«H Γερμανία φεύγει από το λάθος Εuro». Ο τίτλος της «WSJ», δείγμα πετυχημένου αγγλοσαξονικού χιούμορ, αναφερόταν στην ήττα της Γερμανίας από την Ιταλία στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Λίγοι πίστευαν το βράδυ της Πέμπτης ότι οι Ιταλοί θα...
έβαζαν νέο γκολ και μάλιστα στο δύσκολο γήπεδο των Βρυξελλών. Η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. ήταν μια σύνοδος-νίκη του Νότου επί της σκληρής και άκαμπτης Γερμανίας της Ανγκελα Μέρκελ, μια σύνοδος που έδωσε πνοή στο «τελματωμένο» ευρώ και νέα τροπή στη συζήτηση αλλά και στις αποφάσεις περί ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με ρεαλιστικούς όρους.
Το Βερολίνο, εκτός από το πακέτο των 120 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη, δέχτηκε την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, απευθείας από τα ευρωπαϊκά ταμεία διάσωσης, καθώς και την αγορά ομολόγων χωρών που πιέζονται από τις αγορές από τους μηχανισμούς στήριξης. Τα δημοσιονομικά των χωρών δεν θα επιβαρύνονται από τη στήριξη των τραπεζών κατά συνέπεια ούτε και οι φορολογούμενοι πολίτες, αφού η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν θα επηρεάζει το δημόσιο χρέος. Αποφασίστηκε επίσης η υπό προϋποθέσεις παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), που θα αρχίσει να λειτουργεί από τον επόμενο μήνα και θα μπορεί να αγοράζει στη δευτερογενή αγορά ομόλογα μιας χώρας που βρίσκεται υπό πίεση στις αγορές. Πριν από τη διάσωση τραπεζών μιας χώρας θα προηγούνται ομόφωνη απόφαση του Eurogroup και υπογραφή Μνημονίου, το οποίο ωστόσο θα περιορίζεται μόνο για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Οι κανόνες για την εφαρμογή των μέτρων θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2012. Βασική προϋπόθεση που τίθεται είναι η εν λόγω χώρα να τηρεί κατά γράμμα τους κανόνες περί δημοσιονομικής πειθαρχίας και να τηρεί όλους τους στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της νέας οικονομικής διακυβέρνησης. Επίσης, θα θεσπιστεί αποτελεσματικός ενιαίος εποπτικός μηχανισμός για τις τράπεζες της ευρωζώνης, στον οποίο θα συμμετέχει και η ΕΚΤ. Σε ό,τι αφορά το Σύμφωνο Ανάπτυξης, η ευρωπαϊκή οικονομία θα χρηματοδοτηθεί με 120 δισ. ευρώ (ποσό που αναλογεί στο 1% του κοινοτικού ΑΕΠ) για τη στήριξη αναπτυξιακών μέτρων ταχείας δράσης. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αυξήσει τα κεφάλαιά της κατά 10 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά θα αποδεσμευτούν 180 δισ. ευρώ πρόσθετων επενδύσεων σε ολόκληρη την Ε.Ε. Καταληκτική ημερομηνία των σχετικών αποφάσεων ορίζεται η 31η Δεκεμβρίου του 2012.
Αν και σημαντική, η απόφαση για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς δεν αρκεί για να σταματήσει τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση. Η συγκεκριμένη απόφαση διασώζει για την ώρα την Ισπανία και την Ιταλία, κανείς όμως δεν γνωρίζει αν η ευφορία της Παρασκευής θα διαρκέσει και το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Σε ότι αφορά την Ελλάδα, ο πρόεδρος του Eurogroup Zαν Κλοντ Γιούνκερ με συνέντευξη στη διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΜΠΕ ξεκαθάρισε ότι η ιταλο-ισπανική λύση για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, καθώς η χώρα μας έχει ενταχθεί σε καθεστώς μνημονίου. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «αν η Ελλάδα βρεθεί σε μια ανάλογη θέση με εκείνη της Ιταλίας και της Ισπανίας τότε βέβαια η λύση θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα».
Πάντως είναι βέβαιο ότι η Ιρλανδία θα ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση με τους όρους που προβλέπονται για την Ισπανία.
Το χρονικό της Συνόδου περιγράφει γλαφυρά το γερμανικό «Der Spiegel». Στις 20.00 το βράδυ της Πέμπτης ο πρόεδρος της Ε.Ε. Χέρμαν βαν Ρομπάι ετοιμάστηκε να σηκωθεί από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για να ανακοινώσει τη συμφωνία των «27» για το πακέτο της ανάπτυξης στους δημοσιογράφους. Ο Μάριο Μόντι τον ρώτησε σε έντονο ύφος: «Πού πας;» Ο Ιταλός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να φύγει από τη Σύνοδο Κορυφής, εάν δεν υπάρξουν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των υψηλών επιτοκίων, με τα οποία αναγκάζεται να δανείζεται η χώρα του. Ο Μόντι είπε λοιπόν ότι δεν πρόκειται να συναινέσει στο πακέτο ανάπτυξης, εάν δεν ξεκαθαριστεί αυτό το ζήτημα. Ακολούθησε ο Μαριάνο Ραχόι. Ο σκληρός πυρήνας της Ευρώπης «πάγωσε». Ακολούθησαν σκληρές διαβουλεύσεις επί περίπου τρεις ώρες.
Ο πρόεδρος της Ε.Ε. αποφάσισε να επαναλάβει την προσπάθεια να εμφανιστεί στους δημοσιογράφους στις 23.00, υπό την πίεση της Μέρκελ, η οποία τον παρότρυνε να ανακοινώσει τη συμφωνία για το πακέτο ανάπτυξης. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ παρενέβη και ζήτησε από τον Ρομπάι «να πει την αλήθεια». Ο Χέρμαν βαν Ρομπάι εμφανίστηκε στις 23.30 στην αίθουσα Τύπου και ανακοίνωσε ότι επί της αρχής υπάρχει συμφωνία για το πακέτο ανάπτυξης, ωστόσο πρόσθεσε ότι δύο χώρες δεν μπορούν προς το παρόν να δώσουν την τελική έγκρισή τους. Χρειάστηκε να περάσουν ακόμη μερικές ώρες για να καμφθούν οι αντιστάσεις της Μέρκελ και να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα. Τελικά στις 5.30 το πρωί της Παρασκευής ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι ανακοίνωνε την επίτευξη της συμφωνίας.
Τι δεν συζητήθηκε; Το θέμα των ευρωομολόγων, που κατά τον Φρανσουά Ολάντ παραμένει στόχος για το μέλλον. Η Μέρκελ, από την πλευρά της, προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις στο εσωτερικό της χώρας της, επιμένει ότι παρέμεινε πιστή σε αυτά που έλεγε: «Καμία παροχή χωρίς αντάλλαγμα».
