Ελεύθερο εμπόριο και επενδύσεις "κλειδί" για έξοδο από την κρίση

capital.gr

«Παρά την σοβαρότητα της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης και τις ευρύτερες επιπτώσεις της στις οικονομίες σε όλο τον κόσμο, οι κυβερνήσεις του G20 μέχρι στιγμής έχουν αντισταθεί σε μεγάλο βαθμό στις πιέσεις για τη θέσπιση περιορισμών στο εξωτερικό εμπόριο και τις επενδύσεις» αναφέρουν σε κοινή έκθεσή τους, με ημερομηνία 14 Ιουνίου 2010, οι επικεφαλείς του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (OECD), του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO) και της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD). Οι σχετικές αναφορές για τα εμπορικά και επενδυτικά μέτρα της περιόδου Νοεμβρίου 2009-Μαΐου 2010 δείχνουν ότι οι «απαντήσεις» μέσα από πολιτικές προστατευτισμού ήταν περιορισμένες, παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες λαμβάνονται περιοριστικά μέτρα, σύμφωνα με την έκθεση που υπογράφεται από τους Angel Gurría, Pascal Lamy και Supachai Panitchpakdi.

Στον τομέα της εμπορικής πολιτικής, εξακολουθούν να υπάρχουν -λίγα μόνο- παραδείγματα νέων περιορισμών στις εισαγωγές και μία ευρύτερη χρήση περιορισμών στις εξαγωγές, ωστόσο ορισμένες κυβερνήσεις του G20 έλαβαν επίσης μέτρα για τη διευκόλυνση του εμπορίου, αναφέρουν οι επικεφαλείς των OECD, WTO και UNCTAD.

Τα περισσότερα μέτρα στο πλαίσιο των επενδυτικών πολιτικών κινούνται προς την ενίσχυση του «ανοίγματος» και της διαφάνειας για τους ξένους επενδυτές, αλλά ορισμένα έκτακτα μέτρα που αποσκοπούν στη διαχείριση των συνεπειών της κρίσης συνεχίζουν να απειλούν τη ροή των διεθνών επενδύσεων.

Η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει, αλλά οι κίνδυνοι βρίσκονται μπροστά μας

Η εικόνα της παγκόσμιας οικονομίας έχει βελτιωθεί κατά τους τελευταίους έξι μήνες, αλλά η ανάκαμψη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους και ενδεχόμενες αρνητικές εξελίξεις, σημειώνουν οι επικεφαλείς των τριών οργανισμών.

Σε πολλά μέρη του κόσμου, η δύναμη της ανάκαμψης ήταν μέτρια. Το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,2% το 2010, κυρίως από την ισχυρή απόδοση των αναδυόμενων αναπτυσσόμενων χωρών. Το εμπόριο προβλέπεται να αυξηθεί κατά 9,5%, ενώ οι παγκόσμιες εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων, οι οποίες μειώθηκαν κατά 40% το 2009, προβλέπεται να αυξηθούν -στην καλύτερη περίπτωση- συγκρατημένα. Στις προηγμένες οικονομίες, η ανεργία προβλέπεται να μειωθεί με αργούς ρυθμούς σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα που προσεγγίζουν το 9%.

Το εμπόριο και οι επενδύσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην σταθεροποίηση της οικονομικής ανάκαμψης, να προωθήσουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και να συμβάλουν στην καταπολέμηση της φτώχειας. Με τα κρατικά χρέη να φθάνουν σε επικίνδυνα επίπεδα, το εμπόριο και οι επενδύσεις μπορούν να προσφέρουν μια βιώσιμη πηγή ανάπτυξης, αναφέρει η κοινή έκθεση

Λιγότεροι οι νέοι περιορισμοί στο εμπόριο, αλλά συσσωρεύονται

Από τα εμπορικά και άλλους είδους μέτρα που εφαρμόστηκαν κατά την περίοδο μεταξύ Νοεμβρίου 2009 και Μαΐου 2010 προκύπτει ότι ορισμένες κυβερνήσεις του G20 συνεχίζουν να κάνουν χρήση νέων εμπορικών περιορισμών. Ωστόσο, υπήρξε μείωση του αριθμού των νέων μέτρων και του εύρους εφαρμογής τους, σε σχέση με τα επίπεδα που διαπιστώθηκαν σε προηγούμενες περιόδους.

