του Ευστράτιου Σιμόπουλου www.efsimopoulos.gr Με την έλευση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η οποία σε μεγάλο βαθμό προήλθε από την ασυδοσία των διεθνών αγορών χρήματος, η συζήτηση περί ηθικής στην επιχειρηματική δράση επανήλθε στο προσκήνιο. Ταυτόχρονα, η συζήτηση αυτή πήρε και την ελληνική της διάσταση, βασιζόμενη, κυρίως, στη διαπλοκή της πολιτικής με την επιχειρηματικότητα, η οποία έχει και αυτή μερίδιο ευθύνης για τη σημερινή δραματική κατάσταση της ελληνικής...
οικονομίας, αλλά και στις αλλαγές των εργασιακών συνθηκών που επιβάλλονται άμεσα με το υπό ψήφιση σχετικό νομοσχέδιο.
Πώς ορίζεται, όμως, η επιχειρηματική ηθική;
Κατά κανόνα ορίζεται ως ο κώδικας των αξιών που πρέπει να διέπουν τη δράση μίας επιχείρησης και έρχεται σε αντίθεση με την άποψη του Milton Friedman, ο οποίος έλεγε ότι: «Σε μία ελεύθερη αγορά η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων που λειτουργούν σε αυτήν είναι μόνον μία και συγκεκριμένα είναι η αξιοποίηση των παραγωγικών τους πόρων για την άνοδο της κερδοφορίας τους και την ανταμοιβή των επενδυτών τους».
Μπορεί, όμως, μία επιχείρηση, έχοντας στον πυρήνα της δράσης της αρχές ηθικής, να αναπτυχθεί και να παράγει πλούτο;
Αβίαστα απαντώ ναι, διότι ανήκω σ’ αυτούς που πιστεύουν ότι η δράση σε όλο το φάσμα της ζωής, δημιουργεί ίδιας μορφής αντίδραση.
Δεν μπορεί, λοιπόν, να λειτουργεί μια επιχείρηση με γνώμονα το συμφέρον των πελατών, των προμηθευτών, των εργαζομένων σ’ αυτήν, αλλά και του κοινωνικού συνόλου και η αγορά να μην αντιδρά θετικά.
Αντίθετα, μια τέτοια επιχειρηματική δράση που προάγει τον υγιή ανταγωνισμό, διαχέει ευκαιρίες και πλούτο, κερδίζει την εμπιστοσύνη της αγοράς και αποκτά καλή φήμη στην κοινή γνώμη και το καταναλωτικό κίνημα, μια φήμη η οποία, μάλιστα, στη σημερινή εποχή των νέων τεχνολογιών και της ηλεκτρονικής δικτύωσης, μπορεί να πολλαπλασιασθεί με γεωμετρική πρόοδο και σε ελάχιστο χρόνο.
Με τον ίδιο, φυσικά, τρόπο μπορεί να διογκωθεί αρνητικά μια επιχειρηματική δράση, χωρίς κανόνες ηθικής και να εξαφανίσει πολλά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα μιας εταιρίας.
Δεν πρέπει, επίσης, να μας διαφεύγει το γεγονός της άνετης προσέλκυσης ικανών στελεχών από τις εταιρίες οι οποίες διαθέτουν αξιακό κώδικα, πλεονέκτημα μεγάλο σήμερα που η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί σημαντική προτεραιότητα κάθε επιχείρησης.
Μια άλλη παράμετρος της επιχειρηματικής ηθικής είναι και η σχέση με την εφορία, μια σχέση η οποία στην Ελλάδα έχει πολλές συνιστώσες και πολλές φορές στραγγαλίζει κάθε έννοια επιχειρηματικότητος. Παρά, όμως, το γεγονός αυτό, πιστεύω απόλυτα, ειδικά για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, ότι και εδώ η επιχειρηματική ηθική μπορεί να κάνει θαύματα. Εταιρία η οποία φοροδιαφεύγει δεν μπορεί να έχει οργανωμένο λογιστήριο και ένα ανοργάνωτο λογιστήριο είναι μεγαλύτερο πρόβλημα από οποιαδήποτε φορολογική αφαίμαξη.
Τέλος, και στον τομέα της διαπλοκής, ανήκω σ’ αυτούς που θεωρούν ότι η σχέση πολιτικής και επιχειρηματικότητος, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σε ορισμένα επίπεδα του ελληνικού πολιτικού συστήματος, βλάπτει την επιχειρηματικότητα και πολλές εταιρίες οι οποίες βασίζουν τη λειτουργία τους σ’ αυτή τη σχέση, δεν είναι, κατά κανόνα, ανταγωνιστικές και, αργά ή γρήγορα, δεν θα αντέξουν σε ένα διεθνοποιημένο οικονομικό περιβάλλον.
Δεν παραγνωρίζω, βέβαια, ότι η προσέγγιση της επιχειρηματικής δραστηριότητος με έναν παρόμοιο τρόπο μπορεί να μην έχει άμεσα αποτελέσματα, πιστεύω, όμως, ότι με διαρκή προσπάθεια, κυρίως από τους επικεφαλής και σταδιακή εμπέδωση μιας αντίστοιχης συλλογικής συνείδησης σε όλα τα επίπεδα μιας εταιρίας, αργά ή γρήγορα τα αποτελέσματα θα είναι απίστευτα σημαντικά.
Όσον αφορά τη Νέα Δημοκρατία του Αντώνη Σαμαρά, θεωρώ ότι, ως μεγάλο λαϊκό κόμμα του κοινωνικού φιλελευθερισμού, πρέπει να έχει παρόμοια θέματα ως ιδεολογική προμετωπίδα του οικονομικού της προγράμματος, ανταποκρινόμενη έτσι πλήρως στο νέο πολιτικό περιβάλλον που σταδιακά δημιουργείται.
