κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Ἔχει καταντήσει τῆς «μόδας» τόν τελευταῖο καιρό νά ἀκούγονται κάποιες ἀπαξιωτικές φωνές, περί τοῦ ρόλου τῆς Ἐκκλησίας στήν κοινωνία καί τό σύγχρονο γίγνεσθαι.
Μάλιστα σέ κάποιες τελετές ὁρκωμοσίας τῶν νέων αἱρετῶν...
Ἀρχόντων, ὑπῆρξαν τινές, οἱ ὁποῖοι ἐτόλμησαν νά εἴπουν, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἴτε δέν ἔχει θέση στίς τελετές αὐτές (βλ. Δημητσάνα, ὅπου ἀντέδρασε καί δικαίως, ὁ ἄξιος Μητροπολίτης της, ἐπικροτούμενος ἀπό τό σύνολο τοῦ εὐσεβοῦς Λαοῦ), εἴτε ὅτι ἡ Ἐκκλησία, καιρός εἶναι, νά ἀσχοληθῇ μέ τά τοῦ οἴκου της, εἴμαστε ὑπέρ τοῦ πλήρους χωρισμοῦ Ἐκκλησίας καί Πολιτείας κ.λ.π. (βλ. Πάτρα, ὅπου ἀμέσως ἀπαντήσαμε περί τοῦ ρόλου καί τῆς προσφορᾶς τῆς Ἐκκλησίας στό κοινωνικό σύνολο). Βεβαίως ὁ λόγος μας ἦτο συνετός καί οὐσιαστικός καί δέν ἀπέβλεπε στό νά δημιουργήσῃ ταραχή στήν τόσο ὡραία Ἐκδήλωση τῆς Ὁρκωμοσίας τοῦ ἀγαπητοῦ μας πρώτου Αἱρετοῦ Περιφερειάρχου Δυτικῆς Ἑλλάδος κ. Ἀποστόλου Κατσιφάρα καί τοῦ Περιφερειακοῦ Συμβουλίου. Ὅμως ἡ πρόκληση δέν ἔπρεπε νά μείνῃ χωρίς ἀπάντηση.
Ὅλα αὐτά, μᾶς ἐδημιούργησαν καί μᾶς δημιουργοῦν πόνο ψυχῆς, διότι λέγονται ἀπό χείλη ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἐγεννήθησαν καί ἀνετράφησαν καί ζοῦν σέ ἕνα χῶρο καί σέ ἕνα κλῖμα τό ὁποῖο διαποτίστηκε μέ τά νάματα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί ἀναπνέουν τόν ἀέρα τῆς ἐλευθερίας, τόν ὁποῖο μέ ἀγῶνες ἐκέρδισε αὐτός ὁ Λαός πού εἶχε καί ἔχει βαθειά ριζωμένη στήν καρδιά του τήν πίστη στόν μόνο Ἀληθινό Θεό, ὁ Ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος γιά μᾶς. Αὐτή ἡ πίστη στόν Θεό τῆς ἀγάπης, ἔκανε αὐτό τόν Λαό νά ἀγκαλιάζῃ χωρίς διακρίσεις ὅλους τούς ἀνθρώπους καί νά μπορῇ νά θυσιάζεται γιά τίς πανανθρώπινες ἀξίες καί τά ἀνθρώπινα δικαιώματα, τά ὁποῖα βάναυσα οἱ ἐπικριτές τῆς Ἐκκλησίας καταπατοῦν, ἐκφράζοντας γιά τήν Πατρίδα μας, τήν δημοκρατική Ἑλλάδα, ἕνα ἐπικίνδυνο ρατσισμό, εἰς βάρος αὐτῆς ταύτης τῆς ὑποστάσεως τοῦ Ἔθνους μας, τῆς Πατρίδος μας. Τοῦτο τό γεγονός εἶναι πρωτοφανές καί πρωτάκουστο, μάλιστα ὅταν οἱ πάντες, ὅπου γῆς, ὑπερασπίζονται (καί καλῶς, κάλλιστα πράττουν) τήν ἰδιοπροσωπεία τους καί τίς ἀξίες τῆς παραδόσεως καί τοῦ τόπου τους.
