Του Jonathan Freedland
Όταν Ισραηλινοί σκοτώνουν Άραβες είναι εξωφρενικό. Όμως η βίαιη στρατιωτική επιχείρηση του Άσαντ που στοίχησε τη ζωή 30.000 ανθρώπων δεν ξεσήκωσε καμία διαμαρτυρία.
Ένας μαχητής του Συριακού Απελευθερωτικού Στρατού κουβαλάει ένα μωρό, τον μοναδικό επιζώντα από την οικογένειά του μετά την καταστροφή του σπιτιού του στο Χαλέπι από το
συριακό πυροβολικό πριν από ένα μήνα. Φωτογραφία: Sipa USA/Rex Features.
Γνωρίζουμε ότι η κυβέρνηση δεν προτίθεται να κάνει οτιδήποτε όμως τι κάνουμε εμείς οι υπόλοιποι; Ακριβώς ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Μουαμάρ Καντάφι, οι πιθανότητες για ένα ακόμη γύρο δυτικής στρατιωτικής επέμβασης αλά-Λιβύη, αυτή τη φορά στη Συρία, τείνουν στο μηδέν. Ακόμη και ο πολεμοχαρής Μιτ Ρόμνεϊ δεν υπόσχεται κάτι τέτοιο. Λόγοι πολιτικοί κάνουν λόγο για μη-στρατιωτικές επιλογές -από τους οποίους πολλοί- δεν συζητούν καν την ανάληψη ένοπλων πρωτοβουλιών.
Δεν λένε τίποτε γιατί δεν τους πιέζει κανείς να πουν κάτι. Και εδώ και στο εξωτερικό υπάρχει μια εικονική σιωπή, εκτός από τις απελπισμένες εκκλήσεις λίγων Σύρων εξορίστων και τη χθεσινή κραυγή του Τούρκου υπουργού εξωτερικών για ανθρωπιστική βοήθεια. Γνωρίζουμε τα γεγονότα και γνωρίζουμε τι έχει κάνει ο Μπασάρ Αλ-Άσαντ από τότε που οι διαδηλωτές άρχισαν να βγαίνουν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τη διακυβέρνησή του πριν από 19 μήνες. Αυτός και οι άντρες του έχουν εξαπολύσει μια στρατιωτική επιχείρηση απίστευτης κτηνωδίας με τη χρήση πολεμικών αεροπλάνων για βομβαρδισμούς σε γειτονιές αμάχων, με τη σύλληψη, τη δολοφονία από πείνα και το βασανισμό παιδιών ακόμη και έξη μόλις χρονών, σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Save the Children, και προκαλώντας τον θάνατο περίπου 30.000 ανθρώπων.
Οι άνθρωποι τα γνωρίζουν όλα αυτά αλλά σιωπούν. Όχι βέβαια ότι θα έπρεπε να απαιτήσουν άμεση στρατιωτική επέμβαση. Μετά το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Λιβύη, οι άνθρωποι είναι τόσο κουρασμένοι όσο και επιφυλακτικοί με πολλούς μάλιστα να πιστεύουν πως η ανάληψη δράσης στη Συρία είναι πρακτικά αδύνατη. Κατανοώ κάτι τέτοιο. Αυτό όμως που δεν μπορώ να καταλάβω είναι η έλλειψη λαϊκής πίεσης εναντίον αυτών που διαπράττουν τις δολοφονίες, με πρώτο και καλύτερο το καθεστώς Άσαντ. Αντ΄αυτού, η κοινή γνώμη δείχνει μάλλον αποστασιοποιημένη και να μην ενοχλείται από τις σφαγές που λαμβάνουν χώρα σε Χαλέπι, Χομς και Δαμασκό.
Δεν γίνονται μαζικές διαδηλώσεις έξω από την πρεσβεία της Συρίας στο Λονδίνο. Το θέμα σπάνια είναι πρωτοσέλιδο στη εφημερίδα ή τα τηλεοπτικά ένθετα. Ακόμη και όταν συμβαίνει κάποια σοκαριστική θηριωδία, όπως η σφαγή 400 ανθρώπων στην Νταράγια τον περασμένο Αύγουστο, δημιουργείται μόνο μια φευγαλέα εντύπωση. Δεν συγκαλείται η Επιτροπή Έκτακτων Καταστροφών. Στη συνδιάσκεψη των Εργατικών, έγινα συναντήσεις στο περιθώριο για κάθε πιθανό ζήτημα από τις καταναλωτικές συνήθειες των εφήβων μέχρι τα κατοικίδια ζώα. Ωστόσο, δεν υπήρξε ούτε μια συνεδρίαση με αποκλειστικό θέμα τη Συρία, και αυτό από ένα κόμμα που αυτοαποκαλείται διεθνιστικό.
