Η ελληνική κοινωνία περνά αναμφισβήτητα μια από τις κρισιμότερες περιόδους της ιστορίας της. Ανεργία, «λουκέτα», περικοπές μισθών και συντάξεων, χαράτσια, αυτοκτονίες, κατάθλιψη, νέο ..
μεταναστευτικό ρεύμα, έλλειψη ελπίδας για το αύριο. Αυτά είναι τα κομμάτια που συνθέτουν το παζλ της Ελλάδος της μειωμένης εθνικής αξιοπρέπειας, της Ελλάδος που υπομένει τις «διαταγές» της Τρόϊκας και παρακολουθεί αμέτοχη τις εξελίξεις.
Μετά την εμφάνιση του κινήματος των «Αγανακτισμένων», διαμορφώθηκε η εντύπωση πως ο Έλληνας...
βγαίνει στο δρόμο, αντιδρά, ξεσηκώνεται. Από το Σεπτέμβριο και μετά όμως, φαίνεται πως η αγανάκτηση κόπασε και έμειναν μόνο οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης και οι παρέες όπου εξωτερικεύεται ο θυμός της πλειοψηφίας των Ελλήνων.
Η «Κ» απευθύνθηκε σε τρεις επιστήμονες, αναζητώντας μια επιστημονική εξήγηση για τη συμπεριφορά του Έλληνα στην εποχή του Μνημονίου.
Έλλειψη αλληλεγγύης
Για τον ομότιμο καθηγητή του τμήματος Νομικής του ΑΠΘ, Ζήση Παπαδημητρίου, «την τελευταία 20ετία όλοι μας υπήρξαμε θύματα της ευημερίας. Τα δυο τελευταία χρόνια, ωστόσο, επικρατεί κλίμα συστηματικού εκφοβισμού μέσω-κυρίως- του τρόπου λειτουργίας των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και ειδικότερα της τηλεόρασης. Αυτήν τη διετία, επίσης, χάσαμε ως κοινωνία την πεμπτουσία της αλληλεγγύης.
Εφαρμόζεται ξεκάθαρα μια στρατηγική φόβου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κλεινόμαστε στον εαυτό μας και να μην κοινοποιούμε τις αγωνίες μας στους συνανθρώπους μας. Υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης όχι μόνο στο πολιτικό σύστημα αλλά και στον διπλανό μας. Για αυτό και δεν σηκώνεται ο κόσμος από τον καναπέ του. Μας λείπει η συλλογικότητα, η οποία υπονομεύτηκε στο κλίμα κατανάλωσης και επίδειξης προς το διπλανό. Στην περίοδο της κατοχής υπήρχε η αίσθηση του «εμείς». Σήμερα παραμένουμε στο «εγώ». Για αυτό και οι όποιες συζητήσεις αντιδράσεις παραμένουν καφενειακές. Με λίγα λόγια δεν έσπασε ο αναμεταξύ μας πάγος» τόνισε. «Ακόμα και όσοι εμφανίζονται ότι κινητοποιούνται, δεν βρίσκουν απήχηση διότι ο κόσμος γνωρίζει ότι υπήρξαν μέρος του κυκλώματος, υπηρέτησαν δουλικά τις κυβερνήσεις και θεωρούνται «καμένα χαρτιά». Επιπλέον η διανόηση δεν διαδραμάτισε το ρόλο που της αναλογούσε στην παρούσα φάση. Όσο για τους «Αγανακτισμένους» αποτέλεσαν ένα τεράστιο κίνημα. Μόνο που το κίνητρο ήταν ιδιωτικό και όχι συλλογικό. Κοινή ήταν μόνο η συνθηματολογία. Βλέπετε, ο μικροαστός δεν διακινδυνεύει να χάσει πολλά πράγματα» κατέληξε.
Απάθεια
Για τον ψυχολόγο Γιάννη Τσουματίδη, «η παραγωγή αρνητικών ερεθισμάτων, όπως χαράτσια, φόροι, πρόστιμα, λαμβάνονται ως τιμωρία και η συνεχής τιμωρία εξελίσσεται σε απάθεια. Ο κόσμος δεν αντιδρά, γιατί δεν υπάρχει διέξοδος. Αυτή είναι η ψυχολογία του μέσου Έλληνα. Η νέα γενιά είναι μαθημένη στις εύκολες λύσεις. Δεν θα αγωνιστεί γιατί έχει ακόμη τις πλάτες των γονιών της. Βλέπετε ο νέο-Έλληνας δεν έχει μάθει να αγωνίζεται στο δρόμο. Έχει μάθει να διαβάζει, κυνηγώντας ένα όνειρο που του έπλασαν άλλοι. Αυτό τον απομακρύνει από το να δει την πραγματικότητα άμεσα. Κι όταν τη συναντά, δε ξέρει πώς να τη διαχειριστεί και αποδέχεται το μοιραίο».
Τρομοκρατία
«Το καθεστώς γύρω μας θυμίζει καθεστώς τρομοκρατίας, ομηρίας ή κατοχής», σημειώνει η ψυχοθεραπεύτρια Νέλλη Βυζαντιάδου. «Σαν να βιώνουμε, δηλαδή, συνθήκες εμπόλεμης κατάστασης που ενώ έχεις κάθε διάθεση να επαναστατήσεις και να αντιδράσεις, δεν ξέρεις τον τρόπο με τον οποίο θα το κάνεις. Θεωρείς πως αν αντιδράσεις δεν θα επηρεάσεις τα γεγονότα. Άρα αναρωτιέσαι αν έχει νόημα να ξοδεύεις την ενέργεια και τις προσπάθειες σου. Είμαστε τρομοκρατημένοι και ταυτόχρονα ψάχνουμε να δούμε τι εξυπηρετεί τα συμφέροντα μας αλλά και τι έχει νόημα να γίνει. Για αυτό δεν υπάρχει κάποια μαζική αντίδραση. Ίσως πάλι να έχουμε και αποθέματα υλικών, ψυχικών και συναισθηματικών αντοχών. Ο Έλληνας θα βγει στο δρόμο μόνο όταν εξαντληθούν τα όρια, τα αποθέματα και οι αντοχές μας. Ο κόσμος θα αντιδράσει όταν αντιληφθεί ότι πραγματικά κινδυνεύει» σημειώνει.
"Karfitsa" 04-02-2012
