Της Φανούλας Αργυρού
Η δηλωση Δημήτρη Χριστόφια στο «Brookings Institute» της Ουάσιγκτον ότι ο ίδιος... είπε στον «φίλο» του πρώην Βρετανό Εργατικό πρωθυπουργό Γκόρντον Μπράουν (η κυβέρνηση του οποίου «πρωτοστάτησε» στο να κερδίσει τις εκλογές ο Χριστόφιας) να μην ανοίξουν τώρα θέμα βάσεων και αυτό να το αφήσουν στα παιδιά και τα εγγόνια μας, έχει εκ του φυσικού προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην Κύπρο. Εύστοχη όντως η ερώτηση του συνάδελφου Λάζαρου Μαύρου στην «Σημερινή» ημερ. 23.10.2010:
«Η πλειοψηφία των κομμάτων και της Βουλής, που ζητούν την ένταξη στον «Συνεταιρισμό για την ειρήνη», ενάντια στον οποίο πεισμώνουν Χριστόφιας - ΑΚΕΛ επειδή είναι «προθάλαμος του ΝΑΤΟ», μπορούν να εξετάσουν την παραχώρηση Χριστόφια ΚΑΙ για τις επόμενες δύο γενεές («our children and grandchildren») των Βάσεων
στους Εγγλέζους του ΝΑΤΟ. Λάζ. Α. Μαύρος". Και εδώ ακριβώς έγκειται και το όλο θέμα. ΄Η μάλλον η υποκριτική στάση του ΑΚΕΛ το οποίο γνωρίζει από το 1960 ότι οι βρετανικές βάσεις είναι ΝΑΤΟΙΚΕΣ!
Πριν λίγες μέρες ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε το πρόγραμμα δραστικών αναγκαίων οικονομικών περικοπών και όπως δήλωσε «σήμερα είναι η μέρα που κάνουμε ένα βήμα πίσω από τον γκρεμό». Στον τομέα της Άμυνας όμως τις περικοπές ανακοίνωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον. Ο προυπολογισμός για την Άμυνα ανέρχεται σήμερα σε 37 δις λίρες και οι ετήσιες περικοπές θα φτάσουν τα 2,6 δις δηλαδή 8% κατ΄έτος. Θα μειωθεί το προσωπικό ξηράς κατά 7,000, κατά 5,000 στο ναυτικό και 5,000 στην αεροπορία ενώ οι υπάλληλοι του υπ. Άμυνας κατά 25,000! Οσον αφορά την Κύπρο όμως, οι περικοπές δεν θα αγγίξουν τις βρετανικές βάσεις μέχρι το 2011. ΄Ομως, οι περικοπές που ετοιμάζονταν από την προηγούμενη κυβέρνηση του Γκόρτον Μπράουν περιλάμβαναν ΚΑΙ τις βάσεις. (Βλέπε δημ. Evening Standard 12 Δεκεμβρίου 2009 και Daily Telegraph 14 Δεκεμβρίου 2009). Το δε Institute for Fiscal Studies προειδοποίησε το υπ. Άμυνας ότι θα αντιμετωπίσει βαθιές περικοπές μετά το 2011...
Λοιπόν, ένας από τους λόγους που οι Βρετανοί βιάζονται να κλείσει το Κυπριακό (θυμηθείτε τις ελεεινές των προσπάθειες επιβολής του Σχεδίου τους ονόματι Ανάν) με τον λόρδο Χάνει να μας προσφέρει ως γαργάλισμα και επιστροφή κάποιων περιοχών των βάσεων, είναι γνωστό ότι ο στόχος ήταν η διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. ΄Ομως, αυτός ο στόχος πέραν των τουρκικών απαιτήσεων και συμφερόντων προσέφερε και προσφέρει και στους ίδιους την ευκαιρία που γυρεύουν από την δεκαετία του 1960 αλλά κυρίως μετά τον Δεκέμβριο του 1974, να ΕΠΑΝΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΘΟΥΝ το καθεστώς τον βρετανικών βάσεων.
