Αιτωλοακαρνανία (Στερεά Ελλάδα)
Αστακός: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΠΑ
Τοποθετημένο σε απόσταση 1 χλμ από τον Αστακό.
Ανατολική Αττική (Στερεά Ελλάδα)
Παιανία ή Λιόπεσι: ΤΟ ΠΑΝΕΜΟΡΦΟ ΣΠΗΛΑΙΟ "ΚΟΥΤΟΥΚΙΣ"
Βρίσκεται 4 χλμ από την Παιανία, στην πλαγιά του Υμηττού. Ασφαλτοστρωμένος δρόμος οδηγεί στο σπήλαιο. Υπάρχει επίσης χώρος για στάθμευση.
Άνδρος ( Κυκλάδων )
Μεσαριά: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ "ΧΑΟΣ"
Βρίσκεται στο Αλαδινό.
Αντίπαρος ( Κυκλάδων )
Κάστρο: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ.
Φημισμένο σπήλαιο, το οποίο βρίσκεται στο λόφο του Αγίου Ιωάννη σε υψόμετρο 350. Απέχει 8 χλμ νοτίως από το Κάστρο. Διαθέτει εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες, οι οποίοι κοσμούν τις αίθουσές του, ενώ ένας από αυτούς ξεχωρίζει με τις διαστάσεις του. Έχει ύψος 8 μ. και ονομάζεται "Αγία Τράπεζα" γιατί εδώ τη νύχτα των Χριστουγέννων του 1673 ο ιερέας, που συνόδευε το Γάλλο πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, Ντε Νουαντέλ, τέλεσε λειτουργία. Επάνω στο σταλαγμίτη είναι χαραγμένη μια λατινική επιγραφή, η οποία αναφέρει "Εδώ, ο ίδιος ο Χριστός γιόρτασε καταμεσής της νύκτας του 1673. Σε διάφορα σημεία του σπηλαίου υπάρχουν και άλλες επιγραφές, πολλές από τις οποίες ελάχιστα διακρίνονται, όπως αυτή με τα ονόματα όσων σύμφωνα με την παράδοση είχαν συνωμοτήσει εναντίον του Μεγάλου Αλεξάνδρου και βρήκαν καταφύγιο στο σπήλαιο. Σε ένα σημείο είναι χαραγμένο και το όνομα του λυρικού ποιητή Αρχίλοχου που έζησε τον 7ο αι. π.Χ. Στην είσοδο του σπηλαίου, βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Σπηλιώτη, του 18ου αιώνα.
Αργολίδα (Πελοπόννησος)
Δίδυμα: ΤΑ ΔΥΟ ΣΠΗΛΑΙΑ (Δολίνες)
Τα συναντάμε λίγο πριν από την είσοδο του χωριού, περίπου 1 χλμ δυτικά. Το μεγαλύτερο από τα δύο σπήλαια, έχει διάμετρο 150 μέτρων και βάθος 80 μέτρων. Εντυπωσιάζουν αμφότερα με το μέγεθος και το σχήμα τους.
Κοιλάδα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ (Φράγχθι)
Το σπήλαιο περιέχει σημαντικά παλαιοντολογικά ευρήματα.
Αρκαδία (Πελοπόννησος)
Λεωνίδιο: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ "ΔΙΟΝΥΣΟΥ" (ΣΙΝΤΖΑΣ)
Διαθέτει σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Εκεί βρέθηκαν αγγεία και οστά διαφόρων περιόδων.
Παραλία Τυρού - Σαπουνακαίικων: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΩΝ
Τη συναντάμε στην παραλία Τηγάνι. Πρόσβαση υπάρχει με βάρκα.
Αστυπάλαια (Δωδεκανήσων)
Ανάληψη ή Μαλτεζάνα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΟΥΛΑΡΙΑΝΗΣ
Βαθύ: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΔΡΑΚΟΥ
Διαθέτει εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Θα πάτε με καΐκι.
Λιβάδι: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΕΓΡΟΥ
Η παράδοση συνδέει τη σπηλιά με τους πειρατές και τους θησαυρούς τους. Θα πάτε με καΐκι από τη Χώρα. Οργανώνονται εκδρομές για τη σπηλιά και τα γύρω νησάκια.
Αχαΐα (Πελοπόννησος)
Καλάβρυτα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΩΝ ΛΙΜΝΩΝ
Τηλέφωνο: 31588, 31633, 31001
Βρίσκεται σε απόσταση 1.500 μέτρων βόρεια από το χωριό Καστριά. Εχει δεκατρείς κλιμακωτές λίμνες σε τρεις ορόφους και είναι μοναδικό στον κόσμο. Στα ήσυχα νερά των λιμνών καθρεφτίζονται πανέμορφες και πολύχρωμες σταλακτιτικές δημιουργίες που έχουν αναπτυχθεί στους τοίχους και στις οροφές. Η ύπαρξη του σπηλαίου ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, αλλά μόλις το 1964 κάτοικοι των Καστριών ανέβηκαν με ξυλόσκαλες και ανακάλυψαν το δεύτερο όροφο. Η εξερεύνηση έγινε από τον ΕΟΣ (με επικεφαλής τον καθηγητή Ιωάννη Μελέντη και τη σπηλαιολόγο Άννα Πετροχείλου), ενώ το 1981 άρχισε η αξιοποίησή του από τον ΕΟΤ. Τα νερά του σπηλαίου προέρχονται από το οροπέδιο "Απανώκαμπος" (4 χλμ ψηλότερα από το σπήλαιο) και διοχετεύονται από καταβόθρες και από υπόγειους φυσικούς αγωγούς, που καταλήγουν στις πηγές του Αροάνιου ποταμού. Η συνολική επιφάνεια του σπηλαίου υπολογίζεται σε 20.000 τ.μ. Από αυτά έχουν εξερευνηθεί τα 1.980 μ., έχουν αξιοποιηθεί τουριστικά τα 350 μ., ενώ τα έργα συνεχίζονται. Στον κάτω όροφο (μη επισκέψιμος) βρέθηκαν απολιθωμένα οστά ανθρώπων και ζώων τεράστιας παλαιοντολογικής σημασίας καθώς και όστρακα Νεολιθικών και Πρωτελλαδικών Χρόνων. Το σπήλαιο για το κοινό είναι ανοιχτό όλο το χρόνο, ενώ στις εγκαταστάσεις υπάρχουν αίθουσα αναμονής επισκεπτών και τουριστικό περίπτερο.
Κλειτορία: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΩΝ ΛΙΜΝΩΝ
Βρίσκεται στην Καστριά, 9 χλμ βόρεια.
Κάτω Αχαϊα: Η ΣΠΗΛΙΑ (ΝΕΡΑΪΔΟΤΡΥΠΑ)
Είναι κοντά στο χωριό Πόρτες, 5 χλμ νότια από το Σαντομέρι.
Βόρεια Αττική (Στερεά Ελλάδα)
Πεντέλη: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΛΗΣΤΑΡΧΟΥ ΝΤΑΒΕΛΗ
Η σπηλιά απέχει χρονικά μόνο μια ώρα με τα πόδια από την Αγία Τριάδα.
Γρεβενά (Μακεδονία)
Δεσκάτη ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Τοποθετημένο στην τοποθεσία Αγία Παρασκευή.
Ζάκας: ΤΑ ΣΠΗΛΑΙΑ
Τα συναντάμε στο βουνό Όρλιακας.
Δονούσα ή Σταυρός (Κυκλάδων)
Χιβαδολίμνη: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΤΟΙΧΟΥ
Περιέχει σταλακτίτες. Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού, ανάμεσα στον Άσπρο Κάβο και τον Ξυλομπάτη.
Δράμα (Μακεδονία)
Προσοτσάνη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΜΑΡΑ
Βρίσκεται στην περιοχή των Κοκκινογείων. Ανακαλύφθηκε το Σεπτέμβριο του 1978 από ομάδα Ελλήνων και Γάλλων σπηλαιολόγων, οι οποίοι ξεκινώντας από ορισμένα φυσικά φαινόμενα, υποστήριζαν ότι τα νερά των πηγών του ποταμού Αγγίτη πρέπει να περνούν από σπήλαιο. Για να το αποδείξουν, επιχείρησαν κατάδυση με σκάφανδρα στις πηγές. Σε βάθος 7 μέτρων, βρήκαν δίοδο προς το σπήλαιο. Αποκαλύφθηκε τεράστια στοά μήκους τουλάχιστον 500 μ. Η οροφή της είναι γεμάτη σταλακτίτες, ορισμένοι έχουν διάμετρο 2 μ. και φτάνουν ώς την επιφάνεια του νερού. Τα χρώματά τους καταπληκτικά, τα οποία οφείλονται στην ύπαρξη μεταλλευμάτων όπως μαγγάνιο, σίδηρος, χαλκός κ.α.
Έβρος (Θράκη)
Μάκρη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Είναι δίπλα στη θάλασσα, που κατά την παράδοση ήταν η κατοικία του κύκλωπα Πολύφημου. Έχει δυο θαλάμους. Ο πρώτος είναι ευρύχωρος θάλαμος και βρίσκεται στο δεύτερο όροφο, με σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Τα κομμάτια αγγείων, που βρέθηκαν στο εσωτερικό του, δείχνουν ότι χρησιμοποιήθηκε στα αρχαία χρόνια.
Διδυμότειχο: ΟΙ ΔΥΟ ΣΠΗΛΙΕΣ
Βρίσκονται δίπλα στη Μητρόπολη. Εδώ φυλακίστηκε, σύμφωνα με την παράδοση, ο Κάρολος, ο ΙΒΥ της Σουηδίας, όταν αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους το 1713.
Εύβοια (Στερεά Ελλάδα)
Κάρυστος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ
Εκεί, έχουν εντοπιστεί λείψανα νεολιθικής κατοίκησης.
Αιδηψός - Λουτρά Αιδηψού: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΑ
Είναι κοντά στις πηγές των Αγίων Αναργύρων, όπου ο Σύλλας προσπαθούσε να θεραπεύσει την αρθριτικής μορφής "ποδάγρα" του.
Λιχάδα - Αγιος Γεώργιος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Είναι ανεξερεύνητο, στη θέση "Πασόγουρνι", στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας
Ευρυτανία (Στερεά Ελλάδα)
Προυσός: Η ΜΑΥΡΗ ΣΠΗΛΙΑ
Έχει δυο εισόδους, η μια μέσα στο χωριό και η άλλη σε μεγάλη απόσταση από αυτό. Η σπηλιά λέγεται και σπηλιά της Αποκλείστρας.
Ζάκυνθος (Ιόνια Νησιά)
Βολίμες: ΟΙ ΠΕΡΙΦΗΜΕΣ ΓΑΛΑΖΙΕΣ ΣΠΗΛΙΕΣ
Από τις πιο όμορφες σπηλιές της Ελλάδας, τοποθετημένες στη βορειοανατολική ακτή του ακρωτηρίου Σχινάρι. Αποτελούνται από διαδοχικούς θαλάμους, τη Μεγάλη και τη Μικρή Σπηλιά. Χρωματικό όργιο προκαλείται από την αντανάκλαση και τη διάχυση του φωτός στα νερά. Θα πάτε με αυτοκίνητο ως τον Άγιο Νικόλαο - ασφαλτοστρωμένος δρόμος - και μετά με βάρκα ή με καΐκι από τη Ζάκυνθο.
Ημαθία (Μακεδονία)
Κάτω Βέρμιο: ΤΑ ΣΠΗΛΑΙΑ
Τα συναντάμε στις τοποθεσίες "Σιάμπαλη" και "Πριόνια".
Νάουσα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ "ΣΑΡΑΝΤΑ ΟΥΤΑΔΕΣ"
Περιέχει σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Ροδοχώρι: ΤΟ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Τοποθετημένο κοντά στο χωριό, ανακαλύφθηκε το 1963.
Ηρακλειά (Κυκλάδων )
Μερσίνη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
Πρόκειται για ένα ωραίο σπήλαιο, με σταλακτιτικό στολισμό, αλλά δεν έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Οι κάτοικοι του νησιού στις 28 Αυγούστου, την παραμονή του Αγίου Ιωάννη, κάνουν μεγάλο εσπερινό εδώ.
Ηράκλειο (Κρήτη)
Αρκαλοχώρι: ΤΟ ΜΙΝΩΙΚΟ ΙΕΡΟ-ΣΠΗΛΑΙΟ
Σε αυτό βρέθηκε πλούσια κεραμική. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα αναθήματα - σε κάποια πολεμική θεότητα, όπως πιστεύεται - που περιλαμβάνουν ξίφη, μαχαίρια και σειρά από διπλούς πελέκεις, χρυσούς, ασημένιους και χάλκινους, μερικοί με εγχάρακτη διακόσμηση. Υπάρχουν και εδώ ενδείξεις για βίαιη καταστροφή του σπηλαίου στις αρχές της Υστερομινωικής Περιόδου.
Αρχάνες (Επάνω): ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ "ΧΩΣΤΟ ΝΕΡΟ"
Το συναντάμε στην ίδια περιοχή.
Ασίτες (Κάτω και Πάνω): ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΑΡΧΟΥ Ή ΧΩΝΟΣ Ή ΝΥΧΤΕΡΙΔΟΣΠΗΛΙΟ
Βρίσκεται στο Σάρχο, περίπου 4,5 χλμ βόρεια. Εχει μήκος περίπου 300 μέτρων, με νερό και σταλακτίτες.
Βιάννος (Ανω): ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΒΙΓΛΑΣ
Περιλαμβάνει σταλακτίτες και σταλαγμίτες ενώ υπήρξε καταφύγιο στην Τουρκοκρατία.
Ζαρός - Καμάρες: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΑΜΑΡΩΝ
Βρίσκεται στα βορειοανατολικά του χωριού, στη νότια πλαγιά της Ιδης (Ψηλορείτη) σε υψόμετρο 1.520. Απαιτείται περίπου 1 ώρα ανάβαση για να φτάσει κανείς. Ανακαλύφθηκε το 1890 από κάποιο χωρικό και με τις ανασκαφές Αγγλων αρχαιολόγων - το 1913 - ήρθαν στο φως σημαντικά μινωικά ευρήματα και κυρίως μεγάλες ποσότητες από τα πολύχρωμα αγγεία της Μεσομινωικής (Παλαιοανακτορικής) Εποχής, γνωστά ως καμαραϊκά. Θαυμάσια δείγματα των αγγείων αυτών, που βρέθηκαν επίσης στα μεγάλα παλάτια της Κνωσού και της Φαιστού, θα δείτε στο Μουσείο Ηρακλείου. Το σπήλαιο, που χρησιμοποιήθηκε σαν κατοικία από τους νεολιθικούς ανθρώπους, ήταν κατά πάσα πιθανότητα αφιερωμένο στη λατρεία της μεγάλης μινωικής θεότητας. Για να επισκεφθείτε το σπήλαιο θα κάνετε πορεία-ανάβαση.
Καρτερός - Αμνισός: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΕΙΛΕΙΘΥΙΑΣ
Σε απόσταση 1 χλμ στα νότια της Αμνισού, βρίσκουμε το σπήλαιο της Ειλειθυίας, το οποίο αναφέρεται και στον Ομηρο. Από τους κυριότερους τόπους λατρείας της Ειλειθυίας, θεάς των τοκετών. Ανακαλύφθηκε στο τέλος του περασμένου αιώνα και στους ντόπιους ήταν γνωστό ως Νεραϊδόσπηλιος. Είναι μακρόστενο καθώς έχει μήκος 60 μέτρων και πλάτος 9-12 μέτρων και όπως απέδειξαν οι ανασκαφές - από τους αρχαιολόγους Χατζηδάκη και Μαρινάτο - υπήρξε τόπος λατρείας από τη Νεολιθική Εποχή ώς τον 5ο αι. π.Χ. Αξίζει να τονίσουμε ότι στα κεραμικά ευρήματα αντιπροσωπεύονται όλες οι εποχές. Στο κέντρο περίπου του σπηλαίου υπάρχει ορθογώνιος βωμός ή σηκός, γύρω από δυο κυλινδρικούς σταλαγμίτες, που μοιάζουν με ανθρώπινες μορφές.
Μάταλα: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ
Χρησιμοποιήθηκαν ίσως σαν κατοικίες των προϊστορικών ανθρώπων. Σε αρκετές από αυτές βρέθηκαν λαξευτοί στο βράχο τάφοι Ελληνορωμαϊκών και Πρωτοχριστιανικών Χρόνων.
Θάσος (Μακεδονία)
Παναγιά: Η ΣΠΗΛΙΑ ΔΡΑΚΟΤΡΥΠΑ
Το όνομά της, το πήρε από ένα σταλακτίτη, που μοιάζει με δράκο.
Ιθάκη (Ιόνια Νησιά)
Ιωάννινα (Ήπειρος)
Ιωάννινα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ
Το συναντάμε περίπου 4 χλμ έξω από την πόλη, στο δρόμο για το Μέτσοβο. Εδώ βρέθηκαν δόντια από αρκούδες των σπηλαίων. Το σπήλαιο έχει σταλακτίτες και σταλαγμίτες και ήταν αφιερωμένο στον Πλούτωνα και την Περσεφόνη.
Πραμαντά: ΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Σπήλαιο το οποίο φημίζεται για τους σπάνιας ομορφιάς σταλαγμίτες και σταλακτίτες του.
Κάλυμνος (Δωδεκανήσων)
Κάλυμνος ή Πόθια: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑ
Βρίσκεται νοτιοδυτικά. Έχει αρχαιολογικό και σπηλαιολογικό ενδιαφέρον. Ο διάδρομος του έχει μήκος 103 μέτρα και στολίζεται με πελώριους σταλακτίτες. Εξερευνήθηκε το 1961 από τον ωκεανογράφο Αναστάσιο Χριστομάνο. Βρέθηκαν ίχνη λατρείας του Ολυμπίου Διός. Θα πάτε με καΐκι από την Πόθια ή τις Μυρτιές.
Βαθύς: ΤΑ ΣΠΗΛΑΙΑ
Πρόκειται για σπήλαια πρωτόγονης κατοίκησης, στις πλαγιές των λόφων Κλαστάνι και Τσιγγούρα. Διακρίνονται ίχνη καπνού στην οροφή. Τα σπήλαια είναι πυκνότερα προς το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη. Έχουν αρκετά δύσκολη πρόσβαση.
Βαθύς: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΔΑΣΚΑΛΕΙΟ
Εκεί εντοπίστηκαν προϊστορικά ευρήματα, όπως νεολιθικά εργαλεία, σφόνδυλοι και κεραμική Μεσομινωικής και Υστερομινωικής Εποχής (2000-1400 π.Χ.). Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε από τους κατοίκους για την άμυνα του νησιού, καθώς βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού. Έχει σχετικά δύσκολη πρόσβαση.
Μασούρι: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
Εμπορειός: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ
Από κάτω, μπορείτε να τις θαυμάσετε.
Καρδίτσα (Θεσσαλία)
Κανάλια: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΣΑΝΑΚΑ
Είναι ανεξερεύνητη, κάτω από την πλατεία του χωριού.
Μαυρομμάτι: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, γεννήθηκε το 1782, ο αγωνιστής του 1821, Γεώργιος Καραϊσκάκης. Βρίσκεται περίπου 2,5 χλμ νότια από το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, όπου υπηρετούσε η μητέρα του ήρωα. Μπορείτε να πάτε με τα πόδια.
Κάρπαθος (Δωδεκανήσων)
Κάρπαθος ή Πηγάδια: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ
Βρίσκεται στη θέση "Μύλοι". Πρόκειται για ένα μνημειώδης λαξευτό τάφο ή ιερό. Ο τύπος ήταν πολύ συνηθισμένος στο ανατολικό Αιγαίο. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπροστά υπήρχε ξύλινο στέγαστρο. Ισως ήταν ιερό της Αφροδίτης, θεάς δημοφιλούς στις λαϊκές τάξεις. Στα Πηγάδια, εξάλλου, έχουν βρεθεί αγαλματίδια της θεάς. Το πιθανότερο είναι το υπαίθριο ιερό της θεάς να ήταν το Σπήλαιο της Παρθένου, το οποίο το συναντάμε 2 χλμ μακρύτερα, στην περιοχή του Βαθυπόταμου. Η σπηλιά έχει διαβρωθεί από τη συνεχή χρήση από βοσκούς.
Κάσος (Δωδεκανήσων)
Αγία Μαρίνα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΕΛΛΗΝΟΚΑΜΑΡΑ
Χρησίμευε σαν καταφύγιο των ντόπιων την περίοδο των πειρατικών επιδρομών. Η είσοδός του έχει 30 μ. πλάτος και 10 μ. ύψος. Επίσης, έχει κλειστεί από την αρχαιότητα με ισοδομικό τοίχο, που καταλήγει σε δυο ανοίγματα για την είσοδο. Βρέθηκε κεραμική διαφόρων εποχών, συμπεριλαμβανομένης και της Μυκηναϊκής. Φαίνεται ότι ήταν τόπος λατρείας από τα Μυκηναϊκά Χρόνια ώς την Ελληνιστική Εποχή. Βρίσκεται στα δυτικά της Αγίας Μαρίνας. Μπροστά του, απλώνεται μια μικρή κοιλάδα, το Παραδείσι, με ελιές και χωράφια που φτάνουν ώς τη θάλασσα. Απέναντι είναι το νησάκι Αρμάθια, με αλυσίδα από μικρότερα νησάκια δεξιά και αριστερά.
Αγία Μαρίνα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΕΛΑΪ
Περιέχει εντυπωσιακούς σταλακτίτες. Βρίσκεται σε απόσταση 2 χλμ, δυτικά από το χωριό. Εχει βάθος 30 μ. και πλάτος 8 μ.
Καστοριά (Μακεδονία)
Δισπήλι: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Βρίσκεται περίπου 500 μέτρα από το χωριό.
Κέρκυρα (Ιόνια Νησιά)
Άγιος Ματθαίος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ("Τρύπα του Πελάου")
Πρόκειται για σπήλαιο Παλαιολιθικής Εποχής, το οποίο βρίσκεται στο βουνό Μαθιός, 500 μέτρα από το μοναστήρι. Ο μύθος θέλει το σπήλαιο να βγαίνει στη θάλασσα.
Κεφαλονιά (Ιόνια Νησιά)
Φισκάρδο: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ
Τις συναντάμε στο ύψωμα Σπηλιόβουνο. Εχουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον ενώ πολύ κοντά υπάρχουν λείψανα από κυκλώπεια τείχη.
Ληξούρι: Η ΔΡΑΚΟΣΠΗΛΙΑ
Βρίσκεται νοτίως του Ληξουρίου.
Αργοστόλι: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ
Απέχει περίπου 3 χλμ. Είναι ο τόπος, όπου ασκήτεψε επί έξι χρόνια ο πολιούχος του νησιού, πριν εγκατασταθεί στην "Κοιλάδα των Ομαλών".
Σάμη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΖΕΡΒΑΤΗ
Το συναντάμε στον Καραβόμυλο. Εχει βάθος 18 μέτρα και μήκος 75 μέτρα. Επίσης, έχει δυο μικρές λίμνες με σπάνια για την Ελλάδα υδρόβια φυτά στις όχθες. Παραμένει αναξιοποίητο και μη επισκέψιμο.
Σάμη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΜΕΛΙΣΣΑΝΗ
Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον Καραβόμυλο. Είναι λιμναίο αξιοποιημένο σπήλαιο με 3,5 χλμ μήκος, 40 μέτρα πλάτος και 36 μέτρα ύψος. Ενα μέρος της οροφής έχει καταρρεύσει και το θέαμα από την ανταύγεια του ήλιου, ιδίως τις μεσημεριανές ώρες, είναι φαντασμαγορικό.
Σάμη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΔΡΟΓΚΑΡΑΤΗΣ
Απέχει 5 χλμ από τη Σάμη. Εκεί, η μεγαλοπρέπεια της φύσης έχει δημιουργήσει ένα μοναδικό έργο γλυπτικής. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από το πρώτο λεπτό που εισχωρεί σ' αυτό το μεγάλο εργαστήρι της γης, όπου σταλαγμίτες και σταλακτίτες δημιουργούνται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η αντανάκλαση του φωτός πάνω στους σταλακτίτες δημιουργεί παραμυθένια ατμόσφαιρα. Το σπήλαιο αποτελείται από έναν κατηφορικό διάδρομο μήκους 44 μέτρων, που καταλήγει σε αίθουσα διαστάσεων 30x40 μέτρων Η αίθουσα, στολισμένη με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, έχει θαυμάσια ακουστική και είναι διαμορφωμένη για συναυλίες με ειδική εξέδρα που υπάρχει στο βάθος του σπηλαίου. Ο θόλος του είναι άθικτος και έχει σχηματίσει μια μοναδική, μαγευτική σύνθεση. Το σπήλαιο της Δρογκαράτης είναι σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο και προσελκύει το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών.
Σάμη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΓΓΑΛΑΚΙ
Βρίσκεται στα Πουλάτα. Γύρω του, υπάρχουν άλλα 14 σπήλαια. Εχει λεβητοειδές άνοιγμα βάθους 50 μέτρων, λίμνη 3 στρεμμάτων περίπου, και υπόγειο καρστικό κλάδο 8 στρεμμάτων περίπου. Παραμένει αναξιοποίητο και μη επισκέψιμο.
Σκάλα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΑΚΚΟΣ
Παρουσιάζει αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Βρίσκεται στην ομώνυμη τοποθεσία, ανάμεσα στη Σκάλα και ναό του Απόλλωνα. Εχει δυο κοιλότητες, που επικοινωνούν με μικρή σήραγγα. Τα ευρήματα πιστοποιούν ότι έχει χρησιμοποιηθεί από τον προϊστορικό άνθρωπο.
Κιλκίς (Μακεδονία)
Κιλκίς: ΤΟ ΔΙΩΡΟΦΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΤΟ ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΑΪ-ΓΙΩΡΓΗ
Ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν ξυλοκόπο. Έχει έκταση μεγαλύτερη από 1.000 τετραγωνικά μέτρα και εντυπωσιακό διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Κίμωλος (Κυκλάδων )
Χώρα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Το συναντάμε στην περιοχή της Βρωμολίμνης, στη βόρεια ακτή του νησιού. Στα μισά της διαδρομής, θα συναντήσετε το εκκλησάκι του Αγίου Μηνά. Το σπήλαιο της Βρωμολίμνης είναι το μεγαλύτερο από μια σειρά λαξεμένων σπηλαίων στο βράχο και αποτελείται από το εξωτερικό σπήλαιο και ένα δεύτερο, εσωτερικό, στο οποίο όμως δύσκολα μπορείτε να μπείτε επειδή είναι συνήθως κατακλυσμένο από νερό. Το σπήλαιο είναι γι' αυτό το λόγο ανεξερεύνητο.
Κοζάνη (Μακεδονία)
Ακρινή: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ
Είναι σε ύψος 1.000 μέτρων, με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, κοντά στο χωριό.
Κουφονήσια (Κυκλάδων)
Πάνω Κουφονήσι: ΟΙ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΣΠΗΛΙΕΣ
Είναι στο βόρειο κάβο του νησιού.