Ἐπί χρόνια τώρα, στήν Πατρίδα μας, αὐτές οἱ φωνές δηλητηριάζουν τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, τῶν Νεοελλήνων, οἱ ὁποῖοι τά τελευταῖα ἔτη μεγάλωσαν καί διαπαιδαγωγήθηκαν δυστυχῶς, μέσα σέ ἕνα τέτοιο κλῖμα, ὅπου ἀκούγονται τέτοιες θέσεις ἀκυρωτικές τῶν θεσμῶν, τῶν προσώπων καί τῶν ἀξιῶν. Τά ἀποτελέσματα ἐμφανῆ. Ἀποδιοργάνωση τῆς κοινωνίας, διάλυση τῶν οἰκογενειῶν, διάλυση τῆς παιδείας, ἀπαξίωση τῶν θεσμῶν, καταρράκωση τῆς ἀνθρωπίνης προσωπικότητας καί αὐτῆς ταύτης τῆς ζωῆς.
Ἀπό τήν ἄλλη μεριά, δυστυχῶς, ὑπάρχει μιά ἀπάθεια καί ἕνας «ὠχαδερφισμός», πράγματα ἐπικίνδυνα γιά τήν πορεία τῶν κοινωνικῶν μας πραγμάτων.
Ἡ ὅποια ὑγιής ἀντίδραση θεωρεῖται ὡς προσπάθεια φίμωσης τῆς ἐλευθερίας.
Φαίνεται ὅτι, μερικοί, θεωροῦν ἐλευθερία, τό νά μιλᾶνε μόνο ὀλίγοι καί νά λένε ὅ,τι θέλουν, προσβάλλοντας θεσμούς καί πρόσωπα καί ρίχνοντας λάσπη σέ ἀξίες διαχρονικές, χωρίς, κατ’ αὐτούς, νά ἔχῃ τό δικαίωμα κάποιος νά ἀντιδράσῃ ἤ νά διαμαρτυρηθῇ ἤ νά ὑπερασπιστῇ τόν ἑαυτό του καί τόν θεσμό πού ὑπηρετεῖ.
Ἡ στοχοποίηση και γνωστή εἶναι καί ἐπαναλαμβάνεται κατά καιρούς, εἰς βάρος τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία Ἐκκλησία εἶναι τό λίκνο αὐτοῦ τοῦ Λαοῦ, ἡ κρηπίδα του, τό θεμέλιό του δηλαδή, αὐτή ταύτη ἡ ὑπόστασή του.
Ἡ τακτική γνωστή. Κάθε τόσο καί ἕνα πλῆγμα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ἀπό συγκεκριμένα κέντρα, τά ὁποῖα πάντοτε ἐστόχευαν στό νά ἀποδυναμώσουν τήν σχέση τοῦ Λαοῦ μέ τήν πνευματική του μάνα, καί τροφό.
· Τήν μιά φορά μέ τό παραμύθι περί τῆς «ἀμυθήτου» Ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, γιά τήν ὁποία πολλάκις ἔχομε μιλήσει, ἐνημερώνοντας τόν εὐσεβῆ Λαό μας, ἀλλά καί ὅποιον ἄλλον ἔχει ἐρωτήματα ἐπ’ αὐτοῦ, ὅτι δηλαδή ἡ ὑπόθεση αὐτή εἶναι μιά αἰσχρή προπαγάνδα εἰς βάρος τῆς Εκκλησίας, ἀφοῦ μόνο τό 4% ἔχει ἀπομείνει ἀπό τήν Ἐκκλησιαστική περιουσία, ἀπό τίς κατά καιρούς ἀπαλλοτριώσεις της ἀπό τό κράτος γιά τούς «κοινωφελεῖς» σκοπούς του, καί ἀπό τό ἐναπομεῖναν μέρος τῆς περιουσίας αὐτῆς κάποιο τμῆμα εἶναι δεσμευμένο ὡς δασικό καί κάποιο ἄλλο γιά διαφόρους λόγους δέν εἶναι δυνατόν νά ἀξιοποιηθῇ. Ἀπό αὐτό, τό ἐναπομεῖναν μέρος τῆς περιουσίας της, ἡ Ἐκκλησία στηρίζει αὐτόν τόν Λαό, τόν πονεμένο, τόν προδομένο, τόν ἀδικημένο καί πολλάκις ἐμπαιζόμενο.
