Γεωγραφία και Τοποστρατηγική

Νίκος Λυγερός

Τα όρια της πολιτικής γεωγραφίας είναι τα σύνορα των κρατών. Με άλλα λόγια, η πολιτική γεωγραφία έχει ένα γεωμετρικό υπόβαθρο. Εξετάζει αποστάσεις και δυστυχώς γραμμικές αποστάσεις επί χάρτου. Αυτός ο εκφυλισμός φαίνεται μη συμμετρικός σε πρώτο επίπεδο. Το πρόβλημα παρουσιάζεται πιο οδυνηρά σε στρατηγικό επίπεδο. Η αλληλοεπίδραση της στρατηγικής με τη γεωγραφία, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία της γεωστρατηγικής επηρεάζει ακόμα και την ερμηνεία μας για αντικειμενικά δεδομένα. Ας εξετάσουμε ένα παράδειγμα, για να γίνουμε πιο

κατανοητοί στους περισσότερους. Ορίζουμε το πλαίσιο με τη Μεσόγειο θάλασσα και το πεδίο με την αγγλική στρατηγική. Διαμορφώνεται τότε η ιδέα ότι υπάρχει μία νοητή γραμμή, η οποία συνδέει το Gibraltar, με τη Malta, τις βάσεις της Κρήτης, τις βάσεις της Κύπρου και το Suez. Πιο περιληπτικά, αυτό εκφράζεται συνήθως με τη χρήση των παράλληλων ή τη λεγόμενη ζώνη 36° - 37° . Στην πραγματικότητα, έχουμε να κάνουμε με μία υπεραπλοποίηση που εκφυλίζει τη στρατηγική σκέψη. Αν εξετάσουμε το ίδιο πλαίσιο μέσω της τοποστρατηγικής ανάλυσης, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή η νοητή γραμμή δεν έχει απολύτως καμία σημασία. Είναι απλώς ένα εκφυλισμένο επιφαινόμενο της μορφοκλασματικής ανάλυσης. Η κλειστή θάλασσα της Μεσογείου δεν είναι πλέον κλειστή. Έχει τρία ανοίγματα: Gibraltar, Suez και Κωνσταντινούπολη. Τα νησιά, η Κύπρος, η Κρήτη κι η Sicilia παίζουν ένα ενδιάμεσο ρόλο που δεν έχουν η Corse κι η Sardegnaλόγω τοποθεσίας αλλά και ομοτοπίας. Κατά συνέπεια, τα στρατηγικά μέρη, αν προσθέσουμε τη Malta ως ενδιάμεσο της Tunisie και Italia, είναι καθορισμένη και δεν σχετίζεται με μια γεωγραφική ζώνη αλλά με μία τοποστρατηγική αξία. Τώρα, αν μετατρέψουμε το πεδίο σε πεδίο μάχης, τουλάχιστον νοητικά, εμπλέκονται κι άλλοι παράγοντες που απορρίπτουν την «οριζόντια δράση» του UK. Διότι η ύπαρξη του δεσμού μεταξύ Algérie και France για 113 καλοκαίρια δεν σταμάτησε να επηρεάζει τις ενεργειακές σχέσεις, ειδικά με το αέριο. Για να μη μιλήσουμε για τις σχέσεις με Liban και Egypte. Με αυτόν τον τρόπο, αυτή η νοητή γραμμή δεν καταγράφει τίποτα άλλο από μία εκφυλισμένη απλοποίηση. Το έργο της μορφοκλασματικής ανάλυσης κι η συμβολή της τοποστρατηγικής σύνθεσης προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες, όχι μόνο για να κατανοήσουμε τις σημερινές καταστάσεις, αλλά και για να επινοήσουμε τις μελλοντικές. Η ευθυγράμμιση των πληροφοριών δεν αποτελεί μία γνώση ανώτερη, την οποία μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Αντιθέτως, οι λεπτομέρειες του χώρου είναι ενδείξεις για το χρόνο, ο οποίος ενσωματώνει νοητικά σχήματα της στρατηγικής.

http://www.lygeros.org/5530-gr.html