Οι «αγανακτισμένοι» και η «ελληνική παιδεία»

Υπάρχει κάποιος σήμερα που θα δεχόταν να πιει το κώνειο και ας διαφωνούσε με την ορθότητα μιας δικαστικής απόφασης που εφάρμοζε έναν «κακό» νόμο;

του Τάσου Ανθουλιά*
Εφημερίδα ΚΟΣΜΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ
Πολλές φορές ακούμε για την αρχαία ελληνική θέση που λέει «πας μη Έλλην βάρβαρος», με την
επεξήγηση πως «Έλληνας είναι εκείνος που μετέχει της ελληνικής παιδείας».

Τί μπορεί να σημαίνει, όμως, σήμερα η έννοια της «ελληνικής παιδείας»; Αν, δηλαδή, πάρει κάποιος το «χαρτί» του ελληνικού λυκείου ή το «χαρτί» του ελληνικού πανεπιστημίου, σημαίνει πως έχει μετάσχει της «ελληνικής παιδείας» ή γενικά της «παιδείας»;
Θα ήθελα να αναφέρω τρεις –από τις πάρα πολλές– προσωπικές εμπειρίες μου, που δείχνουν τί σημαίνει να έχει κανείς ολοκληρώσει την «ελληνική παιδεία».


Μία επαρχιακή εφημερίδα, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, προκειμένου να εκσυγχρονίσει την παραγωγή της με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, μού ζήτησε να αξιολογήσω τις κοπέλες που ενδιαφέρονταν να προσληφθούν ως χειρίστριες ηλεκτρονικών υπολογιστών και να προτείνω τις καταλληλότερες.


Η βασική αξιολόγηση γινόταν με την υπαγόρευση (από μένα) ενός μικρού δημοσιογραφικού κειμένου από την εφημερίδα της προηγούμενης ημέρας. Έτσι μπορούσα να ελέγξω την άνεση που είχαν οι κοπέλες στην χρήση του υπολογιστή και στην ταχύτητα γραφής, καθώς και στην γνώση της ορθογραφίας.


Ανάμεσα στις κοπέλες που ήρθαν ήταν και μία η οποία μόλις είχε τελειώσει το λύκειο, με βαθμό απολυτηρίου 19,5. Εκείνη την εποχή γίνονταν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ και κάθε μέρα τα δελτία ειδήσεων και οι εφημερίδες ασχολούνταν με αυτό το θέμα.
Άρχισα λοιπόν να υπαγορεύω ένα τέτοιο θέμα.
Ξεκινούσε με τις λέξεις «Οι Ρεπουμπλικάνοι…». Έμεινα κατάπληκτος βλέποντας την αριστούχο της ελληνικής εκπαίδευσης να γράφει: «ήρε πουμπλικάνοι…»!


Λίγο καιρό πριν, το 1989, στην διάρκεια ενός μαθήματος που έκανα σε φοιτητές των παιδαγωγικών τμημάτων (για τους μελλοντικούς δασκάλους και νηπιαγωγούς), τόλμησα να ρωτήσω αν τους θυμίζει τίποτα η φράση «το όνομα του ρόδου».
Το μάθημα παρακολουθούσαν περίπου 120 φοιτητές, από αυτούς που σήμερα «μορφώνουν» τα παιδιά μας. Την εποχή εκείνη, ραδιόφωνα, εφημερίδες και τηλεόραση ασχολούνταν έντονα με το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο. Ήταν ένα μεγάλο πολιτιστικό θέμα.


Περίμενα λοιπόν κάποια αντίδραση. Από τους 120 φοιτητές, υπήρξε μόνον ένας, ένα αγόρι, που σήκωσε το χέρι του. Και ρώτησε: «δεν είναι εκείνη η ταινία με τον Σον Κόνερι;». Προφανώς το παιδί είδε την ταινία πιστεύοντας πως θα έχει κάποια σχέση με τον …Τζέημς Μποντ, αφού παίζει ο Σον Κόνερι. Πάλι καλά, δηλαδή, αφού οι υπόλοιποι δεν είχαν ακούσει ή διαβάσει τίποτα.