Ἀπό αὐτά ἡ Ἐκκλησία ἐπιτελεῖ τό τεράστιο κοινωνικό ἔργο της στηρίζοντας τά λαϊκά στρώματα, πού ἁπλώνουν τό χέρι τους, εἰδικά σήμερα γιά ἕνα πιάτο φαγητό καί γιά μιά ἐργασία, προκειμένου νά ἐξασφαλίσουν τά πρός τό ζεῖν, τά ὁποῖα δυστυχῶς τούς στερεῖ καθ’ ἡμέραν τό σύστημα.
Ποιός περίμενε, ὅτι θά φτάσωμε στό σημεῖο, ὥστε ἀρχές τοῦ 2011, νά λειτουργοῦν συσσίτια στίς Ἐνορίες καί νά ἔρχονται κάθε ἡμέρα καί περισσότεροι ἄνθρωποι νά χορτάσουν τήν πεῖνα τους καί νά βροῦν παρηγοριά καί ἀπαντοχή. Ναί, κάθε ἡμέρα καί περισσότεροι προσέρχονται μέ ἐμπιστοσύνη στήν μάνα τους, πού λέγεται Ἐκκλησία καί τήν ὁποία βάναυσα πλήττουν οἱ ἐχθροί της. Εἶναι σάν νά σκοτώνουν τήν μάνα, ὥστε νά μήν μπορῇ νά θηλάσῃ τό παιδί της καί νά ζήσῃ. Ποιός, λοιπόν, εἶναι ἐναντίον τῶν λαϊκῶν στρωμάτων, ἡ Ἐκκλησία ἤ ἐκεῖνοι πού τήν πλήττουν θέλοντας νά στερήσουν ἀπό τόν Λαό τήν πηγή τῆς ζωῆς;
· Τελευταῖα ἀκούγονται πλεῖστες ὅσες, ἀνεύθυνες γνῶμες περί τοῦ θέματος τῆς μισθοδοσίας τῶν Κληρικῶν.
Μιά ἄλλη αἰσχρή προπαγάνδα τῶν γνωστῶν κύκλων ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας. Δυστυχῶς, βομβαρδίζονται οἱ ἄνθρωποι μέ συνθήματα ἐναντίον τῶν Κληρικῶν μας, τῶν ἡρώων αὐτῶν, οἱ ὁποῖοι καθ’ ἡμέραν ἀναλίσκονται γιά νά ζήσῃ αὐτός ὁ τόπος, γιά νά βρίσκουν λόγον ἀγάπης καί παραμυθίας οἱ ἄνθρωποι στίς πόλεις μας καί στά δύστυχα χωριά μας, τά ὁποῖα ἡ πολιτική τῶν τελευταίων ἐτῶν, τά ρήμαξε καί τά ἐνέκρωσε.
Αὐτοί, οἱ Ἱερεῖς μας, τώρα, πού δέν ὑπάρχει τίποτε στήν Ὕπαιθρο χώρα, οὔτε σχολεῖα, οὔτε δάσκαλοι, οὔτε κάποια ἀρχή νά νοιάζεται γιά τόν τόπο, ὅπου γέροντες πολλάκις ἐγκαταλελειμμένοι ζῶντες μέ σύνταξη τῆς πείνας, ἀγωνίζονται νά κρατηθοῦν ἀξιοπρεπῶς στήν ζωή, αὐτοί οἱ Ἱερεῖς μας μένουν πιστοί στό χρέος κάθε ἡμέρα «φυλάσσοντες τόν τόπο» καί στηρίζοντας ὅ,τι ἔχει ἀπομείνει, ἀπό τίς ψυχές μέχρι τήν πολιτιστική καί ἱστορική μας παράδοση καί κληρονομιά.
