώτερης ελληνικής ιστορίας, το οποίο σήμερα - όπως τότε και εμείς - ελάχιστοι Έλληνες γνωρίζουν. Πρόκειται για τον δρόμο με πέτρα που έφτιαξε ο Μεταξάς προκειμένου να «ταξιδεύουν» τα εφόδια, όπλα, πυρομαχικά και μάλλινα για τους στρατιώτες μας που πολεμούσαν ΕΚΕΙ και όχι ΕΔΩ - καταλαβαίνει κανείς φυσικά τι εννοώ - στου Δαβάκη τ'άξια παλικάρια. Υπάρχει και το άγαλμά του στο Επταχώρι. Και στον δρόμο αυτόν, που περπάτησαν ισάριθμες γυναίκες με τους φαντάρους βλέπει σήμερα κανείς άμέτρητες αρκούδες και ακούει και «συνομιλίες» από άλλα άγρια θηλαστικά, την πανίδα της Πίνδου. Οι γυναίκες, που για να τις θυμάται ο λαός μας, στήθηκε στην πλατεία της Πενταλόφου το άγαλμα στο όνομα της γυναίκας της Πίνδου.
Και κλείνω με την παλιά αυτή ιστορία από την δραστηριότητα των μηχανικών της εποχής για να την συγκρίνω με την σημερινή ιστορία απο το φράξιμο των Τεμπών, την οποία διαχειρίζονται κατά τα φαινό-μενα κάθε άλλοι από μηχανικούς. Δεν θέλω να προσβάλω κανέναν, αλλά η παντελώς αδικαιολόγητη καθυστέρηση ενός μηνός από την ζημιά και ποιός ξέρει πόση ακόμα, δεν δικαιολογεί ΚΑΝΕΝΑΝ. Και το γράφω και για τους αρμοδίους υπουργούς που, είτε δεν ακούν κανέναν ίσως και επειδή δεν αντιλαμβάνονται το τεχνικό πρόβλημα στην πραγματική του έκταση, καθ'ότι δεν έχουν σχέση με τεχνική μόρφωση, είτε είναι έρμαια συμφερόντων και ακόμα δεν έχουν μάθει να τα διαχειρίζονται. Με ότι μπορεί να σημαίνει μία τέτοια διαχείριση.
'Αν όμως εκεί υστερούν άς γυρίσουν πίσω σελίδα. Όταν στο ΥΠΕΧΩΔΕ προϊστατο ο μοναδικός εθνικός μας Σαρακατσάνος. Απ'ευθείας ανάθεση και άς ανέβουν τα διόδια στο ύψος των τελών κυκλοφορίας . . . . 'Ηδη ο λαός έχει βγάλει τα συμπεράσματά του, όπως δείχνουν και οι αντιδράσεις στα διόδια.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗΣ
