Συνολική συμφωνία, που δίνει βαθιά ανάσα στη χώρα μας, επιτεύχθηκε σήμερα, τις πρώτες πρωινές ώρες, στις Βρυξέλλες. Μέσα στο Δεκέμβριο θα γίνει η εκταμίευση της δόσης, ύψους 34,4 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 9,3 δισ. ευρώ θα δοθούν σε τρεις υπο-δόσεις μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2013.
Η απόφαση προκάλεσε ικανοποίηση στην κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, δήλωσε, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του Συμβουλίου:
«Ολα πήγαν καλά. Ο,τι πετύχαμε, το πετύχαμε όλοι μαζί. Σήμερα, αρχίζει μία καινούργια ημέρα για όλους τους Ελληνες».
Η συμφωνία θα οδηγήσει σε μείωση του δημόσιου χρέους κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες ή 40 δισ. ευρώ, στο 124% του ΑΕΠ το 2020, και ουσιαστικά κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022.
Συντονισμένες δράσεις
Η μείωση του δημόσιου χρέους θα προέλθει από μια σειρά συντονισμένες δράσεις, στις οποίες συμφώνησαν ύστερα από μαραθώνια συνεδρίαση οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, σήμερα τις πρώτες πρωινές ώρες.
Ειδικότερα, μειώνεται κατά 100 μονάδες βάσης, από τις 150 στις 50 μονάδες, το επιτόκιο που ισχύει για τα διμερή δάνεια που δόθηκαν στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος. Οι μνημονιακές χώρες, δηλαδή Πορτογαλία και Ιρλανδία, δεν θα συμμετάσχουν στη μείωση για όσο διάστημα παραμένουν σε καθεστώς στήριξης. Επίσης μειώνεται κατά 10 μονάδες βάσης το κόστος της προμήθειας που καταβάλλεται από την Ελλάδα για τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Επεκτείνεται η αποπληρωμή των διμερών δανείων που θα λάβει η Ελλάδα από το ΕΤΧΣ για 15 χρόνια, ενώ αναβάλλεται η καταβολή τόκων για την Ελλάδα για τα δάνεια αυτά κατά 10 χρόνια.
Οι εταίροι θα προχωρήσουν στην επαναγορά ελληνικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η αγορά ομολόγων θα γίνει με ανώτατη τιμή όχι μεγαλύτερη από την αξία που είχαν στο κλείσιμο της δευτερογενούς αγοράς στις 23 Νοεμβρίου.
Με την απόφαση αυτή, που θα επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια, ανοίγει ο δρόμος για την εκταμίευση των τριών εκκρεμών δόσεων. Τα 34,4 δισεκατομμύρια θα καταβληθούν μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου, ύστερα από σχετική απόφαση του Eurogroup της 13ης Δεκεμβρίου. Τα υπόλοιπα θα καταβληθούν σε τρεις δόσεις το πρώτο τρίμηνο του 2013, υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα μας θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της, συμπεριλαμβανομένης και της φορολογικής μεταρρύθμισης.
Αποχωρώντας από τη συνεδρίαση του Eurogroup, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, δήλωσε ότι «χαιρετίζει τη συμφωνία η οποία και θα μειώσει την αβεβαιότητα, αυξάνοντας την εμπιστοσύνη για την Ελλάδα και την Ευρώπη».
Μηχανισμοί ελέγχου
Ο επικεφαλής του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, εξήρε εκ νέου, κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τη συνεδρίαση, τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η Ελλάδα και υπενθύμισε τους μηχανισμούς ελέγχου και τους αυτόματους σταθεροποιητές που καλύπτουν τις τυχόν αποκλίσεις στον προϋπολογισμό.
Η κα Λαγκάρντ τόνισε επίσης ότι η Ελλάδα θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της, αλλά ανέφερε ότι θα εισηγηθεί την εκταμίευση των χρημάτων που αναλογούν στο Ταμείο από την επόμενη δόση, μόνο αφού ολοκληρωθεί επιτυχώς το Πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων.
Οπως διευκρίνισε στη συνέχεια ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων του Eurogroup, Τόμας Βίζερ, το πρόγραμμα επαναγοράς θα ξεκινήσει άμεσα και θα καλυφθεί από υπάρχοντα χρήματα του προγράμματος, όχι νέα.
Το παρασκήνιο που οδήγησε στο συμβιβασμό
Η χθεσινή συνεδρίαση, παρότι ξεκίνησε με αισιόδοξες δηλώσεις και εκτιμήσεις, στην πορεία άρχισε να δυσκολεύει και να εξελίσσεται σε άγρια κόντρα μεταξύ της κας Λαγκάρντ και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Η επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού απέρριπτε τη μία μετά την άλλη τις προτάσεις που παρουσίαζαν οι Ευρωπαίοι εταίροι, γιατί αυτές δεν οδηγούσαν στη μείωση του δημόσιου χρέους κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες ή περίπου 40 δισ. ευρώ.
Και δεν οδηγούσαν στο παραπάνω ποσό, γιατί ορισμένοι υπουργοί, όπως ο κ. Σόιμπλε και οι ομόλογοί του, της Φινλανδίας και της Ολλανδίας, έθεταν συνεχώς το θέμα του κόστους που θα είχε για τις χώρες τους κάθε συνιστώσα της συμφωνίας που παρουσιαζόταν από τον πρόεδρο του Εurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Εγιναν αλλεπάλληλες συναντήσεις εκτός αίθουσας μεταξύ του κ. Γιούνκερ και του Γερμανού υπουργού, επειδή ο κ. Σόιμπλε εκνευρίστηκε από τις διαρροές που γίνονταν από άλλους υπουργούς μέσω... twitter, με αποτέλεσμα να πληροφορούνται οι δημοσιογράφοι για την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης. Ωστόσο, μέχρι αργά τη νύχτα, δεν είχε βρεθεί λύση.
Οι Γερμανοί επιχείρησαν, κάποια στιγμή, να «σαλαμοποιήσουν» τις αποφάσεις, προτείνοντας να αφήσουν ορισμένες για την επόμενη τακτική συνεδρίαση του Εurogroup, στις 3 Δεκεμβρίου. Η απόπειρα αυτή προσέκρουσε στην άρνηση της κας Λαγκάρντ, ενώ και ο κ. Γιούνκερ ζητούσε συνολική απόφαση σε αυτή τη συνεδρίαση, ωστόσο το Βερολίνο επέμενε.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ ζητούσε από τους Ευρωπαίους πρώτα να αποφασίσουν τα μέτρα και μετά θα εξετάσει το αίτημά τους για μια μετακίνηση του διεθνούς οργανισμού από την αρχική του θέση, ώστε να βρεθεί ο κοινός τόπος που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Οι διαφωνίες μεταξύ των εταίρων αφορούσαν σχεδόν όλες τις συνιστώσες της απόφασης και η αιτία ήταν το κόστος. Οπως ανέφερε Ευρωπαίος διπλωμάτης, στο «τραπέζι» βρέθηκαν, κάποια στιγμή, 10 συνδυασμένα μέτρα, με στόχο να βρεθούν τα 40 δισ. ευρώ.
Αυστηροί οι όροι χορήγησης
Στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Eurogroup, αναφέρεται ότι τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης είναι διατεθειμένα και για την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων στα διακρατικά δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα, όταν η χώρα μας επιτύχει το ποσοστό πρωτογενούς πλεονάσματος που προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Στόχος, όπως προκύπτει από τη σχετική ανακοίνωση του ΔΝΤ, είναι να μειωθεί το ελληνικό χρέος «πολύ κάτω» από το 110% του ΑΕΠ το 2022.
Το πρόγραμμα συνοδεύεται από αυστηρούς όρους παρακολούθησης του προϋπολογισμού και των ιδιωτικοποιήσεων από ειδική ομάδα, ενώ ειδική μνεία γίνεται στη λειτουργία των ρητρών αυτόματης δημοσιονομικής διόρθωσης, όταν υπάρχουν αποκλίσεις στην εκτέλεση του προϋπολογισμού ή την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων. Ο πρόεδρος του EFSF, Κλάους Ρέγκλινγκ, δήλωσε ότι το Ταμείο θα παρακολουθεί τον ελληνικό ειδικό λογαριασμό και πως η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει πριν και μετά, για την κίνηση του λογαριασμού.
