Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΣΛΑΒΟΥ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΟΥ 1821

Ένας από τους πιο άγνωστους αγωνιστές του'21 είναι ο οπλαρχηγός Χατζηχρήστος Δάγκοβιτς (1783-1853). Γεννήθηκε στο Βελιγράδι το 1783. Ο πατέρας του Πέτρος Δάγκοβιτς και ο αδελφός του Σταύρος σκοτώθηκαν κατά

τη σερβική επανάσταση του 1806.0 Χατζηχρήστος, ύστε¬ρα από πολλές περιπέτειες, πήγε στην Λίγυπτυ και υπη¬ρέτησε στο στρατό του Μεχ-μέτ Αλή, όπου και διακρί¬θηκε. Αργότερα πήγε στην Συρία.
Γράφει ο Αντώνης Μπαζιργιάννης-δάσκαλος
Εκτιμώνντας τα προσό¬ντα του, ο Χουρσίτ πασάς τον πήρε μαζί του στην Τρι-πολιτσά. Όταν έπεσε η Τρι-πολιτσά στα χέρια των επα¬ναστατημένων Ελλήνων, κά¬μποσοι οπλισμένοι χωρικοί περικύκλωσαν τον Χατζη¬χρήστο και την ομάδα του.
Αυτοί για να σωθούν φώ¬ναξαν στους χωρικούς «Α-μάν, καταιτάν, Χριστιάν! Χριστιάν!». Έλεγαν δηλα¬δή ότι και αυτοί ήταν Χρι¬στιανοί και όχι Τούρκοι.
Περνώντας από το μέρος εκείνο, ο Νικητηράς παρα¬μέρισε το πλήθος των χωρι¬κών και τους έσωσε. Στην συνέχεια ίδρυσε ξεχωριστό σώμα Βουλγάρων, Σέρβων και Ελλήνων από τον χώρο της Μακεδονίας-Θράκης, με αρχηγό τιυν Χατζηχρήστο, που πολεμούσαν πλέον κα¬τά των Τούρκων.
Ο Νικηταράς προστά¬τευσε και βοήθησε τον Χα¬τζηχρήστο ακόμη και όταν οι Βούλγαροι θέλησαν να τον καθαιρέσουν ή να τον δολοφονήσουν. Με το μικρό σώμα άτακτων καβαλλα-ραίων (άτακτη καβαλλα-που είχε ιδρύσει ο Χα¬τζηχρήστος βοήθησε πολύ τον αγώνα.
Το 1824 ο Χατζηχρήστος και όλοι οπλαρχηγοί πήγαν να βοηθήσουν τον Καρατά¬σο στο χωριό Σχοινόλακας
της Μεσσηνίας, όπου είχε αποκρούσει τις τουρκοαι-γυπτιακές δυνάμεις του Ι-μπραήμ.
Κατά τον εμφύλιο πόλε¬μο του '21 ο Χατζηχρήστος α-παρνήθηκε τον προστάτη του Νικηταρά, προσχώρησε στην παράταξη του Κου¬ντουριώτη που έδινε λουφέ-δες (μισθούς) και βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Νικητα-ρά, τον Κολοκοτρώνη κ.α.
Αναφέρει σχετικά ο Κο¬λοκοτρώνης για τον Χατζη¬χρήστο στα απομνημονεύ¬ματα του (εκδόσεις Βεργί¬να, σελ 224) « Ένας Βούλ¬γαρος Μανιάτης λεγόμενος εστάλ-θηκε από τον Χατζη¬χρήστο και μίλησε του Αγι-ουτάντε και δια να μου μι¬λήσει να παύσει ο πόλεμος και υπε-σχέθη να βγούν από την Τρι-πολιτσά. Έτσι εδέ-χθηκα την γνώμην των δυο να μη χα-λασθεί η πόλι της Τριπολι-τσάς.
Τέλος πάντων έφυγε και ο Γρίβας με τον Χατζηχρή-στο με την καβαλλαρία του και εκατέβηκε εως το Αρ-γος».
