του Σωτήριου Καλαμίτση, δικηγόρου
Tα συνθήματα της δεκαετίας του 2010 [«ισοδύναμο» και «επ-ανα-διαπραγμάτευση»] και τα αγαθά της αποταμίευσης
[ολίγοι τζίτζικες, πάμπολλοι μέρμηγκες]
Άκουσα τον συμπαθέστατο και πάντοτε ουσιαστικό στις λακωνικές δηλώσεις του Πρόεδρο της..
ΓΣΒΕ κ. Ασημακόπουλο να λέει ότι σε συνάντηση με τον κ. Βρούτση ρώτησε τον υπουργό: «Έχετε τη δυνατότητα να νομοθετήσετε ό,τι ενδεχομένως θα επεξεργασθείτε στα πλαίσια του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους; Αν δεν έχετε τέτοια δυνατότητα, δεν έχει νόημα να συζητούμε για να καταλήξουμε σε κάτι που δεν μπορεί να υλοποιηθεί». Ο κ. Βρούτσης απήντησε: «Δεν έχει σχέση το ένα με το άλλο. Εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε τις συζητήσεις». Όταν, λοιπόν, ένας υπουργός δεν μπορεί να διαβεβαιώσει τους συνομιλητές του ότι τα συμπεράσματα, στα οποία θα καταλήξουν, μπορούν να αποτελέσουν νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, ώστε να αρθεί το αδιέξοδο, στο οποίο έχει περιέλθει η χώρα, το πιο απλό που μπορούμε να πούμε είναι ότι οι κοινωνικοί εταίροι συζητούν με έναν κλητήρα της τρόικα, ο οποίος αδυνατεί να αγγίξει το ισχύον μνημονιακό νομοθετικό πλαίσιο χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση των αφεντικών του. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται άλλο ξεβράκωμα η κυβέρνηση, στην οποία μετέχει με τόση υπερηφάνεια και ο κ. Βρούτσης. Καλά, ο Νικολόπουλος την έκανε νωρίς!
Θυμάμαι από πολύ μικρός τις γιορτές για την αποταμίευση. Οι εκθέσεις ιδεών για τα αγαθά της αποτελούσαν ετήσιο must. Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, μάλιστα, μοίραζε και μεταλλικούς κουμπαράδες στους μαθητές για να ενισχύσει το πνεύμα της αποταμίευσης. Ο πληθυσμός έπρεπε να εκτιμήσει εξ απαλών ονύχων αυτά τα αγαθά, ώστε να μη σπαταλά τα χρήματά του. Και πού θα τοποθετούσε τα χρήματα που θα αποταμίευε; Μόνον εκεί που επιτρέπει ο νόμος: στις τράπεζες. Απαγορεύεται δια ροπάλου σε οποιονδήποτε άλλον να δέχεται χρηματικές καταθέσεις.
Θυμήθηκα, λοιπόν, τις εκθέσεις που έγραφα μικρός και αποφάσισα να γράψω μία έκθεση οικειοθελώς, ήτοι χωρίς καταναγκασμό, με το ίδιο θέμα, τώρα που είμαι μεγάλος πια και έχω ακούσει και δει μερικά πραγματάκια.
Εν πρώτοις πρέπει να σημειώσω πώς μεταχειρίζονταν οι τράπεζες τις λαϊκές αποταμιεύσεις. Τις διοχέτευαν σε χρηματοδοτήσεις των επιχειρήσεων για την ανάπτυξη της καθημαγμένης από τη δεκαετία του ΄40 χώρας. Δεν θ’ ασχοληθώ με το αν διοχέτευαν τις καταθέσεις αναλόγως του ποιος κυβερνούσε, διότι αυτό το ζήτημα αποτελεί μια μυθική πραγματικότητα. Γεγονός είναι ότι μέχρι το 1981 κυβερνούσε η δεξιά. Από το 1981 και μετά κυβερνά μεν η «δημοκρατική, προοδευτική, σοσιαλιστική» παράταξη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αλλά οι δύο μεγάλες δημοκρατορικές παρατάξεις συνεργάζονται στενά προς εξυπηρέτηση κοινών κομματικών και προσωπικών συμφερόντων. Έτσι, δεν παραλείπουν να τακτοποιούν κομματικούς αντιπάλους, με τους οποίους υποτίθεται ότι τους χωρίζει άβυσσος, εξ ου και ξεκατινιάζονται δημοσία για το θεαθήναι. Στα παρασκήνια όμως; Στα παρασκήνια επικρατεί αμοιβαία εκτίμηση και εμπιστοσύνη, ώστε να διατηρείται στην εξουσία μία μεγάλη παρέα μερικών χιλιάδων στελεχών και εμπίστων που αποτελούν τη δεξαμενή, από την οποίαν αντλούνται οι λεγόμενοι τεχνοκράτες που φροντίζουν για το καλό του λαού [Ράπανος, Στουρνάρας, Αράπογλου, Κλέων Παπαδόπουλος κ.λπ.]