Όμως όσον αφορά στην απώλεια της ζωής αθώων στη Μέση Ανατολή, δεν υπάρχει καμία ισότιμη αντιμετώπιση. Και εξηγούμαι. Σχεδόν πριν από τέσσερα χρόνια το Ισραήλ εξαπέλυσε την Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι με σκοπό τον τερματισμό της εξαπόλυσης ρουκετών της Χαμάς από το έδαφος της Γάζας. Η επιχείρηση κόστισε τη ζωή 1.400 Παλαιστινίων. Σχεδόν για ένα ολόκληρο μήνα το θέμα ήταν καθημερινά πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες και πρώτο θέμα σε τηλεοπτικούς σταθμούς εδώ και σε ολόκληρο τον κόσμο. Έγιναν μεγάλες και ηχηρές διαδηλώσεις. Η DEC συνέστησε ένα ταμείο και έβγαλε στον αέρα μια τηλεοπτική έκκληση, που ως γνωστόν αρνήθηκε το BBC.
Δεν υπάρχουν τέτοια ουρλιαχτά τώρα. Η Επιτροπή Σταματήστε τον Πόλεμο δεν συγκεντρώνει χιλιάδες στο κέντρο του Λονδίνου για να απαιτήσουν να δοθεί τέλος στον πόλεμο όπως τότε. Αντίθετα: οι δηλώσεις της απλά ικανοποιούν όσους αντιτίθενται στην δυτική επέμβαση -για την οποία δεν υπάρχει σχεδόν καμία προοπτική- ενώ ταυτόχρονα αρνούνται ευγενικά να καταδικάσουν τον πόλεμο του Άσαντ εναντίον του ίδιου του λαού του. Η Κάριλ Τσόρτσιλ δεν έγραψε νέο θεατρικό έργο, τα Επτά Παιδιά από τη Συρία, προσπαθώντας να εξερευνήσει την περίεργη νοοτροπία των Αλαουιτών που τους κάνουν ικανούς να διαπράξουν τέτοιες φρικαλεότητες, με την ίδια βιασύνη που έγραψε το θεατρικό της -το 2009- για την εξερεύνηση της εβραϊκής ψυχής. Με τον ίδιο τρόπο η σφαγή στη Συρία δεν κατάφερε να κάνει τον ποιητή Τομ Πόλιν να πιάσει το μολύβι του. Προφανώς αυτοί οι θάνατοι των Σύρων δεν αξίζουν την καλλιτεχνική προσοχή. Η αντίθεση χτύπησε και τον Ρόμπερτ Φισκ, όχι υπερασπιστή του Ισραήλ, που θέτει το θέμα ξερά:”Το μήνυμα που εξάγεται είναι απλό: απαιτούμε δικαιοσύνη και το δικαίωμα στη ζωή για Άραβες άν σφαγιάζονται από τη Δύση ή τους συμμάχους της στο Ισραήλ αλλά όχι όταν σφαγιάζονται από τους Άραβες συμπατριώτες τους”.
Πολλοί είναι αυτοί που αντιτίθενται στην εν λόγω εξήγηση. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο λήθαργος στο οποίο έχει περιέλθει τόσο η κοινή γνώμη όσο και η αριστερά που τάσσεται κατά του πολέμου οφείλεται στο γεγονός ότι η Συρία βρίσκεται εγκλωβισμένη σε έναν εμφύλιο πόλεμο, που δυσκολεύει τη διάκριση μεταξύ των καλών και των κακών. Ωστόσο ΜΚΟ είχε πνιγεί στα χρήματα κατά τη διάρκεια της κρίσης στο Κόσοβο: η κοινή γνώμη δεν εξέλαβε εκείνη την κρίση σαν καθαρά εσωτερικό βαλκανικό πρόβλημα. Εκτός αυτού παρόλο που τώρα ο πόλεμος είναι εμφύλιος με εξοπλισμένες και τις δύο πλευρές, για πολλούς μήνες η κατάσταση ήταν απόλυτα ξεκάθαρη: ειρηνικοί διαδηλωτές δολοφονούνταν εν ψυχρώ. Ωστόσο. Λίγοι συσπειρώθηκαν στο πλευρό των Σύρων διαδηλωτών.
