(ένα σοβαρό άρθρο που αναλύει την ασφυξία στην οποία έχει επέλθει ο κατασκευαστικός κόσμος της χώρας)
Του Γιώργου Παπακωνσταντίνου από την ΑΞΙΑ
Στον "αέρα" βρίσκεται επί της ουσίας το κατασκευαστικό αντικείμενο στη χώρα μας, όχι μόνο για τα περισσότερα μικρομεσαία σχήματα, που έτσι κι αλλιώς δέχονται τις ισχυρότερες πιέσεις, αλλά σε έναν βαθμό και για τους μεγάλους ομίλους, καθώς στον ... κλάδο, κατά βάση στις εισηγμένες επιχειρήσεις, φαίνεται να υπάρχει μια "μαύρη τρύπα" στα οικονομικά τους που συνολικά ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ και ίσως προσεγγίζει και τα 1,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με όσα αναφέρουν στελέχη της αγοράς και άνθρωποι του εργοληπτικού κόσμου.
Η ύπαρξης της "τρύπα" αυτής οφείλεται, μεταξύ άλλων, τόσο στις οφειλές του Δημοσίου προς τις εταιρείες για έργα που έχουν υλοποιηθεί αλλά δεν έχουν αποπληρωθεί, όσο και στη μη επιστροφή του ΦΠΑ, με συνέπεια οι επιχειρήσεις, ακόμα και οι μεγάλες, να υφίστανται πιέσεις στο cash flow, στο τελικό αποτέλεσμα, γενικά στους ισολογισμούς τους.
Με συνέπεια, σε μια περίοδο κατά την οποία η ρευστότητα είναι είδος σε ανεπάρκεια, οι τράπεζες δυσκολεύονται να χρηματοδοτήσουν ακόμα και τις οδικές συμβάσεις παραχώρησης, ο κυκλοφοριακός φόρτος έχει μειωθεί έως και 20%, τα δάνεια αποτελούν θηλιά, οι νέοι διαγωνισμοί βγαίνουν με σταγονόμετρο, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων συνεχώς "ψαλιδίζεται" και τα ΣΔΙΤ κινούνται με ρυθμούς χελώνας, τα δεδομένα για τις εταιρείες του κλάδου γίνονται σαφώς δυσμενέστερα και τα projects κινδυνεύουν είτε με νέες καθυστερήσεις είτε ακόμα και να"ναυαγήσουν".
"Βρόχος" οι οφειλές
Σύμφωνα, λοιπόν, με πληροφορίες, οι συνολικές απαιτήσεις των εισηγμένων από το Δημόσιο, τόσο για έργα που έχουν υλοποιηθεί και οφείλονται από το κράτος, όσο και λόγω μη επιστροφής ΦΠΑ, ενός θέματος που γενικότερα πάντως πονοκεφαλιάζει την επιχειρηματική κοινότητα, φέρεται να ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. Κατά κάποιους δε ίσως και να ανέρχεται συνολικά στα επίπεδα του 1,5 δισ. ευρώ.
Πηγές της αγοράς κάνουν λόγο για περιπτώσεις ομίλων που έχουν απαιτήσεις πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για εργασίες που έχουν γίνει, ζήτημα που δεν είναι μεν τωρινό αλλά παραμένει επίκαιρο, ιδίως όσο η οικονομία και η επιχειρηματικότητα παραμένουν στο "κόκκινο", αλλά και για διόλου ευκαταφρόνητες απαιτήσεις από το Δημόσιο, δεκάδων ή μερικών εκατοντάδων, εκατομμυρίων ευρώ από μη επιστροφή ΦΠΑ, πρόβλημα που επίσης σταδιακά διογκώνεται. Μάλιστα, εντύπωση έχουν προκαλέσει φήμες για εισηγμένες στις οποίες δεν έχει επιστραφεί ΦΠΑ ύψους 70-80 εκατ. ευρώ ή και 200-300 εκατ. ευρώ, εάν τα ποσά ευσταθούν! Σε άλλες βέβαια εταιρείες οφείλονται μικρότερα ποσά, πλην όμως, δεν παύουν να δημιουργούν προβλήματα.
Γιατί άλλη θα ήταν η εικόνα του ισολογισμού, οι ταμειακές ροές ενός ομίλου εάν εισέπραττε όχι το σύνολο αλλά μέρος έστω αυτών των οφειλών, άλλη θα ήταν η αντιμετώπιση που θα είχε από τις τράπεζες, ενώ είναι δεδομένο ότι η έλλειψη αυτών των κεφαλαίων επιβαρύνει το κεφάλαιο κίνησης και δυσχεραίνει σε έναν βαθμό τα επενδυτικά προγράμματα.
Παράλληλα, εάν και οι κατασκευαστές πολλάκις έχουν διαμαρτυρηθεί για τη μη αποπληρωμή των οφειλών από το Δημόσιο δίχως μεγάλη ανταπόκριση, τουλάχιστον στον βαθμό που επιθυμούν, εντούτοις δεν έχει γίνει αποδεκτό για την ώρα ούτε ένα άλλο αίτημά τους, που θα μπορούσε κάπως να "χρυσώσει το χάπι". Ο λόγος για την πρότασή τους περί συμψηφισμού οφειλών (εισφορές, ΙΚΑ κ.λπ.) των εταιρειών προς το Δημόσιο με τις οφειλές του κράτους προς τις επιχειρήσεις, ώστε τουλάχιστον να κινηθεί το σύστημα και να μην υπάρχουν μεγάλες "τρύπες".
