Η Πολιτεία του Πλάτωνος είναι από τα πιο γνωστά έργα 10 βιβλίων που γράφθηκε περί το 380 π.Χ. Έχει ασκήσει διαχρονικά επιρροή τόσο στη φιλοσοφία όσο και στην πολιτική θεωρητική. Στην Πολιτεία, ο Σωκράτης και άλλα σημαντικά πρόσωπα, συζητούν τη σημασία της δικαιοσύνης και εξετάζουν κατά πόσο είναι πιο ευτυχισμένος ένας δίκαιος άνθρωπος από έναν..
άδικο, κατασκευάζοντας μια φανταστική πολιτεία, την Καλλίπολη, με φιλόσοφους-βασιλείς.
Υπήρχαν αρκετοί φιλόσοφοι του 20ου αιώνα, που άσκησαν έντονη κριτική στον Πλάτωνα, όπως ο Καρλ Πόπερ που διατύπωνε ότι η Πολιτεία του Πλάτωνα άσκησε μεγάλη επιρροή στα ολοκληρωτικά καθεστώτα του περασμένου αιώνα, (Στάλιν, Χίτλερ κλπ).
Ο Πλάτωνας, αφιερώνει ένα μεγάλο τμήμα της Πολιτείας στη μορφή διακυβέρνησης που θα είχε αυτή. Κατέληξε σε τέσσερα είδη πολιτεύματος τα οποία δεν μπορούν να επιβιώσουν: την τιμοκρατία, την ολιγαρχία, τη δημοκρατία και την τυρρανία.
Στη συνέχεια θα ακολουθήσει μία σύγκριση μεταξύ των τεσσάρων πολιτευμάτων που κατέληξε ο Πλάτωνας μέσω του Σωκράτη, και του σημερινού ελληνικού κράτους από τα μέσα του 20ου αιώνα (δεκαετία 50-60), μέχρι τις μέρες μας.
1. Τιμοκρατία
Ο Σωκράτης ορίζει σαν πολίτευμα της τιμοκρατίας, το πολίτευμα εκείνο που κυβερνούν άτομα που αγαπούν την τιμή και επιλέγονται ανάλογα το βαθμό που έχουν στην κοινωνία. Όμως η τιμή εξισώνεται με τον πλούτο και την ιδιοκτησία, επομένως το πολίτευμα της τιμοκρατίας θα οδηγούσε στον υλισμό (εξάρτηση από τα υλικά αγαθά)
Στην Ελλάδα του 50-60, είχαμε τη λεγόμενη μοναρχία κατά την οποία ανέλαβαν να κυβερνήσουν την Ελλάδα οι βασιλείς (ευγενείς, πολιτικοί κλπ κλπ). Οι άνθρωποι αυτοί αγαπούσαν την τιμή και τον πλούτο, άρα βάση της θεωρίας του Πλάτωνα, το ελληνικό κράτος οδηγήθηκε στον υλισμό (τιμή=πλούτος και εξουσία άρα υλισμός)
2. Ολιγαρχία
Κατά τον Πλάτωνα, ο υλισμός δημιουργεί σύγχυση μεταξύ του πολιτεύματος της τιμοκρατίας και του οικονομικού καθεστώτος και αυτή η σύγχυση θα οδηγούσε αναπόφευκτα στη δημιουργία του ολιγαρχικού πολιτεύματος. Θα υπήρχε διαχωρισμός μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Οι πλούσιοι θα συνομωτούσαν εναντίον των φτωχών και αντίστροφα.
