Tου Στεφανου Κασιματη / kassimatis@kathimerini.gr
«Μπορείς να κοροϊδεύεις κάποιους για πάντα και να κοροϊδεύεις όλους για κάποιο καιρό, αλλά δεν μπορείς να κοροϊδεύεις όλους για πάντα». Οταν το είπε αυτό ο 16ος πρόεδρος των ΗΠΑ Αβραάμ Λίνκολν (του αποδίδεται, εν πάση περιπτώσει), η
αντιπροσωπευτική δημοκρατία ήταν ένας σχετικά καινούργιος τύπος πολιτεύματος και, συνεπώς, η αλήθεια του αποφθέγματος διατηρούσε ακόμη τη φρεσκάδα της. Σήμερα η αλήθεια του Λίνκολν είναι κοινός τόπος: οι πάντες, που λέει ο λόγος, καταλαβαίνουν ότι η ευπιστία των πολλών έχει τα όριά της και ότι αυτά, με τη σειρά τους, θέτουν τα όρια της πολιτικής αναισχυντίας.
Οι πάντες, εκτός από τον Χρήστο τον* Παπουτσή, όπως φάνηκε από τον εξευτελισμό που του επεφύλασσε προχθές η διάσκεψη του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, για την ανάδειξη των υποψηφίων διεκδικητών της προεδρίας. Εκεί, ο Χρηστάκης (έτσι τον έλεγε με τρυφερότητα ο Κίμος ο Κουλούρης), αφού απέτυχε να συλλέξει τις απαιτούμενες 94 υπογραφές, δηλαδή το ένα τέταρτο των μελών του οργάνου, βελτίωσε το ρεκόρ πολιτικού θράσους (που το κατείχε ο ίδιος, ούτως ή άλλως...), ζητώντας να παρακαμφθεί το καταστατικό του κόμματος προκειμένου να είναι υποψήφιος, έστω και με τη δική του υπογραφή μόνον.
Το ζήτησε προκειμένου να είναι «ουσιαστική η δημοκρατική διαδικασία» της εκλογής με την ψήφο των μελών και των φίλων του ΠΑΣΟΚ. Αξίζει της προσοχής μας η αιτιολόγηση του αιτήματος, καθώς μας δίνει το μέτρο του παραλογισμού στον οποίο οδηγεί τον άνθρωπο η φιλοδοξία, όταν δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Ο Χρήστος ο Παπουτσής ζήτησε παραβίαση των κανόνων της δημοκρατικής εκλογής, προς όφελος της ουσίας της δημοκρατικής εκλογής· ως εάν, δηλαδή, οι κανόνες της δημοκρατικής διαδικασίας είναι άσχετοι με την ουσία της. Με τον τρόπο αυτόν ανέτρεψε τους κανόνες της λογικής - μολονότι, για να είμαστε δίκαιοι μαζί του, παρέμεινε πιστός στους κανόνες της λογικής του συμφέροντός του, όπως το αντιλαμβάνεται ο ίδιος. Αλλωστε, ως Χρηστάκης της Προστασίας του Πολίτη, παρομοίως δεν αντιλαμβανόταν την προστασία του πολίτη; Προτιμούσε να μη δέρνουν οι αστυνομικοί τους αλήτες, έστω και αν οι αλήτες κατέστρεφαν και έκαιγαν την περιουσία των πολιτών.
Για να επανέλθω όμως στην αφήγηση του τραγικού τέλους των αρχηγικών φιλοδοξιών του Χρήστου του Παπουτσή, το αίτημά του να είναι υποψήφιος χωρίς τις 94 υπογραφές ετέθη σε ψηφοφορία. Απερρίφθη μεν, αλλά δεν πήγε και τόσο άσχημα: έλαβε 12 ψήφους επί συνόλου 377, ήτοι 3,1830239%! Με άλλα λόγια -διότι καλό είναι να είμαστε ακριβείς, αλλά όχι και μίζεροι- έλαβε το 3,19% ή, τέλος πάντων, το 3,20%. Αραγε, μετά το κάζο που υπέστη, θα κατάλαβε τώρα τι εννοούσε ο Λίνκολν με το απόφθεγμα από το οποίο ξεκινήσαμε; Ενδεχομένως. Ωστόσο, ας μου επιτραπεί προσωπικώς να έχω τις αμφιβολίες μου, διότι εγώ δεν υποτιμώ καθόλου τον Χρήστο τον Παπουτσή. Είναι άνθρωπος που μένει σταθερός στις αξίες του. Αναπαύου εν ειρήνη, λοιπόν, πρόεδρε Χρήστο...
