Ενα παραμύθι με κακή αρχή και κακό τέλος

Τα παραμύθια, ένας χώρος υπερβολής που σχεδόν πάντα διαπραγματεύεται το αδιανόητο και το υπερφυσικό, εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να παρουσιάζουν την αλήθεια. Αυτό το βασικό χαρακτηριστικό των παραμυθιών τούς προσφέρει ένα πλεονέκτημα.
Του Χρίστου Χαραλαμπόπουλου

Είναι μια συνταγή για να διηγηθείς ή να μιλήσεις για δύσκολα, δυσάρεστα, σοβαρά ή επικίνδυνα θέματα με αποδεκτό τρόπο. Να χρησιμοποιήσεις, δηλαδή, ένα μύθο για να εξηγήσεις την πραγματικότητα. Ή να την αλλάξεις. Τι γίνεται, όμως, όταν η πραγματικότητα είναι τόσο υπερβολική, τόσο απίστευτη, που μοιάζει με παραμύθι;
; Ή όταν ένα παραμύθι, όσο υπερβολικό κι αν είναι, δεν πλησιάζει την πραγματικότητα; Η τωρινή πολιτικοοικονομική κατάσταση στη χώρα ξεπερνάει τον παραλογισμό και μόνο ένα παραμύθι μπορεί να την εξηγήσει κάπως ή να την κάνει προσιτή σε όλους. Το παραμύθι που ακολουθεί το διάβασα το περασμένο Σάββατο στο blog του περιοδικού «Αρδην» και το υπογράφει ο Αντώνης Ανδρουλιδάκης με ημερομηνία 15/7/2010.

