Κέρδισαν το βραβείο του ενδοτισμού
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΛΚΑ
Δημοσιογράφου-Μέλους ΕΣΗΕΜ-Θ
Εργάζομαι στον «Αγγελιοφόρο» ως συντάκτης – επιμελητής ύλης τα τελευταία 15 χρόνια και θα ήθελα να αρχίσω την παρέμβασή μου με δύο εισαγωγικές παρατηρήσεις:
Πρώτον, ο λόγος που αποτυπώνεται στον απολογισμό της απερχόμενης διοίκησης της ΕΣΗΕΜ-Θ και εκφέρεται σ΄ αυτήν εδώ την αίθουσα από τα μέλη της πλειοψηφίας, είναι λόγος λειασμένος, λόγος στρογγυλεμένος και εξωραϊσμένος, γεμάτος κορόνες λαϊκισμού και κινδυνολογίας. Είναι ένας λόγος που οδηγεί σε πλήρη αντιστροφή της πραγματικότητας κατά τους τελευταίους 12 μήνες. Προφανώς, τα πράγματα δεν έγιναν έτσι, όπως μας τα περιγράφουν – και θα εξηγήσω το γιατί στη συνέχεια.
Δεύτερον, σε μια εποχή, όπως η δική μας, όπου θριαμβεύει το ψέμα και η συκοφαντία, το να λέμε την αλήθεια αποτελεί, όπως ισχυριζόταν ο Όσκαρ Ουάιλντ, επαναστατική πράξη. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να αποδώσουμε την αλήθεια των πραγμάτων κατά τους τελευταίους 12 μήνες, καθώς αυτό μπορεί – ενδεχομένως – να αφυπνίσει τις συνειδήσεις μας. Τις συνειδήσεις όλων μας.
Σε ό,τι αφορά το κύριο αντικείμενο της παρέμβασής μου, διευκρινίζω ότι θα εστιάσω την προσοχή μου κυρίως σε όσα συνέβησαν στον «Αγγελιοφόρο», καθώς εκεί εφαρμόστηκαν αρχικώς και δοκιμάστηκαν πρωτίστως οι συνδικαλιστικές πρακτικές της ΕΣΗΕΜ-Θ, οι οποίες αποτέλεσαν προπομπό και οδηγό για τη στάση της στο συγκρότημα της «Μακεδονίας» και σε άλλους εργασιακούς χώρους.
Η Εκδοτική Βορείου Ελλάδος ΑΕ, η επιχείρηση που εκδίδει τον «Αγγελιοφόρο», είναι η μόνη επιχείρηση στον χώρο του Τύπου στην Ελλάδα, η οποία:
-ΜΕΙΩΣΕ τους μισθούς των εργαζομένων (αρχικά 12,5%, τώρα 30%)
-ΠΡΟΧΩΡΗΣΕ σε απολύσεις δεκάδων δημοσιογράφων
-ΕΠΕΒΑΛΕ μονομερώς την εκ περιτροπής εργασία
-ΕΞΩΘΗΣΕ σε εθελουσία έξοδο δεκάδες εργαζόμενους
-ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ την πρακτική των προειδοποιήσεων απόλυσης
-ΕΦΑΡΜΟΣΕ το μέτρο της τροποποιητικής καταγγελίας
Και όλα αυτά σχεδόν ταυτόχρονα σε διάστημα μερικών μηνών.
Αυτές τις πρακτικές είχε, μεταξύ άλλων, να αντιμετωπίσει η διοίκηση της ΕΣΗΕΜ-Θ. Και τι έπραξε; Τις ανέχτηκε. Τις διευκόλυνε. Τις υποδαύλισε. Η ΕΣΗΕΜ-Θ αναδείχθηκε – με ευθύνη της κυβερνώσας διοίκησης – στο πρώτο και στο μόνο συνδικαλιστικό σωματείο στον χώρο του Τύπου στην Ελλάδα, το οποίο
-ΕΓΚΑΤΕΛΕΙΨΕ τη συλλογικότητα
-ΕΚΑΝΕ σημαία του τις ατομικές συμβάσεις εργασίας
-ΠΡΟΤΕΙΝΕ στην εργοδοσία μειώσεις 25%
-ΣΥΝΑΙΝΕΣΕ σε περικοπές μισθών 30%
-ΑΠΟΔΕΧΤΗΚΕ σιωπηρώς την εφαρμογή εκ περιτροπής εργασία στον «Αγγελιοφόρο»
-ΔΙΟΛΙΣΘΗΣΕ σε ατέρμονες διαπραγματεύσεις με την εργοδοσία για μείωση των μισθών – διαπραγματεύσεις που συχνά είχαν προσωπικό χαρακτήρα
-ΔΙΕΚΟΨΕ απεργιακές κινητοποιήσεις, την ώρα που αυτές κρίνονταν απολύτως νόμιμες από τη Δικαιοσύνη
Και όλα αυτά σχεδόν ταυτόχρονα σε διάστημα μερικών μηνών.
