Προς τον κ. Βενιζέλο: Κανόνες Ομιλίας1. Το τεχνικό μέρος
Το τεχνικό μέρος της ομιλίας περιλαμβάνει τα εξής τρία στοιχεία:
α. τον χρόνο της ομιλίας (πχ. 20΄ της ώρας),
β. το μέγεθος του κειμένου (λχ. 20 σελίδες Α4 σε space 1,5 lines) και
γ. τον ρυθμό εκφοράς του λόγου από τον ομιλούντα.
O χρόνος της ομιλίας συνήθως καθορίζεται από άλλους και όχι από τον ομιλητή. Συνεπώς, ο ομιλητής, το μόνο που μπορεί και πρέπει να κάνει είναι να επιδιώξει έναν optimum (για τον ακροατή) συνδυασμό μεγέθους κειμένου και ρυθμού εκφοράς λόγου.
Συγκεκριμένα:
Ο ακροατής δυσκολεύεται να παρακολουθήσει μιά ομιλία που εκφέρεται με την ίδια ταχύτητα με την οποία ο ίδιος ο ακροατής θα τη διάβαζε. Διότι, όταν κάποιος διαβάζει και βρίσκει κάτι που δεν το κατάλαβε, έχει την ευχέρεια να σταματήσει και να το ξαναδιαβάσει. Όταν όμως ακούει κάποιον να του μιλάει και δεν προλαβαίνει να “πιάσει” κάτι, δεν μπορεί να διακόψει τον ομιλητή και να του ζητήσει να το επαναλάβει.
Γι’ αυτό ο ομιλητής δεν πρέπει να εκφέρει τον λόγο του με ταχύτητα ανάγνωσης, αλλά με πιό αργό ρυθμό ώστε να προλαβαίνουν τα αυτιά τού ακροατή να στέλνουν στον εγκέφαλό του αυτά που ακούνε από τον ομιλητή.
Το πιό αργά όμως σημαίνει ότι ο ομιλητής χρειάζεται περισσότερο χρόνο ομιλίας από τον καθορισμένο ή, εναλλακτικά, ένα μικρότερο μέγεθος κειμένου. Με δεδομένο δε ότι ο χρόνος είναι προκαθορισμένος, το μόνο που απομένει να κάνει ο ομιλητής είναι να συμπτύξει το κείμενο της ομιλίας του στα μέτρα του αργού και κατανοητού για τον ακροατή τρόπου εκφοράς λόγου. Χωρίς όμως να παραλείψει τίποτα το ουσιαστικό, πράγμα που δεν είναι δύσκολο να γίνει αλλά χρειάζεται λίγη πρόσθετη προσπάθεια.
2. Η ανάπτυξη του θέματος
α. Έχει μεγάλη σημασία, ο ακροατής να πληροφορηθεί από την πρώτη στιγμή το περιεχόμενο της ομιλίας. Αυτό θα τον κάνει να φέρει στο μυαλό του ό,τι απόθεμα γνώσεων πιθανόν να έχει για το συγκεκριμμένο θέμα. Κι έτσι να κατανοήσει ευχερέστερα αυτά που θα ακούσει εν συνεχεία.
Γι’ αυτό είναι απαραίτητο, ο ομιλητής να κάνει μιά πολύ συνοπτική και ταυτόχρονα πολύ περιεκτική εισαγωγή για το θέμα και τις βασικές πτυχές του (π.χ. η Ιλιάδα αποτελείται από 15.676 στίχους. Απ’ αυτούς οι πρώτοι 7 στίχοι αποτελούν μια πλήρη εισαγωγή για όλα όσα ακολουθούν). Η εισαγωγή αυτή πρέπει να γίνει με απλά λόγια (με όσο το δυνατόν λιγότερη χρήση επιστημονικής ορολογίας) και να παραπέμπει στα επιμέρους σημεία που θα εξετασθούν όταν έλθει η σειρά τους.
β. Όταν η ομιλία αναφέρεται σε θέματα πρωτοποριακά, η χρησιμοποίηση από τον ομιλητή αγνώστων εξειδικευμένων όρων χωρίς εξήγηση του περιεχομένου τους, είναι δυνατόν να δημιουργήσει κενά στον ακροατή και να τον κάνει να χάσει το ενδιαφέρον του για τη συνέχεια.
Γι’ αυτό θα πρέπει ο ομιλητής να μή βασίζεται στην υπόθεση ότι οι ακροατές γνωρίζουν όσα γνωρίζει αυτός και να φροντίζει να είναι περισσότερο κατανοητός. Εκτός, βέβαια, όταν απευθύνεται σε συναδέλφους του που έχουν τις ίδιες γνώσεις μ’ αυτόν.
Ο Ιωάννης Καμάρας είναι οικονομολόγος (PhD, Sussex). Υπήρξε διευθυντικό στέλεχος της Τράπεζας της Ελλάδος. Διετέλεσε Επίτροπος της Τράπεζας Κρήτης κατά τη διάρκεια του Σκανδάλου Κοσκωτά.
