Χρήμα και νόμισμα

IMPOSSIBLE IS JUST A BIG WORD THROWN AROUND BY SMALL MEN WHO FIND IT EASIER TO LIVE IN THE WORLD THEY’ VE BEEN GIVEN THAN TO EXPLORE THE POWER THEY HAVE TO CHANGE IT....

IMPOSSIBLE IS NOT A FACT. IT’S AN OPINION.

IMPOSSIBLE IS NOT A DECLARATION. IT’S A DARE.

IMPOSSIBLE IS POTENTIAL.

IMPOSSIBLE IS TEMPORARY.

IMPOSSIBLE IS NOTHING.

Διαφήμιση της Adidas με φόντο τον Μωχάμεντ ΄Αλι στο οπισθόφυλλο της ελληνικής έκδοσης Απριλίου 2004 του περιοδικού National Geographic.

Αιτία για το κείμενο αυτό αποτέλεσε άρθρο του κ. Κώστα Μουτσιανά με τον τίτλο «Απλουστεύσεις και απλοποιήσεις» που αναρτήθηκε σtaxalia την 04.09.2012 (εδώ). Την αφορμή, όμως, μου έδωσε το έγγραφο που διάβασε χθες στα εγκαίνια της Διεθνούς[1] Έκθεσης Θεσσαλονίκης η μετενσάρκωση του Γιωργάκη. Οικονομολόγος δεν είμαι, προ πάντων δε αλάθητος. Γνωρίζω μόνον ότι το χρήμα είναι μέτρο αξίας και φορέας αξίας και εκφράζεται σε νομισματικές μονάδες. Χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της αξίας αγαθών και υπηρεσιών [μέτρο αξίας] σε σύγκριση μεταξύ τους, αλλά και για την εκπλήρωση υποχρεώσεων [φορέας αξίας]. Όμως, το χρήμα έχει μετατραπεί και σε αγαθό. Γίνεται λόγος για αγορά χρήματος, όταν π.χ. αγοράζω δολάρια έναντι ευρώ ή γιεν κ.ο.κ. στην αγορά του Λονδίνου, της Φραγκφούρτης και άλλων μεγάλων κέντρων του χρηματιστηριακού τζόγου. Έχει, συνεπώς, αποκτήσει το χρήμα και μία τρίτη ιδιότητα, αυτή του αγαθού/εμπορεύματος, αφού αποτελεί αυτό τούτο αντικείμενο συναλλαγών[2]. Η τελευταία αυτή ιδιότητα είναι και η πλέον επικίνδυνη, αφού μπορεί κάποιος να ανατρέψει μία ολόκληρη οικονομία ή την ισορροπία πολλών οικονομιών ανεβοκατεβάζοντας την αξία ενός νομίσματος, κατ’ επέκταση δε αυξάνοντας αδικαιολογήτως την αξία ορισμένων αγαθών και μειώνοντας την αξία άλλων. Σημειώνω παρεμπιπτόντως ότι υπάρχουν άνθρωποι, για τους οποίους η αγοραπωλησία νομισμάτων αποτελεί την κύρια, αν όχι την αποκλειστική, βιοποριστική δραστηριότητα. Είναι στημένοι ολημερίς μπροστά σε 3-5 οθόνες και παρακολουθούν τις διακυμάνσεις των ισοτιμιών στις διάφορες πρωτεύουσες. Με ένα κλικ αγοράζουν π.χ. δολάρια και μετά από μία ώρα με άλλο ένα κλικ αγοράζουν με τα δολάρια γιεν. Με τρίτο κλικ πωλούν μετά από λίγο τα γιεν και η διαφορά μεταξύ της ποσότητος νομισματικών μονάδων που ανάλωσαν για την αγορά των δολαρίων και της ποσότητος των νομισματικών μονάδων που αποκόμισαν πωλώντας τα γιεν αποτελεί το κέρδος τους. Και αφορολόγητο παρακαλώ.