Σ’ αὐτούς τούς Ἱερεῖς μας, οἱ ὁποῖοι ἐργάζονται νύχτα καί ἡμέρα στίς πόλεις καί τά χωριά μας, παρέχεται ὁ μισθός, αὐτός πού παρέχεται, ὡς μία συμβατική ὑποχρέωση τοῦ κράτους γιά τήν περιουσία, τήν ὁποία ἔχει κατά διαστήματα πάρει ἀπό τήν Ἐκκλησία. Καί ὅμως, αὐτό ἀποσιωπᾶται τεχνηέντως, ὥστε νά ρίχνεται λάσπη συνεχῶς στά πρόσωπα τῶν Ἱερέων μας, οἱ ὁποῖοι εἶναι οἱ φρυκτωροί αὐτοῦ τοῦ τόπου καί οἱ ὑπηρέτες τοῦ Λαοῦ. Ὅλοι αὐτοί πού ὑποστηρίζουν τήν διακοπή τῆς μισθοδοσίας τοῦ Κλήρου, πρέπει νά γνωρίζουν, ὅτι γιά νά γίνῃ αὐτό, πρέπει νά καταργηθοῦν οἱ συμβάσεις, βάσει τῶν ὁποίων, τό Κράτος κατά καιρούς ἀπαλλοτρίωσε τήν Ἐκκλησιασική περιουσία, ἀναλαμβάνοντας τήν ὑποχρέωση τῆς μισθοδοσίας τοῦ Κλήρου, νά ἐπιστραφῇ ἡ περιουσία αὐτή (καί ἐφ’ ὅσον αὐτό δέν εἶναι δυνατόν ὡς ἀντιλαμβάνεσθε), νά ἀποτιμηθῇ ἡ ἀξία της μέ τά νῦν δεδομένα καί νά δοθοῦν τά χρήματα στήν Ἐκκλησία γιά τήν μισθοδοσία τῶν Κληρικῶν.
Τό θέμα αὐτό χρειάζεται πολλή σύνεση, ὥστε νά μή δημιουργοῦνται λανθασμένες ἐντυπώσεις στήν κοινωνία μας. Πιστεύομε ὅτι ἔτσι χειρίζεται ἡ πολιτεία ἀνέκαθεν τά ζητήματα αὐτά, μέ σωφροσύνη δηλαδή, ὥστε νά μή δημιουργηθοῦν μεγάλες ἀδικίες εἰς βάρος ἑνός μεγάλου τμήματος τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ, μέ τεράστιες ἐπιπτώσεις στό κοινωνικό σύνολο.Ὅμως ἄς εἶναι. Ὁ «κλῆρος» τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου εἶναι τό μαρτύριο καί τό «ὄνειδος» γιά τοῦ Χριστοῦ τήν ἀγάπη καί τήν δόξα καί τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.