Οι Βρετανοί μέσα της δεκαετίας του 1960 άρχισαν έντονες μελέτες για σμίκρυνση των περιοχών που κράτησαν το 1959 γιατί τους ήσαν αφενός ασύμφορες οικονομικά και δεύτερον δεν χρειαζόντουσαν τόση μεγάλη έκταση, οι υποχρεώσεις τους έναντι της Λιβύης κ.α. είχαν ελαχιστοποιηθεί. ΄Ομως δεν μπορούσαν και δεν μπορούν να το κάνουν δίχως να επιστρέψουν όλες εκείνες τις περιοχές που δεν χρειάζονται στην νόμιμη Κυπριακή Δημοκρατία όπως έχουν συμφωνήσει με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο το 1960, όπως έκαναν έκτοτε για κάποιες μικρές περιοχές που είχαν κρατήσει όχι ως βάσεις αλλά ως “retained sites”. Με κύριο λόγο τις ενστάσεις της Τουρκίας, η οποία από την δεκαετία του 1960 επιμένει σε τέτοια περίπτωση, η βάση της Δεκέλειας να δοθεί στους Τουρκοκύπριους.. Αυτό το έμαθε τότε και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και είχε ρωτήσει τους Βρετανούς οι οποίοι αρνήθηκαν...
Επίσης, δεν πρέπει να θεωρείται τυχαία η επιλογή της περιοχής Δεκέλειας, που γειτνιάζει τόσο κοντά με τις από το 1974 κατεχόμενες περιοχές. Διάφορους διχοτομικούς χάρτες, περιλαμβανομένης και της γραμμής Αττίλα, οι Βρετανοί είχαν ετοιμάσει και μελετήσει πριν την «επιλογή» των περιοχών των βάσεων. Το στάτους των βρετανικών βάσεων πάει πακέτο με τις Συμφωνίες εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και επαναδιαπραγμάτευση τους χρειάζεται την έγκριση και των τριών εγγυητριών δυνάμεων συν της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εκτός και αν οι Βρετανοί αποφασίσουν να αγνοήσουν τις τουρκικές αντιδράσεις και έντιμα να επιστρέψουν όπως έχουν υποχρέωση, όσες δεν χρειάζονται στην Κυπριακή Δημοκρατία, πράγμα που δεν φαίνεται να τολμούν με αποτέλεσμα να υποφέρουν τα πολυδάπανα έξοδα ευελπιστώντας σε κάποια λύση με την ... διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Άλλο πράγμα βέβαια το γεγονός ότι από το 1965 και κυρίως για ικανοποίηση της Άγκυρας σταμάτησαν τις χορηγίες προς την Κ.Δ. τα λεγόμενα «ενοίκια».
Πυρηνικά – και U2
Η βάση Ακρωτηρίου αποθήκευε πυρηνικά και αυτό δεν ήταν μυστικό, το αποκάλυψαν τα αποδεσμευθέντα βρετανικά έγγραφα πριν χρόνια και το έγραψα κατ΄επανάληψη στις ανταποκρίσεις μου και στα βιβλία μου («Η Κύπρος στο σφυρί», ¨Από την Ένωση στην Κατοχή») και άρθρο, «Τα πυρηνικά και οι βάσεις» Σημερινή 18 Ιανουαρίου 2001).