Ο κ. Κουτσιανάς έχει δίκηο, όταν προτρέπει να μην κάνουμε απλουστεύσεις και απλοποιήσεις. Θα μου επιτρέψει, όμως, να παρατηρήσω ότι προβάλλει τα ίδια απλοϊκά επιχειρήματα που έχει χρησιμοποιήσει ο Λουκάς Παπαδήμος ως πρωθυπουργός και οι αρχηγοί ΝΔ και ΠΑΣΟΚ από τότε που εξαπέλυσαν την εκστρατεία για να μας πείσουν ότι το ευρώ είναι καλό πράγμα και ότι πρέπει να παραμείνουμε στην ευρωζώνη για να βρίσκουμε στα ράφια των μαγαζιών γάλα και ψωμί για τα παιδιά μας, εξ ου και δεν πρέπει να ψηφίσουμε ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρώτη παρατήρηση είναι: με την κατάσταση που βιώνουμε, πολύ δύσκολα μπορούν οι 7 στους 10 Έλληνες να αγοράσουν γάλα και ψωμί, οπότε ποίος ο λόγος να εμμείνουμε στο ευρώ, ώστε να υπάρχει γάλα στα ράφια; Το ζητούμενο είναι να μπορούμε να αγοράσουμε το γάλα κατεβάζοντάς το από τα ράφια. Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό με το ευρώ, σε τί θα μας βλάψει το ενδεχόμενο να μην μπορούμε να κάνουμε το ίδιο πράγμα με τη δραχμή, επειδή δεν θα υπάρχει γάλα στα ράφια; Με άλλα λόγια «Το μόνο κυρίαρχο θέμα που μας απασχολεί είναι σε τι νόμισμα θα μετράμε την φτώχεια μας» [Σχόλιο Πέτρου Μ. σε ανάρτηση του olympia.gr 09.09.2012].

Από την άλλη αποτελεί σοβαρό ανασχετικό παράγοντα για την επιστροφή στη δραχμή η ανυπαρξία αυτάρκειας για τη διατροφή τού πληθυσμού, αφού, λέγεται ότι, δεν παράγουμε τίποτε. Έχουν δει, όμως, το φως της δημοσιότητας πλείστα όσα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι παράγουμε σε επαρκείς ποσότητες το 91,5% των αγαθών που έχουμε ανάγκη για την επιβίωσή μας. Άρα, το θέμα της αυτάρκειας δεν πρέπει να προβληματίζει. Το βασικό μας πρόβλημα είναι η οργάνωση. Αν, τώρα, με την επάνοδο στη δραχμή, δεν θα μπορούμε επί ένα χρόνο να εισάγουμε π.χ. πλυντήρια πιάτων και ψυγεία, ενώ παράγουμε, ή τηλεοράσεις ή μίξερ ή περσικά χαλιά ή συσκευές τηλεφώνων ή αυτοκίνητα ή viagra που δεν παράγουμε, ολίγον ενδιαφέρει. Θα επιβιώσουμε και χωρίς αυτά, αφού primum vivere και secundum γκλαμουριάζειν ανεμίζοντας το ευρώ.

Είχα γράψει και παλαιότερα [11.12.2011] ότι δεν με φοβίζει η επάνοδος στη δραχμή, η οποία ασφαλώς και θα προκαλέσει σεισμική δόνηση στη ζωή μας. Εκείνο που με φοβίζει είναι ότι οι κυβερνώντες δεν έχουν εκπονήσει σχέδιο για την αντιμετώπιση του ενδεχόμενου αυτού, ώστε να προστατευθεί ο λαός, όταν με την επάνοδό μας στη δραχμή θα μας τιμωρήσουν οι αγορές εκτοξεύοντας στα ύψη την ισοτιμία δραχμής/άλλων νομισμάτων, ώστε να καταστεί απαγορευτική οποιαδήποτε εισαγωγή αγαθών. Ακριβώς όπως μας πιάνει στον ύπνο ο Εγκέλαδος κάθε φορά που αποφασίζει να ξυπνήσει, ενώ είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα θα ξυπνήσει. Αρκεί, όμως, μία εβδομάδα, για να έχουμε έτοιμο στα συρτάρια το νομοθετικό πλαίσιο επανεισαγωγής τής δραχμής. Μόλις δε ληφθεί τη απόφαση να τεθεί το σχέδιο σε εφαρμογή, υπογράφει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μία Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου και πορευόμεθα. Για τέτοιος έκτακτες περιστάσεις έχει προβλεφθεί, άλλωστε, στο Σύνταγμα η νομοθέτηση δια Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου και όχι για να φέρνει η εκάστοτε κυβέρνηση προ τετελεσμένων και για ψύλλου πήδημα τους βουλευτές.