Παράλληλα, για την καταβολή του δεύτερου τμήματος της δόσης, που θα γίνει στο πρώτο τρίμηνο του 2013, ο επίτροπος Ολι Ρεν δήλωσε ότι το ποσό θα καταβληθεί σε τρεις δόσεις, ανάλογα με την πορεία εφαρμογής των μέτρων και των δεσμεύσεων. Στα «προαπαιτούμενα» εντάχθηκε και η φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιανουάριο.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ - nbellos@naftemporiki.gr
Ολόκληρη η ανακοίνωση του Eurogroup
“Το Εurogroup υπενθυμίζει ότι μεταξύ της Ελλάδας και της τρόικα έχει επέλθει μια πλήρη συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων για την αναθεώρηση των όρων (conditionality) του προγράμματος και ότι σύμφωνα με την τρόικα η Ελλάδα έχει εφαρμόσει όλες τις προαπαιτούμενες δράσεις.
Ειδικότερα, το Eurogroup χαιρετίζει την επικαιροποιημένη αξιολόγηση της τρόικα ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει με ικανοποιητικό τρόπο ένα μεγάλο εύρος μεταρρυθμίσεων, καθώς και τον προϋπολογισμό του 2013 και μια φιλόδοξη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική για το 2013 – 2016.
Το Eurogroup σημείωσε με ικανοποίηση ότι η αναθεώρηση των όρων περιλαμβάνει την υιοθέτηση νέων εργαλείων από την Ελλάδα για την ενίσχυση του προγράμματος, κυρίως μέσω μηχανισμών διόρθωσης για την εξασφάλιση των δημοσιονομικών στόχων και των στόχων για τις ιδιωτικοποιήσεις και μέσω αυστηρότερων κανόνων για την κατάρτιση και εποπτεία του προϋπολογισμού. Ακόμα η Ελλάδα έχει ενισχύσει σημαντικά τoν ειδικό λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του χρέους.
H Eλλάδα θα μεταφέρει στο λογαριασμό αυτό όλα τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις, τα επιδιωκόμενα πρωτογενή πλεονάσματα, καθώς και 30% του πλεονάζοντος πρωτογενούς πλεονάσματος, για την τήρηση της εξυπηρέτησης του χρέους σε τριμηνιαία βάση.
Επίσης, η Ελλάδα θα ενισχύσει την διαφάνεια και θα προσφέρει πλήρη ex ante και ex post πληροφόρηση στους EFSF/ESM για της συναλλαγές στον ειδικό λογαριασμό.
Το Eurogroup επαίνεσε εκ νέου τις αρχές για την ισχυρή δέσμευση που επέδειξαν στο πρόγραμμα προσαρμογής και επανέλαβαν την εκτίμηση τους για τις προσπάθειες που κατέβαλλαν οι Έλληνες πολίτες.
Το Eurogroup σημείωσε ότι το outlook για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους έχει επιδεινωθεί σε σχέση με το Μάρτιο του 2012, όταν ολοκληρώθηκε το δεύτερο πρόγραμμα, κυρίως λόγω της επιδείνωσης των μακροοικονομικών συνθηκών και των καθυστερήσεων στην εφαρμογή του προγράμματος.
Το Eurogroup έλαβε υπόψη του ότι η αναγκαία αναθεώρηση των δημοσιονομικών στόχων και η συνεπαγόμενη μετάθεση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ από το 2014 στο 2016 απαιτεί μια πιο διευρυμένη αντίληψη της βιωσιμότητας του χρέους που θα περιλαμβάνει χαμηλότερα επίπεδα χρέους μεσοπρόθεσμα, εξομάλυνση του τρέχοντος χρηματοδοτικού “λόφου” μετά το 2020 και την χαλάρωση της χρηματοδότησης του.
To Εurogroup πληροφορήθηκε ότι η Ελλάδα εξετάζει συγκεκριμένα μέτρα μείωσης του χρέους στο κοντινό μέλλον, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν αγορά χρέους μέσω δημόσιων προσφορών.