Ο δε Stephen Schwartz, εκδότης του περιοδικού για Ατομικές Επιστήμες με βάση το Σικάγο, το 2000 έγραψε ότι υπήρχαν πυρηνικά στη βρετανική βάση Ακρωτηρίου. Η δε Sunday Times (31.12.2000) έγραψε ότι από το 1956 η Βρετανία άρχισε να ετοιμάζει τη βάση Ακρωτηρίου ως μόνιμη «κατοικία» των Καμπέρας με την ικανότητα να πετάνε πυρηνικές βόμβες. Από το 1960 άρχισαν να ετοιμάζουν την βάση για αποθήκευση πυρηνικών βομβών και το 1961 διευθετήθηκε η μόνιμη τοποθέτηση 32 τέτοιων όπλων στο Ακρωτήρι Γάτα ενώ μέχρι το 1962 σύμφωνα με τον ιστορικό Richard Moore, η Βρετανία είχε πλέον μια πλήρη ικανοποιητική ικανότητα αποθήκευσης τέτοιων όπλων στην Κύπρο. Σύμφωνα με τον ίδιο ιστορικό, τα Vulcan nuclear bombers παρέμειναν στο νησί μέχρι το 1975. ΄Ομως δεν μας ξεκαθάρισε ο ιστορικός αν οι Βρετανοί άδειασαν την βάση απ΄όλα τα πυρηνικά όπλα που είχαν αποθηκευμένα. Που ίσως να το έκαναν αν λάβουμε υπόψη ότι τον Δεκέμβριο του 1974 είχαν αποφασίσει να εγκαταλείψουν οριστικά τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο στα πλαίσια δραστικών και τότε οικονομικών περικοπών, αλλά, εκείνος που τους έπεισε να τις κρατήσουν ήταν ο Δρ. Χένρι Κίσσιγκερ, ο οποίος τον ίδιο χρόνο και πριν την τουρκική εισβολή, σύναψε συμφωνία μαζί τους για να χρησιμοποιούν το Ακρωτήρι τα αμερικανικά κατασκοπευτικά U2 για παρακολουθήσεις στο Σινά... (Εδώ μάλλον συνδέεται η συμφωνία Κίσσιγκερ/Βρετανών με την επίσκεψη τον ίδιο καιρό που έκανε τον Μάιο του 1974 ο Δρ. Χ. Κίσσιγκερ στην Κύπρο όταν είχε συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και λέχθηκε ότι ζήτησε βάση στην Καρπασία και ο Μακάριος αρνήθηκε).
ΝΑΤΟ – ΑΚΕΛ
Τα βρετανικά έγγραφα ουδόλως απέκρυψαν την αλήθεια ότι οι βρετανικές βάσεις χρησιμοποιούνται από το ΝΑΤΟ. Από τα έγγραφα για το 1959 μάθαμε ότι το Κάβο Γκρέκο προοριζόταν για ΝΑΤΟικές εξυπηρετήσεις, αλλά επειδή η Κύπρος δεν ήταν στο ΝΑΤΟ, η Βρετανία αποφάσισε να ενοικιάσει τη βάση στο ΝΑΤΟ, να πληρώνεται γι΄αυτήν την εξυπηρέτηση από το ΝΑΤΟ, αλλά να προσποιείται ότι είναι μέρος των βρετανικών βάσεων (βλέπε βιβλίο σελίδα 255 «Από την΄Ενωση στην Κατοχή»), έκδοση 1995).
Και το σπουδαιότερο βέβαια είναι ότι από τον Αύγουστο του 1959 οι Βρετανοί είχαν ενημερώσει Ελληνοκύπριους πολιτικούς ―της Μικτής Επιτροπής―που μελετούσαν τα εκκρεμή θέματα και το Σύνταγμα, για τις προθέσεις τους σε σχέση με την ενοικίαση στο ΝΑΤΟ της βάσης του Κάβο Γκρέκο. Δηλαδή Κύπριοι πολιτικοί το γνώριζαν όπως ΚΑΙ ο Μακάριος από το 1959. Επομένως προς τι οι υποκρισίες ειδικά του ΑΚΕΛ; Αλλά, αν δεν χαίρουν οι Βρετανοί τέτοιας άψογης συνεργασίας (ή υποκρισίας εκ μέρους δικών μας) πως θα μπορούσαν από το 1959 μέχρι σήμερα να εξασφαλίζουν την ανενόχλητη παρουσία τους στο νησί σε σημείο που σήμερα ο ίδιος ο «αντι-ιμπεριαλιστής» Χριστόφιας να τους προσφέρει άνευ εξουσιοδοτήσεως ελευθέρα παραμονή μέχρι τα εγγόνια μας; Δίχως καν να θέτει θέμα για τις καθυστερημένες χορηγίες «ενοίκια» που αδίκως σταμάτησαν να προσφέρουν από το 1965;
ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΤΟ ΚΑΒΟ ΓΚΡΕΚΟ
Ακόμα πιο υποκριτικός ο ρόλος του ΑΚΕΛ όταν σίγουρα γνώριζε και τούτο:
Ο ΝΑΤΟικός κατασκοπευτικός σταθμός στο Ακρωτήρι Γκρέκο (κοντά στην Αγία Νάπα) στην ακρίβεια βρισκόταν υπό την διοίκηση 4μελούς έμμισθου προσωπικού του ΝΑΤΟ υπό την ευθύνη της Τουρκίας!. Πιο αναλυτικά, οι πληροφορίες αεράμυνας, μεταδίδονταν με ραντάρ στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στην Σμύρνη μέσω Αδάνων. Ο σταθμός του Ακρωτηρίου Γκρέκο (Κάβο Γκρέκο) υπαγόταν στο ΝΑΤΟικό στρατηγείο της Σμύρνης με διοικητή Τούρκο συνταγματάρχη. Και ΜΟΝΟ Τούρκοι έμμισθοι του ΝΑΤΟ είχαν την ικανότητα να τον επιθεωρούν κάθε έξι μήνες. Δηλαδή, οι Τούρκοι είχαν γνώση και της πιο μικρής λεπτομέρειας σε θέματα άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω του κατασκοπευτικού αυτού σταθμού υψηλής τεχνολογίας την εποπτεία του οποίου είχαν αποκλειστικά εκείνοι!