*: Η επανάληψη του ονομαστικού άρθρου πριν από το επώνυμο επιφανούς πολιτικού του ΠΑΣΟΚ είναι ένδειξη προέλευσης από την υψηλή πασοκαρία. Οπως, φέρ’ ειπείν, είναι το von ή το zu για τους Junker της Πρωσίας.
Εχει μελετήσει τον Μακιαβέλι του
Για το γεγονός ότι οι αρχηγικές φιλοδοξίες του Χρηστάκη αναπαύονται τώρα εις τους αιωνίους λειμώνας (ένθα ουκ έστι λύπη, ου πόνος, ου στεναγμός...) έπαιξε ρόλο και η στάση του Βενιζέλου. Θυμίζω ότι τις τελευταίες ημέρες, καθώς ο Χρηστάκης δυσκολευόταν να μαζέψει τις υπογραφές, διάφορες πλευρές υπέβαλαν στον Βενιζέλο την εισήγηση να συμβάλει (πλαγίως) στη συγκέντρωση των υπογραφών του αντιπάλου του, ειδάλλως, έλεγαν, δεν θα συνέφερε το ΠΑΣΟΚ να στήσει κάλπες με μόνον έναν υποψήφιο.
Ο Βενιζέλος είναι πολλά πράγματα: λαίμαργος, συγκεντρωτικός, φαταούλας και άλλα πολλά· ηλίθιος όμως δεν είναι. Γι’ αυτό και δεν τσίμπησε. Είχε αντιληφθεί τη φάκα: δηλαδή, ότι αν ο Παπουτσής έφθανε στην κάλπη, οπωσδήποτε κάτι θα μάζευε, καθώς αρκετοί θα τον ψήφιζαν (από Συριζαίους μέχρι Καστανίδηδες), όχι επειδή τον πιστεύουν, αλλά είτε για να αποδυναμώσουν την προοπτική της ισχυρής ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ είτε από αντιμνημονιακό μένος είτε από προσωπική εχθρότητα για τον Βενιζέλο.
Προτίμησε, λοιπόν, να συνθλίψει την προοπτική της υποψηφιότητας Παπουτσή εν τη γενέσει της, κρίνοντας ότι η αξιοπρεπής έκβασή της θα ήταν κάτι το οποίο εν συνεχεία θα το έβρισκε διαρκώς μπροστά του. Εκρινε πολύ σωστά από την πλευρά του· διότι, κάπου στον «Ηγεμόνα» του, ο μέγας Μακιαβέλι συμβουλεύει ότι αν χρειάζεται να στραφείς εναντίον κάποιου κοντινού σου ή συμμάχου σου, πρέπει να το κάνεις με τέτοια σφοδρότητα, ώστε να μην καταφέρει ποτέ πια να συνέλθει για να εκδικηθεί. Γι’ αυτό, δεν νομίζω να λυπήθηκε καθόλου για τον εξευτελισμό του Παπουτσή, που είδε την υποψηφιότητά του να καταλήγει στον ίδιο σκουπιδοτενεκέ με εκείνη του Τζουμάκα. Προφανώς, ο Βενιζέλος έχει μελετήσει καλά τον Μακιαβέλι του.
Οσον αφορά τώρα το πολύ πιθανό ενδεχόμενο να είναι απογοητευτικά ισχνή η προσέλευση στην εκλογή νέου αρχηγού, αυτό είναι άνευ σημασίας. Εν σχέσει με τη μάχη των βουλευτικών εκλογών, η εκλογή αρχηγού δεν είναι παρά ένας απλός αντιπερισπασμός, όπως λ.χ. ήταν ο αγώνας για την κατάληψη του Σατό Ουγκουμόν στη μάχη του Βατερλό. Αν οι δυνάμεις που χρειάσθηκε να ξοδέψουν οι Γάλλοι για να καμφθεί εν τέλει η ηρωική αντίσταση των Αγγλων Coldstream Guards στο Ουγκουμόν είχαν χρησιμοποιηθεί για το κέντρο της μάχης, ο Βοναπάρτης ίσως είχε επικρατήσει και μπορεί σήμερα η μορφή της Ευρώπης να ήταν διαφορετική. Ομοίως, την επιβίωση και το μέλλον του ΠΑΣΟΚ δεν θα κρίνουν όσοι προσέλθουν στην κάλπη της 18ης Μαρτίου, αλλά εκείνοι που θα επιλέξουν να το ψηφίσουν στην κάλπη των βουλευτικών.