. Αρκεί ένα και μόνον παράδειγμα: το ΔΣ του ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟΥ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟΥ ανασυγκροτείται επί ημερών Γ. Παπακωνσταντίνου μετά τη λαίλαπα των λαμογίων του κακού Καραμανλή. Στο νέο ΔΣ, όμως, δεν εκπροσωπούνται τα ΕΛΤΑ, ήτοι ο δεύτερος σε μέγεθος, μετά το Ελληνικό Δημόσιο, μέτοχος του ΤΤ με ποσοστό 10%, αλλά και με μετοχική αμφίδρομη σχέση, και με τη μεγαλύτερη σύμβαση και συμφωνία για παροχή ταμιευτηριακού έργου σε όλα τα Ταχυδρομεία της χώρας, και με κοινές θυγατρικές εταιρείες. Αντιθέτως, στα νεοδιορισθέντα μέλη καταλέγεται η κυρία Αντουανέτα Οικονομοπούλου, Νομικός Σύμβουλος του ΤΤ διορισμένη επί Υπουργού Οικονομικών Γ. Αλογοσκούφη, κουμπάρα του μαρμαρωμένου Πάκη, υποψήφια Ευρωβουλευτής με τη ΝΔ σε μη εκλόγιμη θέση το 2009, συνδεόμενη με επαγγελματική και οικογενειακή σχέση με τον αλήστου μνήμης Υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, κατά κόσμον ποπάι.
Και τώρα, ας εντάξουμε μέσα σ’ αυτό το πολιτικό κλίμα ένα σενάριο τραπεζικής φαντασίας. Μερικοί φίλοι συγκεντρώνουμε το ποσό των € 18.000.000 που αποτελεί το ελάχιστο κεφάλαιο για την ίδρυση τράπεζας και διαθέτοντες την έξωθεν καλή μαρτυρία παίρνουμε την άδεια λειτουργίας. Καταθέσεις αρχίζουν να συρρέουν και σημειώνουμε εκπληκτική επιτυχία σε μερικά χρόνια. Μοιράζουμε και διαφημισούλες στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, οπότε οι δημοσιογράφοι κάνουν μόκο, αν δεν μας υμνούν εις αντίδωρον κατ’ εντολήν της ιδιοκτησίας του ΜΜΕ, όπου υπηρετούν. Ύψος καταθέσεων € 10 δισ., σύνολο χορηγηθέντων δανείων € 12 δισ., δάνεια ληφθέντα από άλλες τράπεζες και οίκους γενικώς της ημεδαπής και αλλοδαπής € 4 δισ. Ο τάδε υπουργός ζητεί από τον Πρόεδρο της τράπεζας να εξυπηρετήσει ένα μεγάλο χρηματοδότη του κυβερνώντος κόμματος δανείζοντάς του € 20.000.000 για μια μεγάλη επιχειρηματική μονάδα που σχεδιάζει. Το δάνειο χορηγείται χωρίς τραπεζικά κριτήρια, ώστε η τράπεζα να τύχει της προστασίας του υπουργού, αν χρειασθεί κάποια στιγμή να ελεγχθεί είτε από την Εφορία είτε από την Τράπεζα της Ελλάδος είτε να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις κάποιου νευρικού μη λοβοτομημένου πολίτη. Επίσης, δάνεια δίνονται σε κολλητούς των μελών του ΔΣ ή των μετόχων, οι οποίοι συστήνουν τη μία υπεράκτια εταιρεία μετά την άλλη, ώστε να προβούν σε επενδύσεις για το καλό τη χώρας και να δώσουν δουλειά στον λαό. Κάποια στιγμή σπάει ο διάολος το ποδάρι του και αποκαλύπτεται ότι δεν υπάρχει περίπτωση να πάρει η τράπεζα πίσω τα δάνεια που έχει χορηγήσει. Η τράπεζα κλονίζεται. Αποσύρονται καταθέσεις καθημερινώς. Τότε σπεύδει ένας υπουργός και τοποθετεί στην τράπεζα διαθέσιμα του ελληνικού Δημοσίου ύψους π.χ. € 2 δισ. Τοποθετεί, δηλαδή, στην εν λόγω τράπεζα τα λεφτά τα δικά μου και τα δικά σας, αυτά που έχει εισπράξει το κράτος από κάθε είδους φορολογία. Αυτά τα χρήματα που οι πολίτες έχουμε αποκτήσει με ιδρώτα και τα οποία οφείλει να διαχειρίζεται ο κ. υπουργός σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους κατά τον όρκο του, αλλά και με την απλή λογική τής νοικοκυράς που διαχειρίζεται το οικογενειακό εισόδημα και η οποία δεν θα σηκώσει ποτέ τις οικογενειακές καταθέσεις από την τράπεζα για να τις παραδώσει στον μανάβη της γειτονιάς, ο οποίος βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση και κοντεύει να βαρέσει κανόνι. Ίσως να είναι ατυχής ο παραλληλισμός, αφού η τράπεζα δεν είναι μανάβης, αν δεν απατώμαι, αλλά εγώ έτσι το σκέφτηκα. Ας με βαθμολογήσουν με ένα μεγαλοπρεπές μηδενικό οι Πρόεδροι των ευαγών τραπεζικών ιδρυμάτων της χώρας.
