Ελονοσία, τυφοειδής πυρετός ή γρίπη προκάλεσαν το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου;
Ισως τίποτα από όλα αυτά. Ο «δολοφόνος» του Μακεδόνα στρατηλάτη ήταν ένα τοξικό βακτήριο, προερχόμενο από τα νερά της Στυγός, υποστηρίζει η ...
Αντριεν Μέγιορ, του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, ενισχύοντας μέσα από τοξικολογική και γεωλογική έρευνα την άποψη που είχε καταθέσει αιώνες νωρίτερα ο Παυσανίας.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, τα ύδατα της Στυγός, στο Χελμό στην Αχαΐα, ήταν δηλητηριώδη και κατέβαιναν στον Αδη. Οποιος άνθρωπος ή ζώο έπινε από τα νερά, πέθαινε και οποιοδήποτε μέταλλο ή πέτρωμα το βουτούσαν εκεί έλιωνε. Σ΄αυτά τα νερά ορκίζονταν οι θεοί του Ολύμπου και αν έλεγαν ψέματα έχαναν τη μιλιά ή την ανάσα τους για ένα χρόνο, σύμφωνα με τον Ησίοδο. Ο Παυσανίας μνημονεύει μύθο, σύμφωνα με τον οποίο ο Αλέξανδρος δηλητηριάστηκε από το νερό αυτής της πηγής.
«Δεν υπάρχει αρχαίος συγγραφέας που να αμφιβάλλει για την ύπαρξη κάποιου δηλητηρίου στα νερά της Στυγός», δήλωσε στο «Discovery news» η Μέγιορ. Το μυθικό αυτό δηλητήριο ταυτίζουν οι σύγχρονοι επιστήμονες με την calicheamicin, μία ιδιαίτερα τοξική ουσία η οποία έχει χρησιμοποιηθεί και στη θεραπεία κατά του καρκίνου. «Πρόκειται για ένα βακτήριο του εδάφους που μόνο πρόσφατα έπεσε στην αντίληψη των επιστημόνων. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του '80 σε εναποθέσεις ανθρακικού ασβεστίου πάνω σε ασβεστόλιθο και είναι αρκετά συνηθισμένο στην Ελλάδα», λέει η Αντουανέτ Χέις, τοξικολόγος της «Pfizer Research», που συνεργάστηκε με τη Μέγιορ για την έρευνα.
Χωρίς να καταλήγουν με βεβαιότητα στο συμπέρασμα ότι το δηλητηριώδες βακτήριο προκάλεσε το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι δύο ερευνήτριες λένε ότι το θεωρούν πολύ πιθανό. «Ενα τέτοιο "ιερό" δηλητήριο, που χρησιμοποιούνταν από τους θεούς, θα ταίριαζε στον Αλέξανδρο, ο οποίος θεωρούνταν κάτι σαν ημίθεος», τονίζει η Μέγιορ.
Το 323 π.Χ., κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Ανατολή κι ενώ βρισκόταν στη Βαβυλώνα, ο Αλέξανδρος ένιωσε φοβερό πόνο στο συκώτι. Ανέβασε υψηλό πυρετό και μέρα με τη μέρα η κατάσταση της υγείας του χειροτέρευε. Σε δώδεκα μέρες δεν μπορούσε πια να κουνήσει παρά μόνο τα μάτια και τα χέρια του, έχασε τη φωνή του κι ύστερα έπεσε σε κώμα.
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί αμέτρητες υποθέσεις για τα αίτια του θανάτου του: υψηλές δόσεις αλκοόλ, σηψαιμία, παγκρεατίτιδα, ελονοσία, πυρετός του Δυτικού Νείλου, τυφοειδής πυρετός, τυχαία ή μεθοδευμένη δηλητηρίαση από ουσίες όπως το αρσενικό ή η στρυχνίνη.
«Κάποια από τα συμπτώματα της ασθένειάς του ταιριάζουν με την αρχαία ελληνική μυθολογία για τη Στύγα. Ο Αλέξανδρος έχασε μέχρι τη φωνή του, όπως οι θεοί που έπεφταν σε κώμα όταν έπιναν νερό από τον ποταμό», λέει η Μέγιορ.