Η θέση του Δημοσίου
Βέβαια, όσον αφορά στο κομμάτι της εξόφλησης των οφειλών για τις εργασίες, γιατί για τον ΦΠΑ η όποια λύση θα μπορούσε να δοθεί από το αρμόδιο υπ. Οικονομικών, από πλευράς του υπ. Υποδομών πηγάζει ότι σταδιακά πραγματοποιήθηκε αποπληρωμή μέρους των οφειλών, όπως όμως και ότι οι συνολικές απαιτήσεις των ομίλων δεν ανέρχονται στα ποσά που αναφέρουν οι φορείς του κλάδου.
Επιπρόσθετα δε, πηγές του υπουργείου πρόσφατα έκαναν λόγο και για τη διενέργεια ελέγχων σε πλήθος συμβάσεων που δείχνουν είτε ότι οι απαιτήσεις των ομίλων είναι μικρότερες από αυτές που εμφανίζουν είτε και ότι κάποιες επιχειρήσεις θα πρέπει να επιτρέψουν αυτές ποσά στο Δημόσιο, μια και έχουν λάβει προπιστοποιήσεις ή και δεν έχουν προχωρήσει τις εργασίες ως όφειλαν, κάτι που από τους κατασκευαστές θεωρήθηκε ως μέσο άσκησης πίεσης προς αυτούς.
Προβλήματα σε εταιρείες και έργα
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεδομένης της έλλειψης ρευστότητας και νέων διαγωνισμών, πολλές εταιρείες έχουν βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο, άλλες προσέφυγαν στο άρθρο 99, άλλες πουλάνε περιουσιακά τους στοιχεία, άλλες χάνονται σταδιακά από το προσκήνιο, άλλες πάλι παλεύουν για να λάβουν ανάσες μέσω ομολογιακών δανείων, "με τις διαπραγματεύσεις να περνούν από σαράντα κύματα και η έκβασή τους να είναι αβέβαιη", όπως επισημαίνουν στελέχη του τραπεζικού κλάδου.
Άλλωστε, νωπές είναι ακόμα οι μνήμες από τις περιπέτειες της Εδρασης, της ΑΤΤΙΚΑΤ, της Μηχανικής κ.λπ., ενώ αξίζει να θυμίσουμε ότι ουκ ολίγες εισηγμένες, όχι μόνο οι παραπάνω αλλά και άλλες (π.χ. Βιοτέρ) έχουν αναφερθεί στο θέμα της μη εξόφλησης από πλευράς Δημοσίου αναδεικνύοντάς το ως έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους ο κλάδος βιώνει συνθήκες οικονομικής ασφυξίας.
Την ίδια ώρα, όπως έχουμε αναφέρει και άλλες φορές στην "Α", ακόμα και τα μεγάλα οδικά έργα, οι συμβάσεις παραχώρησης δηλαδή, είναι υπό μία έννοια στον "αέρα", σε "κόκκινη γραμμή".
H σημαντική μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου στους οδικούς άξονες, ακόμα και της τάξεως του 10% με 20%, εξέλιξη που σημαίνει ότι διακυβεύονται τα έσοδα και ο δείκτης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων, αλλά και η επιφυλακτικότητα που επικρατεί στις τράπεζες σχετικά με τη χρηματοδότηση των απαραίτητων κεφαλαίων που χρειάζονται οι εργολάβοι για να τρέξουν τα projects, αναμφίβολα προκαλούν προβληματισμούς, σε συνδυασμό πάντα με τα άλλα "αγκάθια", όπως αυτά έχουν αποτυπωθεί μέσα από ελλιπείς συμβάσεις, περιβαλλοντικά ζητήματα, απαλλοτριώσεις, καθυστερήσεις κ.λπ.
Προβληματισμοί που ενδέχεται να ανακύψουν και σε νέους ανάλογους διαγωνισμούς, ενώ πέραν των συμβάσεων παραχώρησης, είναι σαφές ότι το τοπίο όσον αφορά τα νέα έργα του Δημοσίου (οδικοί άξονες, ΜΕΤΡΟ κ.λπ.) είναι θολό και ο ορίζοντας διενέργειας διαγωνισμών μάλλον … μακροπρόθεσμος. Ενδεικτικό δε της κατάστασης είναι ότι, ενώ μέχρι προ ολίγων μηνών ο κ. Ρέππας μιλούσε για την προώθηση διαγωνισμών ύψους 1 με 1,1 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2010, αλλά και περί δημοσίων έργων με συνολικό προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ που θα προωθούνταν προς ανάθεση το 2011, τα ποσά αυτά ψαλιδίστηκαν ακολούθως σε 400 εκατ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2010, και σε επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ εντός του 2011. Και ουδείς μπορεί να μιλήσει με σιγουριά για το αν θα επιτευχθούν και οι νέοι, μειωμένοι στόχοι.
Πηγή:http://www.axiaplus.gr/