· Τό τρίτον πού θά ἤθελα νά σημειώσω. Ἀπόηχος ὅλων τῶν παραπάνω εἶναι ὅσα λέγονται περί τοῦ περιλαλήτου χωρισμοῦ Ἐκκλησίας - Πολιτείας. Ἡ Ἐκκλησία νά ἀσχολῆται μέ τά τοῦ οἴκου της, μᾶς λένε, καί νά ἀφήσῃ τήν Πολιτεία νά κάνῃ τήν δουλειά της. Βέβαια, ὅλοι αὐτοί πού μιλᾶνε μέ αὐτόν τόν τρόπο, δέν γνωρίζουν οὔτε τί εἶναι Ἐκκλησία, οὔτε ποιός εἶναι ὁ οἶκος της. Δέν θέλουν νά ἀντιληφθοῦν, διότι αὐτό τούς καίει καί τούς πονάει, ὅτι Ἐκκλησία δέν εἶναι τά κτήρια τῶν Ναῶν, ἀλλά ὁ Λαός, οἱ ἄνθρωποι, ὅλοι αὐτοί οἱ ὁποῖοι ἐμπιστεύονται τήν Ἐκκλησία γιατί εἶναι μέλη της. Ὅπως ἕνα μέλος δέν εἶναι δυνατόν νά ζήσῃ μακράν τοῦ σώματος, ἀλλά αὐτονομούμενον ἤ ἀποκοπτόμενον, ξηραίνεται, ἔτσι καί ὅποιος ἀποκόπτεται ἀπό τήν Ἐκκλησία εἶναι καταδικασμένος στήν ἀπώλεια, στόν θάνατο. Ὁ Λαός ἀπεχθάνεται τόν θάνατο, γιατί εἶναι ὁ ἐχθρός τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως. Ὁ Λαός ἀγαπάει τήν ζωή καί γι’ αὐτό παραμένει ἑνωμένος μέ τήν Ἐκκλησία τοῦ Ἐσφαγμένου Ἀρνίου, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ρίζα του καί ἡ πηγή τῆς ζωῆς του. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο καί βαθύ καί οὐσιαστικό στοιχεῖο τῆς σχέσεως τοῦ Λαοῦ μέ τήν Ἐκκλησία καί γι’ αὐτό «πῦλαι ἅδου, οὑ κατισχύσουσιν αὐτῆς», κατά τόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν Χρυσόστομο.
Τό δεύτερον στοιχεῖο πού καίει καί τσουρουφλίζει ὅλους αὐτούς, οἱ ὁποῖοι πιπιλίζουν ὡς καραμέλα καί ἐπαναλαμβάνουν ὡς ἀνούσιοι καί κουραστικοί παπαγάλοι, τά περί χωρισμοῦ Ἐκκλησίας καί Πολιτείας εἶναι ὅτι ὁ Λαός, γιά τόν ὁποῖον λένε ὅτι κόπτονται, εὐτυχῶς γνωρίζει τί ἔκανε ἡ Ἐκκλησία κατά καιρούς, ὥστε νά μή χάσῃ τήν αὐτοσυνειδησία του, τήν ἰδιοπροσωπεία του καί τήν ταυτότητά του.
Ἀγωνίστηκε ἡ Ἐκκλησία, αὐτός ὁ Λαός τόν ὁποῖον χρησιμοποιοῦν ὅλοι οἱ παραπάνω, γιατί ἐπαναλαμβάνω, αὐτός ὁ Λαός εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἀγωνίστηκε γιά ὅ,τι ἱερό καί ὅσιο σ’ αὐτό τόν τόπο, τά ὁποῖα δυστυχῶς τώρα κάποιοι δέν σέβονται, ἄλλοι τά ξεπουλοῦν καί ἕτεροι τά ὑβρίζουν καί τί κρῖμα «μιλᾶνε» ἐξ’ὀνόματος τοῦ Λαοῦ.
