Του Δημήτρη Μάρδα
Αν. καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ΑΠΘ
Η «υπόθεση Άκη» τουλάχιστον εντυπωσιάζει!. Το πάθος με το οποίο ο γηραιός πολιτικός υπερασπίζεται την αθωότητά του οδηγεί σε δυο ενδεχόμενα σενάρια: Είτε είναι αθώος και θύμα πλεκτάνης είτε θρασύς και προκλητικά διεφθαρμένος. Το τεκμήριο της αθωότητας είναι βασική αρχή του..
Δικαίου. Η οικονομική όμως επιστήμη δίνει άλλες ερμηνείες.Αναλυτικότερα, η «Θεωρία της Προσόδου» προτείνει το εξής: Αν απουσιάζει ο ανταγωνισμός σε μια κρατική προμήθεια, τότε ο προμηθευτής έχει την άνεση να πουλήσει στο κράτος υλικά και υπηρεσίες, σε ιδιαίτερα ακριβές τιμές. Το υπερκέρδος που εξασφαλίζει ο τυχερός προμηθευτής, το διαθέτει είτε για να χρηματίσει αυτόν που τον ευνόησε είτε να το επενδύσει έτσι ώστε να γίνει ανταγωνιστικότερος είτε για άλλους παρεμφερείς προς τους ανωτέρω σκοπούς. Οι προμήθειες οπλικών συστημάτων ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία.
Οι προεκτάσεις της προαναφερθείσας προσέγγισης οδηγούν στην ακόλουθη θέση: O πολιτικός που αναλαμβάνει την ευθύνη μιας, στην ουσία, προμήθειας του Δημοσίου μέσω απευθείας ανάθεσης, θα πρέπει –όσο παράξενο και αν ηχεί– να αποδείξει ότι δεν χρηματίστηκε, κάτι βέβαια που δεν το δέχεται η νομική επιστήμη!
Οι προμήθειες οπλικών συστημάτων δεν αφορούν όμως μόνο τελικά προϊόντα (υποβρύχια, πυραυλικά συστήματα κ.λπ). Συνδέονται και με τα πανάκριβα ανταλλακτικά τους. Οπότε, θα άξιζε τον κόπο να διερευνηθεί το ύψος των ανταλλακτικών που παραγγέλθηκαν –διαχρονικά όπως και η συχνότητα των παραγγελιών ανά χρονική περίοδο– για τα Μιράζ 2000 λόγου χάρη. Αν τα ανταλλακτικά αυτά καλύπτουν 150 ή 200 αεροσκάφη, ενώ διαθέτουμε γύρω στα 50, με ποια λογική έγιναν αυτές οι παραγγελίες, σε τι τιμές και ιδίως επί ποίων Υπουργών Άμυνας;
Να σημειωθεί τέλος ότι ένα τέτοιο ανταλλακτικό στοιχίζει συχνά όσο ένα γεύμα δέκα ατόμων στο πανάκριβο εστιατόριο Bristol του Παρισιού!
Οι κρατικές προμήθειες ρίχνουν κυβερνήσεις, η διαφθορά θερίζει και οι εξόφθαλμες κακοτεχνίες υπουργών και υφυπουργών στοιχίζουν συχνά χρήματα στο κράτος…
Όλα αυτά και πολλά ακόμη δίνονται, στο πλαίσιο μιας εικονικής πραγματικότητας, σε ένα πολιτικό μυθιστόρημά μου. Τα όσα περιγράφονται –οι κακοτεχνίες πολιτικών, τα διάφορα γεγονότα με επίκεντρο τις κρατικές προμήθειες, οι θάνατοι διεφθαρμένων φορέων της εξουσίας κ.ά.– δίνονται μέσα από μια αστυνομική ιστορία. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στα μέσα του Μαΐου, στις εκδόσεις Καστανιώτη, με τίτλο «Η γοητεία μιας συντριβής».