Αν και πρόκειται για ευπρόσδεκτη εξέλιξη, υπάρχει ένας αυξανόμενος κίνδυνος συσσώρευσης των περιοριστικών μέτρων που εφαρμόζονται στο διεθνές εμπόριο από το ξέσπασμα της κρίσης και έπειτα. Ο κίνδυνος αυτός επιδεινώνεται από τον σχετικά αργό ρυθμό με τον οποίο αίρονται περιοριστικά μέτρα που έχουν ληφθεί νωρίτερα. Η άρση αυτών των περιοριστικών μέτρων πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα, τονίζουν οι Gurría, Lamy και Panitchpakdi.

Ορισμένες χώρες του G20 έλαβαν μέτρα τα οποία έχουν τη δυνατότητα να περιορίσουν το εμπόριο, άμεσα ή έμμεσα. Τα πιο κοινά μέτρα που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου είναι η έναρξη νέων διεκδικήσεων εμπορικών αποζημιώσεων (αν και τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2010 σημειώθηκε σημαντική υποχώρησε στην προσφυγή σε ένδικα μέσα), οι αυξήσεις στους εισαγωγικούς δασμούς, απαγορεύσεις εισαγωγής και πιστοποιητικά εισαγωγής. Εμπορικοί εταίροι εξέφρασαν επίσης ανησυχίες ότι ορισμένες χώρες περιορίζουν την πρόσβαση στην αγορά για εισαγόμενα γεωργικά προϊόντα βασιζόμενοι σε υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά ζητήματα. Τα νέα περιοριστικά μέτρα στο διεθνές εμπόριο περιστράφηκαν κυρίως γύρω από τα βασικά μέταλλα (και συγκεκριμένα τον χάλυβα), και ακολουθούν μέτρα για μηχανολογικό εξοπλισμό, αγροτικά προϊόντα και εξοπλισμό μεταφορών.

Ορισμένες κυβερνήσεις του G20 όμως, εφήρμοσαν μέτρα για τη διευκόλυνση του εμπορίου, ιδίως με τη μείωση ή την προσωρινή κατάργηση εισαγωγικών δασμών, καθώς και με την άρση περιορισμών που είχαν θεσπιστεί σε προγενέστερα στάδια.

Οι περιορισμοί σε εξαγωγές -ιδιαίτερα εκείνοι που πλήττουν τα προϊόντα διατροφής και βασικά προϊόντα- φαίνεται να πολλαπλασιάζονται. Μεταξύ των μέτρων που χρησιμοποιούνται πιο συχνά περιλαμβάνονται η αύξηση των υπαρχόντων ή η θέσπιση νέων εξαγωγικών δασμών, η απαγόρευση εξαγωγών καθώς και οι εξαγωγικές ποσοστώσεις. Η αύξηση των περιορισμών στις εξαγωγές φαίνεται να είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, χωρίς ωστόσο να λείπουν και οι χώρες που έλαβαν μέτρα για τη μείωση αυτών των περιορισμών.

Τα έκτακτα μέτρα εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία

Από τα μέτρα για τις επενδύσεις τα οποία ελήφθησαν από χώρες του G20 κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου, προκύπτει ότι, σε γενικές γραμμές, οι κυβερνήσεις συνέχισαν να τηρούν τη δέσμευσή τους να απέχουν από την αύξηση των εμποδίων στις διεθνείς επενδύσεις.

Τα περισσότερα από τα μέτρα αυτά (χωρίς να περιλαμβάνονται όσα αποσκοπούν στη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας ή την αντιμετώπιση της κρίσης), έχουν ως στόχο τη μεγαλύτερη διαφάνεια για τους ξένους επενδυτές. Οι ηγέτες του G20 έχουν δείξει αντιστάσεις απέναντι στις πιέσεων για προστατευτισμό, διευκολύνοντας έτσι την τόνωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και την επιστροφή σε μία μορφή ανάπτυξης οδηγούμενη από την αγορά.