Η τράπεζα, όμως, εξακολουθεί να έχει πρόβλημα, διότι οι καταθέτες της πληροφορούνται ότι το κράτος έχει δανεισθεί τα κέρατά του σπαταλώντας τα σε άχρηστα εν πολλοίς έργα, τα οποία είναι κάργα υπερτιμολογημένα, ώστε από τη διαφορά της αγοραίας τιμής μέχρι την πληρωθείσα να καλύπτονται μίζες και χορηγίες των προμηθευτών του κράτους προς τα πολιτικά κόμματα ή μεμονωμένους πολιτικούς, μέγα δε μέρος αυτών να αναπαύεται σε αλλοδαπούς τραπεζικούς οίκους μακρυά από την κακοδαιμονία της ελληνικής πραγματικότητας. Βγαίνουν και μερικοί «ανεγκέφαλοι» που προτρέπουν τους καταθέτες να σηκώσουν ταυτόχρονα τις καταθέσεις τους, ώστε να καταδειχθεί ότι οι τράπεζες δεν αποτελούν παρά γίγαντες με πήλινα πόδια, ληστρικούς οργανισμούς που υπάρχουν για να υπηρετούν το σύστημα δια της λαϊκής αποταμιεύσεως. Ο κίνδυνος τεράστιος. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, το τραπεζικό σύστημα τετέλεσται.
Για να γίνει αντιληπτό το κακό που μπορεί να συμβεί αν όλοι οι καταθέτες σηκώσουν ταυτόχρονα τις καταθέσεις τους, ας πάρουμε ένα άλλο παράδειγμα από τον λεγόμενο χρηματοπιστωτικό τομέα. Κάθε ασφαλιστική επιχείρηση λειτουργεί με βάση τους νόμους των πιθανοτήτων και των μεγάλων αριθμών. Έτσι, ασφαλίζει 1000 σπίτια κατά των κινδύνων πυρός και σεισμού εισπράττοντας συνολικά € 1.000.000 σε ασφάλιστρα. Με βάση τις στατιστικές δεν υπάρχει περίπτωση να καούν ή να καταστραφούν από σεισμό και τα 1000 σπίτια εντός ενός έτους. Υπολογίζεται π.χ. ότι θα υποστούν ζημιές 100 σπίτια και θα υποχρεωθεί η ασφαλιστική εταιρεία να πληρώσει € 600.000 για την αποκατάσταση των ζημιών. Άρα θα της μείνουν € 400.000 για να καλύψει τα λειτουργικά της έξοδα και να διανείμει κάποιο μέρισμα στους μετόχους. Τί θα γίνει, όμως, αν υποστούν ζημιά και τα 1000 ασφαλισμένα σπίτια; Η ασφαλιστική εταιρεία θα αναγκασθεί να κλείσει, διότι δεν θα διαθέτει τα αναγκαία κεφάλαια για να καλύψει όλες τις ζημίες όσα αποθεματικά και αν διαθέτει. Συμβαίνει, όμως, το απροσδόκητο, δηλαδή παθαίνουν ζημιά και τα 1000 ασφαλισμένα σπίτια. Η αδυνατεί να καλύψει τις ζημιές και ζητεί τη συνδρομή του κράτους. Το κράτος, όμως, δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Δεν μπορεί να τοποθετήσει χρήματα των φορολογουμένων στην ασφαλιστική επιχείρηση για να τη σώσει, διότι κάτι τέτοιο απαγορεύεται από το δίκαιο του ανταγωνισμού. Απαγορεύονται οι κρατικές ενισχύσεις που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό. Ας θυμηθούμε την περίπτωση της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ», όπου επιχειρήθηκε να εγγυηθεί το Δημόσιο νομοθετικώς τα χρήματα που είχαν αποθέσει στην ασφαλιστική εταιρεία χιλιάδες πολίτες. Ανίσχυρος ο νόμος λόγω αντίθεσης προς το ευρωπαϊκό δίκαιο. Η εταιρεία έκλεισε και χιλιάδες ασφαλισμένοι έχασαν τα λεφτά τους, αλλά και τις καλύψεις που είχαν για νοσοκομειακή περίθαλψη. Πλήρωναν επί 20-30 χρόνια ασφάλιστρο και όταν χρειάστηκαν τη νοσοκομειακή κάλυψη στα γηρατειά τους, η εταιρεία είχεν εξατμισθεί μαζί με τα ασφάλιστρά