Η δράση του Χατζηχρή¬στου αναφέρεται και από τον Φώτιο Χρυσανθακόπουλο (Φωτάκο) υπασπιστή του Θ.Κολοκοτρώνη. Ανα¬φέρεται συγκεκριμένα (σελ. 403); «Ο Χατζηχρήστος εί¬χε πάρει μέρος στη δολοφο¬νία του Πάνου Κολοκοτρώ¬νη, γιου του Θ.Κολοκοτρώ¬νη. Ήτο εκ των καπεταναίων της Βουλής, ωμιλεί την γλώσσα των Βουλγάρων και είχε σώμα εκ των '50\ούχ:ων στρατιωτών, ητο δε τότε ε-ντός της Τριπολιτσάς, βοη¬θών και αυτός την Φρου-ράν».
Σε άλλο σημείο (σελ. 405) αναφέρει: «Επικεφαλής του στρατού του εκτελεστικού ήτο ο Χατζηχρήστος και τι¬νές άλλοι. Οι δε κάτοικοι του Αχλαδοκάμπου, που επρό-δωσαν τους αντάρτας οδη-γήσαντες μυστικώς τον Χα¬τζηχρήστο δι' ενός αγνώ¬στου εις τουί ξένους μονο¬πατιού
Χατζηχρήστο τον αναφέρει και ο Μακρυ¬γιάννης στα απομνημονεύ¬ματα του (τόμος 1ος, σελ. 134). Συ-γκεκριμένα αναφε¬ρόμενος στα γεγονότα της Τρίπολης κατά την διάρκεια των εμ-φύλιων συγκρούσε¬ων (1824) λέει το εξής «Τό¬τε πάμε με τον Χατζηχρή¬στο εις το μισό βουλευτικό και μισό εκτελεστικό, τα δι¬κά τους και τους λέμε: «Την πολιτείαν την γύμνωσαν οι άνθρωποι σας... Εγώ του λέ¬γω έχω τράκόσιούς ανθρώ πους, θα τους δώσω τρακό-σια δαυλιά αναμμένα, το ίδιον και ο Χατζηχρήστος και οι Χορμοβίτες και θα κάψουμε τα σπίτια να βγού¬νε οι αναντίοι σας, όταν να σκοτωθούμε μ 'αυτούς φα¬νερά, όχι να σκοτώνονται οι άνθρωποι»σαν τα σκυλιά με¬θυσμένοι και οι αναντίοι από μέσα να μας βαρούνε.»
Σε άλλο σημείο (σελ 135) αναφέρει: «Αφού κυβερνή¬σαμε την Τροπολιτζά και σκοτώθηκαν και τόσοι άν¬θρωποι, κινήσαμε με τον Γεν-ναίον, ως δύο χιλιάδες στρά-τεμα, Πελοποννήσιοι, Χα¬τζηχρήστος Χορμοβίτες και άλλοι πολλοί ξένοι κι εγώ με το σώμα μου και βήκαμε σε κάτι χωριά απόξω από την Τριπολιτζά» Στην σελίδα 137 υπάρχει η εξής αναφορά: «Στο Κουτζοπόδι πιάστηκε με τον Γενναίον, ότι δεν θέλομεν να βαρέσομεν το βουλευτικόν. Εί¬χα κουβεντιάσει με το Χα¬τζηχρήστο κι άλλους και ή-μαστε σύντροφοι και σύμ¬φωνοι... Αφού μάθαν ο Χα¬τζηχρήστος και οι άλλοι, ότι έφυγα εγώ σε δύο ώρες ή ρθ αν όλοι εις τον Αη Γιώργη στο χωρίον... Σε δύο μέρες πλάκωσαν όλοι ο Νίκήτας, Κολιόπουλος, Ο Γενναίος, Τζόκρης ο Αποστόλης Κο-λοκότρώνης κι άλλοι πόλ-οί. Πολεμήσαμε. Αυτέίνοι ήθελάν να πιάσουμε την Κούλια της Νταλαμανάρας; Έπιασα την Κούλια μαζί με τον Χατζηχρήστο. Τη βα-στήξαμε ένα μερόνυχτο. Εκείνοι ήταν πολλοί και σκοτωθληκανε κι από τα δύο μέρη... Κινήθηκαν τότε αυτείνοι με τον Ζαιρέ να μπούνε εις τα Ανάπλι Πήγε ο Χαζηχρήστος ε-ναντίων τους και τον μπλόκαραν. Σηκώθηκα κι εγώ να πάω μιντατι του. Τους ριχτήκαμε άπάνου τους και τους τζακίσαμε και τους πήγαμε κυνηγώ-ντας ως κοντά στο Μπέρ-μπακα. Χάλασε και τους άλλους ο Χατζηχ¬ρήστος και δεν έμπασε ο ζαιρέ στο Ανάπλι... Εις την Ύδρα διέταξαν και ήρθε ο Καρατάσιος με το σώ-μα του κι άλλοι οπλαρχη-γοί: Βάσιος Χατζηχρή-στος, Γρίβας και καθίσα-με. Έκαμεν ο κυβερνήτης τον Υψηλάντη στρατάρχη εις τας χιλιαρχίας χιλίαρ-χοι ο Τζαβέλας, Χατζη-πέτρος, Στράτος, Κριζιώ-της, Καρατάσιος, Χατζη-χρήστος. Τον Απρίλιο του 1824, το εκτελεστικό με επιστολή του στο βουλευτι-κό, προτείνει να απονεμηθεί στον Χατζηχρήστο ο βαθ-μός του αντιστρατήγου.
