"Οι εργασιακές σχέσεις στον αστερισμό της εξατομίκευσης"

του Θεόδωρου Κουτρούκη
Επ.Καθηγητή Παν/μίου Αιγαίου
Το νεόδμητο θεσμικό πλέγμα για τις εργασιακές σχέσεις αποτελεί ένα καθοριστικό βήμα που εντάσσεται στη μακροχρόνια τάση για κρίσιμες μεταβολές στον πυρήνα της σχέσης απασχόλησης. Ειδικότερα σε αυτό το πλαίσιο:

• Αναδιαρθρώνονται οι αμοιβές και οι συνθήκες εργασίας με αιχμή τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
• Προάγονται πολιτικές απασχόλησης που στοχεύουν στην αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας και συνοδεύονται από το διαφορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων σε ποικίλες κατηγορίες εργατοϋπαλλήλων.
• Προωθούνται μορφές διαπραγμάτευσης και διευθέτησης των εργασιακών διενέξεων, οι οποίες εστιάζουν στον εθελοντικό χαρακτήρα της ρύθμισης και την επικράτηση επιχειρησιακών συλλογικών συμφωνιών διοίκησης-εργαζομένων σε βάρος των κλαδικών ρυθμίσεων.
• Διακυβεύονται οι τακτικές και στρατηγικές των εργατικών συνδικάτων εν μέσω της εξασθένισης της διαπραγματευτικής τους δύναμης.
Η ύφεση στην οικονομία συνοδεύεται από δυσβάστακτες πιέσεις στον κόσμο της εργασίας. Οι προωθούμενες αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων και συνακόλουθες περικοπές προσωπικού δημιουργούν ανισορροπίες δυνάμεων μεταξύ μισθωτών και μάνατζμεντ.
Παράλληλα εκκολάπτονται αλλαγές που οδηγούν στην ευέλικτη απασχόληση και την εκ βάθρων αναδιάταξη των παραδοσιακών σχέσεων εργασίας. Η συλλογικότητα των σχέσεων κεφαλαίου-εργασίας υποχωρεί προς όφελος των ατομικών συμβολαίων, ενώ οι εθνικοί μηχανισμοί ρύθμισης της αγοράς εργασίας ασκούν ολοένα και πιο περιορισμένη επιρροή.
Η επόμενη ημέρα πιθανώς θα συνοδευτεί από ένα πολύ διαφορετικό σκηνικό στις εργασιακές σχέσεις. Η πορεία προς ένα περισσότερο αποκεντρωμένο και εξατομικευμένο (βλέπε αγγλοσαξονικού τύπου) μοντέλο εργασιακών σχέσεων άρχισε. Όπως η διεθνής εμπειρία έχει καταδείξει, ο νέος νόμος για τις εργασιακές σχέσεις είναι η πρώτη πλην ουδόλως η τελευταία φάση αυτής της πορείας.