Ας λάβουμε, λοιπόν, ως δεδομένο ότι επιστρέφοντας στη δραχμή περιορίζονται οι αναλήψεις από τράπεζες, διακόπτονται οι εισαγωγές και εν γένει γίνεται χαμός, όπως μας έχει προειδοποιήσει ο παντογνώστης Πάγκαλος. Κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Τί έχουν κάνει οι κυβερνώντες για το ενδεχόμενο αυτό; Έχουν υπολογίσει πόσα αποθέματα σε πετρέλαιο, φάρμακα, τρόφιμα κ.λπ. έχουμε για τους πρώτους μετά την επιστροφή στη δραχμή 6 μήνες; Γνωρίζουν π.χ. πόσα αποθέματα ξηράς τροφής έχει ο στρατός στις αποθήκες του; Έχουν σχεδιάσει τη διανομή νερού στον πληθυσμό; Πόσα αποθέματα βενζίνης και πετρελαίου υπάρχουν; Έχουν προέλθει σε συνεννοήσεις για την αδιάκοπη τροφοδοσία της χώρας με αέριο; Έχουν υπολογίσει ότι η πλέον κατάλληλη εποχή για την επάνοδο στη δραχμή είναι η Άνοιξη; Ας υποθέσουμε περαιτέρω ότι παρά τους προγραμματισμούς, το σχέδιο αποτυγχάνει, εξ αιτίας της ανικανότητος των κυβερνώντων και της αδυναμίας να δώσουν λύσεις φυσικά. Είναι πολύ εύκολο να διορίζεις, να απαγορεύεις διορισμούς, να αυξάνεις ή μειώνεις μισθούς, να σκορπάς το δημόσιο χρήμα σε ΜΚΟ, να ξεπουλάς δημόσια περιουσία, να επιβάλεις τέλη και φόρους χωρίς σχέδιο. Αλλά είναι πολύ δύσκολο να λαμβάνεις σημαντικές αποφάσεις που θα προστατεύσουν το 95% του λαού από την πείνα και τη δυστυχία [το υπόλοιπο 5% θα έχει αναχωρήσει εγκαίρως - λόγω εσωτερικής πληροφόρησης ως είθισται- για Λόντρα, Παρίσι και άλλους ευρωπροορισμούς, όπου θ’ ανταμώσει τις καταθέσεις του].

Και τότε; Τί κάνουμε τότε που θα τα βρούμε σκούρα; Τότε πηγαίνει ο πρωθυπουργός στον ΟΗΕ, πιάνει από τα πέτα τον Γενικό Γραμματέα του και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και απαιτεί να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη χώρα του, την οποίαν προκάλεσαν επίορκοι πολιτικοί σε συνεργασία με τα διεθνή λαμόγια. Απαιτεί να παρασχεθεί βοήθεια από όλες τις χώρες. Ακριβώς όπως όλοι αυτοί οι πονόψυχοι άνθρωποι παίρνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που οι ίδιοι έχουν προκαλέσει στη Λιβύη, στο Σουδάν, στη Συρία κ.ο.κ. Θέλει αρετή και τόλμη, όμως, μία τέτοια κίνηση. Θέλει όρχεις τύπου Τάσσου και σθένος για να στηθούν στο Γουδή οι τενεκέδες που διέλυσαν τη χώρα.

Σίγουρα φαντάζει ουτοπική η θέση μου αυτή. Αλλά γιατί; Προχθές ο Διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ανεκοίνωσε μέτρα που ανακούφισαν «τις δυσκοίλιες αγορές». Γιατί το έκανε αυτό; Επειδή ο ιταλός Παπαδήμος τού είπε: «Αν δεν το κάνεις, η επιστροφή στη λιρέτα είναι επί θύραις», όπερ έστι μεθερμηνευόμενον «Η ευρωζώνη τελείωσε». Και το θαύμα έγινε. Τούτο σημαίνει ότι πολλοί είναι εκείνοι που εξακολουθούν να τρέμουν τη διάλυση της ευρωζώνης και είναι έτοιμοι να προσφέρουν αντιπαροχή για τη διάσωσή της. Κι’ ας λένε ότι είναι πιο έτοιμοι από ποτέ για μία έξοδο της Ελλάδος από τη ζώνη τού ευρώ. Εμείς, όμως, όντας πουλημένα τομάρια, το παίζουμε κυριλέ. Εμείς δεν μπορούμε να γίνουμε εκβιαστές. Έχουμε αξιοπρέπεια. Και πώς να γίνετε εκβιαστές βρε τσουρούκια, αφού είσθε μια ζωή εκβιαζόμενοι ως πρωταθλητές της μίζας;