Κύθηρα (Ιόνια Νησιά)
Μυλοπόταμος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ
Εχει σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Κύθνος ( Κυκλάδων )
Δρυοπίδα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΑΤΑΦΥΚΙ
Βρίσκεται κοντά στο χωριό, στη θέση "Φιρές". Είναι αναξιοποίητο και από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, πλούσιο σε σταλακτίτες. Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε από τους κατοίκους σαν καταφύγιο κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και σαν τόπος εορταστικής συγκέντρωσης το βράδυ της Ανάστασης.
Κως (Δωδεκανήσων)
Κέφαλος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΣΠΡΗ ΠΕΤΡΑ
Μετά "Τα Παλάτια", στο δρόμο προς το Ζινί, συναντάμε την "Άσπρη Πέτρα". Η εξερεύνησή του σπηλαίου, αποκάλυψε ευρήματα Νεολιθικής Εποχής και νεότερα.
Λακωνία (Πελοπόννησος)
Νεάπολη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Διαθέτει πλούσιο σταλακτιτικό διάκοσμο. Βρίσκεται 17 χλμ βορειοανατολικά.
Πύργος Διρού: ΤΑ ΠΕΡΙΦΗΜΑ ΣΠΗΛΑΙΑ ΑΛΕΠΟΤΡΥΠΑ και ΒΛΥΧΑΔΑ
Τα συναντάμε 5 χλμ βορειοδυτικά. Τα εξερεύνησαν οι σπηλαιολόγοι Ιωάννης και Άννα Πετροχείλου. Το σπήλαιο Αλεπότρυπα ανακαλύφθηκε το 1958. Οι αρχαιολογικές έρευνες άρχισαν το 1970 υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Γεωργίου Παπαθανασόπουλου. Η σπηλιά, κατά τη διάρκεια της Νεότερης Νεολιθικής Περιόδου (4000 3000 π.Χ.), χρησιμοποιήθηκε σαν καταφύγιο, κατοικία, εργαστήριο, αποθήκη αγαθών, νεκροταφείο και τόπος λατρείας. Ο πλούτος και η ποιότητα των ευρημάτων αποδεικνύουν ότι στην Αλεπότρυπα αναπτύχθηκε μια πολυάνθρωπη κοινωνία που εξελίχθηκε σε σημαντικό κέντρο, με έντονο εμποροναυτικό και γεωργοκτηνοτροφικό χαρακτήρα. Το παράδοξο, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Γ. Παπαθανασόπουλο, είναι ότι βρέθηκαν στην επιφάνεια σκελετοί που δεν είχαν ενταφιαστεί, γεγονός που τον οδήγησε στο συμπέρασμα ότι οι νεολιθικοί άνθρωποι είχαν πεθάνει από ξαφνικό σεισμό, ο οποίος προκάλεσε μεγάλης έκτασης καταπτώσεις βράχων από την οροφή και έφραξε και την είσοδο της σπηλιάς. Οι διάδρομοι της Αλεπότρυπας, στολισμένοι με σταλαγμίτες και σταλακτίτες, έχουν μήκος 500 μ. Η έκτασή της είναι 6.500 τ.μ. Η κεντρική σπηλιά καταλήγει σε μια πανέμορφη λίμνη βάθους 6 μ. Η επίσκεψη στο σπήλαιο δεν έχει ακόμα επιτραπεί στο κοινό.
Το σπήλαιο Βλυχάδα έχει έκταση 16.700 τ.μ. και από το 1949 έχουν εξερευνηθεί περίπου 2.800 υδάτινοι διάδρομοι. Ο επισκέπτης θα ακολουθήσει μια υπέροχη λιμνιαία διαδρομή μήκους 2,5 χιλιομέτρων (περίπου 40') μέσα από δαιδαλώδεις μυστηριακούς χώρους, στολισμένους με πανύψηλους σταλαγμίτες και σταλακτίτες, που το καθρέφτισμά τους στο νερό πολλαπλασιάζει την εντυπωσιακή ομορφιά τους. Η ξενάγηση στο σπήλαιο Βλυχάδα γίνεται με βάρκα και με τα πόδια ένα τμήμα του είναι στη στεριά.
Πληροφορίες στο τηλέφωνο: 52222, 52223
Λάρισα (Θεσσαλία)
Ελασσόνα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Βρίσκεται στο Κεφαλόβρυσο. Πανέμορφο και ανεξερεύνητο με σταλαγμίτες και σταλακτίτες σε ποικιλία χρωμάτων και σχημάτων το σπήλαιο σας καλεί να το εξερευνήσετε. Ήταν γνωστό στους ντόπιους σαν "Άπατη τρύπα" ή "Τρύπα του Μπουρσί". Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στο τηλέφωνο 95267.
Λασίθι (Κρήτη)
Μίλατος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Η τοποθεσία του είναι σε απότομη χαράδρα, βορειοανατολικά από τη Μίλατο. Εχει συνδεθεί με τα ιστορικά γεγονότα του 1823. Εδώ είχαν καταφύγει - για να σωθούν από τη λαίλαπα του Χασάν πασά - 3.700 γυναικόπαιδα, που ύστερα από πολυήμερη πολιορκία και αναγκαστική τελικά παράδοση, εξολοθρεύτηκαν από τους Τούρκους. Το σπήλαιο είναι γεμάτο σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Στο νότιο τμήμα του υπάρχει εκκλησάκι που λειτουργείται κάθε χρόνο του Θωμά, σε ανάμνηση της θυσίας των σφαγιασθέντων Κρητικών.
Οροπέδιο Λασιθίου (Τζερμιάδο): ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ "ΤΡΑΠΕΖΑΣ" Ή "ΚΡΟΝΕΙΟΝ"
Πρόκειται για σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες αλλά και λείψανα Νεολιθικής Εποχής.
Λέσβος (νησιά βορείου Αιγαίου)
Μυτιλήνη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
Απέχει 10 λεπτά με λεωφορείο από το δημόσιο δρόμο, προς τους Ταξιάρχες. Είναι αναξιοποίητο. Διαθέτει σταλακτίτες.
Πλωμάρι: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ
Βρίσκονται στις θέσεις "Κόκκαλα", "Άγιος Ισίδωρος" και "Μαύρη Πέτρα". Η πρόσβαση σε αυτές είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Λευκάδα (Ιόνια Νησιά)
Σύβοτα: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΔΑΙΜΟΝΑ
Τη συναντάμε κοντά στο Σπαρτοχώρι.
Σύβοτα: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ "ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗ"
Υπήρξε καταφύγιο του υποβρυχίου "Παπανικολής", όπως θέλει η παράδοση. Εχει πολλές σπηλιές.
Λήμνος (νησιά βορείου Αιγαίου)
Κοντοπούλι: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΤΗ
Τη συναντάμε στο τέλος του γκρεμού, κάτω από τα ερείπια. Εκεί, υπάρχει μονοπάτι που οδηγεί σε αυτήν. Η παράδοση θέλει τη σπηλιά, όπου έμεινε ο ομηρικός ήρωας, να συνδέεται με το άδυτο του ιερού των Καβείρων.
