Του Χρήστου Νικολαΐδη
Αλήθεια, πώς είναι να σκοτώνεις; Να αφαιρείς μία ζωή… έστω και εχθρού; Πώς νιώθεις όταν ένας συμμαχητής πέφτει νεκρός πλάι σου, λίγο μετά τα καλαμπούρια σας; Τι επικρατεί μέσα σου την ώρα της μάχης;…Σα δημοσιογραφικές ερωτήσεις δεν τις είχα ακούσει ποτέ πριν. Αποφάσισα να τις κάνω λοιπόν. Ήταν Απρίλιος του...
2002, είχα μείνει άνεργος. Κάπου μέσα στις πολλές ελεύθερες ώρες μου ξεφύλλιζα μία εφημερίδα των αγωνιστών του ΕΔΕΣ. Ήταν γεμάτη από νεκρολογίες, λογικό θα πει κανείς αφού οι άνθρωποι αυτοί έπιασαν (όσοι πρόλαβαν τα 80 και τα 90). «Θα φύγουν όλοι και δε θα έχω προλάβει ούτε να τους μιλήσω, ούτε να καταγράψω τα βιώματα τους», σκέφτηκα και ξεκίνησα για την Αθήνα. Με οπερατέρ τον αδελφό μου (που ευτυχώς δε μου χαλά ποτέ χατήρι), κάναμε οκτώ συνεντεύξεις παλιών ανταρτών του ΕΔΕΣ, οκτώ υπέροχων 80χρονων έφηβων. Ένα μέρος των συνεντεύξεων αυτών χρησιμοποίησα για το αφιέρωμα που έκανα στην επιχείρηση του Γοργοποτάμου, καθώς οι τρεις από τους αντάρτες είχαν λάβει μέρος στην περίφημη ανατίναξη της γέφυρας. Το αφιέρωμα προβλήθηκε το προηγούμενο Σάββατο από την TV-100 και σε επανάληψη θα προβληθεί αύριο Σάββατο στις 8.30 μ.μ.
Στις συνεντεύξεις αλλά και την εκπομπή έδωσα βαρύτητα, παράλληλα με την υπέροχη ιστορία της επιχείρησης, στο συναισθηματικό πλαίσιο και την ατμόσφαιρα μίας τόσο δύσκολης εποχής. Είχα απέναντί μου οκτώ υπέροχους ανθρώπους οι οποίοι στα νιάτα τους άφησαν τη βολή τους και βγήκαν στο βουνό. Αμέτρητες φορές έπιασα τον εαυτό μου να τους θαυμάζει. Αλλά και να τους ζηλεύει. Θεέ μου, είχαν ζήσει τη ζωή που αξίζει να ζήσει κάποιος. Έκαναν το πέρασμά τους από τον μάταιο τούτο κόσμο πραγματικά διακριτό. Τα χνάρια τους χαράχθηκαν στην μακραίωνη ελληνική ιστορία. Πόσο τυχεροί στάθηκαν…
Οι κουβέντες με τον Θέμη Μαρίνο, τον Δημήτρη Παπά, τον Γιάννη Παπαδάκη, τον Αντώνιο Φρατζέσκαρο, τον Στέργιο Βούλγαρη και τους άλλους ήταν πραγματικά απολαυστικές. Οι άνθρωποι αυτοί με εντυπωσίασαν. Αν και υπέργηροι είχαν μία ζωντάνια στο βλέμμα, που δύσκολα συναντάς πλέον σε άνθρωπο. Τους ρώτησα για τις μάχες. Και για αυτό που φουσκώνει ακόμη το μυαλό τους, την αγάπη για την Πατρίδα. Μπροστά σε αυτήν την αγάπη, είπαν όλοι τους, τίποτε δεν μετρά. Ούτε οι γονείς, ούτε η ζωή σου, ούτε η βολή σου.
