Παιδί και Αυτοκίνητο-Τα Μέσα Συγκράτησης των Παιδιών

Του Σταύρου Αλέξογλου


Η ζωή με τα παιδιά, από τη μέρα που θα γεννηθούν και πολύ περισσότερο μόλις περπατήσουν, είναι μια αδιάκοπη προσπάθεια των γονιών τους να τα προστατεύσουν από χίλιους δυο κινδύνους μέσα κι έξω από το σπίτι: Να μη βάλουν τα χέρια στην πρίζα, να μην πέσουν και χτυπήσουν, να μην πέσουν από τη σκάλα, να μη βγουν στο δρόμο, να μη στραβοκαταπιούν και πνιγούν, να φορέσουν καπέλο για να μην πάθουν ηλίαση…Και τι άλλο να κάνουμε; Να τα βάλουμε
στη γυάλα; Δεν γίνεται. 
Ενώ όμως, όλοι οι γονείς θεωρούν αυτονόητο να μάθουν στα παιδιά να μην βάζουν τα χέρια τους στην πρίζα, πολύ λίγοι είναι αυτοί που αφιερώνουν τον απαραίτητο χρόνο για να προφυλάξουν τα παιδιά τους από το μεγαλύτερο κίνδυνο που απειλεί τη σωματική τους ακεραιότητα: το ατύχημα στο δρόμο. 
Πόσο κινδυνεύουν τα παιδιά μέσα στο αυτοκίνητο; Πόσο κινδυνεύουν όταν βγαίνουν στους δρόμους; Εσύ τι λες; Ιδιαίτερα εσύ που έχεις μικρά παιδιά, τι πιστεύεις; Κινδυνεύουν τα δικά σου παιδιά μέσα στο δικό σου αυτοκίνητο με εσένα τον ίδιο ή την ίδια για οδηγό; 
Και όταν βγαίνουν στο δρόμο; Ξέρουν τους κινδύνους που τα απειλούν και τι πρέπει να κάνουν για να τους αντιμετωπίσουν; 
Εσύ γνωρίζεις τους κινδύνους; Μπορείς να πάρεις όλα τα απαραίτητα μέτρα και να εκπαιδεύσεις τα παιδιά σου ώστε να μπορούν να κινηθούν με ασφάλεια ως επιβάτες, πεζοί, οδηγώντας το ποδήλατο ή παίζοντας με το σκέιτμπορντ ή τα πατίνια; 
Ή μήπως νομίζεις ότι ξέρεις; 
Τα παιδιά αρχίζουν να μετακινούνται με το αυτοκίνητο των γονιών τους ως επιβάτες από την πρώτη εβδομάδα της ζωής τους, όταν επιστρέφουν από το μαιευτήριο στο σπίτι τους. Στις χώρες που η Οδική Ασφάλεια αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα, εκεί όπου οι πολίτες είναι Πολίτες και όχι υπήκοοι, τα μαιευτήρια αρνούνται να παραδώσουν το βρέφος στους γονείς, αν αυτοί δεν έχουν μαζί τους το κατάλληλο παιδικό κάθισμα. 
Το εσωτερικό του αυτοκινήτου είναι ένας εξαιρετικά εχθρικός χώρος για ένα βρέφος, όπως και για ένα μικρό παιδί, το οποίο ταξιδεύοντας με το αυτοκίνητο δέχεται τις ίδιες δυνάμεις όπως ένας ενήλικος, χωρίς να έχει το ίδιο ανεπτυγμένο σώμα, σκελετό και μυϊκό σύστημα. Σε καμία περίπτωση μη θεωρείς ότι τα δικά σου παιδιά δεν κινδυνεύουν επειδή εσύ «δεν τρέχεις». Ένα τρακάρισμα με 30 χιλιόμετρα την ώρα είναι αρκετό για να εκτιναχθεί το καμάρι σου που στεκόταν όρθιο ανάμεσα στα εμπρός καθίσματα, να περάσει μέσα από το παρμπρίζ θρυμματίζοντας το κρανίο του και να προσγειωθεί μπροστά στα μάτια σου νεκρό. Αν στην πορεία του χτυπήσει τη μητέρα του, μπορεί πολύ εύκολα να της τσακίσει το σβέρκο και να την αφήσει στον τόπο ή τετραπληγική. Χρειάζεται μόνο ένα πέμπτο του δευτερολέπτου για να συμβεί το κακό και συμβαίνει, δυστυχώς, πολύ συχνά. Πάρε τα μέτρα σου, για να μη συμβεί σε σένα. 