Ἄν ρωτήσῃς κάποιον ἀπ’ αὐτούς, «τί ἐννοεῖς ὅταν λέγῃς χωρισμό Ἐκκλησίας ἀπό τήν Πολιτεία;» , δέν γνωρίζει νά σοῦ ἀπαντήσῃ. Ὅλους αὐτούς, τήν θλιβερή μειοψηφία τοῦ Λαοῦ, τούς πείραξε καί τούς πειράζει τό γεγονός, ὅτι μέσα σέ μιά ἐποχή ποικίλης κρίσεως, τήν ὁποία διέρχεται ἡ χώρα μας, αὐτός ὁ Λαός «κατακλύζει» τούς Ἱερούς Ναούς, πού εἶναι ὁ δικός του οἶκος γιά νά ὁμολογήσῃ τήν πίστη του στόν Θεό καί τήν ἀφοσίωση του στήν Ἐκκλησία. Νά λοιπόν, ποιός εἶναι ὁ οἶκος τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτός ὁ Λαός εἶναι. Τά παιδιά της, μικροί καί μεγάλοι, ἄνδρες καί γυναῖκες, πλούσιοι καί πτωχοί, ὅπως συνεχῶς εὐαγγελίζεται. Εἶναι ὅλοι αὐτοί, οἱ ὁποῖοι ψηφίζουν, ἐκφράζονται καί ἀποφασίζουν μέσα σέ μιά δημοκρατική Χώρα.
Καί ὅμως, ὅσοι μιλοῦν γιά χωρισμό Ἐκκλησίας – Πολιτείας, ἐκεῖνο πού θέλουν εἶναι νά καταπνίξουν τήν φωνή τῶν πολλῶν, νά τούς δέσουν τά μάτια, νά τούς κλείσουν τό στόμα καί νά τούς βουλώσουν τά αὐτιά. Ἔ, αὐτό μόνο δημοκρατία δέν εἶναι καί αὐτό ὁ Λαός δέν εἶναι δυνατόν νά τό ἀφήσῃ νά περάσῃ.
Ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ δέν εἶναι τῆς παρούσης νά ἀσχοληθοῦμε ἐκτενῶς. Πετῶντι καλάμῳ μόνο θά σημειώσωμε τά ἑξῆς:
Πρῶτον. Ἐννοοῦν ὅσοι ἰσχυρίζονται γιά χωρισμό, τόν χωρισμό τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἀπό τά μέλη τοῦ Κράτους; Ἀλλά τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ταυτόχρονα καί πολῖτες τοῦ Κράτους, ἀκόμα καί Ἡγέτες τοῦ Κράτους. Πῶς θά χωρίσουν λοιπόν;
Δεύτερον. Ἐννοοῦν τήν παράδοση τῆς Ἑλληνικῆς Κοινωνίας; Ὅμως λησμονοῦν ὅτι αὐτή ἡ παράδοση ἔχει γίνει ἕνα μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, εἶναι τά ἤθη καί τά ἔθιμα τῶν πολιτῶν αὐτῆς τῆς Χώρας. Οἱ πολῖτες, λοιπόν, τηροῦν αὐτές τίς παραδόσεις πού εἶναι ἡ ἴδια τους ἡ ζωή. Πῶς εἶναι δυνατόν ἡ Πολιτεία νά μή τό λάβῃ ὑπ’ὄψη της αὐτό;
Τρίτον. Τό ἄλλο σημεῖο τό ὁποῖο ἴσως ἐννοοῦν οἱ θιασῶτες τοῦ χωρισμοῦ Ἐκκλησίας – Πολιτείας εἶναι, τό θέμα τοῦ χωρισμοῦ τῆς διοίκησης τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τήν διοίκηση τοῦ Κράτους. Ἀλλά αὐτό ἰσχύει, ἀφοῦ ἔχομε διακριτούς ρόλους, οἱ ὁποῖοι τυγχάνουν σεβασμοῦ. Ὁπότε καί στό σημεῖο αὐτό χρειάζεται πολύ μεγάλη σύνεση καί ὅ,τι λέγεται, πρέπει νά ἀντέχῃ στόν διάλογο καί τήν κριτική. Ἐπ’ αὐτοῦ θά ἐπανέλθωμε ἐκτενῶς, ὅταν χρειασθῇ.