‘Δεν είναι τις των Ελλή-
νων, όστις αγνοεί τον Χα-τζηχρήστον Βούλγαρον. Δεν είναι πόλεμος εις τον οποίον δεν παρευρέθη, δεν είναι σχεδόν τόπος όπου και γενναίος ούτος πατριώ-τη μ όλα τούτα η αρετή του ανδρός έμεινε κατά πολύ αδικημένη’
Το επόμενο έτος 1825 ο Χατζηχρήστος πολεμώντας κατά των στρατευμάτων του Ιμπραήμ, που είχαν α-ποβιβαστεί στην Πελοπόν-νησο, πιάστηκε αιχμάλωτος στο Ναυαρίνο. Ελευθερώ-θηκε το 1828 ύστερα από επιστολή του Κολοκοτρώνη προς τον Ιμπραήμ. Στη συνέχεια προσέφερε και πάλι τις υπηρεσίες του πολεμώντας για την ανακατάληψη της Στερεάς Ελλάδας. Μετά την απελευθέρωση ο Χα-τζηχρήστος πήγε με το μέ-ρος του Κωλλέτη. Για την υπηρεσία που προσέφερε έγινε υπασπιστής του Όθω-να στη θέση του Βάσσου Μαυροβουνιώτη.
Μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, στην εθνοσυνέλευση αντιπρο-σωπεύονταν οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι και άλλοι κάτοι-κοι των Βαλκανίων από τον Χατζηχρήστο.
Το 1848, μετά τον θάνα-το του Κωλέττη, έγιναν έ-ρευνες βαλκανικών κρατών.
Αργότερα η διαμάχη Ελ-λήνων και Βουλγάρων, ε-πηρέασε και την κοινή γνώ-μη ως προς τη δράση του Χατζηχρήστου. Η εφημερί-δα ‘Έσπερος’ έγραφε ότι ο καιρός του Χατζηχρήστου πέρασε κι αν δεν πέρασε θα περνούσε γρήγορα.
Τα ιστορικά γεγονότα που ακολούθησαν, δικαίω-σαν την εφημερίδα. Τα αλ-ληλοσυγκρουόμενα συμφέ-ροντα των βαλκανικών κρατών, έθεσαν στην άκρη την ιδέα της κοινής δράσης, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων (Α Βαλκανικός Πόλεμος)
Συμπερασματικά αναφέ-ρουμε, ότι η ιστορία του οπλαρχηγού Χατζηχρήστου, είναι η τυπική της μεταβατικής πορείας που ακολούθησαν οι πολέμαρχοι της βαλκανικής, ενώ κατά τη διάρκεια της ελληνικής ε-πανάστασης, ο εν λόγω ο-πλαρχηγός υλοποίησε το όραμα του Ρήγα Φεραίου για κοινή δράση των βαλ-κανικών λαών ενάντια στην Οθωμανική απολυταρχία.

Βιλβιογραφία
Χρ. Α. Στασινόπουλου. Λεξικό της Ελληνικής επα-νάστασης Εκδόσεις Δεδε-μάδη.
Βουλή των Ελλή-νων(1844-1994) 150 χρόνια συνταγματικού βίου

ΠΗΓΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