Γράφει ο Ζήσης Χ. Πατσίκας
Οικονομολόγος -
Δημοσιογράφος
Πριν λίγες μέρες ήταν η παγκόσμια
ημέρα καταναλωτή. Πέρασε σχεδόν απαρατήρητη στην Ελλάδα, παρ’ όλα αυτά
γιορτάστηκε με έναν ιδιαίτερο τρόπο, μέσα από το «κίνημα (για να μην πω τον
πυρετό) της πατάτας». Πολίτες όλων των κοινωνικών, μορφωτικών και οικονομικών
τάξεων, περιμένουν στην
ουρά (πολλές φορές για ώρες), ώστε να προμηθευτούν
πατάτες με το τσουβάλι σε μεγάλες ποσότητες, απευθείας από τους παραγωγούς, σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές.
Ωστόσο, είναι προφανές ότι το «κίνημα της
πατάτας» δεν μπορεί να επεκταθεί σε όλη
τη γκάμα των προϊόντων, σίγουρα πάντως όχι στα κρέατα (π.χ. αμνοερίφια) μιας
και το Πάσχα πλησιάζει. Λόγοι τεχνικοί (μεταφορά, διακίνηση), λόγοι
ποιότητας (συντήρηση και ψύξη των υπαίθρια πωλούμενων προϊόντων), κτλ, φαίνεται
ότι δεν θα αφήσουν τέτοιες κινηματικές δράσεις να λάβουν τις διαστάσεις που θα
επιθυμούσε το καταναλωτικό κοινό. Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι ανησυχίες εκείνων
που ισχυρίζονται ότι θα υπάρξουν για άλλη μια φορά επιτήδειοι οι οποίοι θα
καπηλευτούν την εθελοντική αυτή κίνηση και θα διαθέσουν στην αγορά είτε χαμηλής
ποιότητας προϊόντα, είτε θα φοροδιαφύγουν, κτλ.
Πάντως, γενικά το «κίνημα
της πατάτας» είναι μια έκφραση καταναλωτικής συνείδησης, έστω άγουρης, που χρειάζεται
ωρίμανση και εξέλιξη ώστε πράγματι να παίξει το ρόλο που πρέπει στην αγορά, δηλαδή
την άσκηση πίεσης στις τιμές και τον περιορισμό των φαινομένων αισχροκέρδειας. Στην
περίπτωση της πατάτας φάνηκε αμέσως μια πρώτη επίπτωση. Οι τιμές στον μανάβη και το σούπερ μάρκετ έπεσαν και οι τιμές διάθεσης
απ’ τους παραγωγούς τις τελευταίες μέρες, ανέβηκαν ελαφρά. Όσο πιο κοντά
καταλήξουν οι δύο αυτές τιμές, τόσο υγιέστερη θα είναι η αγορά και οι
καταναλωτές θα προμηθεύονται το προϊόν στην καλύτερη δυνατή τιμή.
Για να έχουμε όμως το καλύτερο
αποτέλεσμα για τον πολίτη –καταναλωτή, σε μόνιμη
και διαρκή βάση, η πολιτεία πρέπει να καλλιεργήσει την καταναλωτική
συνείδηση και να ενθαρρύνει τον έλεγχο και
την παρέμβαση των καταναλωτών στην αγορά. Πρώτα και κύρια όμως, η πολιτεία
οφείλει να οργανώσει το πλαίσιο και να δημιουργήσει περιβάλλον και δομές που να
διευκολύνουν αυτή την υγιή λειτουργία
της επαφής παραγωγού καταναλωτή και να δίνουν λύση στα διάφορα προβλήματα
φορολόγησης, ποιοτικού ελέγχου και διασφάλισης της δημόσιας υγείας που προκύπτουν.
Είναι ήδη γνωστή σε πολλούς η θέση μου για δημιουργία Δημοπρατηρίων.
Ένα Δημοπρατήριο θα προσφέρει τη
δυνατότητα άμεσης επαφής των παραγωγών με τους καταναλωτές, σε ένα οργανωμένο και ασφαλές για όλους περιβάλλον,
ενώ αποτελεί της θεσμική απάντηση στις κινηματικές πρωτοβουλίες. Εξάλλου, ο
νόμος υπάρχει (Ν.4015/2011). Τα προϊόντα θα είναι ποιοτικώς ελεγμένα και η
διάθεσή τους θα γίνεται με όλους τους υγειονομικούς όρους (ψυγεία – καθαριότητα
- πιστοποίηση) ώστε να έχουν τις προδιαγραφές που απαιτούνται για την ασφάλεια
της υγείας μας.
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να
πούμε και δυο λόγια για τη δαιμονοποιημένη - θα έλεγα - στην Ελλάδα, έννοια του
«μεσάζοντα». Οι μεσάζοντες δεν είναι τίποτα άλλο από μια επαγγελματική τάξη
μικρών, μεσαίων και μεγάλων εμπόρων που διακινούν τα προϊόντα και αναλαμβάνουν όλα
τα έξοδα και τα ρίσκα, χωρίς τους οποίους η λειτουργία της αγοράς είναι
αδύνατη. Το ζήτημα δεν είναι να κυνηγήσουμε τους μεσάζοντες αλλά να
δημιουργήσουμε συνθήκες που εξασφαλίζουν την υγιή λειτουργία, τον ανταγωνισμό
και την τήρηση όλων των προδιαγραφών. Οι
ίδιοι οι μεσάζοντες, όπως και όλοι οι εμπλεκόμενοι, από την παραγωγό μέχρι τον
τελικό καταναλωτή, ωφελούνται από μια αγορά που λειτουργεί με διαφάνεια.
Το Δημοπρατήριο, λοιπόν, είναι
ένα μεγάλο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Στην
Ημαθία υπάρχουν οι χώροι (βλ. Αγορά Κουλούρας), η ισχυρή παραγωγική βάση και όλες οι συνθήκες που μας επιτρέπουν να
προχωρήσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά στη δημιουργία του πρωτοποριακού
αυτού θεσμού που λειτουργεί εδώ και
πολλά χρόνια στην Ευρώπη (π.χ. Βέλγιο, Ολλανδία).
Η Ημαθία εξάγει το 21% του συνόλου των νωπών και επεξεργασμένων φρούτων
και λαχανικών της πατρίδας μας. Αυτή είναι μια δυναμική αδιαπραγμάτευτη. Ο
ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ ΠΑΡΑΓΕΙ! Ήρθε η ώρα να το εκμεταλλευτούμε!