Οι Έλληνες γονείς, εμφανίζουν μία τραγική άγνοια κινδύνου και δεν συνειδητοποιούν τον κίνδυνο που διατρέχουν τα παιδιά τους που βολοδέρνουν λυτά μέσα στο αυτοκίνητο ή στρογγυλοκάθονται στην αγκαλιά της μαμάς τους, παίζοντας το ρόλο του αερόσακου. Σημείωσε λοιπόν τα παρακάτω στοιχεία, που ελπίζω να σε ταρακουνήσουν τόσο, ώστε να αλλάξεις αντιμετώπιση: 
• Ένα βρέφος βάρους 3 κιλών μέσα σε ένα αυτοκίνητο που συγκρούεται με 40 χιλιόμετρα την ώρα, χτυπώντας στο εσωτερικό του αυτοκινήτου, θα υποστεί τέτοια ζημιά, σαν να έπεσε πάνω του ένα μπαούλο βάρους 180 κιλών από ύψος 1 μέτρου, δηλαδή θα γίνει λιώμα. 
• Ένα παιδί βάρους 12 κιλών που κάθεται στην αγκαλιά της μητέρας του, σε σύγκρουση με 40 χιλιόμετρα την ώρα, θα αποκτήσει βάρος περίπου 700 κιλών, οπότε αν εκείνη φορά ζώνη, είναι αδύνατον να το κρατήσει και θα χτυπήσει στο ταμπλό με αυτό το βάρος. Αν η μητέρα δεν φορά ζώνη, θα το συνθλίψει πάνω στο ταμπλό με το δικό της βάρος, που θα φθάνει τους 2,5 τόνους. 
• Τα περισσότερα ατυχήματα με θύματα παιδιά- επιβάτες αυτοκινήτων συμβαίνουν κοντά στο σπίτι, σε διαδρομές μικρότερες των 3 χιλιομέτρων και με ταχύτητες κάτω από 50 χιλιόμετρα την ώρα. 
Αν όλα αυτά δεν σε έχουν κάνει να σηκωθείς από τη θέση σου, τότε πρόσεξε γιατί το δικό σου παιδί ίσως να είναι το επόμενο στην ατέλειωτη λίστα στη Γειτονιά των Αγγέλων. Μόνο σκέψου: Όχι μόνο είμαστε πρώτοι στα τροχαία δυστυχήματα στην Ευρώπη, αλλά και τα Ελληνόπουλα είναι τα περισσότερα παιδιά που τα εξολοθρεύουμε τόσο άδικα στους δρόμους μας. Γιατί; 

Βάσει του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, τα παιδιά θα πρέπει να προστατεύονται υποχρεωτικά με τη χρήση ειδικών μέσων συγκράτησης και προστασίας, όπως παιδικών καθισμάτων (άρθρο 12 παρ. 5), ενώ στο άρθρο 33 παρ.2 εδάφιο β αναφέρεται ρητά ότι «απαγορεύεται η κατάληψη θέσης παραπλεύρως του οδηγού από παιδιά ηλικίας μικρότερης των 12 ετών, εφόσον δεν συγκρατούνται με εγκεκριμένο σύστημα συγκράτησης κατάλληλο για την ηλικία, το ύψος και το βάρος τους, καθώς και από περισσότερα πρόσωπα από όσα επιτρέπεται στη θέση αυτή». 
Οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί έχουν κατηγοριοποιήσει τα καθίσματα σε σχέση με το βάρος και την ηλικία των παιδιών: 

ΤΥΠΟΣ ΚΑΘΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΒΑΡΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ 
Κάθισμα που βλέπει προς τα πίσω Ομάδα 0 0-10 κιλά 0-12 μηνών 
Κάθισμα που βλέπει προς τα πίσω Ομάδα 0+ 0-13 κιλά 0-15 μηνών 
Κάθισμα που βλέπει προς τα εμπρός Ομάδα 1 9-18 κιλά 12 μηνών- 4 ετών 
Ανυψωτικό κάθισμα Ομάδα 2 15-25 κιλά 4-8 ετών 
Ανυψωτικό μαξιλάρι Ομάδα 3 22-36 κιλά 8-12 ετών 
Κατηγορία 0 και 0+: Κάθισμα που βλέπει προς τα πίσω. 
Όλα τα βρέφη πρέπει να ταξιδεύουν σε καθίσματα που βλέπουν προς τα πίσω μέχρι την ηλικία των 12 μηνών ή μέχρι το βάρος τους να γίνει 10 κιλά. Αν ένα παιδί είναι πάνω από 10 κιλά πριν την ηλικία των 12 μηνών, θα πρέπει να συνεχίσει να ταξιδεύει σε κάθισμα που βλέπει προς τα πίσω μέχρι να γίνει 12 μηνών. Υπάρχουν δύο κατηγορίες παιδικών καθισμάτων που βλέπουν προς τα πίσω: Αυτά που είναι κατασκευασμένα για να βλέπουν μόνο προς τα πίσω και αυτά που μετατρέπονται και βλέπουν και προς τα εμπρός για μεγαλύτερες ηλικίες. Και τα δύο είναι μικρά, φέρουν χειρολαβές για εύκολη μεταφορά του παιδιού και μπορούν επίσης να αφαιρεθούν γρήγορα από τα αυτοκίνητο και να χρησιμοποιηθούν ως πορτ-μπεμπέ. 