Μαγνησία (Θεσσαλία)
Αγιος Λαυρέντιος: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΙΚΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ
Τη συναντάμε στην κορυφή του βουνού, από όπου η θέα είναι απεριόριστη, στον Παγασητικό και το Αιγαίο πέλαγος.
Πλατανιά - Κατηγιώργης: ΤΑ ΛΟΥΜΠΑΡΔΑ
Πρόκειται για ψηλούς βράχους, αναδυόμενους από τη θάλασσα, μπροστά στην παραλία Μορτιά. Εδώ μπορείτε να δείτε μικρή σπηλιά με σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Θα πάτε κολυμπώντας.
Χορευτό: ΟΙ ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΣΠΗΛΙΕΣ
Είναι θαλασσινές, στην αλίμενη περιοχή της Παλαιάς Μιντζέλας, η οποία είναι ακατοίκητης σήμερα. Οι κάτοικοι ίδρυσαν την Αμαλιάπολη, η οποία βρίσκεται περίπου 1 ώρα βορειοδυτικά με καΐκι. Κάπου εδώ, σύμφωνα με τη μυθολογία, ερωτεύθηκε η Θέτις, η ωραιότερη από τις πενήντα Νηρηίδες, τον Πηλέα.
Βυζίτσα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ ΧΕΙΡΩΝΑ
Χρειάζεται περίπου ένα χλμ πορεία για να φτάσει κανείς στο σπήλαιο. Η διαδρομή είναι καταπράσινη ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει καλντερίμι παραδοσιακό.
Μεγίστη ή Καστελόριζο (Δωδεκανήσων)
Μεγίστη (Καστελόριζο): ΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ ΣΠΗΛΑΙΟ Ή ΦΩΚΙΑΛΗ
Είναι ίσως το ωραιότερο στη Μεσόγειο. Η ατμόσφαιρα ονειρική, τα χρώματα σ' όλο το φάσμα του γαλάζιου και του μπλε, ανάμεσα σε θαυμάσιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Η βάρκα μπαίνει μέσα στο σπήλαιο με σκυφτούς τους επιβάτες. Καλύτερη ώρα είναι το πρωί, που χτυπάει ο ήλιος. Το νησί ανατολικά έχει πολλές σπηλιές μικρότερες. Σημαντικότερη από αυτές, είναι το Σπήλαιο Κολόνες.
Μεσσηνία (Πελοπόννησος)
Αγιος Νικόλαος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ
Βρίσκεται 3,5 χλμ νοτιοανατολικά. Περιλαμβάνει εντυπωσιακούς σταλακτίτες.
Μήλος (Κυκλάδων)
Απολλώνια ή Πολλώνια: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΦΡΑΓΚΑ
Περίπου 2 χλμ δυτικά, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο, βρίσκεται η σπηλιά του Παπαφράγκα. Πρόκειται για τρία συνεχόμενα σπήλαια. Η επίσκεψή τους γίνεται με βάρκα και παρουσιάζουν μοναδική σε πρωτοτυπία και ομορφιά εικόνα. Χρησιμοποιήθηκαν σαν καταφύγια και ορμητήρια των πειρατών. Η μαγευτική εικόνα ενισχύεται από τους φαντασμαγορικούς όγκους των Γλαρονησιών, που υψώνονται ακριβώς απέναντι από τα σπήλαια.
Νάξος (Κυκλάδων)
Φιλότι: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΖΑ
Τοποθετημένο στα Νοτιοανατολικά σε ύψος 600 μέτρων, είναι αφιερωμένο στο Δία Μηλώσιο, με σπάνια σταλαγμιτικά συμπλέγματα. Σε ένα θάλαμο αριστερά από την είσοδο θα δείτε το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής. Στο σπήλαιο βρέθηκαν σημαντικά προϊστορικά αντικείμενα όπως εργαλεία από οψιδιανό κ.α.
Παξοί (Ιόνια Νησιά)
Λάκκα: Η ΘΑΛΑΣΣΙΝΗ ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ
Από εκεί, καθώς λένε, βγαίνει κανείς στην εκκλησία και στο σπίτι του Γραμματικού, διατηρητέο αρχοντικό.
Πάτμος (Δωδεκανήσων)
Χώρα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ
Τηλέφωνο: 31234. Το συναντάμε στα μισά του δρόμου από τη Χώρα για τη Σκάλα. Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ έγραψε την "Αποκάλυψη", ο Άγιος Ιωάννης Θεολόγος, όταν έφτασε το 95 στην Πάτμο εξόριστος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Δομιτιανού. Μπροστά στο άνοιγμα του σπηλαίου, κατεβαίνοντας μερικά σκαλιά, υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Άννας. Ανακαινίστηκε το 17ο αι. Περιβάλλεται από μοναστηριακό συγκρότημα - τη Μονή της Αποκάλυψης - με αυλές γεμάτες λουλούδια, κελιά και παρεκκλήσια. Μπροστά στην είσοδο, υπάρχουν, λαξευμένα στην πέτρα, σκαλοπάτια.
Πρέβεζα (Ήπειρος)
Πάργα: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ
Βρίσκονται στον κόλπο του Λύχνου. Στην πιο μεγάλη από αυτές, τη σπηλιά της Αφροδίτης, μπαίνετε με σκάφος.
Ρέθυμνο (Κρήτη)
Ρέθυμνο: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Το συναντάμε στο Γεράνι, 6 χλμ δυτικά από το Ρέθυμνο. Ανακαλύφθηκε με τη διάνοιξη της εθνικής οδού το 1969. Παρουσιάζει σπηλαιολογικό αλλά και παλαιοντολογικό ενδιαφέρον. Εκεί, βρέθηκαν λίθινα και κοκάλινα εργαλεία, οστά από ελέφαντες, ελάφια και άλλα ζώα.
Ζωνιανά: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΦΕΝΤΟΝΙ
Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα σπήλαια της Κρήτης. Είναι πολύ κοντά στο χωριό, σε επιβλητική τοποθεσία, με σύγχρονο τουριστικό περίπτερο. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 61209.
Πέραμα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΜΕΛΙΔΟΝΙΟΥ (Γερόσπηλιος ή Γεροντόσπηλιος)
Η γεωγραφική του θέση προδιορίζεται στα 4 χλμ βορειοδυτικά του Ρεθύμνου. Εκτός από το καθαρά σπηλαιολογικό ενδιαφέρον λόγω των σταλαγμιτών, σταλακτιτών και κολόνων, το σπήλαιο αναφέρεται ως αρχαιότατος τόπος λατρείας του μυθικού χάλκινου γίγαντα Τάλω - έργο του Ηφαίστου - ενός είδους τοποτηρητή των νόμων των Μινωικών Χρόνων. Στη Ρωμαϊκή Περίοδο ήταν αφιερωμένο στη λατρεία του Ερμή. Στα νεότερα χρόνια το όνομά του συνδέθηκε με μια από τις αιματηρές σελίδες της ιστορίας της Κρήτης. Το 1824 βρήκαν στο Γεροντόσπηλιο τραγικό θάνατο μερικές εκατοντάδες Κρητικοί από τα γύρω χωριά, που - από το 1822 - είχαν καταφύγει στη σπηλιά για να αποφύγουν τη στρατιά του Χασάν πασά. Ο διάδοχός του, Χουσεΐν πασάς, ανακάλυψε το κρησφύγετο των ανυπεράσπιστων κατοίκων και προσπάθησε - επί ματαίω βέβαια - να τους πείσει με δελεαστικές προτάσεις να παραδοθούν ειρηνικά. Μετά την άρνησή τους διέταξε και έφραξαν το στόμιο της σπηλιάς βάζοντας συγχρόνως φωτιά. 340 γυναικόπαιδα και 30 ένοπλοι βρήκαν τραγικό θάνατο από ασφυξία.
