Παράλληλοι βίοι: Οι σειρήνες του λαϊκισμού σε Ελλάδα και Αίγυπτο
Στις 22 Ιανουαρίου, η Αίγυπτος προσπάθησε να πουλήσει ομόλογα αξίας 3,5 δισ. λίρες Αιγύπτου (περίπου 580 εκατ. δολάρια). Παρά το επιτόκιο του 16%, η κυβέρνηση κατάφερε να πουλήσει μόνο το ένα τρίτο του ποσού. Η αποτυχία της δημοπρασίας είναι μόνο ένα από τα πολλά προβλήματα που έχει η Αίγυπτος. Η χώρα αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα βιβλικών διαστάσεων. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Αιγύπτου έχουν
μειωθεί κατά το ήμισυ το 2011, από τα $36 δισ. στα $18 δισ.
Μόνο τον Δεκέμβριο, τα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν κατά $4,4 δισ. (κατά την RBS). Η πώληση ενός δολαριακού ομολόγου $1 δισ. και ένα δάνειο $1 δισ. από τον στρατό της Αιγύπτου, μείωσαν τις πραγματικές εκροές στα $2,4 δισ. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Αιγύπτου πλέον αρκούν για μόνο 4 μήνες εισαγωγών.
Στις πρόσφατες εκλογές που διενεργήθηκαν, η Μουσουλμανική Αδελφότητα κέρδισε το 47% και το κόμμα AL-Nour, που είναι ακόμα πιο εξτρεμιστικό και ακραίο από την Μουσουλμανική Αδελφότητα, πήρε 25%.
Αναφορές στο Bloomberg κάνουν λόγο ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη τροφίμων σε πολλές περιφέρειες της Αιγύπτου.
Στην πόλη Ismailia έχουν γίνει αναφορές για λεηλασίες και βανδαλισμούς σαν αποτελέσματά της έλλειψης ψωμιού. Παρόμοιες αναφορές έχουν γίνει για πολλές πόλεις της Αιγύπτου.
Η έλλειψη καύσιμων είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο και επικρατεί πανικός μεταξύ των καταναλωτών όταν βρεθεί λίγη βενζίνη προς πώληση. Σε ορισμένες πόλεις όπως αυτή του Luxor, η έλλειψη πετρελαίου είναι ένας από τους λόγους που δεν μπορούν πολλοί φούρνοι να ψήσουν ψωμί.
Η κυβέρνηση της Αιγύπτου τώρα προσπαθεί να διαπραγματευτεί ένα δάνειο 3,2 δισ. δολάρια με το ΔΝΤ, αλλά αυτό το πόσο είναι μόνο αυτό που έφυγε από την Αίγυπτο τον Δεκέμβριο. Μια μεγάλη υποτίμηση του νομίσματος είναι δεδομένη, κάτι που θα μειώσει ακόμα περισσότερο την αγοραστική δύναμη του μέσου πολίτη.
Οι εισαγωγές κρεάτων έχουν μειωθεί κατά 60% τους τελευταίους 12 μήνες, αποτέλεσμα της μειωμένης αγοραστικής δυνατότητας των καταναλωτών. Αναφορές για λεηλασίες κυβερνητικών αποθηκών έχουν γραφτεί στα αραβικά μέσα ενημέρωσης και blogs. Δεν είναι γνωστό αν οι ελλείψεις οφείλονται σε αγοραστικό πανικό, σε λεηλασία ή στο ότι έχουν εξαντληθεί τα αποθέματα ή όλα τα παραπάνω.
Είναι αλήθεια ότι για τα κόμματα που αναδείχτηκαν στην εξουσία ακολουθήθηκαν δημοκρατικές διαδικασίες. Και ως προς αυτού, δεν έχω εγώ ή κανένας άλλος το δικαίωμα να ασκήσουμε κριτική στις επιλογές του Αιγυπτιακού λαού.
Το αν αυτός ο λαός επιθυμεί να κυβερνηθεί από ακραία στοιχεία, που θα οδηγήσουν την Αίγυπτο σε μια θεοκρατία, είναι δικό του θέμα. Αυτό όμως που είναι σχεδόν σίγουρο, είναι ότι, ο τουρισμός της Αιγύπτου (μια από τις ελάχιστες πηγές συναλλάγματος της χώρας) θα μειωθεί στο ελάχιστο σαν αποτέλεσμα μιας τέτοιας επιλογής. Ήδη ο τουρισμός έχει καταγράψει μείωση 30% σε σχέση με πέρσι και συνεχίζει να υποχωρεί.
Το ότι η Αίγυπτος έχει δικό της νόμισμα δεν θα βοηθήσει την κατάσταση. Σε αντίθεση με ό,τι πολλοί νομίζουν, δεν μπορεί η κεντρική τράπεζα της Αιγύπτου να πάει να πουλήσει αιγυπτιακές λίρες στην αγορά συναλλάγματος και να αγοράσει δολάρια, με τα οποία θα αγοράσει προϊόντα και υπηρεσίες που δεν παράγει η Αίγυπτος.
Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει αγορά για αιγυπτιακές λίρες. Κανένας δεν θα βρεθεί να γίνει αντισυμβαλλόμενος. Και αν βρεθεί, η τιμή θα είναι πολλαπλάσια χαμηλότερη από την επίσημη.
Αποτέλεσμα είναι ότι η Αίγυπτος θα πρέπει να πουλήσει προϊόντα και υπηρεσίες σε κάποιους άλλους για να έχει συνάλλαγμα για να μπορεί να εισάγει προϊόντα από το εξωτερικό.
Πως όμως θα γίνει αυτό αν στη χώρα επικρατεί θεοκρατία; Τι επιχειρηματική εμπιστοσύνη θα υπάρχει σε ένα τέτοιο καθεστώς υπό αυτές τις συνθήκες; Και αν λόγω των πολιτικών αυτών επιλογών (και αναταραχών) μειωθεί η οικονομική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μειωθεί και η παραγωγή της χώρας και άρα, τα προϊόντα που θα μπορούσε να παράγει και να εξαγάγει για να έχει πολύτιμο συνάλλαγμα;
Οι λάτρες της δραχμής καλά θα κάνουν να κοιτάξουν την Αίγυπτο πολύ καλά, διότι αυτά που βιώνει αυτή η χώρα σήμερα είναι αυτό που θα πάθει η Ελλάδα, αν αναδειχτούν στην εξουσία οι ακραίες λαϊκιστικές δυνάμεις που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν.
Και για όποιον νομίζει ότι η Ελλάδα μπορεί να επιβιώσει οικονομικά και γεωπολιτικά μόνη της, ας ζυγίσει πολύ καλά αυτά που προσφέρει σήμερα η Ευρώπη σε σχέση με τις δυνατότητες της Ελλάδος σήμερα. Να ζυγίσει πάρα πολύ καλά το κόστος του να απομακρυνθεί η Ελλάδα από την αγέλη που ονομάζεται Ευρώπη.
Ναι η Αίγυπτος θα μπορούσε να ήταν μια διαφορετική χώρα, αν, είχε ένα δημοκρατικό σύστημα (πριν χρόνια), αν είχε θεσμούς, αν κυριαρχούσε η πυγμή του νόμου και αν ο λαός αυτός ήταν πιο μορφωμένος. Αλλά δεν είναι, και δεν μπορεί η Αίγυπτος να αυξήσει το βιοτικό της επίπεδο, χωρίς πρώτα να γίνουν αυτές οι αλλαγές.
Και όπως στην Αίγυπτο, έτσι και στην Ελλάδα θα πρέπει να γίνουν πολλές αλλαγές. Αλλαγές που μέχρι σήμερα αρνιέται να κάνει.
Ξεχάστε το χρέος, σας έχω πει ότι αυτό θα διευθετηθεί. Θα μας το διαγράψουν με κάποιο τρόπο για να γίνουμε βιώσιμοι. Το πρόβλημα είναι το πολιτικό σύστημα, που είναι ανίκανο να κάνει τις αλλαγές που απαιτούνται για να γίνει πιο ανταγωνιστική η οικονομία και να ενθαρρύνει την ανάληψη ρίσκου εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα.
Σήμερα, σχεδόν όλη η πολιτική εξουσία αποτελείται από λαϊκιστικές. Άπαντες εκτός ελαχίστων φωνών λογικής υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Φωνές όμως που κανένας δεν ακούει, διότι τα μεγάφωνα του λαϊκισμού (“λεφτά υπάρχουν”) είναι σε μεγίστη ισχύ και φτάνουν
πιο εύκολα στα αυτιά του μέσου πολίτη από αυτά της ορθολογικής σκέψης.
Και αν νομίζεται ότι η κατάσταση είναι άσχημη σήμερα, δεν έχετε δει τίποτα ακόμα αν επικρατήσουν πολιτικά οι λαϊκιστικές. Όπως η αιγυπτιακή λίρα δεν θα σώσει την Αίγυπτο, έτσι και η δραχμή δεν θα σώσει την Ελλάδα.
Διότι όπως η Αίγυπτος, έτσι και η Ελλάδα, δεν έχει ένα πλαίσιο αξιοκρατίας που να εμπνέει εμπιστοσύνη στον ιδιωτικό τομέα, να αποπειραθεί να κερδίσει από την παραγωγική διαδικασία, κάτι που με τη σειρά του θα ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο όλων μας.
Εμείς έχουμε την τύχη να είμαστε σε ένα νομισματικό σύστημα που θα μας δώσει δεύτερη και ίσως και τρίτη ευκαιρία αν χρειαστεί, η Αίγυπτος δεν έχει αυτή την τύχη. Και ενώ μας προσφέρεται αυτή η δεύτερη ευκαιρία, εμείς θέλουμε να τα τινάξουμε όλα στο αέρα και να γίνουμε Αίγυπτος.
Οι σειρήνες του λαϊκισμού είναι πολύ γλυκιές. Προσέξτε πολύ καλά τι θα ψηφίστε στις επόμενες εκλογές.
Γιώργος Καισάριος
georgek@market-talk.net