Γιατί πρέπει τα βρέφη να ταξιδεύουν σε καθίσματα που βλέπουν προς τα πίσω; 
Το κεφάλι των βρεφών και των νηπίων είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το σώμα τους (το 25% της μάζας του σώματος ενός νηπίου είναι συγκεντρωμένο στο κεφάλι, σε σχέση με το 6% ενός ενήλικα). Σε περίπτωση ατυχήματος, ο αυχένας του μωρού είναι αδύνατο να αντέξει την καταπόνηση, ενώ η θωρακική κοιλότητα δεν έχει ακόμη την αντοχή για να κρατήσει το βάρος του παιδιού κάτω από την πίεση της ζώνης ασφαλείας και να προστατεύσει τα όργανα σε περίπτωση βίαιης πρόσκρουσης. 
Οι περισσότεροι τραυματισμοί σε αυτές τις ηλικίες εντοπίζονται στο κεφάλι και στο λαιμό, ο οποίος είναι πολύ αδύναμος και καταπονείται από την αδράνεια του δυσανάλογα μεγάλου κεφαλιού. Η τοποθέτηση του παιδικού καθίσματος αντίθετα στη φορά της κίνησης του αυτοκινήτου, εκτός από τη συγκράτηση του κεφαλιού, εξασφαλίζει την όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφη και ανώδυνη κατανομή του φορτίου στην πλάτη του παιδιού, σε σχέση με την πίεση της ζώνης ασφαλείας στο θώρακα και την κοιλιά. 
Σε γενικές γραμμές, θα πρέπει να αποφεύγουμε να τοποθετούμε οποιοδήποτε παιδικό κάθισμα στη θέση του συνοδηγού. Αν παρ’όλα αυτά είμαστε υποχρεωμένοι να πράξουμε κάτι τέτοιο, πρώτα βεβαιωνόμαστε ότι δεν υπάρχει αερόσακος συνοδηγού, ή, αν υπάρχει, θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα απενεργοποίησής του, διότι αν ανοίξει σε περίπτωση ατυχήματος, ο θανάσιμος τραυματισμός του μωρού είναι βέβαιος. 
Κατηγορία 1:Κάθισμα που βλέπει προς τα εμπρός. 
Όταν το παιδί φθάσει στην ηλικία των 12 μηνών, θεωρείται αρκετά μεγάλο για να μπορεί να ταξιδεύει καθιστό βλέποντας μπροστά (τα παιδιά πρέπει να ταξιδεύουν σε κάθισμα που βλέπει προς τα πίσω για όσο το δυνατόν περισσότερο χρονικό διάστημα). Το κάθισμα που βλέπει προς τα εμπρός έχει πλευρικά προστατευτικά που συγκρατούν το κεφάλι, μπορεί να μείνει μόνιμα στο αυτοκίνητο και προσφέρεται για μεγάλα ταξίδια. Τα πιο πολλά φέρουν μηχανισμό που επιτρέπει στο κάθισμα να ρυθμίζεται σε πιο οριζόντια θέση για μακρινές αποστάσεις ή όταν το παιδί θέλει να κοιμηθεί. Χρησιμοποιείται για παιδιά από 9 ως 18 κιλά, ή από 12 μηνών μέχρι 4 ετών. 
Κατηγορία 2: Ανυψωτικό κάθισμα. 
Τα ανυψωτικά καθίσματα έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να χρησιμοποιούνται οι ζώνες ασφαλείας του οχήματος για τη συγκράτηση του παιδιού μαζί με το ανυψωτικό κάθισμα. Η ζώνη πρέπει απαραίτητα να είναι περασμένη από τους ειδικούς οδηγούς του παιδικού καθίσματος. Το οριζόντιο τμήμα της πρέπει να περνά στο ύψος των μηρών κάτω από την κοιλιακή χώρα και όχι στο στομάχι, ώστε να αποφεύγεται η ολίσθηση του μικρού επιβάτη κάτω από τη ζώνη, αλλά και ο τραυματισμός των εσωτερικών οργάνων του σε περίπτωση σύγκρουσης. Αυτό σημαίνει ότι το διαγώνιο τμήμα της ζώνης πρέπει να περνά από το μέσο του ώμου και του στήθους, το δε κάτω μέρος της ζώνης από το πάνω μέρος των μηρών του παιδιού. 
Τα καθίσματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις ηλικίες των 4-8 ετών, για παιδιά με βάρος 15-25 κιλά. 