Τα βρετανικά έγγραφα μας αποκάλυψαν ότι κάθε χρόνο μετά την ανεξαρτησία (και μέχρι το 1963) Τούρκοι από το αρχηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη πήγαιναν στην Κύπρο κάθε έξι μήνες και επιθεωρούσαν τις εγκαταστάσεις στο Ακρωτήρι Γκρέκο. Το θέμα εγέρθηκε το 1968 όταν οι Τούρκοι αξιωματούχοι για κάποιο λόγο πήγαν στην κυπριακή πρεσβεία στην Άγκυρα και ζήτησαν βίζες για να πάνε στην Κύπρο. Φαίνεται οι Τούρκοι μεταξύ 1963 – 1968 πήγαινο-έρχονταν υπό κάλυψη και όχι με την πραγματική τους ιδιότητα ή μέσω των βρετανικών βάσεων. Κατά κάποιο λόγο τον Φθινόπωρο του 1968 ζήτησαν βίζα. Ο τότε Γενικός Διευθυντής του ΥΠΕΞ της Δημοκρατίας Χριστόδουλος Βενιαμίν κάλεσε στο γραφείο του τον αξιωματούχο της Βρετ. Υπ. Αρμοστείας στην Λευκωσία Τέρρυ Έμπσον ζητώντας εξηγήσεις. Τελικά με εντολή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου δεν δόθηκαν βίζες. Και οι Βρετανοί έκαναν άλλες διευθετήσεις για την μετάβαση των Τούρκων επιτηρητών, δηλαδή μέσω της βάσεως Ακρωτηρίου επικαλούμενοι μια ειδική πρόνοια των Συμφωνιών του 1960...
Ο δε ΄ Υπ. Αρμοστής στην Λευκωσία κ. Κόσταρ που δεν γνώριζε για το θέμα προέβη σε παραστάσεις προς το Λονδίνο ότι ήταν πολύ παρακινδυνευμένο για την λειτουργία των ιδίων των βρετανικών βάσεων να καλούν Τούρκους να μπαινο-βγαίνουν σ΄αυτές, όταν είχαν τότε 6,000 Κύπριους που εργάζονταν και μπορούσαν να δουν και να δώσουν πληροφορίες. Και έγραψε συγκεκριμένα τότε ο Κόσταρ:
«... Οι βάσεις, δεν μπορούν να λειτουργούν αποτελεσματικά χωρίς τη διάθεση γενικής συνεργασίας με την Κυπριακή κυβέρνηση η οποία τελευταίως επικρίνεται από το ΑΚΕΛ και την Αριστερά, ως επίσης και από Σοβιετικούς διπλωμάτες, ότι επιτρέπει τη λειτουργία τους υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ...». Ο Βρετανός Υπ. Αρμοστής επισήμανε επίσης ότι «ανεξάρτητα από τις Συμφωνίες Εγκαθίδρυσης των βάσεων, αν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος αισθανόταν ότι έπρεπε να κινηθεί εναντίον τους, η θέση των βάσεων είναι επισφαλής».