Η ΕΣΗΕΜ-Θ παρέδωσε – με ευθύνη της διοίκησής της – πολύ γρήγορα και πολύ εύκολα τα κλειδιά της Στρατηγού Καλλάρη σ΄ αυτούς που της τα ζήτησαν.
Αναλυτικότερα, θα ήθελα να υπενθυμίσω τα ακόλουθα συμβάντα:
Α. Στις αρχές του 2011 σε όλα τα έντυπα του «Αγγελιοφόρου» εργάζονταν 70 δημοσιογράφοι, μέλη της ΕΣΗΕΜ-Θ. Σήμερα, στα τέλη Μαΐου του 2012, έχουν απομείνει 37 δημοσιογράφοι. Είκοσι δύο δημοσιογράφοι (22) έχουν απολυθεί, ενώ έντεκα (11) έχουν εξαναγκαστεί σε εθελουσία έξοδο. Με άλλα λόγια, σε 17 μήνες χάθηκαν 33 θέσεις εργασίας. Έτσι, το δημοσιογραφικό δυναμικό της εφημερίδας έχει μειωθεί σχεδόν κατά 50%.
Β. Οι πρώτες απολύσεις έγιναν στα τέλη Απριλίου 2011, δηλαδή 40 ημέρες μετά τη συμφωνία για την υπογραφή ατομικών συμβάσεων, οι οποίες προστάτευαν – υποτίθεται – τις θέσεις εργασίας. Τότε, το Δ.Σ. με δημόσια ανακοίνωσή του έκανε λόγο «για παραβίαση του πνεύματος και του γράμματος της συμφωνίας που πρόσφατα καταρτίστηκε (σ.σ. με την εργοδοσία)». Αρκετοί υπέδειξαν ως λύση την καταγγελία της συμφωνίας που συνήψε η ΕΣΗΕΜ-Θ και την ακύρωση των ατομικών συμβάσεων. Ωστόσο, η ΕΣΗΕΜ-Θ ουδέποτε κατήγγειλε τη συμφωνία, ούτε την επαναδιαπραγματεύθηκε, ούτε έκανε οποιοδήποτε βήμα για απαγκίστρωση απ΄ αυτήν, αν και η ίδια δημοσίως διακήρυττε ότι «έχει εξαντληθεί οριστικά κάθε απόθεμα αξιοπιστίας το οποίο οι εργαζόμενοι και η Ένωση αναγνώριζαν (σ.σ. στην εργοδοσία)».
Γ. Η συμφωνία – υπό τη μορφή ατομικών συμβάσεων – συνέχισε να εφαρμόζεται έως το τέλος Ιανουαρίου 2012. Στο όνομα αυτής απολύθηκαν άλλοι 14 δημοσιογράφοι στις αρχές Οκτωβρίου 2011, ενώ στις αρχές Ιανουαρίου 2012 έντεκα δημοσιογράφοι έλαβαν προειδοποιήσεις απόλυσης, οι οποίες τελικά ανακλήθηκαν πρόσφατα.
Δ. Μεταξύ άλλων τον Οκτώβριο του 2011 απολύθηκε ο ένας από τους τρεις εργασιακούς εκπροσώπους του «Αγγελιοφόρου» και μέλος του Μικτού Συμβουλίου της ΕΣΗΕΜ-Θ, για τον οποίο δεν εκδόθηκε ούτε μία ανακοίνωση συμπαράστασης.
Ε. Σε βάρος επτά (7) δημοσιογράφων εφαρμόστηκε για εννέα (9) μήνες, από το Μάρτιο έως το Δεκέμβριο του 2011, μονομερώς η εκ περιτροπής εργασία. Η μία απ΄ αυτούς τους δημοσιογράφους απολύθηκε παρανόμως, πριν ακόμη λήξει η εκ περιτροπής απασχόληση. Η ΕΣΗΕΜ-Θ ουδέποτε αμφισβήτησε τη νομιμότητα της εκ περιτροπής εργασίας στον «Αγγελιοφόρο». Ωστόσο, η Επιθεώρηση Εργασίας Δυτικού Τομέα Θεσσαλονίκης έκρινε πρόσφατα ότι το μέτρο αυτό, όπως εφαρμόστηκε, ήταν παράνομο. Αρκούσε μία και μόνο προσφυγή – καταγγελία από ένα μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ τον Ιανουάριο του 2012, για να εκδοθεί ευνοϊκή γνωμοδότηση. Σε κάθε περίπτωση με τη γνωμοδότηση αυτή έχει ανοίξει ο δρόμος για δικαστικές προσφυγές από κάθε ενδιαφερόμενο.