· Ἀλλά ἄς προχωρήσωμε καί σέ ἕνα ἄλλο σημεῖο. Ἐνοχλοῦνται κάποιοι, ὅταν ἡ Ἐκκλησία μιλάῃ. Θέλουν ἐδῶ στήν Ἑλλάδα, ὅλοι νά ἔχουν λόγο, (καί καλῶς ἔχουν), ἐπί παντός θέματος, ἐκτός ἀπό τήν Ἐκκλησία. Αὐτή πρέπει νά σιωπᾶ. Μᾶς ἀμφισβητοῦν ἤ καλύτερα θέλουν νά μᾶς στερήσουν τό δικαίωμα νά μιλᾶμε καί νά παρεμβαίνομε στά κοινωνικά δρώμενα. Ὁ κάθε πολίτης αὐτῆς τῆς χώρας δικαιοῦται καί ὑποχρεοῦται, καί γνώμη νά ἔχῃ καί στά δρώμενα νά μετέχῃ καί νά κρίνῃ μέ σύνεση καί εὐπρέπεια καί νά ἀγωνίζεται γιά καλύτερο μέλλον, γιά καλύτερη διαβίωση, παιδεία, ἐργασία κ.λ.π.
Οἱ Ἀρχιερεῖς καί Ἱερεῖς, σύμφωνα μέ τούς ὀλίγους, δέν ἔχουν δικαίωμα νά ἐκφέρουν γνώμη, γιατί «πολιτικολογοῦν». Ἀλήθεια, τί ἄδικο εἴπαμε, τί ἀντιλαϊκόν, τί ἀντιδημοκρατικόν; Ἤ τί κακόν λέγομεν, ὅταν μιλᾶμε γιά τήν κοινωνική ἀδικία, γιά τή φτώχεια, γιά τήν καταπίεση τῶν ἀδυνάτων, γιά τίς ἐξαρτήσεις τῶν νέων ἀπό τίς ποικίλες μάστιγες, γιά τήν καταρράκωση τῶν ἀξιῶν, γιά τήν ἀπαξίωση τῶν θεσμῶν, γιά τήν ἀνεργία, γιά τό μεταναστευτικό; Δέν εἶναι θέματα αὐτά, πού καῖνε ὅλους τούς πολῖτες;
Κάποιοι προχωροῦν ἀκόμα πιό πέρα. Ναί, σάν ἄτομα νά μιλᾶτε, ἀλλά ὄχι σάν Ἐκκλησία, σάν σῶμα δηλαδή. Ἄλλο καί αὐτό καινοφανές καί παράλογο. Ὅλοι οἱ σύλλογοι κάνουν ψηφίσματα, διαμαρτυρίες, κ.λ.π. Ἐμεῖς ἡ Ἐκκλησία, πρέπει νά ἔχομε τό στόμα μας κλειστό. Αὐτοί πού μιλᾶνε γιά τούς λαϊκούς ἀγῶνες, θέλουν ἔξω ἀπό τόν ἀγωνιστικό χῶρο, τήν Ἐκκλησία. Τί ἀδικία ὅμως. Δυστυχῶς αὐτοαποκαλύπτονται.
- Ἀλλά ἄς θίξω καί ἕνα ἄλλο σημεῖο. Ὅλα αὐτά καί ἄλλα περισσότερα, ὁδηγοῦν στό συμπέρασμα, ὅτι θέλουν ἕνα ἄθεο κράτος. Γι’ αὐτό γίνεται ὅλη αὐτή ἡ ὑπόγεια ἤ ἐμφανής πολεμική ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας. Θέλουν ἕνα μοντέλο, τό ὁποῖο δυστυχῶς ἔχει παρακμάσει καί ἔχει ἀποβληθεί πρό πολλοῦ ἀπό ἄλλους λαούς, πού τό εἶχαν κάποτε υἱοθετήσει.
Ναί, αὐτό θέλουν ὅλοι οἱ παραπάνω καί οἱ πάτρωνες τους. Γι’ αὐτό κάθε τόσο καί κάτι ἀνασύρεται ἀπό τά συρτάρια τους. Μιά τό θέμα γιά τά σύμβολα, μιά τό ζήτημα γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, μιά ἐκεῖνο γιά τόν ὅρκο, τήν ἄλλη γιά τήν ἐκκλησιαστική περιουσία καί τόσα ἄλλα.