«Μια φορά και έναν καιρό, σε μια καστροπολιτεία μακρινή και κοντινή συνάμα, ένας σπάταλος τύπος χρώσταγε πολλά. Καλώς ή κακώς, χρώσταγε πολλά. Σχεδόν της Μιχαλούς, η οποία εν τέλει τη σκαπούλαρε γιατί μάλλον δεν βρέθηκε στον καταναλωτικό του δρόμο. Χρώσταγε πολλά σε διάφορους, δεξιά κι αριστερά. Οταν από μαλακία του εκείνος βγήκε και δήλωσε πως πράγματι χρωστάει πολλά, οι διάφοροι πιστωτές ανησύχησαν. Στο κάτω κάτω, πιστωτές ήταν. Και οι πιστωτές είναι σχεδόν φυσικό να ανησυχούν. Πόσω μάλλον να πας μόνος σου και να τους ανησυχήσεις. Βέβαια, είχε άλλοθι πως είπε την αλήθεια. Τώρα πια όλοι θα αναγνώριζαν πως ήταν ένας ειλικρινής οφειλέτης. Αλλά τι κρίμα... Οι πιστωτές δεν αντιλαμβάνονται την ειλικρίνεια ως πλεονέκτημα αν κινδυνεύουν να χάσουν τα λεφτά τους. Το πιο τραγικό είναι πως εκείνος φανταζόταν την ειλικρίνειά του ως παράγοντα που θα αύξανε τη φερεγγυότητά του για να δανειστεί περισσότερο. Απίστευτα πράγματα. Ετσι, όταν οι πιστωτές ανησύχησαν πραγματικά, στα σοβαρά, έσπαγαν όσο όσο τις επιταγές του, ακόμα και 30% και 40% λιγότερο από την πραγματική τους αξία. Και προφανώς δεν ήθελαν να ακούσουν ούτε κουβέντα για νέο δάνειο. Και ξαφνικά, σχεδόν όπως στα παραμύθια, εμφανίζεται η καλή νεράιδα με μια φίλη της, τον χτυπάει τρυφερά στον ώμο και τον καθησυχάζει. "Μην ανησυχείς, φίλε μου", του λέει, "εγώ είμαι εδώ. Πόσα θες; Τόσα; Τόσα. Κι άλλα τόσα. Με κάποιες προϋποθέσεις, βέβαια. Βασικά, μία προϋπόθεση. Εγώ πλέον θα κάνω κουμάντο. Εσύ άραξε, ξεκουράσου, μην αγχώνεσαι, άσ' το πάνω μου. Ετσι, η καλή νεράιδα μαζί με τη φίλη της άρχισαν σιγά σιγά να δανείζουν ξανά τον καταχρεωμένο φίλο μας. Τα λεφτά έτσι κι αλλιώς τα έκοβε στη μαγεμένη σπηλιά της η καλή νεράιδα. Δεν ήταν δα και τίποτα γι' αυτήν. Εκτός αυτού, ο απεγνωσμένος οφειλέτης είχε βάλει πια ενέχυρο και το ίδιο το σώβρακό του. Μόλις έπεσαν οι υπογραφές, η καλή νεράιδα βγήκε στην πιάτσα και άρχισε να αγοράζει στα 2/3 της τιμής όσες επιταγές του τύπου κυκλοφορούσαν ακόμα απλήρωτες. Ετσι, η καλή νεράιδα έκανε ακόμα ένα καλό. Από τη μία έσωζε από τη χρεοκοπία τους κακόμοιρους διάσπαρτους ανά το βασίλειο πιστωτές  του ειλικρινούς οφειλέτη και από την άλλη έβγαζε κι αυτή το ρεγάλο της, αφού σε αυτήν ο ειλικρινής οφειλέτης θα πλήρωνε ολόκληρο το ποσό αργά ή γρήγορα. Με τον τρόπο αυτόν η καλή νεράιδα δεν επέτρεψε στον οφειλέτη να επαναδιαπραγματευτεί το χρέος του με τον καθένα ξεχωριστά από τους πιστωτές, πετυχαίνοντας έστω μια μείωση του χρέους, σαν αυτήν με την οποία η ίδια η καλή νεράιδα κούρεψε τις επιταγές που είχαν στα χέρια τους οι πιστωτές. Αλλά η νεράιδα ήταν καλή, όπως σε όλα τα παραμύθια. Η καλή νεράιδα συνέχισε να μαζεύει απλήρωτες επιταγές αυτού του αχρείου τύπου και να σώζει τους καημένους πιστωτές που είχαν φορτωθεί τα χρέη του».

Συνέχεια του παραμυθιού

«Ταυτόχρονα, συνέχισε να δανείζει από δικά της λεφτά τον αχρείο τύπο, ειδικά για να μπορεί αυτός να ξεπληρώνει τους καημένους πιστωτές που οι επιταγές τους είχαν κοντινές ημερομηνίες και βέβαια ανησυχούσαν μη χάσουν τα λεφτά τους. Υστερα πέρασε λίγος καιρός και όλα έδειχναν πως ο υπερχρεωμένος σπάταλος τύπος -μόλο που έκανε πια αιματηρές οικονομίες- δεν μπορούσε να ξεπληρώσει τα νέα του δάνεια, ούτε βέβαια τα παλιά, που πια τα είχε όλα στα χέρια της η καλή νεράιδα. Ε, τότε η καλή νεράιδα έγινε η καλύτερη. Του πρότεινε το απίστευτο. "Θα με πληρώνεις λίγο λίγο και θα με ξεχρεώσεις σε 100 χρόνια. Κι αν κάποια στιγμή δεν έχεις μετρητό, εγώ είμαι εδώ. Μην ανησυχείς. Θα βρούμε κάτι από την περιουσία σου να ανταλλάξουμε. Δεν θα τα χαλάσουμε εκεί, βρε αδερφέ", του είπε η καλή νεράιδα. Τότε ο αχρείος οφειλέτης σκέφτηκε: "Ρε γαμώτο, αν μπορούσα να πιέσω λίγο την καλή νεράιδα. Ρε γαμώτο, αν το χρέος μου ήταν μοιρασμένο σε διάφορους, αχ, αν ήταν σε πολλούς. Θα έπιανα τον καθέναν ξεχωριστά. Θα τρόμαζαν ότι μπορεί να έχαναν τα λεφτά τους και θα μου έκαναν μια γενναία έκπτωση. Ισως και μια γενναία έκπτωση και μια παράταση, να πληρωθούν λίγο ή πολύ παρακάτω. Ρε γαμώτο, αν... αν... θα είχα μεγαλύτερο περιθώριο διαπραγμάτευσης και δεν θα είχα υπογράψει και την κωλοσυμφωνία. Αν μπορούσα να γύριζα τον χρόνο πίσω... Αν...". Ετσι, ο αχρείος οφειλέτης έζησε σκατά κι εμείς χειρότερα...