ΣΤ. Μετά τις απολύσεις του Οκτωβρίου 2011 η διοίκηση της ΕΣΗΕΜ-Θ κήρυξε επαναλαμβανόμενες απεργίες, οι οποίες κρίθηκαν όλες νόμιμες. Εκδόθηκαν τρεις θετικές δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες, εκτός των άλλων, κατέδειξαν ότι οι 14 απολύσεις ήταν καταχρηστικές, κυρίως επειδή δεν προηγήθηκε διαβούλευση. Αυτές οι δικαστικές αποφάσεις ουδέποτε αξιοποιήθηκαν, για να προσβληθούν ως άκυρες οι 14 απολύσεις.
Ζ. Τα αρμόδια δικαστήρια υπέδειξαν στην εργοδοσία του «Αγγελιοφόρου» να προσέλθει σε διαβούλευση και να αναζητήσει ηπιότερα μέτρα, αντί να επιμείνει στις 14 απολύσεις. Ωστόσο, οι διαβουλεύσεις με την ΕΣΗΕΜ-Θ γρήγορα διολίσθησαν σε «ειλικρινή και ουσιαστικό διάλογο» για νέες μειώσεις μισθών από το επόμενος έτος, ενώ οι απεργιακές κινητοποιήσεις διακόπηκαν αιφνιδιαστικά από το τέλος Νοεμβρίου του 2011.
Η. Στις αρχές του 2012 η εργοδοσία του «Αγγελιοφόρου» επιχείρησε έναν διπλό ελιγμό:
-ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕ μέσω εξώδικων δηλώσεων προειδοποιήσεις απόλυσης σε έντεκα (11) δημοσιογράφους
-ΑΝΕΣΤΕΙΛΕ την κυκλοφορία της ημερήσιας έκδοσης της εφημερίδας.
Κατ΄ ουσίαν έθεσε σε καθεστώς ομηρίας 11 συναδέλφους μας και σε καθεστώς ανασφάλειας τους υπόλοιπους 29 δημοσιογράφους, επιδιώκοντας έτσι να εξασφαλίσει ως αντάλλαγμα, υπό το κράτος του φόβου, φτηνή δημοσιογραφική εργασία – είτε με λιγότερους εργαζόμενους είτε με μειώσεις 35%.
Θ. Στις μέσα Ιανουαρίου του 2012 ακούσαμε τον ίδιο τον πρόεδρο της ΕΣΗΕΜ-Θ να λέει, ενώπιον του δικαστηρίου που έκρινε τις τότε κινητοποιήσεις, ότι ο ίδιος έχει προτείνει στην εργοδοσία μειώσεις μισθών 25%.
Ι. Στις αρχές Απριλίου η διοίκηση της ΕΣΗΕΜ-Θ δήλωνε ότι δεν μπορούσε πλέον να πράξει οτιδήποτε άλλο για τις 11 απολύσεις που είχαν προγραμματιστεί να γίνουν στις αρχές Μαΐου.
ΙΑ. Λίγο αργότερα, στα τέλη Απριλίου, και παρά τα όσα οδυνηρά είχαν προηγηθεί, η διοίκηση της ΕΣΗΕΜ-Θ επανέλαβε την ίδια τακτική:
-ΠΡΟΤΕΙΝΕ νέες ατομικές συμβάσεις εργασίας
-ΑΠΟΔΕΧΤΗΚΕ μειώσεις μισθών 30% με κύριο αντάλλαγμα την ανάκληση των 11 απολύσεων.
Υπό τη δαμόκλεια σπάθη της απόλυσης οι περισσότεροι συνάδελφοι υποχρεώθηκαν να υπογράψουν. Στους ελάχιστους που αρνήθηκαν να υπογράψουν – μεταξύ των οποίων και ο ομιλών – η επιχείρηση απάντησε εγγράφως ως εξής:
«Για όλους τους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους της ΕΣΗΕΜΘ ήταν πασίδηλη η ανάγκη μείωσης του μισθολογικού κόστους ώστε να διασφαλισθεί η ίδια η ύπαρξη της εταιρίας και των θέσεων εργασίας». Παράλληλα, η επιχείρηση πρόσθεσε: «Έχετε οχυρωθεί πίσω από μία ΣΣΕ που δεν έχει καμία σχέση πλέον με την πραγματικότητα».
