Γράφει ο Σωτήριος Καλαμίτσης
Γνωρίζουμε, λοιπόν, ότι με τον ν. 3723/2008 ενίσχυσε η τότε κυβέρνηση τις αναξιοπαθούσες τράπεζες, προκειμένου να μην καταρρεύσει η πραγματική οικονομία [αυτό να μην το ξεχνάμε], με ρευστό, έναντι του οποίου οι τράπεζες θα έδιναν στο Δημόσιο, δηλαδή σ’ εμάς, στον λαό, προνομιούχες μετοχές. Κι’ αυτό, διότι
οι μέτοχοι των τραπεζών δεν είχαν καμμία όρεξη να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να αυξηθεί το κεφάλαιο και να μπορέσει η τραπεζική επιχείρηση να συνεχίσει τον δρόμο της, μολονότι οι ίδιοι μέτοχοι είχαν ξεσκιστεί στα κέρδη τα προηγούμενα δέκα τουλάχιστον χρόνια. Ούτε, βεβαίως, οι κατέχοντες σεβαστό ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου ήθελαν να καλέσουν τρίτους να μετάσχουν στην αύξηση του κεφαλαίου, διότι κάτι τέτοιο θα μείωνε τη συμμετοχή τους στο κεφάλαιο της τράπεζας, πράγμα που ίσως οδηγούσε στην απώλεια του ελέγχου της τράπεζας. Ο κ. Κωστόπουλος της ALPHABANK π.χ., ο οποίος διάβασα πως έχει περιουσία αξίας € 425 εκ., δεν ήθελε να βάλει χρήμα στην επιχείρηση, την οποίαν ελέγχει, διοικεί, εξ ου και φέρει ευθύνη για την καλή ή κακή πορεία της. Ήλθε, λοιπόν, αρωγός των τραπεζών η Πολιτεία. Αν, όμως, επρόκειτο η Πολιτεία να ενισχύσει τις επιχειρήσεις «Δωδώνη», «Αγνό», «Μεβγάλ» κ.λπ., δεν θα το έκανε ποτέ. Διότι οι επιχειρήσεις αυτές μάς είναι αδιάφορες. Κάποιες άλλες θα έλθουν να πάρουν τη θέση τους στην αγορά, ώστε να μη μας λείψει το γάλα και το γιαούρτι. Ας οδεύσουν, λοιπόν, αυτές οι επιχειρήσεις στο άρθρο 99. Οι τράπεζες, όμως, που είναι γεμάτες από καταθέσεις του αποταμιευτικού κοινού, δεν είναι δυνατόν να καταρρεύσουν και να χάσει ο κοσμάκης τα λεφτά του. Ατράνταχτο επιχείρημα. Ας δούμε, λοιπόν, πώς ενισχύθηκαν οι τράπεζες με € 5 δισ. σπαρταριστά από τον Δημόσιο κορβανά, δηλαδή από εμάς.
1] Όποια τράπεζα έπαιρνε ρευστό, εξέδιδε μετοχές, οι οποίες δεν είχαν δικαίωμα ψήφου. Το αντάλλαγμα για την ενίσχυση αυτή είναι ότι το Δημόσιο θα εισπράττει ετησίως γι’ αυτές τις μετοχές προνομιακά το 10% της αξίας τους είτε η τράπεζα έχει κέρδη είτε όχι. Αυτό λένε οι κανόνες περί ανωνύμων εταιρειών. Είναι κάτι σαν δάνειο του προνομιούχου μετόχου προς την εταιρεία. Το 10% είναι το αντιστάθμισμα της ανυπαρξίας δικαιώματος ψήφου καθώς και της ενδεχόμενης ανυπαρξίας κερδών προς διανομή. Με άλλα λόγια: κύριε προνομιούχε μέτοχε, δεν θα έχεις δικαίωμα ψήφου, άρα δεν θα μπορείς να μετέχεις στη λήψη αποφάσεων για την πορεία της εταιρείας, δεν θα μετέχεις στην εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου, εξ ου και εγώ θα σου δίνω ένα σταθερό ποσοστό κάθε χρόνο είτε έχω είτε δεν έχω κέρδη, ώστε να το παίζεις μουγγός.
2] Επειδή δε ο φόβος που διακατείχε πάντοτε τους κυβερνώντες είναι να μην κατηγορηθούν για κρατικοποίηση τραπεζών, όπερ αποτελεί έγκλημα καθοσιώσεως σε μία ελεύθερη εγκληματική τραπεζική αγορά, ορίσθηκε στον νόμο ότι «η απόκτηση συμμετοχής με προνομιούχες μετοχές του Ελληνικού Δημοσίου σε πιστωτικό ίδρυμα,..., δεν προσμετράται και σε κάθε περίπτωση δεν λαμβάνεται υπόψη για την υπαγωγή ή μη του τελευταίου στον ευρύτερο δημόσιο τομέα." [άρθρο 29 ν. 3756/2009]. Και για να μη γίνει καμμιά στραβή, ορίσθηκε ότι οι προνομιούχες μετοχές δεν μεταβιβάζονται από το Ελληνικό Δημόσιο σε τρίτα πρόσωπα και δεν είναι δεκτικές εισαγωγής σε οργανωμένη αγορά [βλ. και 39§4 ν. 3844/2010].