Ροδόπη (Θράκη)
Μαρώνεια: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΠΑ
Είναι στην περιοχή, ανάμεσα στα χωριά Μαρώνεια και Προσκυνητές, όπου βρέθηκε κεραμική, που χρονολογείται από τα Νεολιθικά ως τα Βυζαντινά Χρόνια. Η σπηλιά αυτή, όπως και άλλες της περιοχής, χρησίμευσε σαν κατοικία προϊστορικών ανθρώπων.
Ρόδος (Δωδεκανήσων)
Ρόδος: ΟΙ ΠΕΡΙΕΡΓΕΣ ΣΠΗΛΙΕΣ
Θεωρούνται ιερό των νυμφών.
Καλιθιές ή Φαληράκι: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΟΝΙΑΣ
Είναι σε δυσπρόσιτη περιοχή, μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας, καθώς η έρευνα έδειξε ότι έζησαν οι παλαιότεροι κάτοικοι του νησιού. Κάτι αντίστοιχο, συνέβη και στη σπηλιά Κουμέλου του Αρχάγγελου.
Σάλακος: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΑΡΟΥΝΑΣ
Πρόκειται για σπηλιά αξιοποιημένη, στην άκρη του χωριού. Η Πηγή Νύμφη, είναι δίπλα. Από εκεί, υδρεύεται και εμφιαλώνει νερό η Ρόδος.
Αρχάγγελος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΟΥΜΕΛΟΥ
Βρίσκεται στην κορυφή του ομώνυμου λόφου. Έχει αρχαιολογικό και σπηλαιολογικό ενδιαφέρον. Στις πρόσφατες ανασκαφές βρέθηκαν αγγεία και άλλα αντικείμενα Νεολιθικής και Μυκηναϊκής Εποχής, που μαρτυρούν την αρχαιότατη κατοίκηση της περιοχής.
Σαλαμίνα (Στερεά Ελλάδα)
Μούλκι ή Αιάντειο: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ
Βρίσκεται στα Περιστέρια. Από το 1994, εξερευνήθηκε το σπήλαιο από τον καθηγητή αρχαιολόγο Γιάννο Λώλο. Έχει συνολικά δέκα χώρους. Η χρήση του σπηλαίου χρονολογείται σε οχτώ διαφορετικές εποχές, από τη νεολιθική ως τη σύγχρονη. Βρέθηκαν λίθινα εργαλεία, μυκηναϊκό ξίφος, αγγεία Κλασικής, Ελληνιστικής, Ρωμαϊκής Εποχής και Φραγκοκρατίας, νομίσματα, κοσμήματα κ.α. Η παραθαλάσσια θέση του σπηλαίου και η μορφολογία του, καθώς και η τελευταία ανακάλυψη του σκύφους - ενός είδους ποτηριού - με το όνομα του αρχαίου τραγικού Ευριπίδη, βεβαιώνουν ότι είναι το σπήλαιο όπου αποσυρόταν για να γράψει τις τραγωδίες του.
Σάμος (νησιά βορείου Αιγαίου)
Μαραθόκαμπος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ.
Ο αγροτικός δρόμος προς το βουνό Κέρκη, περνάει κοντά στη σπηλιά. Εκεί, κρύφτηκε ο μεγάλος μαθηματικός πριν φύγει για την Κάτω Ιταλία, ως πολιτικός πρόσφυγας, αντίθετος του Πολυκράτη.
Μαραθόκαμπος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΑΡΑΝΤΑΣΚΑΛΙΩΤΙΣΣΑΣ
Βρίσκεται σε απότομο βράχο του Κέρκη, κοντά στο σπήλαιο του Πυθαγόρα, με ωραίες τοιχογραφίες.
Πύργος: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΤΡΥΠΙΟΒΡΑΧΟΥ
Έχει σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Σέριφος ( Κυκλάδων )
Κουταλάς: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΟΥΤΑΛΑΣ 'Η ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΠΑ
Στα δυτικά του Κουταλά, το σπήλαιο το οποίο είχε καταπλακωθεί και ανακαλύφθηκε τυχαία, όταν η είσοδός του συνδέθηκε με τις στοές από τις οποίες γινόταν η εξόρυξη μεταλλευμάτων, μαγεύτει τους επισκέπτες του. Έχει σταλακτίτες και σταλαγμίτες με παράξενα σχήματα, ενώ, όπως προέκυψε από τα ευρήματα, το σπήλαιο ήταν τόπος λατρείας κατά την αρχαιότητα.
Σέρρες (Μακεδονία)
Σέρρες: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Το συναντάμε στην περιοχή Εφτά Μύλοι.
Αλιστράτη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Είναι στην περιοχή του Πετρωτού. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα και ωραιότερα στην Ελλάδα. Το σπήλαιο λειτουργεί καθημερινά. Κατά τη θερινή περίοδο λειτουργεί από τις 09.00 έως τις 21.00.
Κατά τη χειμερινή περίοδο λειτουργεί από τις 09.00 έως τις 18.00.
Σίκινος (Κυκλάδων)
Χώρα ή Κάστρο: Η ΜΑΥΡΗ ΣΠΗΛΙΑ
Στα βόρεια του νησιού, είναι το μεγαλύτερο από τα σπήλαια που υπάρχουν στο νησί.
Σκόπελος (Σποράδες)
Σκόπελος: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΤΡΥΠΗΤΗΣ
Το συναντάμε κοντά στο Γλυστέρι, με λάντσα από τη Σκόπελο.
Σκύρος (Σποράδες)
Λιναριά: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ
Είναι 5-6 και απέχουν περίπου 18 ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά από το λιμάνι. Περίπου 2 ώρες χρονικά απαιτούνται για να φτάσει κανείς. Η μεγαλύτερη από τις σπηλιές είναι η Πεντεκάλη, όπου μπαίνετε με το καΐκι. Η ομορφιά του διάκοσμου από τους σταλακτίτες και ο πράσινος βυθός προκαλούν δέος. Η Διατρυπτή είναι μια ακόμα σπηλιά με δυο ανοίγματα. Τη διαπερνά χαμηλή βάρκα. Το τοπίο και όλη η διαδρομή εντυπωσιάζουν.