Άλλοι αναρωτιούνται εάν στη Γάζα το 2008-2009 ήταν μεγαλύτερη η οργή επειδή η επιχείρηση ξετυλίχτηκε με ένταση σε διάστημα εβδομάδων, ενώ στη Συρία η ιστορία τρόμου ξετυλίγεται σταγόνα-σταγόνα για παραπάνω από δύο χρόνια σχεδόν. Αυτό δύσκολα μπορεί να το δεχτεί κανείς. Είναι φοβερό να μιλάμε με τέτοιους όρους, αλλά και ο ρυθμός δολοφονιών στην Συρία είναι πάνω-κάτω έντονος: απόδειξη η σφαγή μόνο μέσα σε μία μέρα 400 αμάχων.
Ανήσυχος και ζητώντας απαντήσεις, τηλεφώνησα στη Λινστεϊ Τζέρμαν της οργάνωσης Σταματήστε τον Πόλεμο, η οποία με πληροφόρησε πως δεν δραστηριοποιούνται στο θέμα της Συρίας γιατί “δεν είναι δουλειά της οργάνωσης Σταματήστε τον Πόλεμο”. Εστιάζονται στο “τι πράττουν η Βρετανία και οι ΗΠΑ”. Γιατί τότε ήσαν τόσο πολύ ομιλητικοί στη Γάζα; Επειδή η Δύση “υποστήριζε πολύ τους Ισραηλινούς, έτσι ήταν πολύ διαφορετικό”. (Στην πραγματικότητα η Βρετανία δεν στήριζε την Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι αλλά καλούσε σε κατάπαυση του πυρός). Πρόσθεσε ότι το παλαιστινιακό ζήτημα “έχει τη δική του δυναμική και που ισχύσει για καμία άλλη χώρα”.
Το πρόβλημα είναι ότι τέτοιο σκεπτικό σίγουρα θα οδηγήσει σε μια πολύ τοπικιστική μορφή διεθνισμού, όπου θα κάνουμε τα στραβά μάτια σε εκείνες τις περιοχές της υφηλίου όπου δεν εμπλέκεται η κυβέρνηση του καθενός. Και αυτό θα ήταν ένας κάποιος κανόνας, εάν εφαρμοζόταν σε όλες τις περιπτώσεις, που όμως δεν εφαρμόζεται.
Το τελευταίο επιχείρημα είναι η παραλλαγή του εμφυλίου πολέμου: η Συρία είναι τώρα βυθισμένη στο βάλτο μιας άγριας θρησκευτικής διένεξης, των Αλαουιτών και των συμμάχων τους εναντίον των Σουνιτών και των υπολοίπων, που καθιστούν αδύνατη την εξωτερική επέμβαση στο πλευρό κάποιου από τους εμπολέμους. Όμως μια τέτοια λογική γρήγορα πέφτει στην ηθική τρύπα που ενετόπισε ο Φισκ, σύμφωνα με την οποία ο θάνατος ενός μουσουλμάνου μετράει λιγότερο όταν προέρχεται από ένα άλλο μουσουλμάνο.
Φυσικά διατηρούμε ένα ειδικό είδος οργής για τη στόχευση μια εθνικής ομάδας από μια άλλη. Ωστόσο εδώ υπάρχει ένα διακύβευμα. Δεν πρόκειται απλά για μια προκατάληψη εναντίον των Εβραίων όσον αφορά στην θάνατο Άραβα ή μουσουλμάνου που αξίζει την καταδίκη μόνο όταν είναι υπεύθυνο το Ισραήλ. Είναι κάτι υποτιμητικό για τους ίδιους τους Άραβες και τους μουσουλμάνους όταν υπονοείται ότι υπάρχει μικρότερο ηθικό βάρος όταν μέλη αυτών των ομάδων αλληλοσκοτώνονται. Μια τέτοια θέση δεν είναι υπερασπίσιμη, ειδικά μεταξύ αυτών που θεωρούν τους εαυτούς τους φωτισμένους ή προοδευτικούς. Κάθε ζωή έχει ίση αξία ανεξαρτήτως του ποιος προκαλεί το θάνατο ή διαπράττει τη δολοφονία.
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2012/oct/19/condemn-israel-why-silence-on-syria
