Οι "νέες τεχνολογίες" στο δημόσιο

Το δημόσιο κατηγορείται συνεχώς ως αντιπαραγωγικό και οι εργαζόμενοι σε αυτό αντιμετωπίζονται αντίστοιχα. Συχνά μάλιστα προτείνεται η χρήση νέων τεχνολογιών (οποία ειρωνεία, να αποκαλούμε..
την πληροφορική "νέα τεχνολογία" εν έτοι 2012) ως θεραπεία σε αυτά τα προβλήματα.
Όμως ο συλλογισμός αυτός έχει ένα βασικό πρόβλημα: είναι λάθος. Το γιατί είναι λάθος μπορεί να εντοπιστεί εύκολα μόλις κάποιος επισκευθεί οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία και ρωτήσει να μάθει πώς εργάζονται οι υπάλληλοι. Και το πρόβλημα είναι η κείμενη νομοθεσία. Στην προκειμένη περίπτωση, αυτό σημαίνει τους εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργείας του κράτους και τις προβλέψεις τους: πουθενά δεν προβλέπεται η χρήση εγγράφου που δεν έχει σφραγίδα και υπογραφή, ακόμα και για τις απλούστερες διαδικασίες. Ως αποτέλεσμα, η εφαρμογή μηχανογραφικών λύσεων στο δημόσιο, πέρα από τις προφανείς ευκολίες, δημιουργεί στους κρατικούς υπαλλήλους ένα επιπλέον πρόβλημα. Τους αναγκάζει να κάνουν κάθε εργασία δύο φορές, και αυτό φαίνεται περισσότερο από οπουδήποτε στις οικονομικές υπηρεσίες.
Οποιονδήποτε έχω ρωτήσει μου λέει πόσο παράλογο είναι το δημόσιο λογιστικό. Ξεκινώντας από τους εκατοντάδες κωδικούς, είναι σαν να προσπαθείτε να προβλέψετε από τα μέσα του τρέχοντος έτους κάθε δαπάνη που θα κάνετε το επόμενο. Τόσα για ταξίδια, τόσα για αναλώσιμα, τόσα για τηλέφωνα κια για προμήθεια υλικού. Κι αν χρειαστεί να αναπροσαρμοσθούν κατά τη διάρκεια του έτους οι κατανομές των ποσών, δημιουργείται μέγα θέμα. Χρειάζονται τόσες εγκρίσεις που λίγοι το τολμούν. Προχωρόντας όμως στο τρόπο λειτουργίας του, είναι τουλάχιστο παράδοξος. Η υπάρχουσα νομοθεσία είναι σαφής: τα πάντα πρωτότυπα. Μπορεί στο τέλος να ετοιμαστεί ένα συγκεντρωτικό έγγραφο στον υπολογιστή, ή να γράφονται στον υπολογιστή τα διαβιβαστικά, αλλά τα πάντα πρέπει να έχουν σφραγίδα και υπογραφή. Ακόμη και αν γίνει κάτι στον υπολογιστή, μετά θα πρέπει να τυπωθεί, να υπογραφεί και να προωθηθεί. Ακόμα χειρότερα, η καταγραφή στον υπολογιστή ενός παραστατικού δεν σημαίνει και την ύπαρξή του. Έτσι, κάθε παραστατικό πρέπει να προωθείται στον τελικό ελεγκτή για να το εγκρίνει, δημιουργώντας ένα τεράστιο όγκο μεταφερόμενων εγγράφων από υπηρεσία σε υπηρεσία, και με όλες τις ενδιάμεσες υπηρεσίες να κρατάνε αντίγραφα. Αποτέλεσμα είναι, ότι αν κάποιοι θέλουν μηχανογραφημένο λογιστήριο, το μόνο που καταφέρνουν είναι να αυξάνουν τον όγκο εργασίας των υπαλλήλων, αντί να τον μειώνουν. Ναι, οι υπολογιστές είναι πρόβλημα, διότι τους αναγκάζουν να κάνουν όλη τη χειρόγραφη εργασία και μετά να την επαναλάβουν στον υπολογιστή. Άρα διπλάσιος χρόνος διεκπεραίωσης, όπερ και σημαίνει παραγωγικότητα στο μισό. Επαναλαμβάνω, μηχανογραφημένο δημόσιο λογιστήριο, μισή παραγωγικότητα.
Το ίδιο ισχύει για πλήθος διοικητικών εργασιών, όπου οι προβλεπόμενες διαδικασίες επιβάλλουν το χαρτί και αποθαρρύνουν τις ψηφιακές τεχνολογίες, με αποτέλεσμα η έλευση της πληροφορικής να συμπληρώνει μεν, αλλά να μην μπορεί να βελτιώσει τον τρόπο λειτουργίας. Διότι η πληροφορική δεν είναι κάτι μαγικό, που η χρήση του διορθώνει τα πάντα. Η πληροφορική, είναι ένα εργαλείο, όπως είναι τα μαθηματικά ή η φυσική, στην πρακτική τους διάσταση. Μόνη της δεν παράγει έργο. Η συνεχής επίκληση της χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών, αν δεν συνοδεύεται με τις αντίστοιχες διοικητικές πράξεις που θα δημιουργούν το κατάλληλο πλαίσιο χρήσης της, είναι μάταια. Αν το κράτος θέλει να χρησιμοποιήσει τις "νέες τεχνολογίες" αποτελεσματικά, θα πρέπει πρώτα να διορθώσει τις διαδικασίες του κατά τρόπο τέτοιο ώστε οι ψηφιακές τεχνολογίες να διευκολύνουν.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