τους. Είναι κάτι σαν να τράκαραν ταυτόχρονα όλα τα αυτοκίνητα που καλύπτει μία ασφαλιστική εταιρεία ή να μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο όλοι οι ασφαλισμένοι ζωής. Σε μία τέτοια περίπτωση η ασφαλιστική εταιρεία θα καταρρεύσει, διότι τα αποθέματά της δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση μίας τέτοιας εξαιρετικής κατάστασης. Αν δε αυτά έχουν επενδυθεί στα ελκυστικά και ασφαλή ομόλογα του Δημοσίου για να υποστούν το βενιζέλειο PSI, βράσε όρυζα.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την ταυτόχρονη ανάληψη όλων των καταθέσεων από μία τράπεζα. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση που η τράπεζα χρησιμοποιείται για τη χορήγηση των λεγόμενων θαλασσοδανείων σε κολλητούς και στην παρεούλα των χιλιάδων που προαναφέρθηκε. Οι καταθέσεις έχουν στην ουσία κάνει φτερά. Και τότε τί κάνει ο πάνσοφος πολιτικός και το ευρωπαϊκό δίκαιο που απαγορεύει την ενίσχυση ασφαλιστικών επιχειρήσεων για να μη διαταραχθεί ο ανταγωνισμός; Κάνει ανακεφαλαιοποίηση. Δεν έχει, όμως, χρήματα για να τα τοποθετήσει στις τράπεζες, όπως έκανε όταν τοποθέτησε στην τράπεζά μας τα € 2 δισ. που προαναφέρθηκαν. Ελλείψει διαθεσίμων, δανείζεται το κράτος € 50 δισ., τα οποία τοποθετεί στις τράπεζες για να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους. Αυτό δεν απαγορεύεται από τις διατάξεις περί ελεύθερου ανταγωνισμού.
Αυτό το δάνειο-μαμμούθ των € 50 δισ. ποιός θα το αποπληρώσει; Μα ποιος άλλος! Ο Έλληνας φορολογούμενος θα το αποπληρώσει για να μη χάσει τον μόχθο που έχει αποταμιεύσει δια καταθέσεως στις τράπεζες όντας μαθημένος από μικρός στα αγαθά τής αποταμίευσης. Αποκομίζοντας, δηλαδή, τόκο με επιτόκιο π.χ. 3% για τις καταθέσεις του, θα επιστρέψει αυτόν τον τόκο δια της πλαγίας και θα πληρώσει και από πάνω για να έχει αποταμιευμένα τα χρήματά του για το καλό της ελληνικής οικονομίας. Είναι κάτι σαν να καταθέτεις τα χρήματά σου στην Ελβετία, όπου απολαμβάνεις απεριόριστης ασφάλειας, εξ ου και πληρώνεις τόκο στις ελβετικές τράπεζες. Για τόση ασφάλεια μιλάμε.
Κι’ αυτός που δεν έχει αποταμιεύσεις, ώστε να μετάσχει στη σωτηρία των καταθέσεών του δι’ απεμπολήσεως του τόκου και πληρωμής τόκου στην τράπεζα; Κι’ αυτός θα πληρώσει δια των φόρων που θα καταβάλει στο κράτος. Και τούτο, διότι ο αγώνας είναι κοινός. Όλοι πρέπει να δώσουμε τον καλλίτερο εαυτό μας συνεργαζόμενοι για τη σωτηρία του Έθνους, για την επιβίωση της πατρίδος. Όλοι μαζί αποταμιεύουμε πλέον εκόντες άκοντες τις ελάχιστες ελπίδες μας στα Ταμεία της Κυβέρνησης Συνευθύνης. Επιβιβαζόμαστε σε ένα διαστημόπλοιο και ατενίζουμε τη γη από πολύ ψηλά. Διακρίνουμε σε μια ευλογημένη περιοχή τού πλανήτη εκατομμύρια μυρμηγκάκια να δουλεύουν, να αγωνιούν, να παλεύουν για το αύριο και να μεταφέρουν κόκκους τροφής στον πάγκο της Κυβέρνησης Συνεργασίας, πίσω από τον οποίο μερικές χιλιάδες τζίτζικες έχουν αναρτήσει ένα τεράστιο πανώ που γράφει «Μαζί επαναδιαπραγματευόμαστε για ένα καλλίτερο αύριο. Μαζί θα νικήσουμε».