Στην Ελλάδα του 70 (67-73) λόγω του υλισμού μεταξύ του πρώην βασιλιά και των πολιτικών (ποιος θα φάει πιο πολλά) είχαμε τη λεγόμενη Χούντα των Συνταγματαρχών, ένα ολιγαρχικό πολίτευμα το οποίο διαχώριζε τους καθεστωτικούς-πλούσιους από τον αντικαθεστωτικό λαό-φτωχούς. Σαφώς υπήρχαν οι συνομωσίες μεταξύ "πλουσίων" και "φτωχών" (φυλακίσεις αντικαθεστωτικών, ξύλο, προπαγάνδα "μέσω μέσων μαζικής ενημέρωσης" κλπ κλπ)
3. Δημοκρατία
Όσο αυξάνεται ο διαχωρισμός μεταξύ πλουσίων και φτωχών, αυξάνονται και οι εντάσεις στις κοινωνικές τάξεις. Οι φτωχοί ανατρέπουν τους λίγους πλούσιους και παρέχουν ελευθερίες σε όλους τους πολίτες, δηλαδή έρχεται δημοκρατία κατά τον Πλάτωνα. Αυτοί με τη σειρά τους "μεθούν" από την ανεξέλεγκτη ελευθερία με συνέπεια να επέρχεται τυρρανία, το πιο καταπιεστικό πολίτευμα.
Το Νοέμβριο του 73, οι φτωχοί-αντικαθεστωτικός λαός κατάφερε μέσα από εξεγέρσεις (Πολυτεχνείο και αλλού) να ανατρέψει τους λίγους πλούσιους-προδότες "συνταγματάρχες" και να φέρει την πολυπόθητη δημοκρατία (ή έτσι νόμιζε). Όμως με τις ανεξέλεγκτες ελευθερίες που παρέχει το πολίτευμα,η αυθάδεια και το παράλογο θεωρούνται "δημοκρατικές ελευθερίες". Το τι επέρχεται μετά φαίνεται...
4. Τυρρανία
Κατά τον Πλάτωνα, οι ελευθερίες που αποδόθηκαν στους πολίτες τους διαχωρίζουν σε τρεις κοινωνικοοικονομικές τάξεις: την άρχουσα τάξη, τους καπιταλιστές και τους απλούς πολίτες. Οι απλοί πολίτες βλέπουν να απειλούνται οι ελευθερίες τους από την ένταση μεταξύ των δύο προηγούμενων τάξεων και καταφεύγουν στο δημοκρατικό δημαγωγό, ο οποίος φθείρεται από την εξουσία και γίνεται τύρρανος με τη βοήθεια μιας μικρής ομάδας οπαδών του για την προστασία του και τον απόλυτο έλεγχο.
Στο Ελλαδιστάν ή τροϊκανή χρεοκρατία ή τραπεζοκρατία ή όπως θέλετε πείτε το, γίνεται το εξής: Οι απλοί πολίτες (εμείς), βλέπουμε ότι οι ελευθερίες μας σαν ανθρώπινες οντότητες καταλύονται και θέλουμε να καταφύγουμε στο μέγιστο κριτή που παρέχει το πολίτευμά μας, τις εκλογές. Το αποτέλεσμα των εκλογών βγάζει κάθε φορά το δημαγωγό που φθείρεται από την εξουσία με αποτέλεσμα να θέλει να προστατευτεί με τη βοήθεια των κομματόσκυλών του και να έχει τον απόλυτο έλεγχο στο μαγαζί που ονομάζουμε "ελληνικό κράτος".
Κατά των Πλάτωνα "όταν οι φιλόσοφοι βασιλέψουν και οι βασιλείς φιλοσοφήσουν, μόνο τότε θα ευτυχήσουν οι λαοί".
Τα παραπάνω πολιτεύματα έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα και στις μέρες μας περνάμε τις συνέπειες της τυρρανίας, έχει δημιουργηθεί δηλαδή ένα νέου τύπου τυρρανικό πολιτευμα, η τραπεζοκρατική χρεοκρατία.
Επομένως πρέπει να φιλοσοφήσουν και λίγο οι κατέχοντες την εξουσία ώστε να ευτυχίσουμε και πάλι.
Κωνσταντίνος Θανέλλας
taxalia.blogspot.com