Συμπέρασμα: τα πάντα εξαρτώνται από το τί θέλεις να κάνεις, πόσο αποφασισμένος είσαι να το κάνεις, αλλά και πόσο προετοιμασμένος είσαι γι’ αυτό με Plan B ή C που λένε οι μορφωμένοι. Από τον τρόπο που ιεραρχείς τις προτεραιότητές σου. Αν στον κατάλογο των προτεραιοτήτων σου προηγούνται του λαού οι αγορές και το ευρώ, για να μη βγουν στη φόρα τ’ άπλυτά σου, τότε ….. Αν παρακολουθείς μοιρολατρικά τα τεκταινόμενα και έχεις εφεύρει τον φανταστικό και μοναδικό σου αντίπαλο που εσύ ονόμασες «lobby της δραχμής», ασφαλώς και θα μας διαλύσει η επιστροφή στη δραχμή. Ακριβώς, όπως μας διαλύει το ευρώ. Αργά, αλλά σταθερά.

Κι’ έτσι φθάνουμε στον επίλογο: το χρήμα ως μέτρο αξίας εξακολουθεί να επιτελεί τον ρόλο του. Με αυτό ως βάση βλέπουμε να έχει υποτιμηθεί πολλαπλώς το ευρώ στη χώρα εξ αιτίας της καταβαράθρωσης της ζήτησης, την οποία προκάλεσαν «οι αγορές» και οι εγχώριοι λακέδες τους. Ένα αγαθό, πλην τροφίμων, που προμηθευόμουν πέρυσι αντί € 30, το προμηθεύομαι φέτος αντί € 20. Το σπίτι μου έχει υποστεί την ίδια απαξίωση. Ο μισθός μου, η σύνταξή μου, η αμοιβή μου ακολουθούν κατά πόδας. Το δάνειο, όμως, που οφείλω στην τράπεζα δεν έχει υποστεί την παραμικρή απαξίωση. Αντιθέτως, πολλαπλασιάζεται με τον τόκο, ενώ εγώ εξακολουθώ να οφείλω ως κεφάλαιο την ίδια ποσότητα νομισματικών μονάδων. Γιατί, λοιπόν, μας παραμυθιάζουν ότι αν επιστρέψουμε στη δραχμή, θα αγοράσει την περιουσία μας μπιρ παρά ο κ. Πανταλάκης που έχει βγάλει τα λεφτά του έξω; Το ίδιο μπορεί να κάνει και τώρα με τις νομισματικές μονάδες που έχει μεταφέρει στο εξωτερικό και παραμένουν αριθμητικά αναλλοίωτες, όπως το δικό μου δάνειο. Άλλωστε, έγραψα κάτι πιο πάνω: εκπόνηση νομοθετικού πλαισίου για την επάνοδο στη δραχμή. Κι’ όταν λέω σχέδιο, εννοώ σοβαρό σχέδιο. Με σοβαρό σχέδιο χωρίς παραθυράκια, ουδείς Πανταλάκης θα τολμήσει ποτέ να φέρει μέσα το χρήμα που έβγαλε έξω για ν’ αρπάξει την περιουσία μου. Θα του είναι πολύ ασύμφορο.

Μήπως ήλθε η ώρα, λοιπόν, να στείλουμε στο διάολο τις αγορές και τους brokers τους; Δεν έχουμε παρά να πούμε «αποθανέτω η ψυχή μας μετά των αλλοφύλων» ή καλλίτερα «αποθανέτω η ψυχή μας μεθ’ όλων τους των φίλων». Είναι βέβαιον ότι θα πάθουν την πλάκα τους. Αλλά, είπαμε. Το «ο τολμών νικά» θέλει κότσια, δεν είναι για λουλούδες, αποχαυνωμένους κρατικοδίαιτους και καναπεδοτρίφτες.

Σωτήριος Καλαμίτσης

[1] Αλήθεια, γιατί εξακολουθεί να ονομάζεται «Διεθνής»; Ποιές ξένες επιχειρήσεις εκθέτουν προϊόντα; Αλλά και ποιες ελληνικές; Εκείνο που παρατηρώ τα τελευταία χρόνια είναι η παρουσία περιπτέρων του Πυροσβεστικού Σώματος, της ΕΛ.ΑΣ., των ΕΛΤΑ και πολλών άλλων Δημοσίων Υπηρεσιών.

[2] Αναφέρομαι στο χρήμα υπό τη μορφή του νομίσματος που αποτελεί υποχρεωτικό μέσο πληρωμών, αυτό δηλαδή που χρησιμοποιούμε στις καθημερινές συναλλαγές μας, και όχι στα αναμνηστικά ή συλλεκτικά νομίσματα που δεν αποτελούν μέσα πληρωμών, αλλά καθαρό εμπόρευμα.