του Σωτήριου Καλαμίτση
Ακούμε και διαβάζουμε τα παράπονα των δημοσιογράφων για τον λεγόμενο «τυποκτόνο» νόμο που δεν τους αφήνει να κάνουν τη δουλειά τους, επειδή απειλείται η περιουσία τους, το σπίτι τους. Μέμφονται δε όλοι τον Ευάγγελο Βενιζέλο ως πατέρα του εν λόγω νόμου. Ας αποκαταστήσουμε, όμως, πρώτα την αλήθεια πριν προχωρήσουμε στα σοβαρά.
Ο επονομασθείς από τους δημοσιογράφους «τυποκτόνος» νόμος είναι ο νόμος 1178/1981, ήτοι νόμος ψηφισθείς επί πρωθυπουργίας Ράλλη. Ο Βενιζέλος και το κόμμα του το μόνο που έκαναν ήταν να επεκτείνουν την εφαρμογή του το 1995 στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Πράγματι, ο νόμος είχε ανάγκη εκσυγχρονισμού, αφού το 1981 που τέθηκε σε ισχύ δεν υπήρχε η λεγόμενη «ελεύθερη» τηλεόραση και το «ελεύθερο» ραδιόφωνο. Όταν ιδρύθηκαν οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί και ο κάθε δημοσιογράφος-παρουσιαστής έλεγε το μακρύ του και το κοντό του κατά τα κέφια του ιδιοκτήτη τού μέσου, κάτι έπρεπε να γίνει. Αυτό το κάτι έκανε ο Fatman επεκτείνοντας την εφαρμογή τού νόμου και στα λοιπά μέσα διάδοσης πληροφοριών και ειδήσεων.
Ο νόμος 1178/1981 δεν προσέθεσε κάτι το εξαιρετικά διαφορετικό στις υπάρχουσες ήδη διατάξεις του Αστικού Κώδικα, με τις οποίες προστατεύεται η προσωπικότητα οποιουδήποτε βλάπτεται από τρίτον υπαιτίως, ήτοι εκ δόλου ή εξ αμελείας. Οι διαφορές του νόμου από τις γενικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα έγκεινται στο ότι ορίζεται με αυτόν κατώτατο όριο χρηματικής ικανοποίησης για την ηθική βλάβη, πράγμα που έχει μετριασθεί αισθητά χάρη στη νομολογία του Αρείου Πάγου, και καθορίζεται ειδική και ταχύτερη διαδικασία εκδίκασης των σχετικών αγωγών.
Όσο για τους δημοσιογράφους που διαμαρτύρονται επειδή δεν μπορούν να μιλήσουν ελεύθερα για να μην τους πάρουν οι θιγόμενοι το σπίτι, έχω να τους απαντήσω ότι άλλο είναι να μιλάς ελεύθερα και με στοιχεία για κάτι και κάποιον που ενδιαφέρει την κοινή γνώμη, οπότε δεν κινδυνεύει το σπίτι σου, και άλλο να μιλάς ασύδοτα και άνευ στοιχείων και μάλιστα για κάποιον ή για κάτι που δεν ενδιαφέρει την κοινή γνώμη, οπότε κινδυνεύει, και θα πρέπει να κινδυνεύει, το σπίτι σου όπως κινδυνεύει το σπίτι οιουδήποτε παραβιάζει τον νόμο. Όταν ρίχνεις βορά σε μεγάλο αριθμό ακροατών ή τηλεθεατών οποιονδήποτε, πρέπει να είσαι υπεύθυνος και να μη λες λόγια του αέρα.
Εάν π.χ. δημοσιογράφος τις διέδιδε ότι οι Μεϊμαράκης, Λιάπης και Βουλγαράκης έκαναν ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, επειδή έτσι ακούστηκε από κάποιον, ασφαλώς και δεν θα έπρεπε να διαδώσει περαιτέρω αυτό που άκουσε χωρίς στοιχεία. Όταν, όμως, ο δημοσιογράφος λέει ότι με βάση μηνυτήρια αναφορά συγκεκριμένου ατόμου και σχετική ένορκη κατάθεση καταγγέλλονται οι εν λόγω πολιτικοί για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, δεν λέει λόγια του αέρα. Έχει μία είδηση διασταυρωμένη και τη μεταδίδει ως οφείλει, διότι ενδιαφέρει την κοινή γνώμη τα μέγιστα.
Ας μη παραπονούνται, λοιπόν, οι δημοσιογράφοι και ας μη τα ρίχνουν όλα στον Βενιζέλο. Ας θυμηθούν ποιος θέσπισε διατάξεις που απαγορεύουν την άνευ συναινέσεως του συνομιλούντος μαγνητοφώνηση των συνομιλιών και δημοσιοποίηση της συνομιλίας. Δεν θυμούνται ότι ο μακαρίτης Κακαουνάκης είχε μαγνητοφωνημένους τους πάντας και απειλούσε από τον ΣΚΑΕΙ τον Μητσοτάκη, ο οποίος εισήγαγε γενική ποινική διάταξη [άρθρο 370Α Ποινικού Κώδικα], αλλά και απαγόρευση χρήσης τέτοιων μαγνητοταινιών σε αστική δίκη; Ακολούθησε ο νόμος 2472/1997 Σημίτη για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και η ένταξη ειδικής διάταξης στο Σύνταγμα με την αναθεώρηση του 2001 [με την οποία εισήχθη και το περίφημο άρθρο 86 περί μη ευθύνης υπουργών], με βάση τον οποίο δεν μπορώ να πληροφορηθώ αν ο γείτονάς μου έχει καταδικασθεί για παιδεραστεία ή για διακίνηση ναρκωτικών, ώστε να προστατεύσω τα παιδιά μου. Για τον τελευταίο αυτό νόμο και την αναθεώρηση του Συντάγματος ασφαλώς και φέρει ευθύνη ο Fatman. Όμως, εάν ο δημοσιογράφος γράψει ή πει ότι ο τάδε πολιτικός έχει καταδικασθεί ή κατηγορείται για παιδεραστεία ή δωροδοκία, ασφαλώς και με ενδιαφέρει να το γνωρίζω.
Σωτήριος Καλαμίτσης