3] Επί πόσο διάστημα, όμως, θα μπορούσε το Δημόσιο να διαθέτει το ποσό των € 5 δισ. για την ανακούφιση των τραπεζών προς προστασία της πραγματικής οικονομίας [αυτό ποτέ δεν το ξεχνάμε]; Για να μη γίνει μόνιμο το καθεστώς όρισεν ο νομοθέτης ότι τις προνομιούχες μετοχές που θα ελάμβανε το Δημόσιο μπορούσαν οι τράπεζες να τις εξαγοράσουν στην τιμή διάθεσης. Εάν, όμως, δεν τις εξαγοράσουν εντός 5ετίας επιβάλλεται προοδευτικά σωρευτική προσαύξηση ποσοστού 2% κατ` έτος στο 10%. [39§1 ν. 3844/2010]. Εκείνο που παραμένει αδιευκρίνιστο είναι αν στο 10% προστίθεται ένα 2%, ώστε η απόδοση να γίνει 12%, ή προστίθεται στο 10% ένα 2% του 10%, δηλαδή φθάνουμε στο 10,2%.
Έλα, όμως, που είναι ενδεχόμενο να μην μπορεί η τράπεζα να εξαγοράσει τις μετοχές, δηλαδή να δώσει πίσω στο Δημόσιο το μετρητό. Τί θα γίνει τότε; Και γι’ αυτό προνόησε ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών έλληνας νομοθέτης [λέγε με Ταμήλο] ορίζοντας ότι με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών μετά από εισήγηση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, οι προνομιούχες μετοχές μετατρέπονται σε κοινές ή μετοχές άλλης υφιστάμενης κατά το χρόνο της μετατροπής κατηγορίας, εφόσον δεν είναι δυνατή η εξαγορά λόγω του ότι δεν πληρούται ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας που θέτει η Τράπεζα της Ελλάδος. Με άλλα λόγια: αν αδυνατεί η τράπεζα να επαναγοράσει τις προνομιούχες μετοχές, ώστε να πάρει το Δημόσιο τα λεφτά του, τις μετατρέπει σε μετοχές άλλης κατηγορίας. Ποιάς κατηγορίας δεν διευκρινίζεται. Ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Κι’ αν η τράπεζα δεν μπορεί να δώσει ούτε μετοχές ούτε μετρητά; Και πάλι no problem, αφού ο νομοθέτης όρισε ότι «Η ως άνω σταθερή απόδοση 10% είναι καταβλητέα σε κάθε περίπτωση, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του κ.ν. 2190/1920 όπως ισχύει, εκτός του άρθρου 44Α, πλην της περιπτώσεως και στο μέτρο κατά το οποίο η καταβολή του σχετικού ποσού θα οδηγούσε σε μείωση των κυρίων στοιχείων των βασικών ιδίων κεφαλαίων του υπόχρεου πιστωτικού ιδρύματος κάτω από το προβλεπόμενο ελάχιστο όριο." [Μνημόνιο 3, ήτοι περ.2β της υποπαραγράφου Δ του άρθρου πρώτου του Ν.4093/2012]. Άρα, προκειμένου να σωθεί η νεκρή πραγματική οικονομία, αν η κατάστασή σας είναι χάλια, μην στενοχωρείσθε κυρίες τράπεζες. Δεν θα πληρώσετε το 10%.
Παρεμπιπτόντως: θυμόσαστε τα € 550 εκ. που έπρεπε να πληρώσουν οι τράπεζες ως απόδοση για τα € 5 δισ.; Εν πρώτοις: γιατί μόνον € 550 εκ.; Τρία χρόνια τώρα, μήπως μιλάμε για € 1,5 δισ.; Δεν ελέχθη τίποτε για αυτά τα € 550 εκ. ή επί το ορθότερον € 1,5 δισ. Ο πατριώτης κ. Στουρνάρας δεν έκανε έκκληση στο πατριωτικό καθήκον των τραπεζιτών. Αναφέρθηκε μόνον στο πατριωτικό καθήκον των δικαστών. Ο στούρνος.
4] Ο μόνος πραγματικός περιορισμός που τέθηκε στις τράπεζες προκειμένου να λάβουν κομμάτι από τα € 5 δισ. είναι ότι αν υπάρχουν κέρδη προς διανομή στους μετόχους υπό μορφή μερίσματος, δηλαδή καταβολή μετρητών, το μέρισμα θα καταβάλλεται σε μετοχές, ήτοι θα κεφαλαιοποιούνται τα κέρδη και θα παραμένουν στα Ταμεία της τράπεζας. Αυτό ορίσθηκε για τις χρήσεις 2008 [άρθρο 28 ν. 3756/2009], 2010 [άρθρο 19 ν. 3965/2011] και2011 [παρ. 3 εδ. γ΄ άρθρου τέταρτου ν. 4063/2012]. Πάλι καλά, διότι διαφορετικά θα μπορούσαν τα € 5 δισ. τα δικά μας να έχουν οδεύσει και αυτά στα θυλάκια των μετόχων υπό μορφή μερίσματος!
Για τον άλλο «περιορισμό» που είναι ο διορισμός από την κυβέρνηση «επιτρόπου», ως μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου των τραπεζών που έκαναν χρήση της ενίσχυσης, με δικαίωμα αρνησικυρίας [veto] επί σημαντικών ζητημάτων, καθώς και για τον περιορισμό των αμοιβών των στελεχών των εν λόγω τραπεζών [golden boys] δεν υπάρχει κάποια πληροφόρηση.
Υγεία να έχουμε, να υπομένουμε τη σοφία των Ταμήλων!
Σωτήριος Καλαμίτσης