Θα ήταν χρήσιμο
Το 1994 είχα οργανώσει μία μικρή αίθουσα μέσα στο πανεπιστήμιο σε μορφή μιας αίθουσας νηπιαγωγείου, εξοπλίζοντάς την με ό,τι καλύτερο υπήρχε τότε σε όλο τον κόσμο γι αυτόν τον σκοπό, μέσα από ένα κοινοτικό πρόγραμμα.


Πρότεινα λοιπόν στο Συμβούλιο Σπουδών να μαζεύονται εκεί 6-7 παιδιά προσχολικής ηλικίας (που είχαν κάποιες φοιτήτριές μας, καθώς και κάποια μέλη του πανεπιστημίου). Θα ήταν χρήσιμο να εφαρμόζονται όλα όσα διδάχτηκαν οι φοιτητές μας –μελλοντικοί εκπαιδευτικοί.
Και θα ήταν μία κοινωνική λύση στο πρόβλημα της ανυπαρξίας δωρεάν παιδικών σταθμών.


Τότε, ο πρόεδρος του συλλόγου φοιτητών του τμήματος νηπιαγωγών σηκώθηκε και είπε: «Τί λέτε κύριε Ανθουλιά; Θα έχουμε κουτσούβελα ανάμεσα στα πόδια μας;». Και, φυσικά, η αίθουσα κλειδώθηκε και δεν ξανάνοιξε…


Πριν δύο χρόνια έβλεπα στην τηλεόραση ένα από εκείνα τα δελτία ειδήσεων στα οποία ο δημοσιογράφος βγαίνει στους δρόμους και ρωτά (ανοήτως) τί ξέρει ο ένας κι ο άλλος.
Ρώτησε λοιπόν έναν νέο κύριο με κουστούμι, γραβάτα και καθαρό στυλ γιάπη «ποιος ήταν ο Περικλής». Τότε ο νέος κύριος απάντησε με αφοπλιστικό τρόπο: «Δεν ήταν Ρωμαίος στρατηγός;».


Τελικά, είναι όντως πρόβλημα αν οι «αγανακτισμένοι» που συγκεντρώνονται στις πλατείες, βρίζοντας και μουντζώνοντας, είναι Έλληνες ή βάρβαροι –εξαρτάται από την ερμηνεία που δίνουμε στην αρχαία ελληνική θέση.
Αν εννοούμε πως Έλληνες είναι όσοι μετέχουν στην τρέχουσα «ελληνική παιδεία», τότε οι «αγανακτισμένοι» είναι πραγματικά Έλληνες. Αν, όμως, εννοούμε πως Έλληνες είναι όσοι μετέχουν στην πραγματική «παιδεία», τότε οι «αγανακτισμένοι» είναι μάλλον… βάρβαροι, αφού τέτοια παιδεία στην Ελλάδα δεν υπάρχει.


Έτσι κι αλλιώς, πάντως, οι «αγανακτισμένοι» δεν έχουν καμμία σχέση με την αριστοτελική λογική, αφού προτιμούν την πτώχευση από την πληρωμή των δανεικών μας.


Και μία απορία: Υπάρχει κάποιος σήμερα που θα δεχόταν να πιει το κώνειο κι ας διαφωνούσε με την ορθότητα μιας δικαστικής απόφασης που εφάρμοζε έναν «κακό» νόμο;
Και αν υπάρξει, η σημερινή ελληνική κοινωνία θα τον θεωρήσει σπουδαίο ή ηλίθιο;
Θα τον μνημονεύει ως το ύψιστο δημοκρατικό και κοινωνικό παράδειγμα για τα επόμενα 2500 χρόνια, ή θα θαυμάζει εκείνους που δεν θέλουν να εφαρμόζουν το Σύνταγμα και τους νόμους αφού δεν συμφωνούν με αυτούς;


*Εκπαιδευτικός, συγγραφέας, από τους πρωτοπόρους στην χρήση των υπολογιστών στην εκπαίδευση
http://elpidablog.blogspot.com/2011/09/blog-post_8741.html