ΥΓ.: Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η ΕΚΤ έχει απορροφήσει περίπου 90-100 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα που ξεφορτώθηκαν διάφορες ιδιωτικές τράπεζες, σε τιμές προφανώς μικρότερες -πιθανώς έως 30% haircut- της αξίας λήξης τους. Ετσι, οι τραπεζίτες διασφαλίζουν σταδιακά τα χρήματα -ή το μεγαλύτερο μέρος- που είχαν δανείσει στη χώρα και η δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης με τον καθένα ξεχωριστά απομακρύνεται οριστικά. Ταυτόχρονα, με τα νέα δάνεια αποπληρώνονται στο 100% ομόλογα άμεσης λήξης, οπότε και πάλι οι τραπεζίτες δεν χάνουν σεντ. Οταν η ΕΚΤ θα έχει συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος από διάσπαρτα ομόλογα, ούσα μονοπωλιακός  πιστωτής και έχοντας στην τσέπη το μνημόνιο, και κάτω από την πραγματική πίεση της αδυναμίας της χώρας να αποπληρώσει τα δάνεια, θα μας οδηγήσει σε επαναδιαπραγμάτευση του χρέους σε ό,τι αφορά τη χρονική επιμήκυνση -άρα και την ισόβια εξάρτηση-, με εγγυήσεις ή ανταλλαγές τα κάθε είδους "φιλέτα" της πατρίδας».

Τα «ωραία» μιας πρότασης

Η πρόταση της Τράπεζας Πειραιώς για την εξαγορά της Αγροτικής και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου έχει πολλές ενδιαφέρουσες πλευρές και αναδεικνύει ορισμένα πολύ «καυτά» ζητήματα. Ζητήματα που από τα ΜΜΕ ή τουλάχιστον από κάποια ΜΜΕ δεν φωτίζονται επαρκώς ή ακόμα και αποσιωπούνται διακριτικά. Το προκλητικό γεγονός, σύμφωνα με το οποίο η Τράπεζα Πειραιώς, που έχει επιδοτηθεί με κρατικό χρήμα, κάνει πρόταση για εξαγορά κρατικής τράπεζας, έχει αναδειχθεί και από την ανακοίνωση των εργαζομένων στην Αγροτική. Το γεγονός, όμως, ότι τα δύο κόμματα που από το '74 κυβέρνησαν τη χώρα έχουν δανειστεί από την τράπεζα περίπου 240 εκατομμύρια ευρώ δεν γεννά ανησυχίες για τη σχέση -ιδίως τη μελλοντική, σε περίπτωση που γίνει δεκτή η πρόταση- των κομμάτων με τον επιχειρηματία; Πόσω μάλλον όταν τα κόμματα είναι οργανισμοί καταχρεωμένοι και επιδοτούνται ετησίως με πολλά εκατομμύρια ευρώ. Αν, λέω αν, έμπαιναν ορκωτοί λογιστές στα δύο μεγάλα κόμματα για να ελέγξουν τα οικονομικά τους, τι θα έβρισκαν άραγε; Δεν πιστεύω να έβρισκαν τίποτε στοιχεία από μίζες...