Δέκα χρόνια εκτός αγορών και τριάντα εντός φτώχειας η Ελλάδα

Tου Λεωνίδα Βατικιώτη

Δύο συμπεράσματα κρατάμε από τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου: Πρώτο, ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να σηκώσει τα χέρια ψηλά δηλώνοντας ότι αδυνατεί να εξυπηρετήσει τα χρέη της για την επόμενη δεκαετία, μέχρι το 2020. Κι αυτό ceteris paribus, μένοντας δηλαδή όλα τα υπόλοιπα σταθερά, αν δεν υπάρξει με άλλα λόγια κάποια σημαντική μεταβολή εντός ή εκτός Ελλάδας κι είναι κάτι για το οποίο κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος.

Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η Ελλάδα μετά την αξιολόγηση της Fitch αποτελεί κι επισήμως το πρώτο κράτος μέλος της ευρωζώνης που χρεοκοπεί.Όλα τα υπόλοιπα περί «τεράστιου βήματος μπροστά» ήταν κυβερνητικές μεγαλοστομίες, φθηνές μάχες εντυπώσεων. Άλλωστε τα ίδια ακριβώς έλεγε ο πρωθυπουργός και πέρυσι τον Μάη όταν αποδεχόταν το πρώτο Μνημόνιο της ντροπής, τα ίδια έλεγε και την επομένη της ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου. Κάθε τρεις και λίγο δηλαδή οι ίδιοι βερμπαλισμοί για να διαπιστώσουμε – ω του θαύματος! – ό,τι ο κίνδυνος της χρεοκοπίας είναι πάλι μπροστά μας.



Κι ενώ οι ανέξοδες υποσχέσεις περισσεύουν ούτε κουβέντα δεν ειπώθηκε από τον πρωθυπουργό και τον αρμόδιο υπουργό, Βαγγέλη Βενιζέλο, για τα εξής απλά ερωτήματα: πότε θα ξαναβγεί η Ελλάδα στις αγορές και επίσης ποιό θα είναι επακριβώς το ύψος του χρέους μετά κι απ’ αυτές τις «διευκολύνσεις»… Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα απλώς συνάγεται: μετά από 10 χρόνια. Το αποτέλεσμα δηλαδή της «σωτηρίας» μας θα είναι να παραμείνει η Ελλάδα αποκλεισμένη από τις αγορές για μια δεκαετία, όταν το περυσινό Μνημόνιο, «σωτήριο» κι εκείνο, προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα ξαναβγεί στις αγορές το 2012. Όσο για την απάντηση στο δεύτερο ερώτημα, ακόμη διερευνάται…

Η «λύση» που δόθηκε στη σύνοδο κορυφής της 21ης Ιουλίου, συνολικού ύψους 158 δισ. ευρώ (εκ των οποίων τα 109 δισ. περιλαμβάνονται στο νέο πακέτο) μπορεί άμεσα να απομακρύνει τον κίνδυνο χρεοκοπίας και να μειώνει κατά ένα μέρος το δημόσιο χρέος (λόγω της ανταλλαγής ομολόγων με μια έκπτωση της τάξης του 20%) επ’ ουδενί ωστόσο δεν καθιστά βιώσιμο, δηλαδή διαχειρίσιμο το ελληνικό δημόσιο χρέος. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι η μείωση του χρέους αν ολοκληρωθεί με επιτυχία η ανταλλαγή των ομολόγων με νέα 30ετούς διάρκειας, θα είναι της τάξης του 24%, με βάση δηλώσεις του γάλου προέδρου Νικολά Σαρκοζύ που έγιναν το ίδιο το βράδυ της συνόδου. Από την μεριά της ελληνικής κυβέρνησης, ωστόσο, δεν ανακοινώθηκε κανένας τέτοιος υπολογισμός παρότι από το πρόγραμμα των άγριων περικοπών το μοναδικό που έχει εξαιρεθεί είναι οι… υπερφίαλες δηλώσεις. Ακόμη όμως κι αυτό το ποσοστό του 24% είναι σημαντικά μικρότερο της ανόδου που έχει καταγράψει το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ από τον Οκτώβρη του 2009 οπότε αποφασίστηκε η ένταξη της χώρας στον «μηχανισμό σωτηρίας», με βάση δηλώσεις του υφυπουργού Οικονομικών, Φίλιππου Σαχινίδη. Στο 115% του ΑΕΠ το παρέλαβε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για να το φθάσει στο 165% με την αρωγή του ΔΝΤ και της ΕΕ, μέσα σχεδόν σε ενάμισι χρόνο, που διαρκεί η «σωτηρία» μας!

Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα αν αναλογιστούμε την περαιτέρω άνοδο που θα καταγράψει το δημόσιο χρέος λόγω της συρρίκνωσης του ΑΕΠ. Και επ’ αυτού το νέο «σχέδιο σωτηρίας» κάνει ό,τι μπορεί. Μάρτυρας το νέο Μνημόνιο που θα ψηφισθεί το φθινόπωρο κατ’ απαίτηση των ηγετών της ευρωζώνης, όρος που αποκρύφτηκε από την ελληνική κυβέρνηση για να μην δηλητηριαστεί ενδεχομένως το γιορτινό κλίμα με τέτοιες ασήμαντες λεπτομέρειες. Το νέο, τρίτο Μνημόνιο θα περιλαμβάνει καινούργια αιματηρά μέτρα λιτότητας που θα εφαρμοστούν όσο διαρκεί η αποπληρωμή των δανείων (μέχρι το 2050) θα συρρικνώσουν το λαϊκό εισόδημα και θα προκαλέσουν νέα ασφυξία στην αγορά, οδηγώντας στο κλείσιμο κι άλλων μικρομάγαζων και μεσαίων επιχειρήσεων, με δραματικές συνέπειες στο βιοτικό επίπεδο, την ανεργία και φυσικά τα δημόσια έσοδα. Ένας φαύλος κύκλος δηλαδή λιτότητας – φτώχειας – συρρίκνωσης δημοσίων εσόδων – πτώσης των ρυθμών μεγέθυνσης. Αυτό είναι το σχέδιο που εφαρμόζεται από την κυβέρνηση και το οποίο αποδεδειγμένα πλέον μπορούμε να πούμε ότι οξύνει και δεν επιλύει την κρίση.
Στο κοινό ανακοινωθέν της συνόδου ωστόσο η αιματηρή λιτότητα που εφαρμόζεται εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο δοξάζεται από το πρώτο του κιόλας άρθρο: «Επικροτούμε τα μέτρα που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση με στόχο τη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών και τη μεταρρύθμιση της οικονομίας, καθώς και τη νέα δέσμη μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικοποιήσεων, η οποία θεσπίσθηκε πρόσφατα από το ελληνικό κοινοβούλιο. Πρόκειται για πρωτοφανείς αλλά αναγκαίες προσπάθειες προκειμένου να επανέλθει η ελληνική οικονομία σε βιώσιμη πορεία οικονομικής ανάπτυξης», αναφέρεται στο ανακοινωθέν, χωρίς οι 17 ηγέτες της ευρωζώνης να νιώθουν την παραμικρή ανάγκη να απολογηθούν γιατί εφ’ όσον αυτά τα μέτρα ήταν τα αναγκαία φθάσαμε πάλι στο χείλος της χρεοκοπίας… Η κατάσταση δεν σώζεται ούτε από τα 15 δισ. που θα δοθούν στην Ελλάδα μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Οι Ευρωπαίοι μάλιστα για να ψαλιδίσουν τις προσδοκίες φρόντισαν από το τελικό ανακοινωθέν και έκοψαν τον όρο «σχέδιο Μάρσαλ» που υπήρχε στο προσχέδιο το οποίο κυκλοφόρησε πριν την έναρξη της κρίσιμης συνεδρίασης…

Αυτό ωστόσο που δεν είπε ούτε η ελληνική ούτε η ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία αναφέρθηκε σε ρεπορτάζ των New York Times το προηγούμενο Σαββατοκύριακο (23-24 Ιούλη): «Η Ελλάδα θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι θα χρειαστεί νέα αναδιάρθρωση χρέους». Τα βάσανα που γεννάει η εξυπηρέτηση αυτού του δημόσιου χρέους δεν τελείωσαν επομένως ούτε με την απόφαση της 21ης Ιουλίου. Κι ο λόγος είναι εμφανής: παρά το κούρεμα μέρους των ομολόγων κατά 20%, από το νέο πακέτο των 109 δισ. ευρώ, τα 60 δισ. ευρώ είναι επιπλέον δάνεια που προστίθενται στα 110 δισ. του περυσινού πρώτου δανείου της Τρόικας. Πρόκειται για δάνεια που στοχεύοντας να εξυπηρετήσουν την αποπληρωμή ομολόγων που λήγουν (κι όχι την πληρωμή των συντάξεων ή των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων) αυξάνουν τον όγκο του δημόσιου χρέους, δυσχεραίνοντας την αποπληρωμή του. Έστω στο μέλλον.

Σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι καθόλου τυχαία η επιμονή των ευρωπαίων ηγετών να συμπεριληφθεί στο τελικό ανακοινωθέν συγκεκριμένη πρόβλεψη για εγγυήσεις. Αναφέρεται συγκεκριμένα στο άρθρο 9 πως «θα τεθεί σε εφαρμογή συμφωνία παροχής εγγυήσεων ώστε να καλύπτεται ο κίνδυνος που προκύπτει για τα κράτη μέλη της ευρωζώνης από τις εγγυήσεις τους προς το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας». Ο λόγος για τον οποίο επέβαλαν αυτό το άρθρο Ολλανδοί και Φιλανδοί, αφού πρώτα το ψήφισαν στα κοινοβούλια τους, είναι επειδή καταλαβαίνουν πως το πρόβλημα του ελληνικού δημοσίου χρέους δεν λύθηκε, απλώς δόθηκε μια πίστωση χρόνου που θα επιτρέψει στην Γερμανία να δώσει μια πιο σφαιρική και στρατηγική λύση όταν θα ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός της «συντεταγμένης χρεοκοπίας», τον Ιούλιο του 2013. Το ζητούμενο από τη μεριά της Γερμανίας ήταν να κρατηθεί η ελληνική οικονομία ζωντανή έστω «διασωληνωμένη» μέχρι τότε. Και τότε το Τέταρτο Ράιχ θα δώσει μια «καθαρή λύση», όπως εκ παραδόσεως γνωρίζει να κάνει…

Πηγή: http://leonidasvatikiotis.wordpress.com/