Κατηγορία 3: Ανυψωτικό μαξιλάρι. 
Όπως και τα ανυψωτικά καθίσματα, τα ανυψωτικά μαξιλάρια χρησιμοποιούνται για παιδιά που έχουν μεγαλώσει και χρησιμοποιούν τις ζώνες ασφαλείας του αυτοκινήτου. Προορίζονται για παιδιά βάρους 22 μέχρι 36 κιλών και ηλικίας περίπου 8-12 ετών. 
Προδιαγραφές παιδικών καθισμάτων. 
Τα παιδικά καθίσματα θα πρέπει να έχουν έγκριση τύπου σύμφωνα με τις προδιαγραφές ECE-R44 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα παιδικά καθίσματα που έχουν εγκριθεί με τις ανωτέρω προδιαγραφές έχουν ειδικό αυτοκόλλητο/ ετικέτα, στο οποίο αναφέρεται η χώρα παραγωγής του καθίσματος, το βάρος και η ηλικία των παιδιών για τα οποία είναι κατάλληλο το κάθισμα, καθώς και οι τύποι των αυτοκινήτων στα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί. 
Θα πρέπει, λοιπόν, να αναζητήσετε στην ετικέτα το γράμμα Ε, έναν αριθμό μετά από το γράμμα Ε που δηλώνει τη χώρα παραγωγής του παιδικού καθίσματος, το ανώτατο και κατώτατο όριο βάρους του παιδιού που μπορεί να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο κάθισμα και τη λέξη UNIVERSAL, που σημαίνει ότι το κάθισμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στους περισσότερους τύπους αυτοκινήτων. Άλλες ενδείξεις, όπως RESTRICTED, SEMI- UNIVERSAL και VEHICLE- SPECIFIC, προειδοποιούν ότι το κάθισμα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα οχήματα, γι΄αυτό διερευνήστε κατά πόσο είναι συμβατό με το δικό σας αυτοκίνητο. 
Σωστή τοποθέτηση των παιδικών καθισμάτων. 
Όσο σημαντική είναι η αγορά του κατάλληλου για το βάρος και την ηλικία του παιδιού σας παιδικού καθίσματος, εξίσου σημαντική είναι και η σωστή τοποθέτησή του στο αυτοκίνητο. Ένα σωστά τοποθετημένο παιδικό κάθισμα κρατά το παιδί στη θέση του, το προφυλάσσει από τον κίνδυνο να τραυματισθεί ερχόμενο σε επαφή με τα διάφορα μέρη του αυτοκινήτου ή να εκσφενδονιστεί έξω από το αυτοκίνητο και παράλληλα απορροφά μέρος της ενέργειας της σύγκρουσης. 
Επίσης, όσο ακριβό αυτοκίνητο και να διαθέτεις και όσα χρήματα και να ξοδέψεις για την ασφάλεια των παιδιών σου, θα είναι άχρηστα αν δεν είναι σωστά δεμένα με τις ζώνες ασφαλείας. Η ζώνη ασφαλείας δεν πρέπει να περνά από την κοιλιά ή το στομάχι, γιατί υπάρχει κίνδυνος εσωτερικής αιμορραγίας. 
Διάβασε προσεκτικά τις οδηγίες τοποθέτησης του κατασκευαστή του παιδικού καθίσματος και αφιέρωσε λίγα λεπτά παραπάνω για να βεβαιωθείς ότι το στερέωσες σωστά στο αυτοκίνητό σου. Η ασφάλεια του παιδιού είναι πολύ πιο σημαντική από οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα ή ραντεβού. 
Όλο και περισσότερα αυτοκίνητα σήμερα διαθέτουν σύστημα συγκράτησης του παιδικού καθίσματος ISOFIX (υπάρχουν οι σχετικές ετικέτες στα πίσω καθίσματα του αυτοκινήτου), δηλαδή έναν τρόπο στερέωσης του παιδικού καθίσματος απευθείας στο σασί. Αν το αυτοκίνητό σου διαθέτει τέτοιο σύστημα και το παιδικό κάθισμα πληροί τις προδιαγραφές ISOFIX, είναι πολύ γρήγορο και εύκολο να το στερεώσεις. Θα είναι και πολύ πιο εύκολο να δέσεις το παιδί σωστά πηγαίνοντας το πρωί στο σχολείο. Είναι κοινό μυστικό ότι όταν βιάζεσαι, δεν τοποθετείς τις ζώνες ασφαλείας, ούτε του παιδικού καθίσματος, ούτε του αυτοκινήτου. Το παιδί σου κάθεται στο παιδικό κάθισμα μεν, τελείως ανυπεράσπιστο δε… 


Ο Σταύρος είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Κιλκίς με τον υποψήφιος δήμαρχο Δημήτρη Τερζιδη