Σπέτσες (Στερεά Ελλάδα)
Σπέτσες: Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΜΠΕΚΙΡΗ
Θεωρείται παλαιό καταφύγιο των αγωνιστών του '21, στους Αγίους Αναργύρους, στο πίσω μέρος του νησιού.
Σύρος (Κυκλάδων)
Ανω Σύρος: ΤΑ ΣΠΗΛΑΙΑ
Ήταν κατοικίες του φιλόσοφου Φερεκύδη στη θέση "Αληθινή
Τήλος (Δωδεκανήσων)
Μεγάλο Χωριό ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΧΑΡΚΑΔΙΟ
Οι ανασκαφές των παλαιοντολόγων, Νικολάου Συμεωνίδη και Γεωργίου Θεοδώρου, έφεραν στο φως το 1971, νεολιθικά εργαλεία και οστά από νάνους ελέφαντες και ελάφι, χρονολογούμενα στα 8000-7000 π.Χ. Η περιοχή είναι στρωμένη με ηφαιστειακή λάβα. Τα ευρήματα βρίσκονται στο Παλαιοντολογικό Μουσείο στην Πανεπιστημιούπολη Αθηνών.
Τήνος (Κυκλάδων)
Κιόνια: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Βρίσκεται στην παραλιακή θέση "Γαστριά" και είναι ανεξερεύνητο. Συνδέθηκε με τοπικές παραδόσεις αφού, όπως λένε οι ντόπιοι, το μήκος του φτάνει ώς το Εξώμπουργο.
Πύργος - Πάνορμος: ΤΑ ΔΥΟ ΣΠΗΛΑΙΑ
Τα συναντάμε στα Βορειοδυτικά του κόλπου του Πάνορμου.
Φολέγανδρος (Κυκλάδων)
Φολέγανδρος ή Χώρα: Η ΧΡΥΣΟΣΠΗΛΙΑ
Όπως προέκυψε από πρόσφατα ευρήματα, ήταν τόπος λατρείας. Το σπήλαιο, με ωραίους σταλακτίτες, δεν έχει εξερευνηθεί. Η χρήση του δεν έχει εξακριβωθεί. Βρέθηκαν όστρακα από σπασμένα αγγεία και ανθρώπινα οστά. Στα τοιχώματα είναι γραμμένα αρχαία ονόματα με αργιλική ύλη. Προστατεύεται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Καραβοστάσης: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΤΣΗ
Βρίσκεται στο νότιο άκρο του νησιού. Θα πάτε εκεί με καΐκι.
Χάλκη (Δωδεκανήσων)
Χάλκη ή Νημποριό: Η ΣΠΗΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΛΙΑ
Χρειάζεται 20 λεπτά με το καΐκι για να φτάσετε. Πρόκειται για παλαιό ασκητήριο, με αγιογραφίες πάνω στους βράχους.
Χάλκη ή Νημποριό: Ο ΚΑΜΕΝΟΣ ΣΠΗΛΙΟΣ
Βρίσκεται στη θέση "Αμιγλάι", σε απότομο βράχο, 8 χλμ από το Νημποριό. Το 1658, ο Βενετός αρχιναύαρχος, Φραγκίσκος Μοροζίνι, εξόντωσε τους κρυμμένους εκεί κατοίκους ανάβοντας φωτιά στο στόμιο, αφού έκοψε όλες τις αμυγδαλιές. Ο Μοροζίνι εκδικήθηκε με αυτό τον τρόπο τους Χαλκίτες γιατί ειδοποίησαν τους Ρόδιους και έτσι δεν μπόρεσε να καταλάβει τη Ρόδο.
Χαλκιδική (Μακεδονία)
Πετράλωνα: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΩΝ ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ
Τοποθετημένο στους πρόποδες του βουνού Κατσίκα, όπου αποκαλύφθηκε κρανίο ανθρώπου, που χρονολογείται περίπου στα 600.000 π.Χ. Το κρανίο ανήκε σε γυναίκα περίπου 25 ετών και έδωσε ένα νέο τύπο παλαιανθρώπου, τον αρχάνθρωπο, μεταβατική μορφή από τον Ηomo Εrectus στον Ηomo Sapiens. Στο σπήλαιο, βρέθηκαν ακόμη οστά ζώων, όπως σπηλαία άρκτος, ύαινα, λιοντάρια, ρινόκεροι, ελάφι κ.α. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης, οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες του σπηλαίου.
Χανιά (Κρήτη)
Αγία Μαρίνα: Η "ΝΕΡΟΣΠΗΛΙΑ"
Βρίσκεται 1,5 χλμ νότια των Χανίων. Διαθέτει σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρξε μεσομινωικός τόπος λατρείας.
Ακρωτήρι: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΡΚΟΥΔΙΩΤΙΣΣΑ Ή ΑΡΚΟΥΔΙΑ
Βρίσκεται στην ίδια περιοχή με τη μονή. Εδώ έχει διαπιστωθεί η λατρεία κατά την αρχαιότητα - της θεάς Αρτεμης. Το σπήλαιο ερευνήθηκε από τον αρχαιολόγο Κ. Δαβάρα.
Γεωργιούπολη: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΚΟΥΡΝΑ
Το συναντάμε στα νότια της λίμνης, στη θέση "Κερατιδές". Εχει πλούσιο λιθογλυπτικό διάκοσμο αποτελούμενο από σταλακτίτες, σταλαγμίτες αλλά και πολλές κολόνες. Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε το 1961.
Θέρισο: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΣΑΡΑΚΗΝΑ
Η γεωγραφική του θέση είναι 2 χλμ βόρεια των Χανίων. Εκεί, βρέθηκαν αρχαία αγγεία.
Μαλάξα: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ ΑΧΛΟΔΟΛΑΚΚΙ και ΓΡΑΙ ΣΠΗΛΕ
Αμφότερες βρίσκονται κοντά στο χωριό.
Παλαιοχώρα: ΟΙ ΣΠΗΛΙΕΣ ΖΟΥΡΕΣ και ΧΑΡΑΚΑΣ
Τις συναντάμε κοντά στο χωριό Αζωγυρές, όπου ασκήτεψαν οι 99 άγιοι πατέρες όταν ήρθαν από την Αίγυπτο, την Κύπρο και την Αττάλεια το 1300 μέσω Γαύδου. Εδώ θα δείτε το "Μουσείο της φύσης" με το μοναδικό αειθαλή πλάτανο.
Φουρνές: Η ΣΠΗΛΙΑ "ΧΟΙΡΟΣΠΗΛΙΟΣ"
Βρίσκεται 2 χλμ βόρεια.
Χώρα Σφακιών - Φραγκοκαστέλο: Η ΣΠΗΛΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ
Στην παραλία, εντύπωση προκαλεί η σπηλιά Δασκαλογιάννη. Πρέπει να τονίσουμε ότι είναι προσιτή μόνο με βάρκα. Ακόμη, είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι εκεί λειτουργούσε νομισματοκοπείο της επανάστασης του 1770.