ΙΒ. Ωστόσο, ούτε οι νέες ατομικές συμβάσεις προστατεύουν τις θέσεις εργασίας, όπως διατείνεται η κυβερνώσα πλειοψηφία της ΕΣΗΕΜ-Θ. Αν ρωτήσετε οποιονδήποτε υπηρετεί συστηματικά και σε βάθος το εργατικό δίκαιο, θα σας δώσει την εξής απάντηση:
Το δικαίωμα του εργοδότη να προβαίνει σε απολύσεις για οικονομοτεχνικούς λόγους είναι τόσο ισχυρό, είναι τόσο καλά θεμελιωμένο στη νομοθεσία και στη νομολογία, ώστε δεν μπορεί να περιοριστεί ή να ανακληθεί με τη σύναψη μίας ατομικής σύμβασης. Η παραίτηση του εργοδότη απ΄ αυτό το δικαίωμα δεν μπορεί να θεωρηθεί έγκυρη, όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος, όπως είναι η αναστολή των δραστηριοτήτων της επιχείρησής του. Συνεπώς, το εργοδοτικό δικαίωμα για απολύσεις μπορεί να αναβιώσει ανά πάσα στιγμή για σπουδαίο λόγο.
Εξάλλου, οι νέες ατομικές συμβάσεις του «Αγγελιοφόρου» πετούν έξω από την πόρτα – υποτίθεται – τις διάφορες μορφές ελαστικής απασχόλησης, όπως είναι η εκ περιτροπής εργασία και η διαθεσιμότητα. Ωστόσο, αφήνουν ορθάνοικτο το παράθυρο, για να επανέλθουν αυτές οι πρακτικές για χρονικό διάστημα από 6 έως 9 μήνες. Πώς; Ο εργοδότης μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιστρέψει στον εργαζόμενο το 30% που αυτός έχασε από το μισθό του για έναν ή δύο μήνες και στη συνέχεια να περικόψει το 30%, 40% ή και 50% του μισθού του για διάστημα από 6 έως 9 μήνες, βάζοντας να δουλεύει 2 ή 3 ημέρες την εβδομάδα ή θέτοντας τον σε διαθεσιμότητα.
Και όσοι δεν υπέγραψαν τις νέες ατομικές συμβάσεις; Όπως λέει η διεύθυνση της εφημερίδας. αυτοί βεβαίως θα απολυθούν, καθώς «δεν υπάρχει άλλη επιλογή» – προφανώς όπως συνέβη πριν από λίγες ημέρες με τους επτά (7) συναδέλφους μας στη «Μακεδονία».
ΒΕΒΑΙΩΣ, το κύριο ζητούμενο είναι εάν η απερχόμενη διοίκηση της ΕΣΗΕΜ-Θ είχε άλλες επιλογές και ποιες, για να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα της εργοδοσίας στον «Αγγελιοφόρο», τη «Μακεδονία» και σε άλλους εργασιακούς χώρους. Η απάντηση είναι προφανώς καταφατική. Θα επαναλάβω και πάλι όσα κατά καιρούς έχω υποστηρίξει σε εργασιακές συνελεύσεις του «Αγγελιοφόρου». Ενδεικτικά – και όχι περιοριστικά – οι εναλλακτικές επιλογές ήταν (και βεβαίως παραμένουν και σήμερα):
1. Η ΣΥΝΕΧΗΣ και στέρεη ενημέρωση των συναδέλφων για το νέο εργασιακό τοπίο και τη σωρεία των νομοθετικών ρυθμίσεων. Έτσι, με όπλο τη γνώση δεν θα υποκύπταμε στο φόβο, την ανασφάλεια και την αυθαιρεσία. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
α. Η απόλυση εργαζόμενου που αρνήθηκε την υπογραφή ατομικής σύμβασης είναι εκδικητική και συνεπώς παράνομη και καταχρηστική.
β. Οι μισθοί των δημοσιογράφων δεν μπορούν να μειωθούν μονομερώς ακόμη και μετά τις 14 Μαΐου, που έληξε η προθεσμία του ν. 4046/2012.