Αν αυτός είναι ο δρόμος που θα επιλεχθεί, οποιαδήποτε προσφορά ή τιμή αναμένεται να μην είναι υψηλότερη από ότι στο κλείσιμο της τιμής των ομολόγων την Παρασκευή, 23 Νοεμβρίου 2012.
Το Eurogroup θεωρεί ότι στις υπό ανακεφαλαιοποίηση ελληνικές τράπεζες, πρέπει να διενεργηθούν ασκήσεις διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού (liability management exercise) όσον αφορά τους εναπομείναντες κατόχους χρέους μειωμένης εξασφάλισης, ώστε να διασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή των βαρών.
Στο πλαίσιο αυτό και μετά τις διαβεβαιώσεις των αρχών ότι θα συνεχίσουν το momentum των δημοσιονομικών και δομικών μεταρρυθμίσεων και από μια θετική έκβαση της επιχείρησης επαναγοράς ομολόγων, τα μέλη της ζώνης του ευρώ θα είναι να εξετάσουν τις ακόλουθες πρωτοβουλίες:
• Μείωση κατά 100 μονάδες βάσης του επιτοκίου που χρεώνεται η Ελλάδα για τα δάνεια που έλαβε στο πλαίσιο των διμερών δανείων του πρώτου προγράμματος (Greek Loan Facility). Τα κράτη μέλη που βρίσκονται σε πλήρες πρόγραμμα διάσωσης δεν χρειάζεται να συμμετέχουν στην μείωση των επιτοκίων για την περίοδο που θα λαμβάνουν τα ίδια κρατική βοήθεια.
• Μείωση κατά 10 μονάδες βάσης της αμοιβής για τις εγγυήσεις που πληρώνει η Ελλάδα για τα δάνεια του EFSF.
• Eπέκταση των λήξεων για τα διμερή δάνεια αλλά και τα δάνεια του EFSF κατά 15 χρόνια και αναβολή των πληρωμών για τόκους στο EFSF για 10 χρόνια. Αυτά τα μέτρα δεν επηρεάσουν την πιστοληπτική ικανότητα του EFSF ο οποίος καλύπτεται πλήρως από τις εγγυήσεις των κρατών-μελών.
• Δέσμευση από τα κράτη μέλη ότι θα περάσουν στον ειδικό λογαριασμό το ποσό που αντιστοιχεί στα έσοδα που προκύπτουν από το χαρτοφυλάκιο SMP της ΕΚΤ από το οικονομικό έτος 2013. Τα κράτη που βρίσκονται υπό πρόγραμμα διάσωσης δεν χρειάζεται να συμμετέχουν στη συγκεκριμένη δράση για την περίοδο που θα βρίσκονται σε πρόγραμμα.
Το eurogroup σημειώνει, πάντως, ότι τα παραπάνω μέτρα ανακούφισης από τα κράτη μέλη θα προκύψουν για την Ελλάδα προοδευτικά και υπό τον όρο της ισχυρής εφαρμογής από την χώρα των μεταρρυθμίσεων την περίοδο της διάρκειας του προγράμματος αλλά και την περίοδο μετά την επιτήρηση από αυτό.
Το eurogroup είναι πεπεισμένο ότι συνολικά οι παραπάνω πρωτοβουλίες από την Ελλάδα και τα κράτη μέλη θα φέρουν το χρέος της χώρας ξανά σε βιώσιμο επίπεδο στην τρέχουσα αλλά και την επόμενη δεκαετία και θα διευκολύνουν την σταδιακή επιστροφή στις αγορές.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα εξετάσουν περαιτέρω μέτρα βοήθειας, περιλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, χαμηλότερη συγχρηματοδότηση σε διαρθρωτικά κεφάλαια και/ή περαιτέρω μείωση επιτοκίων στα διμερή δάνεια (Greek Loan Facility) αν είναι απαραίτητο προκειμένου να επιτευχθεί επιπλέον αξιόπιστη και βιώσιμη μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, όταν η Ελλάδα φτάσει σε ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα, όπως οραματίζεται το υφιστάμενο Memorandum of Understanding (MoU), υπό την προϋπόθεση της πλήρους εφαρμογής των όρων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι μέχρι το τέλος του προγράμματος του ΔΝΤ το 2016 η Ελλάδα μπορεί να πετύχει χρέος στο 175% του ΑΕΠ, το 2020 στο 124% του ΑΕΠ και το 2022 λόγο χρέους προς ΑΕΠ σημαντικά χαμηλότερο του 110%.