Τα πορίσματα της έρευνας των δύο επιστημόνων θα παρουσιαστούν στο Διεθνές Συνέδριο Τοξικολογίας που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στη Βαρκελώνη.
Άρθρο της Χρύσας Νάνου, στον Αγγελιοφόρο
Σύμφωνα με τη μυθολογία, τα ύδατα της Στυγός, στο Χελμό στην Αχαΐα, ήταν δηλητηριώδη και κατέβαιναν στον Αδη. Οποιος άνθρωπος ή ζώο έπινε από τα νερά, πέθαινε και οποιοδήποτε μέταλλο ή πέτρωμα το βουτούσαν εκεί έλιωνε. Σ΄αυτά τα νερά ορκίζονταν οι θεοί του Ολύμπου και αν έλεγαν ψέματα έχαναν τη μιλιά ή την ανάσα τους για ένα χρόνο, σύμφωνα με τον Ησίοδο. Ο Παυσανίας μνημονεύει μύθο, σύμφωνα με τον οποίο ο Αλέξανδρος δηλητηριάστηκε από το νερό αυτής της πηγής.
«Δεν υπάρχει αρχαίος συγγραφέας που να αμφιβάλλει για την ύπαρξη κάποιου δηλητηρίου στα νερά της Στυγός», δήλωσε στο «Discovery news» η Μέγιορ. Το μυθικό αυτό δηλητήριο ταυτίζουν οι σύγχρονοι επιστήμονες με την calicheamicin, μία ιδιαίτερα τοξική ουσία η οποία έχει χρησιμοποιηθεί και στη θεραπεία κατά του καρκίνου. «Πρόκειται για ένα βακτήριο του εδάφους που μόνο πρόσφατα έπεσε στην αντίληψη των επιστημόνων. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του '80 σε εναποθέσεις ανθρακικού ασβεστίου πάνω σε ασβεστόλιθο και είναι αρκετά συνηθισμένο στην Ελλάδα», λέει η Αντουανέτ Χέις, τοξικολόγος της «Pfizer Research», που συνεργάστηκε με τη Μέγιορ για την έρευνα.
Χωρίς να καταλήγουν με βεβαιότητα στο συμπέρασμα ότι το δηλητηριώδες βακτήριο προκάλεσε το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι δύο ερευνήτριες λένε ότι το θεωρούν πολύ πιθανό. «Ενα τέτοιο "ιερό" δηλητήριο, που χρησιμοποιούνταν από τους θεούς, θα ταίριαζε στον Αλέξανδρο, ο οποίος θεωρούνταν κάτι σαν ημίθεος», τονίζει η Μέγιορ.
Το 323 π.Χ., κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Ανατολή κι ενώ βρισκόταν στη Βαβυλώνα, ο Αλέξανδρος ένιωσε φοβερό πόνο στο συκώτι. Ανέβασε υψηλό πυρετό και μέρα με τη μέρα η κατάσταση της υγείας του χειροτέρευε. Σε δώδεκα μέρες δεν μπορούσε πια να κουνήσει παρά μόνο τα μάτια και τα χέρια του, έχασε τη φωνή του κι ύστερα έπεσε σε κώμα.
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί αμέτρητες υποθέσεις για τα αίτια του θανάτου του: υψηλές δόσεις αλκοόλ, σηψαιμία, παγκρεατίτιδα, ελονοσία, πυρετός του Δυτικού Νείλου, τυφοειδής πυρετός, τυχαία ή μεθοδευμένη δηλητηρίαση από ουσίες όπως το αρσενικό ή η στρυχνίνη.
«Κάποια από τα συμπτώματα της ασθένειάς του ταιριάζουν με την αρχαία ελληνική μυθολογία για τη Στύγα. Ο Αλέξανδρος έχασε μέχρι τη φωνή του, όπως οι θεοί που έπεφταν σε κώμα όταν έπιναν νερό από τον ποταμό», λέει η Μέγιορ.
Τα πορίσματα της έρευνας των δύο επιστημόνων θα παρουσιαστούν στο Διεθνές Συνέδριο Τοξικολογίας που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στη Βαρκελώνη.
Άρθρο της Χρύσας Νάνου, στον Αγγελιοφόρο