(Υπάρχουν και πολλές άλλες αναφορές στα βρετανικά έγγραφα π.χ. του 1971, που επιβεβαιώνουν την ΝΑΤΟική χρήση της βάσεως Ακρωτηρίου ...).
Μνημόνιο Χριστόφια/Γκόρτον Μπράουν – εγγόνια και δισέγγονα
Ο ισχυρισμός σήμερα ότι οι βάσεις αυτές είναι τέτοιας... στρατηγικής σημασίας που δεν μπορούν να τις εγκαταλείψουν, είναι ανυπόστατος και προφάσεις. Το ότι λέχθηκε πως αυτές δεν θα τύχουν περικοπών μέχρι το 2011 είναι ενδεικτικό ότι υπάρχει άλλος λόγος. Γιατί οι ίδιες στρατηγικές ανάγκες θα υφίστανται και το 2011!
Εξάλλου αν είναι τόσης μεγάλης ...στρατηγικής σημασίας γιατί ήσαν διατεθειμένοι να μας παραχωρήσουν κάποιες (ακαθόριστες βέβαια) εκτάσεις αν δεχόμασταν το Σχέδιο τους (Ανάν); Οι Βρετανοί έχουν ήδη έτοιμα διάφορα σχέδια α) σε περίπτωση που επιτευχθεί πολιτική λύση στο Κυπριακό με διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας άρα διαπραγματεύονται και τις βάσεις και προτείνουν μικρότερη περιοχή για την εξίσου ικανοποιητική εξυπηρέτηση των στρατηγικών τους αναγκών (ίσως και με καλύτερες συνθήκες) και
β) σε περίπτωση μη επίτευξης σύντομα λύσης του Κυπριακού. Και εδώ ακριβώς εμπίπτει και το περιβόητο μνημόνιο Χριστόφια/Γκόρτον Μπράουν το οποίο στόχευε στο να εξασφαλίσει μια εγγύηση στους Βρετανούς από τον ίδιο τον «αντι-ιμπεριαλιστή» Χριστόφια. ΄Οτι δηλαδή και ενόσω δεν υπάρχει λύση στο Κυπριακό να μην φοβούνται οι Βρετανοί ότι θα έχουν τους Ελληνοκύπριους στο κεφάλι τους να τους ανοίγουν μέτωπα εντός της Ευρωπαικής ΄Ενωσης για να τις εγκαταλείψουν καταγγέλλοντας τους ότι διατηρούν παράνομα βάσεις στο έδαφος μιας άλλης χώρας μέλους της Ε.Ε. κτλ κτλ. Κάτι που ετοιμαζόταν ο μ. Τάσσος Παπαδόπουλος να τους ανοίξει και είχε ήδη ζητήσει και εξασφαλίσει γνωματεύσεις εμπειρογνωμόνων για την νομιμότητα των βρετανικών βάσεων αλλά δεν πρόλαβε και πέθανε... Φαίνεται όμως κάποιοι άλλοι ανέλαβαν να συνεχίσουν ό,τι άφησε εκκρεμή ο μ. Τ. Παπαδόπουλος πράγμα που ανησυχεί τους Βρετανούς...
΄Άγιος Νικόλαος
Ολες οι εγκαταστάσεις των στις βρετανικές βάσεις, μπορούν και υπάρχουν μελέτες για τέτοια ενδεχόμενα, να εξυπηρετηθούν με κάποια μικρότερη βάση κάπου αλλού στο νησί. Η μόνη δυσκολία που θα αντιμετωπίσουν σε τέτοια περίπτωση είναι η μετακίνηση η όχι του κατασκοπευτικού σταθμού του Αγίου Νικολάου, ο οποίος είναι όντως ο πιο μεγάλος και περίπλοκος σταθμός που έχουν εκτός Βρετανίας και ο οποίος μεταδίδει σημαντικότατες πληροφορίες στις μυστικές των υπηρεσίες. Τις οποίες αφού περάσουν από ξεσκόνισμα και ραφινάρισμα στο αρχηγείο τους στην Αγγλία, τις μοιράζονται βάση συμφωνίας και με τους Αμερικανούς.
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια, συγγραφέας
Λονδίνο 24.10.2010