Αλήθεια, ποιοι από εμάς σήμερα τα γνωρίζουμε αυτά και τα προβάλλουμε ως επιχειρήματα στους εργοδότες τους;
2. Η ΘΩΡΑΚΙΣΗ των θέσεων εργασίας είτε με προσφυγές στην Επιθεώρηση Εργασίας είτε με ομαδικές αγωγές ενώπιον της Δικαιοσύνης. Για παράδειγμα, η ΕΣΗΕΜ-Θ θα μπορούσε να καταγγείλει στην Επιθεώρηση Εργασίας για λογαριασμό των μελών της – ή να παροτρύνει όλα τα μέλη της να το κάνουν υπό τη σκέπη της – την ελλιπή εφαρμογή της ΣΣΕ των ετών 2008-2009, αλλά και διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας. Έτσι, θα μπορούσαν να αναχαιτιστούν οι ομαδικές απολύσεις. Ωστόσο, όταν το θέμα αυτό τέθηκε στον «Αγγελιοφόρο», ξέρετε ποια ήταν η απάντηση των εκπροσώπων της ΕΣΗΕΜ-Θ; Ακούστε την: «Ας μην κοντράρουμε την εργοδοσία του Αγγελιοφόρου, ας μην το πάμε στα άκρα, γιατί μπορεί να οδηγήσει το μαγαζί σε πτώχευση! Kαι τότε τι θα κάνουμε;»
3. Η ΚΗΡΥΞΗ απεργιακών κινητοποιήσεων με κύριο αίτημα την εφαρμογή, πιστή τήρηση βασικών όρων της ΣΣΕ των ετών 2008-2009. Τέτοιες απεργιακές κινητοποιήσεις πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να κριθούν παράνομες.
4. Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ δικαστικών αποφάσεων για την ακύρωση απολύσεων, όπως θα μπορούσε να είχε γίνει με τους 14 απολυθέντες του «Αγγελιοφόρου» τον Οκτώβριο του 2011
5. Η ΣΥΝΑΨΗ νέας ΣΣΕ σε τοπικό πεδίο με τους ιδιοκτήτες των δύο μεγαλύτερων εφημερίδων της Θεσσαλονίκης ή ακόμη και με τους ιδιοκτήτες των λοιπών ΜΜΕ στη Θεσσαλονίκη. Είναι μία πρόταση που ουδέποτε υιοθετήθηκε.
Ωστόσο, οι θιασώτες της νομιμότητας, οι οπαδοί του λεγκαλισμού, που σήμερα μας διοικούν και οι οποίοι δεν θέλουν για κανένα λόγο να παρανομήσουν,
-Ποτέ στην πραγματικότητα δεν υπερασπίστηκαν με σθένος τη νομιμότητα
-Ποτέ δεν εξάντλησαν όλα τα ένδικα μέσα – ακόμη και σ΄ αυτό το δυσμενές νομικό περιβάλλον –, για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά μας.
Οι θιασώτες της νομιμότητας επέτρεψαν να ανθίσει η εργοδοτική αυθαιρεσία, οι παράνομες, παραβατικές και καταχρηστικές πρακτικές των εργοδοτών. Ένιψαν τας χείρας τους, διέσπειραν το φόβο, επιδόθηκαν σε συνεχείς υποχωρήσεις, έκαναν την ανάγκη μας για επιβίωση, μέτρο της συνδικαλιστικής δράσης τους και υπερασπίστηκαν κυρίως τις δικές τους θέσεις εξουσίας.
Και τώρα κατηγορούν την ΕΣΗΕΑ που δεν υπέγραψε νέα ΣΣΕ. Προηγουμένως όμως την εκθείαζαν την ΕΣΗΕΑ. Προφανώς και η ΕΣΗΕΑ έχει τις δικές της ευθύνες.
Ωστόσο, οι οπαδοί του λεγκαλισμού ήταν αυτοί που πρώτοι απ΄ όλους ξήλωσαν στην πράξη την προηγούμενη ΣΣΕ των ετών 2008-2009 στη Θεσσαλονίκη και έπειτα υπονόμευσαν με τις ενέργειές τους την υπογραφή νέας ΣΣΕ στην Αθήνα.
ΣΥΝΟΨΙΖΩ, λέγοντας πως οι άλλες επιλογές που είχαμε – και εξακολουθούμε να έχουμε – είναι οι εξής:
Γνώση. Αντίσταση. Υπεράσπιση αρχών και δικαιωμάτων.
Πρόκειται για ένα τρίπτυχο ενεργειών που ανέκαθεν προκαλούσε αλλεργία στην κυβερνώσα πλειοψηφία της ΕΣΗΕΜ-Θ, αλλά εμείς επιβάλλεται να το υιοθετήσουμε.
Σας ευχαριστώ.