Όπως σημειώθηκε στο eurogroup της 21 Φεβρουαρίου του 2012, δεσμευόμαστε να προσφέρουμε επαρκή στήριξη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του προγράμματος και μετά από αυτή μέχρι να εξασφαλίσει η χώρα πρόσβαση στις αγορές, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα τηρεί πλήρως τις απαιτήσεις και τους στόχους του προγράμματος προσαρμογής.
Το eurogroup καταλήγει ότι τα απαραίτητα συστατικά βρίσκονται τώρα στη θέση τους, ώστε τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν τις απαραίτητες εθνικές διαδικασίες που απαιτούνται για την έγκριση της επόμενης δόσης που αντιστοιχεί σε 43,7 δισ. ευρώ.
Τα 10,6 δισ. ευρώ για την χρηματοδότηση του προϋπολογισμού και τα 23,8 δισ. ευρώ για τα ομόλογα του EFSF που προορίζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα πληρωθούν το Δεκέμβριο.
Η διάθεση των υπόλοιπων ποσών θα γίνει σε τρεις δόσεις κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2013 και θα σχετίζεται με την εφαρμογή των «ορόσημων» του MoU (περιλαμβανομένης της εφαρμογής της φορολογικής μεταρρύθμισης ως το Γενάρη) που θα συμφωνηθούν με την τρόικα.
Το Eurogroup περιμένει ότι θα είναι σε θέση να αποφασίσει και επίσημα την διάθεση της δόσης ως τις 13 Δεκεμβρίου, υπό την αίρεση της ολοκλήρωσης των εθνικών διαδικασιών, και μετά την εκτίμηση του αποτελέσματος μιας πιθανής επαναγοράς χρέους από την Ελλάδα”.
Δήλωση Στουρνάρα
Η σημερινή απόφαση του Eurogroup και του ΔΝΤ είναι σημαντική διότι κρατά την Ελλάδα στο ευρώ, της δίνει σημαντική ευκαιρία να βγει από το φαύλο κύκλο της ύφεσης και της υπερχρέωσης και συμβάλει στη μείωση του χρέους της», δήλωσε ο υπουργός οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, μετά τη λήξη των εργασιών του Eurogroup στις Βρυξέλλες.
Οπως μεταδίδει το ΑΠΕ,ο Γ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι η απόφαση απελευθερώνει πόρους μέσω της μείωσης των επιτοκίων των δανείων που έχει συνάψει η Ελλάδα με τις χώρες της ευρωζώνης και με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. “H Ελλάδα είναι πλέον χώρα που δανείζεται με πολύ χάμηλά επιτόκια σε σχέση με άλλες χώρες στην ευρωζώνη», δήλωσε ο Γ. Στουρνάρας.
Τόνισε ότι πρέπει να προχωρήσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και παράλληλα να χτιστεί ένα αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, με έμφαση τις ίσες ευκαιρίες για όλους.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της επαναγοράς ελληνικών ομολόγων με δάνεια από τον ΕΤΧΣ, η οποία θα δρομολογηθεί ως τις 12 Δεκεμβρίου, o υπουργός οικονομικών υπήρξε ιδιαίτερα φειδωλός.
Δήλωση Σαμαρά
Με μια λιτή δήλωση ο Αντώνης Σαμαράς εξέφρασε την ικανοποίηση του Μαξίμου για την απόφαση του Eurogroup.
“Όλα πήγαν καλά. Παλέψαμε όλοι μαζί. Αύριο ξεκινάει μια καινούργια ημέρα για όλους τους Έλληνες”, δήλωσε ο Αντώνης Σαμαράς, ενώ συνομίλησε με τους Βενιζέλο και Κουβέλη.