· Πρός ὅλους αὐτούς ἀπαντοῦμε μέ τή γλῶσσα τῆς ἀλήθειας, τῆς εὐθύνης ἔναντι τοῦ Λαοῦ, τόν ὁποῖον μᾶς ἐνεπιστεύθη ὁ Θεός καί ἔναντι αὐτῶν τῶν ἰδίων. Ἀπαντοῦμε μέ τή γλῶσσα τῆς ἀγάπης.
Ἡ Ἐκκλησία μέ τήν Πολιτεία ἔχουν διακριτούς ρόλους καί αὐτό τυγχάνει σεβασμοῦ ἀπό ὅλους μας. Ὅλοι μας ἀγωνιζόμαστε γιά αὐτό τόν τόπο, τόν τόσο βασανισμένο καί πολυαγαπημένο, γιά τήν Ἑλλάδα. Ὅλοι μας ἐργαζόμεθα καί δέ θά φεισθῶμεν οὐδέ αὐτῆς τῆς ζωῆς μας γιά τά δίκαια τοῦ Λαοῦ μας. Γιά τήν πνευματική του τροφή καί τήν σωτηρία του πρωτίστως, ἀλλά καί γιά κοινωνική δικαιοσύνη, γιά σωστή παιδεία, γιά τήν καταπολέμηση τῶν κοινωνικῶν ἀνισοτήτων, γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς βίας, τῆς πεῖνας καί ὅποιας ἄλλης ἀδικίας ἀπειλεῖ τόν Λαό μας καί τήν Πατρίδα μας.
Ἡ θέση μας εἶναι μέσα στήν κοινωνία, θέση πνευματική, θυσιαστική γιά τήν ἔξοδο τῶν ἀνθρώπων ἀπό τήν ἀπελπισία, τήν κρίση θεσμῶν καί ἀξιῶν καί τήν ὀδύνη πού δοκιμάζει καθημερινά.
Τώρα εἶναι ἡ ὥρα τῆς Ἐκκλησίας. Τώρα καλούμεθα ὡς Ἐκκλησία, νά προσφέρωμε, ὅπως πάντοτε, ἀλλά ἀκόμα περισσότερο τόν ἀληθινό Θεό, τόν Ἰησοῦ Χριστό ὡς μόνη σωτηρία τοῦ κόσμου. Τώρα καλούμεθα νά στηρίξωμε μέ ὅλες μας τίς δυνάμεις τόν Λαό μας, νά τόν βοηθήσωμε, νά τοῦ δώσωμε τήν χαμένη ἐλπίδα, τό μήνυμα τῆς ζωῆς.
Ἡ φωνή μας, δυνατή, προφητική, οἱ λόγοι μας ἔκφραση ἀγωνίας καί πλήμμυρα ἀγάπης γιά αὐτό τόν Λαό. Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει γιά νά ζήσῃ ὁ Λαός καί ψυχικά καί σωματικά. Ὅ,τι ἔχομε ἀνήκει στόν Λαό. Γιά νά τόν στηρίξωμε πνευματικά καί νά τόν ψωμίσωμε σωματικά. Σ’ αὐτό τό πνεῦμα κινούμεθα ὅλοι οἱ Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὅλος ὁ Ἱερός Κλῆρος. Ὁ ρόλος μας δέν εἶναι ἡ ἡττοπάθεια καί ὁ λόγος μας θά εἶναι πάντοτε ἀφυπνιστικός, οὐσιαστικός, φωτιστικός, παραμυθητικός, λόγος ἐλπίδος, ἀλλά καί ἐλεγκτικός σέ κάθε περίπτωση πού διαπράττονται ἀδικίες ἀπό ὁποιονδήποτε εἰς βάρος αὐτοῦ τοῦ Λαοῦ καί τῶν ἱερῶν καί ὁσίων τοῦ Γένους μας.