Τους ρώτησα και για εκείνο το ξεχωριστό στοιχείο που τους «έστειλε» στο βουνό. Ο κυρ- Στέργιος από τα Τζουμέρκα μού είπε ότι ήταν μία σφαλιάρα από έναν «Καραμπινιέρο» που δεν την ανέχθηκε ο εγωισμός ενός 19χρονου. «Θα σε εκδικηθώ ρε πούστη» είπε και βγήκε στον ΕΔΕΣ! Για το έφεδρο συνταγματάρχη Θέμη, δεν υπήρξε σκέψη. «Αν είναι δυνατό η Πατρίδα να είναι σκλαβωμένη και εγώ να είμαι στο νησί μου» μού είπε. Τους ρώτησα για την ατμόσφαιρα της μάχης. Όλοι τους κοντοστάθηκαν. Δεν το περίμεναν. Με πολύ επιμονή (αποτυπώνεται και στην εκπομπή), τους ζήτησα να μιλήσουν για το τι ένιωθαν εκείνες τις κρίσιμες στιγμές. «Είναι ένα πανηγύρι» μου είπε ο (μακαρίτης πλέον) Δημήτρης Παππάς. «Φουσκώνουν τα στήθια σου, τεντώνουν τα χέρια σου, το μυαλό σου πετάει ψηλά και η καρδιά παίρνει φωτιά. Σας τρώω όλους, λες και ορμάς» μού είπε.
Και εκείνη την ώρα που σκοτώνεις κάποιον; «Είναι κρίμα αλλά χαίρεσαι, ένα τρομερό γλυκό μούδιασμα περνάει από τη ραχοκοκαλιά σου και σε τινάζει από χαρά», μου είπε. Τα ζωώδη ένστικτα κυριαρχούν. Καθοδηγούνται όμως από ό,τι πιο ανιδιοτελές υπάρχει, τον πατριωτισμό…
Τους ρώτησα για την αντάρτικη ζωή, τις πλάκες μεταξύ τους, τα βάσανα και τις κακοτοπιές τους. Άκουσα υπέροχες ιστορίες για φάρσες και μπουγελώματα, για ψείρες και την ακραία πείνα «όταν νομίζεις ότι δεν έχεις καν στομάχι», για το ατελείωτο περπάτημα σε κορφές και ραχούλες, για το κρύο που τρυπάει το κόκκαλο. Για διασυνδέσεις που με τίποτε δεν κολλάνε σήμερα: κούμαρα- τσιγάρο, γουρονοτόμαρο- παπούτσια, μπομπότα- γεύμα, πέτρες- εφόρμηση…
Πόσο τυχεροί ήταν όλοι τους. Αυτοί είδαν τον εχθρό κατάματα και δεν κώλωσαν, τον πολέμησαν. Εμείς τι κάνουμε; Ήταν τυχεροί γιατί ο εχθρός, το απόλυτο κακό ήταν έκδηλα απτό. Είχε τη μορφή ενός γερμανού στρατιώτη. Ενός ξένου. Σήμερα δεν βλέπω τέτοιους εχθρούς. Την Πατρίδα μου την επιβουλεύονται άνθρωποι με χαμόγελο, όχι με όπλα. Με κουστούμια και ακριβά μοκασίνια, όχι με αποκρουστικές χλαίνες και βάρβαρες αρβύλες. Με ομόλογα, όχι με βόμβες. Με επιτόκια και όχι με ομαδικές εκτελέσεις. Γιατί Θεέ μου γιατί δε μου δίνεις έναν εχθρό να πολεμήσω; Γιατί δε μου δείχνεις το σημερινό βουνό του αντάρτικου;
Η εκπομπή "Δήγμα Δωρεάν" της TV100 με θέμα την επιχείρηση ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου, που περιλαμβάνει κάποιες από τις παραπάνω αναφορές, θα μεταδοθεί αύριο Σάββατο στις 8.30 μ.μ. σε επανάληψη.