Η διαχείριση των επιπτώσεων στις επενδύσεις από τα έκτακτα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της κρίσης εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τις κυβερνήσεις του G20. Παρά το γεγονός ότι τα μέτρα αυτά δεν συνεπάγονται, στο σύνολό τους, εμφανείς δυσμενείς διακρίσεις προς τους ξένους επενδυτές, ενέχουν κινδύνους για τον ανταγωνισμό στην αγορά γενικά και, πιο ειδικά, για τον ανταγωνισμό που λειτουργεί μέσα από τις διεθνείς επενδύσεις.

Φαίνεται ότι οι χώρες του G20 που έχουν καθιερώσει έκτακτα προγράμματα, κατά την περίοδο Νοεμβρίου 2009 - Μαΐου 2010 εισήλθαν σε μια νέα φάση, η οποία περιλαμβάνει την κατάργηση ορισμένων έκτακτων μέτρων και την απόσυρση των προνομίων που προβλέπονταν για μεμονωμένες εταιρείες ή κλάδους. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ορισμένες χώρες έχουν επεκτείνει ή διευρύνει τα προγράμματά τους ή έχουν εισαγάγει νέα για άλλους τομείς. Αυτή η επέκταση και διεύρυνση των έκτακτων μέτρων δείχνει ότι τα προγράμματα αυτά θα μπορούσαν να παγιωθούν ως χαρακτηριστικό οικονομικής πολιτικής σε ορισμένες χώρες του G20.

Το ελεύθερο εμπόριο και οι επενδύσεις μπορούν να στηρίξουν την ανάκαμψη

Σημαντικοί κίνδυνοι για το διεθνές εμπόριο παραμείνουν, όσο η ανεργία συνεχίζει να βρίσκεται σε πρωτοφανή επίπεδα και οι δημοσιονομικές πιέσεις προς τις κυβερνήσεις εντείνονται.

Το να συνεχίζουν να λειτουργούν απρόσκοπτα το εμπόριο και οι επενδύσεις ήταν και παραμένει σημαντικό, προκειμένου να βρουν οι χώρες τις ευκαιρίες που χρειάζονται για έξοδο από την κρίση, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που για πολλές από αυτές τις χώρες τα δημόσια ελλείμματα αυξάνονται, επισημαίνει η έκθεση.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να παραμείνουν σε επαγρύπνηση

Αν και η προσφυγή σε μέτρα προστατευτισμού έχει υπάρξει, μέχρι στιγμής, σχετικά υποτονική, οι ηγέτες του G20 θα πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση. Οι οικονομικές συνθήκες, θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν πιέσεις προς την κατεύθυνση του προστατευτισμού. Ο αναμενόμενος τερματισμός των κυβερνητικών προγραμμάτων στήριξης και των έκτακτων μέτρων μπορεί να εντείνει αυτές τις πιέσεις.

Η επίσημη δέσμευση των ηγετών του G20 να αντισταθούν στον προστατευτισμό λήγει στο τέλος του 2010. Θα πρέπει να επεκτείνουν τη δέσμευση αυτή και να ζητήσουν τη συνέχιση της δημοσιοποίησης των μέτρων που αφορούν το εμπόριο και τις επενδύσεις, αναφέρουν οι επικεφαλείς των τριών οργασνιμών.

Παρόλο που ορισμένα από τα προγράμματα στήριξης και τα έκτακτα μέτρα σε χώρες του G20 τερματίζονται, πολλά ακόμα εξακολουθούν να είναι σε ισχύ και νέα προγράμματα συνεχίζουν να θεσπίζονται. Δεδομένου του μεγάλου μεγέθους αυτών των «πακέτων», τα μέτρα που λαμβάνονται για τη διάσωση επιχειρήσεων, κλάδων συστημικής σημασίας (όπως οι τράπεζες), για τη διατήρηση θέσεων εργασίας (όπως στην αυτοκινητοβιομηχανία) ή για την τόνωση της ζήτησης, μπορεί να αποδειχθούν πιο σημαντικά από την άποψη των πιθανών συνεπειών τους για το εμπόριο, τις επενδύσεις και τον ανταγωνισμό σε σύγκριση με παραδοσιακές μορφές περιορισμών.

«Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να αποκλιμακωθούν με έναν συνετό, αλλά κατάλληλο ρυθμό, έτσι ώστε να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα ότι τα μέτρα που θεσπίζονται για την άμβλυνση των συνεπειών της κρίσης δεν θα γίνουν μόνιμα», υπογραμμίζουν από κοινού ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη.

http://www.capital.gr/